UMK1

Окончание табл.

8Ї

Посещение

уроков

Проведение

зачет-

Помощь классному руково-

12.10.

учителей

истории.

ных уроков истории

дителю в подготовке класс-

Самостоятельное

про-

в школе. Работа с

ного часа. Выступление с

ведение уроков. По-

дополнительной ли-

сообщением «Законодатель-

мощь

дежурному учи-

тературой,

техниче-

ство РБ по правам ребенка».

телю во время переры-

скими

средствами

Наблюдение за 8 «Б» клас-

вов.

Присутствие

на

обучения при подго-

сом с целью отбора ребят

школьном

мониторин-

товке к урокам. Бе-

для

психологического

тес-

ге по Всемирной исто-

седа с завучем шко-

тирования.

рии в 10 «А» классе.

лы и учителем исто-

Участие в

проверке и

рии

о

допущенных

обработке

результатов

ошибках при

прове-

мониторинга.

дении уроков.

13Ї

Посещение

уроков и

Проведение

уроков

Присутствие

на

классном

17.10.

проведение

самостоя-

истории. Подготовка

часу в 8 «Б» классе. Провер-

тельных занятий. Со-

раздаточного

мате-

ка

дневников

учащихся.

ставление

социально-

риала.

Проведение

Проведение

психологиче-

педагогического

пас-

уроков

с

тестовыми

ского тестирования.

порта 8 «Б» класса.

заданиями и провер-

Подготовка

внекласс-

ка тестов. Подготов-

ного мероприятия.

ка планов-конспек-

тов зачетных уроков.

19Ї

Знакомство

с

работой

Проведение уроков в

Присутствие

на

родитель-

22.10.

школы по социальному

закрепленных

клас-

ском собрании в 8 «Б» клас-

направлению.

Помощь

сах. Проведение за-

се. Подготовка к проведе-

учителю истории в раз-

четных

уроков ком-

нию второго этапа психоло-

боре

учебного мате-

бинированного типа.

гического тестирования.

риала.

Проверка

тестовых

заданий

учащихся

8

«Б» класса.

23Ї

Написание

отчета

по

Проведение

зачет-

Проверка

дневников

уча-

25.10.

психологии и характе-

ных уроков. Провер-

щихся. Проведение вне-

ристики

учеников.

ка письменных зада-

классного мероприятия

в

8

Оформление

задания

ний

по

истории

в

«Б» классе.

по педагогике.

классах.

Проверка

рабочих

тетрадей

и

конспектов учеников.

26Ї

Работа по оформлению

Проведение

зачет-

Составление психолого-пе-

28.10.

отчетной

документа-

ных

уроков

комби-

дагогической

характеристи-

ции по итогам прохож-

нированного типа.

ки

отдельного

учащегося.

дения

педагогической

Ознакомление

учащегося

с

практики.

Подведение

результатами

тестирования.

итогов педагогической

Заключительная

беседа

с

практики.

учениками 8 «Б» класса.

Подведение

итогов прове-

денных воспитательных ме-

роприятий

и

заданий

по

психологии

11

ПЛАН.КАНСПЕКТ УРОКА ГІСТОРЫІ БЕЛАРУСІ

Ў11 КЛАСЕ СШ № 13 г. МІНСКА

Тэма: АСАБЛІВАСЦІ БУРЖУАЗНЫХ РЭФОРМ У БЕЛАРУСІ Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ ХІХ ст.

Мэта урока: вылучыць асаблівасці буржуазных рэформ і развіцця капіталізму ў Беларусі ў другой палове XIX ст.

Задачы:

адукацыйная — вызначыць прычыны і змест асноўных рэформ 1860— 1890"х гг.; прасачыць змены ў прававым і маёмасным становішчы па" мешчыцкіх сялян пасля 19 лютага 1861 г.; прааналізаваць правілы вы" купной аперацыі; выявіць уплыў паўстання 1863—1864 гг. на змены ў правядзенні сялянскай рэформы на тэрыторыі Беларусі;

развіваючая — спрыяць развіццю ў вучняў умення аналізаваць, зна" ходзіць прычынна"выніковыя сувязі, працаваць з тэкстам падручніка; выхаваўчая — спрыяць выхаванню павагі да іншага пункту гледжан"

ня, умення працаваць у калектыве. Тып урока: камбінаваны.

Абсталяванне: Гісторыя Беларусі, ХІХ — пачатак ХХІ ст.: вучэб. да" паможнік для 11 класа агульнаадукацыйных устаноў / пад рэд. Я. К. Но" віка. — Мінск : ВЦ БДУ, 2009; Шарова Н. С. Гісторыя Беларусі: ХІХ — пачатак ХХІ ст. 11 клас. Рабочы сшытак. — Мінск : Аверсэв, 2008, 2009; карткі для апытанняў, класная дошка, крэйда.

Паняцці: адмена прыгоннага права, буржуазныя рэформы, аб" шчыннае землекарыстанне, падворнае землекарыстанне, часоваабавя" заныя сяляне, выкупныя аперацыі, «прускі» варыянт развіцця капіта" лізму, латыфундыя, спецыялізацыя сельскагаспадарчай вытворчасці.

12

13

Ход урока		Праца настаўніка			Праца вучняў
1. Арганізацыйны	1. Праверка наяўнасці вучняў, адзнака адсутных у жур-		1. Дзяжурны называе тых, хто адсутнічае.
момант (1Ї 2 хв.)	нале.		2. Вучні зачыняюць падручнікі і сшыткі.
	2. Арганізацыя працоўнага месца вучняў.		3. Адказваюць, ці ўсе падрыхтаваныя да
	3. Настройваю вучняў на актыўную працу.		занятку.
2. Праверка хат-	1.	Індывідуальнае заданне для 4 вучняў (пісьмова за	Вучні займаюць першыя парты і атрым-
няга задання	партай).		ліваюць карткі з заданнямі. Заданне выкон-
(10Ї 15 хв.)	Вàрыÿнт І.		ваецца на працягу 8 хвілін.
			Вàрыÿнт І.
	1)	Назавіце храналагічныя рамкі дзейнасці Беларускай	1)	1829Ї	1850 гг.
	навучальнай акругі.
	2)	У якім годзе была скасавана дзейнасць Статута ВКЛ	2)	1831 г.
	1588 г. у Віцебскай і Магілёўскай губернях?
	3)	Назавіце гады дзейнасці падпольнай арганізацыі	3)	1846Ї	1849 гг.
	«Саюз свабодных братоў».
	4)	Назавіце заснавальнікаў таварыства філаматаў.	4)	Ю. Яжоўскі, А. Міцкевіч.
	5)	Пералічыце мэты, якія ставіла перад сабой таварыст-	5)	Асветніцка-культурныя мэты, потым
	ва філаматаў.		прыйшлі да ідэі карэнных сацыяльна-
			эканамічных рэформ: ліквідацыя прыгоннага
			права, увядзенне канстытуцыйнага кіра-
			вання.
	Вàрыÿнт ІІ.		Вàрыÿнт ІІ.
	1) Калі на тэрыторыі Расійскай імперыі была забароне-		1)	1820 г.
	на дзейнасць ордэна езуітаў?
	2)	Калі адбылося пераўтварэнне Горы-Горацкай земля-	2)	1848 г.
	робчай школы ў Горы-Горацкі земляробчы інстытут?
	3)	Калі адбыўся Полацкі царкоўны сабор і далучэнне	3)	1839 г.
	уніяцкай царквы да Рускай праваслаўнай царквы?		4)	К. Ігельстром, А. Вягелін.
	4)	Назавіце прозвішчы ініцыятараў паўстання 24 снеж-
	ня 1825 г. Літоўскага піянернага (сапернага) батальёна.

14

								Продолжение табл.
Ход урока		Праца настаўніка				Праца вучняў
	5) Якая бітва	стала	кульмінацыяй	паўстання	5) Бітва за Вільню, 19 чэрвеня 1831 г.
	1830Ї 1831 гг.? Калі яна адбылася?
	2. Выклікаю аднаго вучня		для адказу на	пытанне:	2. Вучань выходзіць да дошкі і адказвае на пытан-
	«Польскае паўстанне 1830Ї 1831 гг. на беларускіх				не:
	землях».				У лістападзе 1830 г. у Варшаве шляхецкія рэвалю-
					цыянеры	паўсталі		супраць		расійскага
					самадзяржаўя. Прычынамі				паўстання		былі
					1) незадаволенасць		шляхты		падзеламі		РП і
					2) парушэнне царскім урадам канстытуцыі 1815 г.
					Абапіраючыся на армію Царства Польскага яны
					дамагаліся незалежнасці РП у межах 1772 г. Бела-
					русь павінна была ўліцца ў склад незалежнай
					Польшчы. Ядро паўстанцаў складала шляхта, на-
					вучэнцы, афіцэры-палякі, каталіцкае і ўніяцкае
					духавенства. Быў створаны Віленскі цэнтральны
					паўстанцкі камітэт. У жніўні 1831 г. паўстанне
					было задушана па ўсёй Беларусі і Літве, а потым і ў
					Польшчы. Многія яго ўдзельнікі былі арыштаваны
					і высланы ва ўсходнія губерні імперыі.
	3. Падчас індывідуальнага апытання сачу за актыўным				3. Вучні	дапаўняюць	і	адказваюць		на ўдаклад-
	далучэннем да працы ўсяго класа: прашу ўдакладніць				няючыя пытанні.
	ці дапоўніць пэўныя пункты адказу.
	4. Пасля вуснага адказу збіраю пісьмовыя работы, пра-				4. Вучні занімаюць свае рабочыя месцы, слухаюць
	вожу праверку выкананых работ з паслядоўным яго				правільныя адказы і мой аналіз пісьмовых работ.
	аналізам і выстаўленнем адзнак.

15

	5. Вынікі праверкі хатняга задання: выстаўляю адзнакі		5. Вучні падаюць дзённікі для выстаўлення адзнак.
	ў журнал, дзённікі, выказваю свае пажаданні ў
	адносінах да наступнай працы.
3. Падрых-	1. Уâîднàе сëîâà: На мінулым уроку мы з вамі па-		1. Вучні ўважліва слухаюць.
тоўка вуч-	знаёміліся з грамадска-палітычным рухам у Беларусі ў
няў да	першай палове ХІХ ст., выявілі прычыны і ход паў-
ўспрыман-	стання на тэрыторыі Польшчы, Літвы, Беларусі, пра-
ня новага	сачылі змены ва ўрадавай палітыцы ў заходніх губер-
матэрыялу	нях Расіі, выявілі, як праходзіла аб’яднанне ўніяцкай і
(2Ї 3 хв.).	праваслаўнай цэркваў. Сёння мы з вамі разгледзім
	асноўныя буржуазныя рэформы на тэрыторыі Беларусі
	ў другой палове	XIX ст. і паспрабуем вылучыць
	асаблівасці развіцця капіталізму на беларускіх землях.
	2. Агучваю і запісваю на дошцы тэму ўрока: «Àсàб-		2. Вучні запісваюць тэму ў сшыткі.
	ëіâàсці буржуàçных рэфîрм у Беëàрусі ў друãîй пà-
	ëîâе ХІХ ст.». Прашу вучняў запісаць тэму ў сшыткі.
	3. Знаёмлю вучняў з запісаным на дошцы планам вы-		3. Вучні занатоўваюць план у сшыткі.
	кладання новага матэрыялу і прашу занатаваць яго ў
	сшыткі:
	I) Асаблівасці адмены прыгоннага права ў беларускіх
	губернях.
	II) Буржуазныя рэформы 1860—1870-х гг. і іх вынікі.
	III) Станаўленне	прадпрымальніцкай гаспадаркі і
	фарміраванне аграрнай буржуазіі. Спецыялізацыя
	сельскай гаспадаркі Беларусі.
	4. Задаю пытанні па ўсталяванню сувязі новага матэ-		4. Адказ на пытанне: Àдменà прыãîннàãà прàâà.
	рыялу з вывучаным на папярэднім уроку: Уçãàдàйце,
	якая падзея (рэформа) паклала пачатак пераўтва-
	рэннÿў у Рàсіі ў 60-ÿ ãã. ХІХ ст.?

16

			Продолжение табл.
Ходурока	Працанастаўніка		Працавучняў
4. Паведамлен-	1. Выкладаннематэрыялуправоджупаплану.		1. Вучні ўважліва слухаюць і запіс-
неновагаматэ-	I. Першай рэформай на шляху да буржуазнага грамадства ў Расіі		ваюць найбольш важныя моманты
рыялу	стала àдменà прыãîннàãà прàâà. 19 ëютàãà	1861 ã. Àëÿê-	(выдзеленыяўтэксце).
(15Ї 20 хв.).	сàндрІІ падпісаў «Ìàніфест» і зацвердзіў усе	заканадаўчыя
	акты, якія тычыліся адмены прыгонніцтва. Усе гэтыя дакументы
	можна пàдçÿëіцü нà 3 ãрупы: 1) Агульныя палажэнні; 2) Мясцо-
	выяпалажэнні; 3) Дадатковыяправілы.
	У Віцебсêàй і Ìàãіëёўсêàй губернях, дзе захавалася àбшчыннàе
	çемëеêàрыстàнне, вызначаліся ніжэйшы(ад 1 да 2 дзесяцін) і âы-
	шэйшы(ад 4 да 5,5 дзесяцін) памерынадзелаў зямлі нà àдну муж-
	чынсêую душу. У Грîдçенсêàй, Віëенсêàй, Ìінсêàй губернях
	існавала пàдâîрнàе çемëеêàрыстàнне. Уся зямля ў маёнтку пры-
	знавалася ўласнасцю памешчыка. За карыстанне сваімі надзеламі
	асабістасвабодныясяляненапрацягунеменüшÿê 9 ãàдîўпàâінны
	былі адбываць пàншчыну àбî пëàціцü àбрîê. Свой надзел зямлі		Часоваабавязаныя Ї асабіста сва-
	сяляне выкупалі ва ўласнасць. Правілы выкупной аперацыі былі		бодныя сяляне, якія працягвалі вы-
	аднолькавымі для ўсёй Расіі. Выêупнàÿ сумà за сялянскія надзелы		конваць павіннасці на карысць па-
	вылічваласятакімчынам, кабпаклаўшыяеўбанкпàд6 % ãàдàâых,		мешчыка.
	памешчыкмогштîãîдàтрымëіâàцü дàхîд, роўныгадавомуаброку
	з гэтага надзелу. На працягу49 ãàдîў трэба быëî âÿрнуцü çàпàçы-
	чàнàсцü увыглядзеâыêупныхпëàцÿжîў.
	Такім чынам, àãуëüнàÿ сумà, якую сяляне вымушаны былі вяр-
	нуцьзаатрыманыянадзелы, у3—4 рàçыперàâышàëà рынàчны
	êîштãэтàйçÿмëі. Указад1 сàêàâіêà 1863 ã. уводзіў абавязковы
	âыêуп нàдçеëàў Віленскай, Ковенскай і Мінскай губерняў.
	9 êрàсàâіêà 1863 ã. уБеларусі былі створаныпàâÿтîâыÿ êàмісіі
	дляправеркіівыпраўленняўстаўныхграмат.

17

	II. У 1860Ї 1870-х гг. урад Аляксандра ІІ прыняў шэраг
	пастаноў аб правядзенні земскай, судовай, гарадской, ваеннай,
	школьнай і цэнзурнай рэформаў.
	Земсêàÿ: 1 студзеня1864 г. прадугледжваластварэннеўпаветахі гу-						У Беëàрусі ўводзіць выбарныя
	берняхвыбарныхустаноўдлякіраўніцтвагаспадаркай, асветайіг. д.						ўстановы ўрад не адважыўся.
	Ñудîâàÿ: у Расіі 20 лістапада 1864 г., а ў Беларусі толькі ў 1872 г.						У Беëàрусі міравыя суды не выбі-
	пачалася з увядзення міравых судоў.						раліся, à прыçнàчàëісÿ міністрам
	Гàрàдсêàÿ: у Расіі ў 1870 г., у Беларусі 1875 г.						юстыцыі.
	Рэфàрмàâàнне àрміі: у Расіі пачалося ў 1862 ã. калі было ство-
	рана 15 ваенных акругоў. У 1874 ã. быў прыняты закон, які ўвёў
	замест рэкруцкіх набораў		усесàсëîўную		âàйсêîâую	пàâін-
	нàсцü. Усе мужчыны з 21-гадавога ўзросту павінны служыць у
	войску. У арміі Ї	6 год, на флоце Ї		7 год, пасля ВНУ Ї		6 ме-
	сяцаў, гімназіі Ї	1,5 год, пачатковай школы Ї 4 гады.
	Такім чынам: рэформы 1860Ї 1970-х гг. Ї				зямельная, земская,
	судовая, гарадская, ваенная Ї		насілі абмежаваны характар. Тым
	не менш, яны спрыялі фарміраванню капіталістычных адносін.
	Адтэрміноўка ў правядзенні рэформаў на тэрыторыі Беларусі
	ўскладняла сацыяльна-эканамічную сітуацыю ў рэгіёне.
	III. Праведзеная ў інтарэсах памешчыкаў рэформа					1861 г.
	абумовіла «прусêі» варыянт развіцця капіталізму ў сельскай гас-
	падарцы. У Беларусі пераважала памешчыцкае землеўладанне. З
	прычыны малазямелля сялян таварная вытворчасць іх гаспадарак
	была нізкай. Шмат памешчыцкіх			гаспадарак перайшлі на
	êàпітàëістычны шëÿх рàçâіццÿ. У іх адкрываліся âінàêурныÿ,
	смàëàêурныÿ çàâîды, мëыны, ëесàпіëüні.
	Аб развіцці капіталізму ў сельскай гаспадарцы Беларусі сведчыць						Нàйâàжнейшàй ãàëінîй земляроб-
	паступовая спецыялізацыя вытворчасці. Штуршком да яе стаў той
	факт, што ў выніку сусветнага аграрнага крызісу цэны на						ства заставалася вытворчасць çбîжжà,
	сельскагаспадарчую прадукцыю рэзка панізіліся. У краі з’явіліся						потым стала мàëîчнàÿ жыâёëà-
	высокапрадукцыйныя пàрîды êàрîў. Ад прîдàжу спірту па-						ãàдîўëÿ, âінàêурэнне, âытâîрчàсцü
	мешчыкі атрымлівалі буйныя даходы. Развівалася сâінàãàдîўëÿ,						тэхнічных êуëüтур.

18

Окончание таб.

Ход урока

Праца настаўніка

Праца вучняў

ëÿ, высокага ўзроўню дасягнула тàнêàруннàÿ àâечêàãàдîўëÿ.

Потым яна прыходзіць у заняпад. Значнае месца ў беларускіх

губернях у канцы ХІХ ст. займала âырîшчâàнне сàдàâіны і

àãàрîдніны.

5. Асэнса-

Выснова: другая палова ХІХ ст. стала пераломнай у развіцці

Вучні ўважліва слухаюць, асэнсоўваюць

ванне

Расійскай імперыі ў цэлым і Беларусі ў прыватнасці. Буржуазныя

пачутае.

выкладзе-

рэформы Ї

зямельная, судовая, земская, гарадская, ваеннаяЇ

нага матэ-

прывялі да значных змен у палітычным жыцці і спрыялі

рыялу

пераўтварэнню феадальнай манархіі ў буржуазную. Разам з тым

(2Ї 3 хв.).

яны былі непаслядоўнымі і абмежаванымі, а вялікія адрозненні і

адтэрміноўка ў правядзенні рэформ на Беларусі надавалі ім яшчэ

больш абмежаваны характар у параўнанні з іншымі рэгіёнамі

Расіі і тармазілі яе развіццё.

6. Авало-

Прапаную вучням на падставе тэксту падручніка скласці табліцу:

Назва

Дата

Асаблівасці

данне

«Асаблівасці

правядзення

буржуазных рэформ 60—70-х гг.

рэформы

правяд-

зення

ўменнямі і

XIX ст. на Беларусі»*.

Судовая

1872

г.

Міравыя суддзі пры-

навыкамі

Назва

Дата

Асаблівасці

значаліся

(5Ї 7 хв.).

рэформы

правядзення

Земская

1911

г.

Земствы створаны ва

ўсходніх губернях

падчас выкладання

Гарадская

1875

г.

Парасійскім узоры

* У дадзеным

выпадку заданне

выконваецца

новага матэрыялу (пункт II плану)

Ваенная

1862

г.,

Па расійскім узоры

1874

г.

Школьная

1864

г.

«Часовыя правілы

для народных школ».

Цэнзурная

1865

г.

Па расійскім узоры

7. Прымя-	Прапаную вучням паразважаць і адказаць на пытанне: «Чаму ў	Вучні выказваюць меркаванні. Магчымы
ненне но-	80Ї 90-ягг. XIX ст. правядзенне рэформ было спынена?»	змест адказу:
вых і ра-		1) забойства Аляксандра ІІ;
ней за-		2) імкненне ўраду ўмацаваць сваю сацы-
своеных		яльную базу Ї	клас памешчыкаў, пазіцыі
ведаў,		якога аказаліся значна		падарванымі
уменняў і		аб’ектыўнымі	ўмовамі	сацыяльна-
навыкаў		эканамічнага	развіцця парэформеннай
(2Ї 3 хв.).		Расіі.
8. Замаца-	Праводжувыніковуюгутаркуз вучнямі па наступных пытаннях:	1. Судовая, земская, гарадская,			ваенная,
ванне ма-	1. Назавіце асноўныя рэформы, праведзеныя ў 60Ї 90-я гг.
тэрыялу	ХІХ ст. на тэрыторыі Беларусі?	школьная, цэнзурная.
(3Ї 4 хв.).	2. Якія з іхмелі найбольшабмежаваны характар? Чаму?	2. Земская і судовая.
	3. Дайце азначэнні паняццяў: выкупныя пляцяжы, часоваабавя-	3. Выêупныÿ пëàцÿжы Ї		правілы вы-
	заныясяляне.	купной аперацыі, якія сяляне выконвалі на
		працягу49 гадоў.
		Часоваабавязаныя сяляне		Ї	асабіста
		свабодныя сяляне, якія працягвалі выкон-
		ваць павіннасці накарысць памешчыка.
9. Хатняе	Запісваю на дошцы хатняе заданне Ї § 8 (с. 50Ї 57). Прачытаць	Вучні запісваюць у дзённікі хатняе задан-
заданне	і адказаць на пытанні пасля параграфа	не.
(1Ї 3 хв.).	Пісьмова: раскрыйце прычынна-выніковую сувязь паміж адме-
	най прыгоннага права і іншымі буржуазна-дэмакратычнымі
	рэформамі 1860—1870-хгг.
10. Рэ-	Метад «Выспы».	Адзначаюць сваё меркаванне.
флексія
(1 хв.)

19

ПРОТОКОЛ.АНАЛИЗ УРОКА ПО ВСЕМИРНОЙ ИСТОРИИ

В 10 «А» КЛАССЕ В СШ № 13 г. МИНСКА СТУДЕНТА VІ КУРСА ИСТОРИЧЕСКОГО ФАКУЛЬТЕТА БГУ ЗАОЧНОГО ОТДЕЛЕНИЯ ИВАНОВА ВИКТОРА ВАСИЛЬЕВИЧА

Тема урока — «Европа христианская» 1. Анализ цели урока.

Перед началом урока была поставлена цель: охарактеризовать про" цесс распространения христианства в средневековой Европе. Для ее раскрытия были определены следующие задачи: сформировать у уча" щихся представления о стадиях и причинах распространения христи" анства в Западной Европе, определить роль церкви в жизни средневе" ковой Европы; развивать умение высказывать и аргументировать свою точку зрения; работать с историческими источниками. Привить чув" ство веротерпимости, уважения к чужим традициям и религиям. Мож" но с уверенностью сказать, что цель и задачи были достигнуты, так как ученики прониклись темой, их заинтересовали процессы, которые про" ходили в Европе, особенно острая полемика происходила по вопросу приоритета той или иной религии. Следовательно, цель и задачи были поставлены правильно.

2. Анализ структуры и организации урока.

Структура урока была выстроена так, чтобы соответствовать цели урока. Комбинированный тип урока позволил соблюсти логическую связь с предыдущей темой — «Города Западной Европы».

После проведения урока стало ясно, что новой теме необходимо было уделить больше учебного времени, так как 20 минут оказалось мало — был неожиданно выявлен большой интерес учеников к проблемам веры. Тем не менее, все элементы комбинированного урока присутствовали, так что организацию труда практиканта и учащихся можно считать ра" циональной.

3. Анализ содержания урока.

Содержание урока соответствовало учебной программе и современ" ным научным подходам. Новый материал был изложен достаточно пол" но, достоверно и доступно, что подтверждает высокая активность уча" щихся при обсуждении новой темы.

При изложении материала я старался преподносить материал с мак" симально нейтральных позиций, чтобы не задеть религиозные чувства кого"либо из учеников.

20