Орловский Определенный интеграл.Практикум Част 2 2010
.pdfограничено теми же лучами и дугой окружности AB. Обозначим объемы этих тел, соответственно, V1 и V2, тогда искомый
объем V = 2(V1 − V2). Объемы V1 |
и V2 |
вычисляем по формуле |
||||||||||||||
(8.9). Первый объем вычисляется довольно долго: |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
5π/12 |
|
|
) |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
π/12 |
( √ |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
π |
∫ |
|
|
|
|
|
3 |
|
||
V1 = |
2 |
|
|
a 2 sin 2φ |
|
sin φ dφ = |
||||||||||
3 |
|
|
||||||||||||||
|
|
√ |
|
|
|
|
|
5π/12 |
|
|
|
|
|
|
||
|
4 |
|
πa3 |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
= |
2 |
(2 sin φ cos φ)3/2 sin φ dφ = |
||||||||||||||
|
3 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
π/12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5π/12 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
πa3 |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
= |
16 |
|
sin5/2 φ cos3/2 φ dφ. |
|||||||||||
|
|
3 |
|
π/12
Полученный интеграл заменой t = sin2 φ сводится к интегралу от дифференциального бинома:
5π/12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2(5π/12) |
|
|
|
|||||||||||||
∫ |
sin5/2 φ cos3/2 |
φ dφ = |
1 |
|
|
|
∫ |
t3/4(1 − t)1/4dt. |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||
π/12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
(π/12) |
|
|
|
|
|
|||||
Так как |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
√ |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
3 |
|
|
||||||||||||
|
sin2 |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
(1 − cos |
|
|
) = |
|
|
− |
|
, |
|
|||||||||
|
12 |
|
2 |
6 |
|
|
4 |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
5π |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5π |
√ |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||||
|
sin2 |
|
|
|
= |
|
|
|
(1 − cos |
|
|
) = |
2 + |
|
, |
||||||||||||||
|
12 |
2 |
6 |
|
4 |
|
|
||||||||||||||||||||||
то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2+√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3)/4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
V1 = |
8 |
πa3 |
∫ |
|
t3/4(1 − t)1/4dt. |
|||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2− 3)/4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
171
Интеграл от дифференциального бинома сводится к интегралу от рациональной функции заменой
√
z = 4 1 −t t.
Вычислим новые пределы интегрирования. Нижний предел
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
2 + |
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ √ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
4 |
|
|
|
3)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
z1 = √4 |
|
|
√ |
|
= |
√ |
(2 |
|
|
|
|
|
= √2 + √3 = |
||||||||||||||||||||||||
|
2 − |
|
4 − 3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
+ 1 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= √ |
|
√4 + 2√3 = √ |
|
√(√3 + 1)2 = |
|
|
√ |
|
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Верхний предел интегрирования |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 − |
√ |
|
|
|
|
(2 − √ |
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
3)2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
4 |
|
|
|
= |
4 |
|
|
|
= 2 |
|
|
√ |
|
|||||||||||||||||||||
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
√ |
2 + |
√3 |
√ |
4 − 3 |
|
|
|
√ |
− |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= |
1 |
|
4 |
|
2√ |
|
|
= 1 |
|
|
(√ |
|
|
|
|
1)2 = |
|
|
3 − 1 |
. |
|||||||||||||||||
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
√2 |
√ |
− |
|
|
|
|
|
|
√2 |
√ |
− |
|
|
|
|
|
√2 |
Выполняя замену и убирая знак минус перед интегралом с помощью перемены пределов интегрирования, получаем:
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
3+1 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
||||
|
πa3 |
|
|
2 |
|
z4dz |
||||||||
|
|
|
|
∫ |
|
|||||||||
V1 = |
32 |
|
p |
|
|
. |
||||||||
3 |
(z4 + 1)3 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
3 1 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
Для вычисления интеграла от рациональной функции можно использовать метод Остроградского. В силу четности подынтегральной функции можно записать следующее разложение:
∫ |
z4dz |
= |
Az7 |
+ |
Bz5 + Cz3 + Dz |
+ ∫ |
αz2 + β |
dz. |
(z4 + 1)3 |
|
|
(z4 + 1)2 |
z4 + 1 |
172
Дифференцируя и освобождаясь от знаменателя, получаем тождество:
z4 = (α − A)z10 + (β − 3B)z8 + (7A − 5C + 2α)z6+
+(5B − 7D + 2β)z4 + (3C + α)z2 + (D + β).
Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях и решая
полученную систему, находим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
A = 0, B = |
1 |
, C = 0, D = − |
3 |
|
, α = 0, β = |
3 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
32 |
32 |
32 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
∫ |
|
z4dz |
z5 |
3z |
3 |
|
|
∫ |
dz |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
− |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
(z4 + 1)3 |
32(z4 + 1)2 |
32 |
z4 + 1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Оставшийся интеграл имеется в [7] (задача 1884): |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
z2 + z√ |
|
|
+ 1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
z√ |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
dz |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
4√ |
|
|
ln |
z2 − z√ |
|
|
+ 1 |
+ |
2√ |
|
arctg |
|
|
|
+ C. |
|||||||||||||||||||||||
z4 + 1 |
1 − z2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Таким образом, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
∫ |
z4dz |
|
|
|
|
|
|
z5 |
3z |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
z2 + z√ |
|
+ 1 |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
|
|
− |
|
+ |
128√ |
|
ln |
z2 − z√ |
|
+ 1 |
+ |
|
||||||||||||||||||||||||||
(z4 + 1)3 |
|
32(z4 + 1)2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
2 |
|
√
3z 2
+64√2 arctg 1 − z2 + C.
При применении формулы Ньютона – Лебница нужно учитывать, что первообразная разрывна в точке z = 1 и
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
3 − 1 |
< 1 < |
3 + 1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√2 |
|
|
|
√2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Выполняя подстановки, получаем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
√2 |
|
|
|
+ z√2 + 1 |
|
p |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3+1 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
z5 3z |
|
p2 |
|
|
|
|
z2 |
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
3+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
32(z4−+ 1)2 |
|
p3 1 |
= |
|
, |
ln |
z2 |
|
|
|
z√2 + 1 |
p3 1 |
= 0, |
|||||||||||||||||
|
32 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
p2 |
|
|||||
|
|
p2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
173
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z√2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z√2 |
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p3+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p3+1 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
arctg 1z |
z2 |
p |
|
1 |
= arctg 1 |
|
|
z2 |
|
p |
|
|
|
1 + arctg 1 |
|
|
z2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ( |
|
|
− |
|
) + (− |
|
+ |
|
) = |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
4 |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Возвращаясь к интегралу по переменной z, находим |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
∫ |
|
|
z4dz |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
π |
|
|
2 |
|
|
|
3π |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
= |
|
|
+ |
128√ |
|
|
· 0 + |
|
64√ |
|
· |
|
|
= |
|
|
+ |
128√ |
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
(z4 + 1)3 |
32 |
|
2 |
32 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
p |
|
|
2 |
|
|
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
3 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
p |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом, для первого объема получаем следующее значе-
ние: |
|
|
|
|
πa3 |
( |
√ |
|
|
|
|
|
|
|
3π |
) = |
|
πa3√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
π2a3 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
V1 = |
32 |
|
|
|
|
+ |
|
|
128√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
4√ |
|
. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
32 |
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Второй объем вычисляется без особого труда: |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2π |
|
5π/12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
πa3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5π/12 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
V2 = |
|
|
∫ |
a3 sin φ dφ = − |
2 |
|
|
|
|
cos φ π/12 |
= |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
π/12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
πa3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5π |
|
|
|
4πa3 |
|
|
|
|
|
|
|
π πa3√ |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
(cos |
|
|
|
− cos |
|
|
) |
= |
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
sin |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||
|
3 |
12 |
12 |
|
|
3 |
|
|
|
4 |
6 |
|
|
|
3 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Наконец, вычисляем искомый объем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
V = 2(V1 − V2) = 2 ( |
|
|
|
3√ |
|
|
π2a3 |
|
|
3√ |
|
|
) = |
|
π2a3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
πa |
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
+ |
4√ |
|
− |
|
πa |
2 |
|
2√ |
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
174
Глава 9
Площадь поверхности вращения
Площадь поверхности, образованной вращением гладкой кривой AB вокруг оси Ox, равна
∫B |
|
P = 2π |y|ds, |
(9.1) |
A
где ds – дифференциал дуги.
В зависимости от того, в каком виде задана кривая AB, формула (9.1) принимает тот или иной конкретный вид. Так, если кривая представляет собой график функции y(x), определенной на отрезке [a; b], то площадь поверхности вращения
∫b |
√ |
|
|
|
|
|
|||
P = 2π |
|y(x)| 1 + y′2(x) dx. |
(9.2) |
a
В том случае, когда кривая задана параметрически:
{
x = x(t), y = y(t),
где x(t) и y(t) – функции, заданные на отрезке [α; β], то площадь
P = 2π ∫β |y(t)| |
|
|
|
|
|
|
x′2 |
(t) + y′2(t) dt. |
(9.3) |
||
α |
√ |
|
|
|
175
Если кривая задана в полярных координатах |
|
||
r = r(φ), α 6 φ 6 β, |
|
|
|
где x = r cos φ, y = r sin φ, то |
|
|
|
P = 2π ∫β r(φ)| sin φ| |
r2(φ) + r′2 |
(φ) dφ. |
(9.4) |
α |
√ |
|
|
При вычислении площади поверхности вращения вокруг оси, не совпадающей с осью абсцисс, нужно перейти в другую систему координат так, чтобы ось вращения стала новой осью абсцисс. В частности, если необходимо найти площадь поверхности вращения вокруг оси Oy графика функции x(y), определенной на отрезке [c; d], то эта площадь
P = 2π ∫d |x(y)| |
|
|
|
|
|
|
1 + x′2 |
(y) dy. |
(9.5) |
||
c |
√ |
|
|
|
В том случае, когда кривая задана параметрически:
{
x = x(t), y = y(t),
где x(t) и y(t) – функции, заданные на отрезке [α; β], то площадь поверхности вращения этой кривой вокруг оси Oy можно вычислить по формуле
P = 2π ∫β |x(t)| |
|
|
|
|
|
|
|
x′2 |
(t) + y′2 |
(t) dt. |
(9.6) |
||
α |
√ |
|
|
|
|
Если же кривая задана в полярных координатах равенством
r = r(φ), α 6 φ 6 β,
176
где x = r cos φ, y = r sin φ, то площадь поверхности вращения кривой вокруг оси Oy определяется формулой
P = 2π ∫β r(φ)| cos φ| |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
r2(φ) + r′2(φ) dφ. |
(9.7) |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
α |
|
|
|
|
|
√ |
|
||||||||
Найти площади поверхностей, образованных вращением сле- |
||||||||||||||||||||
дующих кривых: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2486. y = x√ |
x |
|
|
|
(0 6 x 6 a) вокруг оси Ox. |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
a |
|
|||||||||||||||||||
По формуле (9.2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√1 + |
9x |
|
|
||||||||
|
x √ |
|
x |
|
|
|
π |
|
||||||||||||
P = 2π ∫0 |
|
|
|
dx = |
|
∫0 x3/2(4a + 9x)1/2dx. |
|
|||||||||||||
a |
4a |
a |
|
Для интегрирования дифференциального бинома рационализируем интеграл заменой
z = √ |
4a |
+ 9x |
|||||
|
|
|
, |
|
|||
|
|
x |
|
||||
которая дает |
+∞ |
|
|
|
|||
|
z2dz |
||||||
P = 128πa2 |
∫ |
|
|
. |
|||
|
(z2 − 9)4 |
||||||
√ |
13 |
|
|
|
|
|
Используя рекуррентное соотношение из [1] (задача 1921), нахо-
дим: |
∫ |
|
z2dz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
− |
|
|
|
+ |
|
|
|
||||||||||
|
(z2 − 9)4 |
6(z2 − 9)3 |
216(z2 − 9)2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
z |
− |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
+ 1296(z2 |
|
9) |
− |
7776 ln |
|
3 |
|
z |
|
+ C. |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом, площадь поверхности вращения |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
P = 128πa2 |
(− |
z |
|
|
|
− |
|
|
|
z |
|
|
|
+ |
|
|
z |
|
|
− |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
6(z2 |
9)3 |
216(z2 |
− |
9)2 |
1296(z2 |
− |
9) |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
177
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
1 |
|
|
3 + z |
|
|
|
+∞ |
|
4πa2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√13 + 3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(21√13 + ln |
|
|
|
|
|
− |
|
) = |
||||||||||||||||||||||||||||||||
− |
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
7776 |
|
|
3 |
|
|
|
|
z |
|
|
2 |
√ |
13 |
|
243 |
|
13 |
|
|
|
|
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√13 + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
πa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(21√13 + 2 ln |
). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
= |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
243 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2487. y = a cos |
πx |
|
|
(|x| 6 b) вокруг оси Ox. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Используя формулу (9.2), учитывая четность подынтеграль- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ной функции и делая замену u = |
|
πa |
|
sin |
πx |
|
, получаем: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2b |
|
2b |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
πx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
πa |
|
|
|
|
|
|
πx |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
P = 2π ∫ a cos |
2b |
|
√1 + |
|
|
|
2b |
sin |
|
2b |
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
∫ |
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 √ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
πx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
πa |
|
|
|
πx |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16b2 2b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
= 4π a cos |
|
|
√1 + |
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + u2 du = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
2b |
|
|
2b |
|
|
2b |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2b |
|
|
|
|
|
|||||||||||
= |
16b |
u |
|
√1 + u2 + |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
π |
|
|
|
|
ln(u + √1 + u2 )) 0 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8b |
|
|
|
|
|
|
πa + √ |
π2a2 + 4b2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= 2a√π2a2 |
+ 4b2 + |
|
|
|
ln |
. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2488. y = tg x |
|
|
(0 6 x 6 π/4) вокруг оси Ox. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Применяя формулу (9.2) и делая замену u = cos x, находим |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
sin x√1 + cos4 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√1 + u4 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
π/4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
P = 2π ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = 2π |
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
du. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u3 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1/√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
С помощью замены |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z = √ |
|
1 |
|
+ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
178
сводим интеграл от дифференциального бинома к интегралу от рациональной функции:
P = π √ |
|
zz22 dz1 |
= π |
√ |
|
(1 − 1 |
|
1 z2 )dz = |
|||||||||||||||||||||||||||||
5 |
5 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
||||||||||||||
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
||
|
= π (z − |
1 |
ln |
|
1 + z |
) √2 = |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
2 |
1 |
|
− |
z |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
√ |
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|||
= π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
ln |
( |
5 + 1)( |
|
2 − 1) |
|
= |
||||||||||||||||||||
5 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
( |
|
|
− |
|
|
|
− |
2 |
|
|
(√5 |
− |
1)(√2 + 1) ) |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
1)(√ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 1) |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||
= π (√5 − √2 + ln |
|
|
|
|
|
|
|
). |
|
||||||||||||||||||||||||||||
( 5 − |
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2489. y2 = 2p x (0 6 x 6 x0): а) вокруг оси Ox; б) вокруг оси
Oy.
а). По формуле (9.2)
|
|
|
x0 |
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
p |
||||||||||||
P = 2π ∫ |
|
|
2p x √1 + |
|
dx = 2π 2p ∫ √x + |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2x |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
√ |
|
|
|
|
|
|
p |
3/2 |
|
x0 |
|
|
|
|
2π |
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
+ p − p2]. |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
= 4π 3 2p (x + 2 ) 0 |
|
|
3 [(2x0 + p) 2x0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
б). По формуле (9.5) для |
функции x(y) = y /2p получаем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
2p x0 |
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2p x0 |
√ |
||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
P = 2π |
x(y) |
|
1 + x′2(y) dy = |
p2 |
|
|
y2 |
|
|
p2 + y2 dy. |
Полученный интеграл имеется в [7] (задача 1820):
∫ y2√p2 + y2 dy = y(2y2 + p2) √p2 + y2−
8
179
−p4 ln(y + √p2 + y2 ) + C.
8
По формуле Ньютона – Лейбница |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
2π y(2y2 + p2) |
|
|
|
|
p4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
||||||||||
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
2p x0 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
P = |
p2 |
( |
|
8 |
|
|
|
p2 + y2 − |
8 |
ln(y + |
p2 + y2 )) 0 |
= |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
+ √ |
p + 2x0 |
|
|
|||||
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2x0 |
|
|
|||||||||
= |
[(p + 4x0)√2x0(p + 2x0) − p |
ln |
]. |
|
||||||||||||||||||||||||
4 |
|
|
|
|
√ |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
p |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x2 |
|
y2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2490. |
|
+ |
|
= 1 (0 < b 6 a): а) вокруг оси Ox; б) вокруг |
||||||||||||||||||||||||
a2 |
b2 |
|||||||||||||||||||||||||||
оси Oy. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
а). Вращаемая кривая определяет эллипс, который симмет- |
ричен относительно оси абсцисс. Следовательно, можно ограничиться частью кривой, лежащей в верхней полуплоскости. При вращении эта часть кривой дает ту же поверхность, что и весь эллипс. Решая уравнение эллипса относительно y, находим функцию, график которой дает верхнюю часть эллипса:
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
(−a 6 x 6 a). |
|||||
y(x) = b 1 |
− |
|||||||
a2 |
|
|||||||
Применяя формулу (9.2), получаем: |
||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
P = 2π ∫a y(x) |
√ |
|
dx. |
|||||
1 + y′2x |
||||||||
− |
|
|
|
|
|
|
Учитывая четность подынтегральной функции, после преобра-
зований получаем табличный интеграл: |
|
|
|
|
|||||||||
∫ √ |
|
|
|
|
|
a 1 |
|
a2 |
|
|
|||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
x2 |
u |
|
b2x2 |
|
|
|
||||
− |
|
|
|
|
|
u |
|
|
− |
|
|
|
|
P = 2π b 1 |
|
|
|
t |
|
( |
|
|
) |
dx = |
|||
− a2 v1 + |
4 |
|
|
x2 |
|
=4πb ∫a √a4 − (a2 − b2)x2 dx = a2
0
180