Презентация №10

Социология классификацияси:

Умумий	Махсус
социология	социология

	Соф (назарий)	Амалий	Эмпирик
			социология
	социология	социология
			(социография)

Умумий социология

Умумий социология ҳаётнинг социал шаклларини бутун борлиқда ўрганади, нафақат кишилик жамияти, балки ҳайвонот оламида ҳам социалликни ўрганади. Тённис социалликни универсал-тарихий жиҳатдан баҳолаб, у ҳатто ижтимоий ҳайвонларда (авваламбор, ҳашоратларда) мавжуд бўлади, деб ҳисоблайди. Бу ерда биз социал дарвинизмни, яшаш учун курашни кўришимиз мумкин бўлади.

Махсус социология

(фақатгина кишилик жамиятини тадқиқ этади):

	Соф (назарий)	Амалий	Эмпирик
			социология
	социология	социология
			(социография)

	социал ҳодиса,		жамият ҳаёти
	жараёнларни тинч,	социал ҳодиса,
			фактларини
	яъни статик ҳолатда	жараёнларни динамик
			статистик
	тушуниш ва	ҳолат, яъни ҳаракатда
			маълумотлар асосида
	тасвирлаш билан	тадқиқ этади
			тадқиқ этади
	шуғулланади

Социология ва сиёсат:

}«Инсон маълум натижаларга эришиши учун нима қилиши кераклиги илмий асосда кўрсатиб берилиши лозим. Бундай таълимотлар мустақил фан ҳисобланмайди. Улар айнан фан эмас, балки ҳунар, технологиядир», деб ёзади Тённис. Сиёсат ана шундай ҳунарлардан бири. У бошқа фанлар олган маълумотларни ўз доирасида ишлатади. Уларнинг фарқи шундаки, фан қадриятларни ўрганиш объектига айлантиради, сиёсат учун эса қадриятлар фаолият асоси ҳисобланади.

}Тённис фанни сиёсатдан ажратишга интилган бўлсада, сиёсатни фандан ажратмаган. У аксинча сиёсатни илмий асосга эга бўлиши тарафдори эди. Тённиснинг сиёсатчи сифатидаги фаолияти, танлаган йўналиши, мақсад ва

ижтимоий иш воситалари тўлалигича унинг социологик таълимотига асосланган эди.

Демак, Ф.Тённис ижодининг асоси қуйидагилардан иборат:

1)Жамоа ва жамият;

2)Моҳият ва танлов иродаси;

3)Социал ҳаёт шакллари;

4)Ижтимоий меъёрлар;

5)Соф (формал) социология;

6)Сиёсат ва ҳ.к.

Ф.Тённис таълимотининг аҳамияти:

}Г. Зиммелнинг пул фалсафаси ва социал эволюция назарияси унинг ғоялари таъсирида шаклланган;

}Э. Дюркгеймнинг механик ва органик бирдамлик назариясигаўз таъсирини ўтказган;

}М. Вебернинг социал ҳаракат типологияси;

}Л. фон Визенинг муносабатлар социологияси;

}А. Фиркандтнинг социологик концепцияси;

}Чикаго мактабининг шаҳар социологияси, хусусан Р. Парк ва Л. Виртнинг ишлари;

}Ю. Хабермаснинг коммуникатив ҳаракат назариясига ўз таъсирини ўтказган;

}Жамоатчилик фикри социологиясида унинг ғоялари катта аҳамият касб этади.

Ф.Тённиснинг эътироф этилиши:

}1992 йилда Гамбург университети Социология институти (директори Александр Дайксель) Ф.Тенниснинг 1000 дан ортиқ номлари берилган асарлари библиографиясини нашрдан чиқарган.

}Социологларнинг халқаро конгрессларида Тённис меросини ўрганувчи секциялар ишламоқда;

}1980-йиллар ўрталарида Киль шаҳрида Фердинанд Тённис жамиятига (Ferdinand-Toennies-Gesellschaft) асос солинган,

}Гамбург университетида Тённис тадқиқот гуруҳи

(Ferdinand-Toennies-Arbeitstelle) ташкил этилган.

}Бугун, Тённис – энг кўп мурожаат қилинадиган муаллифлардан бири ҳисобланади. Унинг асосий асарида қараб ўтилган замонавий жамиятдаги туб бурилишлар модернизация назариясида концептуал жиҳатдан таҳлил этилган.

Эътиборингиз учун раҳмат!