RZVM
.pdfП р и м е р 7. Найти |
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
sin 7x sin 3x dx: |
|
||||||||||||||||
Р е ш е н и е |
|
|
|
|
|
|
Z (cos 4x ¡ cos 10x) dx = |
|||||||||||||||
|
Z |
sin 7x sin 3x dx = 2 |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2 |
µ |
|
|
4 |
|
|
¡ |
10 |
|
|
¶ + c: |
|
||||||||
|
|
|
1 |
|
sin 4x |
|
|
|
sin 10x |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
П р и м е р 8. Найти |
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg 23x dx: |
|
|
|
|
|
||||||||
Р е ш е н и е |
µcos2 3x |
¡ 1¶ dx = tg3 |
¡ x + c: |
|||||||||||||||||||
Z |
tg 23x dx = Z |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x |
|
||
П р и м е р 9. Найти |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx: |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x cos2 x |
|
||||||||||||||
Р е ш е н и е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
Z |
|
dx |
|
|
|
dx = 4 Z |
|
|
dx |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
dx = |
|||||||||||||||||
|
|
sin2 x cos2 x |
sin2 2x |
|||||||||||||||||||
|
|
= 4 µ¡ |
|
2 |
|
¶ |
+ c = ¡2 ctg 2x + c: |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
ctg 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
101
Задачи для практических занятий
16.1. Z |
x3 + 5x2 + 7x + 3 |
|
16.2. Z |
+ 2)2 |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
(3x |
dx. |
|||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|||||||||||
16.3. Z |
|
x2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
¡ |
|
|
dx |
. |
|
|
16.4. |
px(px + 2) dx. |
||||||||||
x2(x + 1) |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
16.5. Z |
x3 + 8 dx |
|
|
|
|
16.6. Z |
x3 ¡ 27 dx |
|
|
|||||||||||
|
x + 2 |
. |
|
|
|
|
x ¡ 3 |
|
|
. |
|
|||||||||
16.7. Z |
|
|
dx |
|
|
. |
|
16.8. Z |
|
|
|
dx |
|
|
. |
|||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
(x + 4)(x + 7) |
|
x2 ¡ 6x + 8 |
||||||||||||||||||
16.9. Z |
(cos 2x + sin 5x) dx. |
16.10. Z |
(sin x + cos x)2 dx. |
Z
16.11.sin2 3x dx.
Z
16.13.sin 2x cos 2x dx.
Z
16.15.(217x + 103)2 dx.
Z
16.17.p2 ¡ 3x dx.
Z
16.19. p15dxx + 2.
Z
16.12.cos2 4x dx.
Z
16.14.ctg 2x dx.
Z
16.16.(12x ¡ 1)3 dx.
Zp
16.18.3 4 + 25x dx.
Z
16.20.52x¡3 dx.
102
Домашнее задание
16.21. Z |
3x |
3 |
+ |
3x2 + 1 |
|
16.22. Z µ |
|
2 |
|
3 |
¶dx |
|||||||
|
|
|
|
dx. |
|
+ p |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
1 + x2 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 ¡ x2 |
||||||||||||
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
4 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
16.23. |
|
px(px + 1) dx. |
|
|
|
¡ |
|
dx |
|
|||||||||
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16.24. Z |
x + 2 |
. |
|
|||||
16.25. Z (cos 5x + sin 7x) dx. |
16.26. Z |
cos2 5x dx. |
|
Z
16.27.2 sin2 10x dx.
Z
16.29.tg 23x dx.
Z
16.31.sin 6x cos 2x dx.
16.33. Z |
5x + 2. |
|
dx |
Zp
16.35.3 5x + 2 dx.
Z
16.37.e¡2x dx.
Z
16.28.(sin 3x + cos 3x)2 dx.
16.30. Z |
cos 2x |
|
|
dx. |
|
sin2 x cos2 x |
Z
16.32.(3x + 1)10 dx.
Zdx
16.34.p3x.
1 |
1 |
1 |
|
|||
16.36. Z µ |
|
+ |
|
+ |
|
¶ dx. |
x3 |
x2 |
x |
Z
16.38.(2x + 3x) dx.
Ответы:
|
|
|
|
x3 |
|
5x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9x2 |
|
|
|
|
|
|||||||||
16.1. |
|
|
|
|
+ |
|
+ 7x + 3 ln jxj + c. 16.2. |
|
+ 12x + 4 ln jxj + c. 16.3. |
|||||||||||||||||||||||
3 |
|
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
10 |
10 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
ln jxj+ |
|
|
+c. 16.4. x µ |
|
px7 + |
|
|
px¶+c. 16.5. |
|
|
¡x2 +4x+c. 16.6. |
|||||||||||||||||||||
x |
17 |
3 |
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
+ |
|
|
+ 9x + c. 16.7. |
|
ln |
¯ |
|
¯ |
+ c. 16.8. |
|
ln |
¯ |
x |
¡ |
¯ |
+ c. 16.9. |
||||||||||||||
3 |
2 |
|
3 |
x + 7 |
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||
x3 |
3x2 |
|
|
|
1 |
|
|
¯ |
x + 4 |
¯ |
|
1 |
|
|
¯ |
|
¡ |
¯ |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
103 |
sin22x ¡ |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
+ c. 16.10. x ¡ |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
+ c. |
16.11. 2 |
µx ¡ |
|
6 |
|
|
|
¶ + c. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos 5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
sin 6x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
16.12. |
1 |
|
µx + |
|
|
sin 8x |
¶ + c. 16.13. ¡ |
cos 4x |
|
+ c. 16.14. ¡ ctg x ¡ x + c. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
2 |
8 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
p |
|
52x¡3 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(217x + 103)3 |
+c |
|
|
|
|
|
|
|
(12x ¡ 1)4 |
|
+c |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
16.15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. 16.16. |
|
|
. 16.17. |
|
|
|
|
(2 |
¡ |
|
3x)3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
651 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
48 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
c. 16.18. |
|
|
100 |
|
3 |
|
|
|
|
(4 + 25x)4 +c. 16.19. |
15 |
15x + 2+c. 16.20. |
2 ln 5 |
|
+c. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
16.21. x |
|
|
+ |
|
x |
|
+ ln jxj + c. 16.22. 2 arctg x + 3 arcsin x + c. 16.23. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10 |
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin 5x |
|
|
cos 7x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
17 |
x |
|
|
x |
1 |
|
+ |
6 |
xpx + c. 16.24. |
2 |
(x ¡ 2) |
|
|
+ c. 16.25. |
|
|
|
|
5 |
|
|
¡ |
|
|
7 |
|
|
|
|
+ c. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
16.26. |
|
µx + |
sin 10x |
¶ + c. |
16.27. x ¡ |
|
sin 20x |
+ c. |
|
16.28. x ¡ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
10 |
|
|
|
|
|
20 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos 6x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
+ c. 16.29. |
|
tg 3x ¡ x + c. 16.30. ¡ ctg x ¡ tg x + c. 16.31. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6 |
µ |
|
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
¡2 |
|
|
8 |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
¶+c. 16.32. |
|
|
|
|
|
33 |
|
|
|
+c. 16.33. 5 ln j5x+2j+c. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
cos 8x |
|
|
|
|
|
cos 4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(3x + 1)11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p3x + c. 16.35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
16.34. |
|
|
(5x + 2) p5x + 2 + c. 16.36. ¡ |
|
¡ |
|
+ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
20 |
2x2 |
x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ln jxj + c. 16.37. ¡ |
|
|
1 |
|
|
+ c. 16.38 |
|
2x |
+ |
|
3x |
|
+ c. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 e2x |
|
ln 2 |
ln 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17.Метод подстановки
1.Замена переменной в неопределенном интеграле
Полагая
x = '(t);
где t новая переменная, '(t) непрерывно дифференцируемая функция, получим формулу замены переменной в неопределенном интеграле Z Z
f(x) dx = f('(t))'0(t) dt:
Рассмотрим несколько примеров применения этой формулы. Для удобства все промежуточные вычисления будем записывать в квадратных скобках.
104
П р и м е р 1. Найти
Z cosp2x + 2 |
dx: |
||||
|
|
p |
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Р е ш е н и е. Если есть возможность избавится от корня, то это надо сделать. Поэтому
Zcosp2px + 2 dx = [ замена px + 2 = t; x = t2 ¡ 2; dx = 2t dt] = x + 2
= Z |
|
t |
2t dt = 2 Z |
cos 2t dt = sin 2t + c = sin 2px + 2 + c: |
||||||||||||||||||
|
|
cos 2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
П р и м е р 2. Найти |
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
sin2 p |
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x |
3x |
|
|
|
|
|
|
|||||
Р е ш е н и е |
|
|
|
|
·p3x = t; x = 3 ; dx = 3t dt¸ = |
|||||||||||||||||
Z |
|
p3x sin2 p3x = |
||||||||||||||||||||
|
|
Z |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 |
2 |
|
|
|
|
|
= 3 |
|
|
t sin2 t = |
3 |
Z |
sin2 t |
= ¡3 ctg t + c = |
3 ctg p3x + c: |
||||||||||||||
2 |
|
|
|
t dt |
2 |
|
|
|
dt |
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
П р и м е р 3. Найти
Zx2
(1 + x)100 dx:
Р е ш е н и е. После замены 1 + x = t применяем формулу 11:
Z
|
(t |
1)2 |
|
2 |
|
2t + 1 |
|
|
|
1 |
2 |
|
1 |
|||||||||
= Z |
|
¡ |
|
dt = Z |
|
t ¡ |
|
dt = Z µ |
|
|
¡ |
|
|
+ |
|
|||||||
|
t100 |
|
|
t100 |
|
t98 |
t99 |
t100 |
||||||||||||||
|
|
|
= ¡ |
1 |
|
+ |
2 |
|
¡ |
|
1 |
|
+ c = |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
97t97 |
|
98t98 |
99t99 |
|
|
||||||||||||||
|
|
¡ |
1 |
|
|
+ |
|
|
1 |
|
|
|
¡ |
|
|
|
1 |
|
|
+ c: |
||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
97(1 + x)97 |
49(1 + x)98 |
99(1 + x)99 |
¶
dt =
105
П р и м е р 4. Найти
Z
p dxp dx: x + 3 x
Р е ш е н и е. Если в подынтегральную функцию входят несколько корней различной степени из одного итого же подкоренного выражения, то иногда удается свести интегрирование к более простой функции, если в качестве новой переменной взять корень из того же выражения, степень которого равна наименьшему общему кратному (НОК) степеней корней, входящих в подынтегральную функцию. В
нашем примере НОКf2; 3g = 6. Следовательно, можно попытаться p
сделать замену t = 6 x. Имеем
Z |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
p |
|
+ p3 |
|
dx = [t = p6 x; |
px = t3; p3 x = t2; x = t6; dx = 6t5 dt] = |
||||||||||||||||||
|
x |
x |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
6t5 dt |
|
|
t3 dt |
(t |
3 + 1) |
1 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
= Z |
|
|
= 6 Z |
|
= Z |
¡ |
|
dt = |
|||||||||||
|
|
|
|
|
t3 + t2 |
t + 1 |
|
t + 1 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
t3 |
t2 |
|
|
|||||||
|
= 6 Z µt2 ¡ t + 1 ¡ |
|
¶ dt = 6 µ |
|
¡ |
|
+ t ¡ ln jt + 1j¶ + c = |
|||||||||||||||||
|
t + 1 |
3 |
2 |
p p p
= 2 x ¡ 3 3 x ¡ 6 ln( 6 x + 1) + c:
2. Внесение функции под знак дифференциала
Часто интегрирование с помощью подстановки упрощается, если предварительно внести некоторую функцию под знак дифференциала. Иными словами, если F 0(x) = f(x), то используется соотношение
f(x) dx = dF (x);
и функцию F (x) принимают за новую переменную интегрирования.
П р и м е р 5. Найти |
Z |
|
ctg x dx:
106
Р е ш е н и е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x dx |
d sin x |
|
|
dt |
|
|
|
||||
Z ctg x dx = Z |
|
= Z |
|
= Z |
|
|
|
= |
|
|
|||
sin x |
sin x |
|
|
t |
|
|
|||||||
|
= ln jtj + c = ln j sin xj + c: |
|
|
|
|
|
|
||||||
П р и м е р 6. Найти |
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Р е ш е н и е |
|
sin5 x dx: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
sin4 x sin x dx = ¡ Z (1 ¡ cos2 x)2 d cos x = |
|||||||||||||
Z sin5 x dx = Z |
|||||||||||||
= ¡ Z (1 ¡ t2)2 dt = ¡ Z (1 ¡ 2t2 + t4) dt = ¡t + |
2 |
|
|
|
t5 |
||||||||
|
t3 |
¡ |
|
+ c = |
|||||||||
3 |
5 |
=¡ cos x + 23 cos3 x ¡ 15 cos5 x + c:
Пр и м е р 7. Найти
Z
pxx2dx+ 1:
Р е ш е н и е. При решении используется формула 10: из таблицы
неопределенных интегралов. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
x dx |
d(x2) |
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Z |
p |
|
|
= Z |
2p |
|
|
|
|
= Z |
|
2p |
|
|
|
= pt + 1 + c = px2 + 1 + c: |
|||||||||||
x2 + 1 |
x2 + 1 |
t + 1 |
|||||||||||||||||||||||||
|
П р и м е р 8. Найти |
|
Z |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ex + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Р е ш е н и е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
ex dx |
|
|
|
|
|
d ex |
dt |
|
|
|||||||||
|
|
Z |
|
= Z |
|
|
|
= Z |
|
= Z |
|
= |
|
||||||||||||||
|
|
ex + 1 |
ex( ex + 1) |
ex( ex + 1) |
t(t + 1) |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
= Z µ |
|
|
¡ |
|
¶ dt = ln jtj ¡ ln jt + 1j + c = |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
t |
t + 1 |
|
|
= ln ex ¡ ln( ex + 1) + c = x ¡ ln( ex + 1) + c:
107
3. Тригонометрические подстановки
П р и м е р 9. Найти |
|
|
|
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
x2 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 ¡ x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
p |
|
|
Р е ш е н и е. Полагаем x |
= |
|
|
a sin t. Тогда dx |
= a cos t dt и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
a2 ¡ a2 sin2 t = a cos t. Производя далее замену в ин- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a2 ¡ x2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
теграле, получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Z |
p |
|
|
|
= Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
p |
x2 dx |
|
|
|
a2 sin2 t a cos t dt |
= a2 |
sin2 t dt = |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a cos t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
a2 ¡ x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
µt ¡ |
sin 2t |
¶ |
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
Z (1 ¡ cos 2t) dt = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ c = |
|
(t ¡ sin t cos t) + c = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
= |
a |
(t ¡ sin tp1 ¡ sin2 t) + c = |
a |
|
|
Ãarcsin |
|
|
¡ |
|
r1 ¡ |
|
! + c = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
2 |
a |
a |
a2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
arcsin |
|
|
¡ |
|
|
|
pa2 ¡ x2 + c: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
a |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
П р и м е р 10. Найти |
Z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2p |
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
Р е ш е н и е. Полагаем x = tg t. Тогда dx = |
|
|
dt |
|
|
и p |
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
cos2 t |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
ptg |
2x + 1 |
= |
|
|
Подставляя эти значения в интеграл получаем |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos t. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Z |
|
|
|
|
|
= Z |
|
cos |
2 |
t |
|
|
dt |
¢ cos t = Z |
cos t dt |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 t |
cos2 t |
|
|
sin2 t |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
d sin t |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
= Z |
|
= ¡ |
|
+ c = ¡ |
|
+ c = ¡ |
|
|
|
|
|
|
+ c: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
sin2 t |
sin t |
tg t ¢ cos t |
|
x |
|
|
|
|
П р и м е р 11. Найти
Z r
1 ¡ x dx:
1 + x
108
r
Р е ш е н и е. Полагаем x = cos t. Тогда dx = ¡ sin t dt и 1 ¡ x = 1 + x
Z r |
|
|
|
|
|
¡ Z |
|
|
|
|
|
¡ Z |
sin |
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|||
1 |
¡ x |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
2 sin |
t |
cos |
t |
|
|
||||||||
dx = |
tg |
|
sin t dt = |
2 |
¢ |
dt = |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
1 |
+ x |
|
2 |
|
cos |
t |
|
2 |
2 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
= ¡2 Z |
sin2 |
t |
dt = |
Z (cos t ¡ 1) dt = sin t ¡ t + c = |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
p
=1 ¡ x2 ¡ arccos x + c:
Задачи для практических занятий
Z
17.1.e5 sin x cos x dx.
Zex
17.3.sin2( ex + 1) dx.
17.5.tg 2x dx.
Ze5px+3
17.7.px + 3 dx.
Z
17.9.p2x cos1 2 p2x dx.
Z
17.11. p dxp . x + 4 x
17.2. Z |
sin3 x dx. |
|
|
||||||||||
17.4. Z |
ln x |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
dx. |
|
|
|||||||
|
x |
|
|
||||||||||
17.6. Z |
cos(2 arctg x) |
dx. |
|||||||||||
|
|
1 + x2 |
|
||||||||||
17.8. Z |
|
|
3p |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
x + 4 |
|
|
||||||||||
|
sinp |
|
|
|
|
|
|
dx. |
|||||
|
x + 4 |
|
|||||||||||
17.10. Z |
|
p3 |
x |
dx. |
|
|
|||||||
|
x + 5 |
|
|
||||||||||
17.12. Z |
|
|
|
|
dx |
|
|
||||||
|
x2 p |
|
. |
|
|
||||||||
|
4 ¡ x2 |
|
|
109
17.13. Z |
|
dx |
|
p |
|
. |
|
ex + 4 |
Z
17.15.e3 cos x sin x dx.
17.17. Z |
|
e |
x |
|
p |
|
dx. |
||
ex |
+ 1 |
|||
Z |
|
|
|
|
17.19.ctg 2x dx.
17.21. Z |
sin p |
|
|
|
|
5x + |
8 |
dx. |
|||
p |
|
|
|||
5x + 8 |
|
Z6x ¡ 5
17.23.p3x ¡ 1 dx.
Z
17.25.x(x ¡ 1)100 dx.
17.14. Z |
|
cos3 x |
|
p |
|
dx. |
|
1 + sin x |
Домашнее задание
17.16. Z |
cos3 x dx. |
|
|||||||||||||||
17.18. Z |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
x ln x |
|
|
|
|
|
|||||||||||
17.20. Z |
|
sin(2 arcsin x) |
dx. |
||||||||||||||
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
1 ¡ x2 |
|
||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
17.22. |
|
|
cos px |
dx. |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Z |
|
|
px2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
17.24. Z |
|
|
|
|
|
dx |
|
. |
|
||||||||
|
|
p |
|
¡ p4 |
|
|
|||||||||||
|
|
x |
x |
|
|||||||||||||
17.26. Z |
|
p |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
4 ¡ |
|
x2 |
dx. |
|
||||||||||||
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
Ответы:
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
17.1. |
|
|
|
|
|
|
e5 sin x + c. 17.2. |
|
|
cos3 x ¡ cos x + c. 17.3. ¡ ctg ( ex + 1) + c. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5 |
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
17.4. |
|
|
|
|
|
ln x + c. 17.5. ¡ |
|
|
|
ln j cos 2xj + c. |
17.6. |
|
|
|
sin(2 arctg x) + c. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
5p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x+3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
17.7. |
|
|
|
5 |
e |
|
|
|
|
|
+ c. |
17.8. ¡ |
3 |
cos 3 |
x + 4 + c. |
17.9. |
|
|
tg 2x + c. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
(2x |
|
|
|
|
15) + c |
|
17.11. 2p |
|
+ 4 p4 |
|
|
+ 4 ln(p4 |
|
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
17.10. |
|
|
(x + 5)2 |
|
|
|
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
x |
x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
10 p |
p |
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
p |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1¯ |
ex + 4 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
1) + c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
+ c |
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
¯ |
|
+ c |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
. |
|
|
17.12. ¡ 4x |
|
|
|
. 17.13. |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
17.14. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯p ex + 4 + 2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
p3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(7 |
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
¡ |
||||||||||
15 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
(1 + sin x)3 |
|
|
3 sin x) + c. 17.15. |
|
|
|
¯e3 cos x + c. 17.16.¯ |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
sin |
x+c. 17.17. 2p |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
e |
|
+ 1+c. 17.18. ln j ln xj+c. 17.19. |
|
ln j sin 2xj+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
110 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|