МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

Учреждение образования

«БРЕСТСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ

ИМ. А.С. ПУШКИНА»

КАФЕДРА ИСТОРИИ СЛАВЯНСКИХ НАРОДОВ

УЧЕБНО-МЕТОДИЧЕСКИЙ КОМПЛЕКС

ПО КУРСУ «ИСТОРИЯ ВОСТОЧНЫХ СЛАВЯН»

для студентов 1 курса исторического факультета ОЗО

БРЕСТ - 2008

Автор-составитель А.А. Савич, кандидат исторических наук, доцент

Учебно-методический комплекс предназначен для студентов І курса исторического факультета отделения заочного обучения Брестского государственного университета им. А.С. Пушкина, изучающих курс “История восточных славян”.

Содержание

ВВЕДЕНИЕ

ПРОГРАММА КУРСА «ИСТОРИЯ РОССИИ»

ЛЕКЦИОННЫЙ КУРС

СЕМИНАРСКИЕ ЗАНЯТИЯ

ВОПРОСЫ К ЭКЗАМЕНУ

Введение

Курс “История восточных славян» студентами исторического факультета отделения заочного обучения Брестского государственного университета им. А.С. Пушкина изучается на протяжении семи семестров. В первом семестре он предусматривает проведение цикла лекционных, семинарских занятий, написание студентами контрольных работ и экзамен.

Предмет изучения курса – история восточных славян от первоначального расселения на территории Восточной Европы по первую треть ХІІ века.

Цель курса заключается в том, чтобы дать обучаемым целостное представление об истории восточных славян, основных этапах их развития в обозначенный период, ведущих тенденциях и проблемах общественно-политической жизни и социально-экономического развития восточнославянского общества.

Настоящий комплекс вобрал в себя программу курса, тематику лекционных и семинарских занятий, краткое изложение лекционного материала, а также основные даты, события, исторические личности.

ПРАГРАМА КУРСА

Уводзіны

Прадмет і задачы курса "Гісторыя ўсходніх славян"

Пісьмовыя крыніцы па "Гісторыі ўсходніх славян

(VI – першая трэць ХІІ стст.)"

Гістарыяграфія і крыніцы. Усходнія славяне ў творах візантыйскіх аўтараў. Caгі як пісьмовыя крыніцы на гісторыі ўсходніх славян. Арабскія аўтары аб першапачатковай гісторыі ўсходніх славян. Заходнееўрапейскія пісьмовыя крыніцы аб славянах VI-XIII стст. Аповесць мінулых гадоў. Руская праўда.

Насельніцтва ўсходнеславянскіх зямель у VI - ХШ стст.

Даіндаеўрапейскае насельніцтва Усходняй Еўропы. З'яўденне на ўсходнеславянскіх землях індаеўрапейскіх плямёнаў. Роля індаеўрапейцаў у этнагенэзе ўсходніх славян. Пытанне аб прарадзіме славян. Славянская каланізацыя Усходняй Еўропы. Племянныя саюзы ўсходніх славян.

Сацыяльна-эканамічная адносіны ўсходніх славян у VI-ХІ стст.

Сельская гаспадарка. Рамёствы і промыслы. Гандлёвыя адносіны. Шматукладнасць гаспадаркі. Развіццё феадальных адносін ва ўсходніх славян. Падаткавая сістэма. Даніна, палюддзе. Грамадскае жьщцё. Сацыяльная дыферэнцыяцыя.

Праблемы дзяржаваўтварэння ва ўсходніх славян.

Прычыны ўтварэння дзяржавы і яе прыкметы. Нарманская тзорыя: стварэнне, сутнасць. Антынарманская тэорыя: перадумовы з'яўлення, асноўныя пазіцыі. Поліэтнічнасць "Кіеўскай Русі".

Ваенна-палітычная гісторыя ўсходніх славян (VI – сярэдзіна ІХ стст.)

Усходнія славяне і суседзі. Прызванне варагаў. Стварэнне імперыі Рурыка. Ваенныя паходы Русі на Візантыю. Алег. Дзяржаўна-палітычная дзейнасць Ігара і Вольгі. Святаслаў як ваенна-палітычны дзеяч.

Ваенна-палітычная гісторыя ўсходніх славян

(другая палова ІХ – перш. трэць ХІІ стст.)

Барацьба за ўладу паміж сынамі Святаслава. Кіеўская Русь у часы Уладзіміра Святаславіча. Дынастычны крызіс у Кіеўскай дзяржаве ў пачатку ХІ ст. Яраслаў Мудры. Барацьба з печанегамі і полаўцамі. Сацыяльна-палітычная гісторыя ўсходніх славян у другой палове ХІ – першай трэці ХІІ стст.

“Руская праўда” як крыніца па гісторыі феадальных адносін на ўсходнеславянскіх землях.

“Руская праўда” як заканадаўчы помнік усходніх славян ранняга сярэднявечча. Гісторыя стварэння, асаблівасці помніка.“Руская праўда” як крыніца аб сацыяльна-эканамічных адносінах ХІ-ХІІІ стст. Феадальная гаспадарка ХІ-ХІІІ стст. паводле "Рускай праўды” Сельская абшчына па "Рускай праўдзе”. Катэгорыі сялян і залежных людзей.

Грамадска-палітычны лад усходніх славян.

Трансфармацыя грамадска-палітычных адносін ва ўсходніх славян ў VI – першай трэці ХІІ стст. Веча і яго роля ў грамадска-палітычным жыцці ўсходніх славян. Паўнамоцтвы князя. Эвалюцыя княскай улады. Цэнтральныя і мясцовыя органы кіравання. Асаблівасці грамадска-палітычнага ладу ўсходніх славян.

Рэлігійнае жыццё ўсходніх славян.

Дахрысціянскія вераванні ўсходніх славян. Язычніцтва. Прычыны прыняцця хрысціянства. Рэлігійная палітыка Уладзіміра Святаслававіча. Шляхі распаўсюджвання хрысціянства. Адносіны ўсходніх славян да хрысціянства. Двухвер'е. Прычыны прыняцца хрысціянства ўсходнімі славянамі. Прыняцце хрысціянства Кіевам і Ноўгарадам.Роля і месца хрысціянства ў жыцці ўсходніх славян у Х-ХІІ стст. Распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях.