ВМ 1 семетр / Лекции / Лекция 10
.pdf1
Лекция 10. Формула Тейлора с остаточным членом в форме Пеано. Формула Маклорена. Стандартные разложения элементарных функции.
Лекция 10
ФОРМУЛА ТЕЙЛОРА (ПРОДОЛЖЕНИЕ)
1. Формула Тейлора с остаточным членом в форме Пеано
Пеано Джузеппе (1858-1932 гг) итальянский математик.
Теорема 1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пусть |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Функция |
|
f (x) |
в некоторой O x0 имеет непрерывные производные до n |
||||||||||||||||||||||||||||||
порядка. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тогда x O |
x0 справедлива формула |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
f x f x |
f x0 |
|
x |
x0 |
|
|
f |
x0 |
|
x x0 |
|
2 |
|
|
f x0 |
|
x |
x0 |
3 |
... |
|||||||||||||
|
1! |
|
|
|
|
2! |
|
|
3! |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
... |
|
f (n 1) x0 |
|
x x0 |
n 1 |
|
|
f (n) x0 |
|
x x0 |
n |
x x0 |
n |
, |
|
(1) |
|||||||||||||||||
|
|
|
n 1 ! |
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где последнее слагаемое (остаточный член формулы Тейлора) |
|
x x0 n - |
|||||||||||||||||||||||||||||||
бесконечно малая |
|
высшего |
порядка |
малости по |
|
отношению к |
|
многочлену |
|||||||||||||||||||||||||
x x0 n при x x0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формула (1) называется формулой Тейлора с остаточным членом в форме Пеано.
Доказательство:
Рассмотрим формулу Тейлора с остаточным членом в форме Лагранжа:
f x f x0 |
|
f x0 |
x x0 |
|
f x0 |
|
x x0 |
2 |
|
|
f x0 |
x x0 |
|
3 |
... |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
1! |
|
|
2! |
|
|
|
3! |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
... |
f (n 1) x0 |
|
x x0 |
n 1 |
|
f (n) |
x x0 |
n |
, |
|
|
(2) |
|||||||||||
|
|
|
n 1 ! |
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где O x0 .
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
2
Из непрерывности всех n производных f (x) в некоторой O x0 следует, что
f (n) f (n) x0 |
f (n) f (n) x0 |
|
f (n) x0 , (3) |
|
|
|
|
где бесконечно малая при x0 .
Так как точка в O x0 всегда находится между точками x и x0 , то формулу
(3) можно также переписать в виде:
|
f (n) f (n) x0 |
|
|
|
f (n) |
f ( n) x0 |
|
f ( n) x0 |
x , (4) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
где x бесконечно малая при |
|
x x0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Подставим (4) в (2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
f x f x |
f |
x0 |
|
x x0 |
|
f x0 |
|
x |
x0 |
2 |
|
f x0 |
|
x |
x0 |
3 |
... |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
1! |
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
3! |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
... |
f (n 1) x0 |
|
x x0 |
n 1 |
|
f (n) |
x0 x |
x x0 |
|
n |
, |
|
|
|
(5) |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
n 1 ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
где x бесконечно малая при |
|
x x0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Представим (5) в другом виде: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
f x f x |
f |
x0 |
|
x x0 |
|
f x0 |
|
x |
x0 |
2 |
|
f x0 |
|
x |
x0 |
3 |
... |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
1! |
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
3! |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
... |
|
f (n 1) x0 |
x x0 |
|
n 1 |
|
|
f (n) x0 |
|
x x0 |
|
n |
x x0 |
n |
, |
|
(6) |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
n 1 |
|
! |
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
где x x0 n |
x x x0 n . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
В записи с использованием знака суммирования данная формула имеет |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
следующий вид: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
f |
|
(k ) x0 |
x |
x0 |
k |
|
x x0 |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
f (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
(7) |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
3
Таким образом, в виде (6-7) имеем формулу Тейлора с остаточным членом в форме Пеано.
Пример 1.
Разложить функцию f (x) cos(x) по степеням |
x 1 по формуле |
Тейлора с остаточным членом в форме Пеано, используя в многочлене Тейлора первые три производных.
Решение:
|
|
||
f (1) cos(x) |
|
x 1 |
cos(1) , |
|
|
f (1) (1) sin(x) |
|
x 1 |
sin(1) , |
||||||
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
||||
f (2) (1) cos(x) |
|
|
x 1 |
cos(1), |
|||||
|
|||||||||
f (3) (1) sin(x) |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
x 1 |
sin(1) . |
|||||||
|
|||||||||
|
|
|
|
|
f(x) cos(1) sin(1)(x 1) cos(1)2! x 1 2 sin(1)3! x 1 3 x 1 3 . (8)
2.Формула Маклорена. Стандартные разложения элементарных функций
Маклорен Колин (1698-1746 гг) шотландский математик.
|
2.1. Формула Маклорена |
|
|
|
|||||||||||||||
Пусть функция |
f (x) |
|
в некоторой |
окрестности |
точки x0 0 имеет |
||||||||||||||
непрерывные производные до n порядка. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Тогда x O 0 справедливы формулы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
f x |
f 0 |
|
f 0 |
x |
f |
0 |
|
x2 |
f |
0 |
x3 |
... |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
1! |
|
|
|
|
2! |
|
3! |
|
|
|||||
|
... |
|
f (n 1) |
0 |
xn 1 |
|
f (n) |
xn , |
|
|
(9) |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
1 ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где 0, x .
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f x |
f 0 |
|
|
f 0 |
|
x |
f 0 |
|
x |
2 |
f 0 |
x3 |
... |
||||||||
|
|
1! |
|
2! |
|
3! |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
... |
f (n 1) 0 |
x |
n 1 |
|
f (n) 0 |
x |
n |
x |
n |
. |
(10) |
||||||||||
|
n 1 ! |
|
|
|
|
n! |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формулы (9-10) называются формулами Маклорена с остаточными членами, соответственно, в форме Лагранжа и Пеано.
Разложения элементарных функций, полученные по формуле Маклорена, называются стандартными разложениями.
2.2. Стандартное разложение функции ex
Имеем
f (0) ex |
x 0 |
|
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
f (1) (1) ex |
|
|
|
|
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f (2) (0) ex |
x 0 |
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
f (n 1) (0) ex |
|
|
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
f (n) ( ) ex |
|
x |
e . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Тогда стандартные разложения функции ex |
с остаточными членами в форме |
|||||||||||||||||||||
Лагранжа и Пеано имеют вид: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
x3 |
|
xn 1 |
e |
n 1 xk |
|
e |
|
|||||
ex |
1 x |
|
|
|
... |
|
|
|
|
xn |
|
|
|
|
xn , |
(11) |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2! 3! |
|
n 1 ! |
n! |
k 0 k! |
|
n! |
|
|
x2 |
|
x3 |
|
xn |
n |
xk |
|
|
||
ex 1 x |
|
|
|
... |
|
xn |
|
|
xn , |
(12) |
|
|
|
|
|
||||||||
|
2! 3! |
|
n! |
k 0 |
|
k! |
|
|
где 0, x .
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
5
Пример 2.
Оценить погрешность вычисления числа e , используя стандартное разложение (11) с первыми пятью производными в многочлене Тейлора.
Решение:
|
|
|
ex 1 x |
x2 |
|
|
x3 |
|
|
|
|
x4 |
|
x5 |
|
e |
|
x6 , |
|
(13) |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
2! |
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
4! |
5! |
6! |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
e1 1 1 |
1 |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
e |
, |
|
|
(14) |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
2! |
|
3! |
|
|
4! |
5! |
6! |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
где |
|
0,1 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
функция e монотонно |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Так |
как |
растет |
|
на |
отрезке |
|
0,1 , то наибольшее |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
значение остаточного члена Лагранжа |
|
|
|
|
будет получено в точке 1. Тогда |
|||||||||||||||||||||||||||
6! |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
максимальная погрешность вычисления числа e по формуле (14) будет равна
6!e 720e 0,003775. В результате имеем e 16360 6!e .
2.3. Стандартное разложение функции sin(x)
Имеем
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
f (0) sin(x) |
|
x 0 |
0 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
f |
(1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1, |
|
|
|
||||
|
(0) sin |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
f |
(2) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
0 , |
|
|
|
|||||||
|
(0) sin |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
f |
(3) |
|
3 |
x |
|
|
|
|
|
|
3 |
1, |
|||||||||
|
(0) sin |
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
2 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
f |
(4) |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
sin 2 0 , |
|||||||||||
|
(0) sin |
2 |
x |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
6
f |
(5) |
|
|
5 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
1, |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
(0) sin |
2 |
|
|
|
|
sin |
2 |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
f |
(n 1) |
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
n 1 |
|
|||||||
|
|
(0) sin |
|
|
|
x |
|
|
sin |
|
, |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f |
(n) |
|
|
|
|
|
|
||
|
( ) sin n |
2 |
x |
|
|
sin n |
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
||
|
|
|
|
|
Тогда стандартное разложение функции sin(x) с остаточным членом в форме Лагранжа имеет вид:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k |
|
|
||
|
x |
3 |
|
x |
5 |
|
x |
7 |
|
|
x |
2k 1 |
|
sin |
2 |
|
||||
sin x x |
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2k |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
3! 5! 7! |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
2k 1 ! |
|
|
|
2k ! |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 k 1 |
||
|
|
||||
|
k 1 |
|
|
||
где n 2k , |
k 1,2,3,4,5,... |
(15)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2k 1 |
|
|
sin n |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
n |
. |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
||||
2k 1 ! |
|
|
n! |
|
|
|
|
0, x .
Cтандартное разложение функции sin(x) с остаточным членом в форме Пеано имеет вид:
|
x3 |
x5 |
x7 |
|
k 1 |
x2k 1 |
|
x2k |
|||||
sin x x |
|
|
|
|
|
... 1 |
|
|
|
0 |
|
|
x2k |
3! |
5! |
7! |
|
|
2k 1 ! |
|
2k ! |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 k 1 |
||
|
|
||||
|
k 1 |
|
|
||
где n 2k , |
k 1,2,3,4,5,... . |
(16)
x2k 1 |
|
xn . |
|
|
|
|
||
2k 1 ! |
|
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
7
|
0 |
x |
2k |
|
Добавление нулевого члена разложения |
|
|
увеличивает точность |
|
|
|
|||
|
|
2k ! |
разложения по формуле Маклорена, так как остаточный член Пеано в этом случае имеет оценку x2k , а не x2k 1 - как было бы без такой добавки.
Пример 3.
Разложить функцию f (x) sin(x) по формуле Маклорена с остаточным
членом в формах Лагранжа и Пеано, используя в многочлене Тейлора первые девять производных.
Решение: Используем формулы (25, 26)
|
|
|
sin(x) x |
x3 |
|
x5 |
|
x7 |
|
|
x9 |
|
sin 5 x10 |
, |
0, x . |
(17) |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
5! |
|
7! |
|
|
9! |
|
|
|
|
10! |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
x5 |
|
x7 |
x9 |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
sin(x) x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x10 . |
|
(18) |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
5! |
7! |
9! |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2.4. Стандартное разложение функции cos(x) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
f (0) cos(x) |
|
x 0 |
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
f |
(1) |
(0) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0, |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
cos |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
x 0 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
f |
(2) |
(0) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1, |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
cos |
2 |
x |
|
|
|
|
|
cos |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
f |
(3) |
(0) |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
cos |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
cos |
2 |
0 , |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
f |
(4) |
(0) |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
cos |
2 1, |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
cos |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
f |
(5) |
(0) |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
0 , |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
cos |
2 |
x |
|
|
|
cos |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
…
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f |
(n 1) |
|
n 1 |
|
|
|
|
n 1 |
|
||
|
(0) cos |
|
x |
|
|
cos |
|
, |
|||
|
|
|
|
2 |
|
|
x 0 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f |
(n) |
|
|
|
|
|
|
||
|
( ) cos n |
2 |
x |
|
|
cos n |
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
||
|
|
|
|
|
Тогда стандартное разложение функции cos(x) с остаточным членом в форме Лагранжа имеет вид:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k 1 |
|
|
||
|
x2 |
x4 |
x6 |
|
k |
x2k |
|
|
cos |
2 |
|
|||||||
cos x 1 |
|
|
|
|
|
... 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
2! |
4! |
6! |
|
|
2k |
|
! |
|
|
2k 1 ! |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k 1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(19) |
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k x |
2k |
|
|
|
cos n |
|
|
|
|
|
||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
. |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
k 0 |
|
|
|
2k ! |
|
|
n! |
|
|
|
|
||||||
где n 2k 1, |
k 0,1,2,3,4,5,... |
0, x . |
|
|
|
|
|
|
Cтандартное разложение функции cos(x) с остаточным членом в форме Пеано имеет вид:
|
x2 |
x4 |
|
x6 |
|
|
k x2k |
|
|
|
|
x2k 1 |
|
||||||||||||
cos x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
... 1 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
x2k 1 |
|
|||||
2! |
4! |
6! |
|
|
|
2k |
|
! |
|
2k 1 ! |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(20) |
|
|
|
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
x |
2k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
1 k |
|
|
|
|
xn . |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
k 0 |
|
2k ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
где n 2k 1, k 0,1,2,3,4,5,... . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Добавление нулевого |
члена |
разложения |
|
|
0 |
|
|
x2k 1 |
|
|
увеличивает точность |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k 1 ! |
|
|
|
разложения по формуле Маклорена, так как остаточный член Пеано в этом случае имеет оценку x2k 1 , а не x2k - как было бы без такой добавки.
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
9 |
|
Пример 4. |
|
Разложить функцию f (x) cos(x) по степеням |
x 1, используя |
стандартное разложение косинуса и синуса с остаточным членом в форме Пеано.
Решение:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
cos(x) cos |
|
|
|
x |
1 |
|
1 |
cos |
|
x 1 |
|
cos(1) sin(x 1)sin(1). |
(21) |
||||||||||||||||||||||
Далее используем формулы (26, 28) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n1 1 |
|
1 k x 1 |
2k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
x 1 n1 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
cos |
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
(22) |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k |
! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
где |
n1 2m 1, m 0,1, 2,3, 4,5,... . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 x |
1 |
2k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
n2 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
sin(x 1) |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x 1 |
, |
|
|
(23) |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k 1 ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
где |
n2 2l , l 1,2,3,4,5,... . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
cos(x) cos(1) |
|
|
1 k |
x 1 |
|
x 1 n1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2k ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
n2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
2k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
x 1 n2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
sin(1) |
1 k 1 |
|
|
|
. |
|
|
|
(24) |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
k |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2k 1 ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.
10
2.5. Стандартное разложение функции ln(1 x)
Имеем
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
f (0) ln(1 x) |
|
x 0 |
0 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (1) |
(0) |
1 |
x |
|
|
1 |
|
|
|
|
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
f (2) |
(0) |
x |
2 |
|
|
|
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
f (3) (0) 1 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
2 1 x |
|
|
|
|
2!, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f (4) (0) 1 2 3 |
1 x |
|
4 |
|
3!, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
f (n 1) (0) |
|
|
|
1 n |
|
n |
|
2 ! |
1 x |
|
|
n 1 |
|
|
|
|
1 n |
|
n 2 !, |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
f (n) |
( ) |
|
1 |
|
n 1 |
|
n |
|
1 ! |
1 x |
|
|
n |
|
|
|
1 |
n 1 |
|
n 1 ! |
1 |
|
|
n . |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тогда стандартное разложение функции ln(1 x) с остаточным членом в форме Лагранжа имеет вид:
ln 1 x x |
|
x2 |
x3 |
|
|
x4 |
|
x5 |
|
... 1 |
n xn 1 |
|
1 |
n 1 1 n |
x |
n |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
3 |
4 |
5 |
|
n 1 |
n |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(25) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
k 1 |
|
x |
k |
|
|
|
|
1 n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xn . |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n 1 |
n |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
где |
0, x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
Cтандартное |
разложение функции |
|
ln(1 x) |
с остаточным членом в |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
форме Пеано имеет вид: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
x3 |
|
|
x4 |
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
|
|
n 1 xn |
|
|
|
|
||||||||
|
|
ln 1 x |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... 1 |
|
|
xn |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
3 |
|
4 |
|
5 |
|
|
n |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(26) |
n |
|
1 |
k 1 xk |
xn . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Стаценко И.В. Лекция 10. Математический анализ.