Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
5 билет.doc
Скачиваний:
9
Добавлен:
13.03.2015
Размер:
217.6 Кб
Скачать

5 – Билет

  1. Өлшеу тәсілдері туралы негізгі деректер.

Өлшеу — арнайы техникалық құралдардың көмегімен тәжірибе арқылы физикалық шаманың мәнін табу процесі. Өлшеу әдістерінің 2 түрі бар: тiкелей бағалау әдiс және өлшеммен салыстыру әдiсi. Шараның бар немесе жоқ болуы өлшемдер әдiстерiнiң бөлiнуiнде классификациялық белгiсі болып табылады.

Тiкелей бағалау әдiсi - шама мәнiнiң жанында көрсететiн өлшеу құралы бойынша тiкелей анықтаған өлшемдер әдiсi.

Өлшеммен салыстыру әдiсi - өлшелетiн шаманың жанында шара жаңадан өндiрiлетiн шамамен салыстыратын өлшемдер әдiсi.

Өлшеу әдістері

Өлшеммен салыстыру әдiсi

Тiкелей бағалау әдiсi

Дифференциалдық

Шкала мен нониус бойынша

Шкала бойынша

Нөлдік

Өлшенетiн шамамен және шара жаңадан өндiрiлетiн шаманың аралығында айырым салыстырудың әдiстерi бар болуы немесе жоқтыққа байланысты салыстырғанда нөлдiк және дифференциалдыға бөледі.

Нөлдiк әдiс-бұл салыстырудың құралына шамалардың әсерi және шараның қорытынды эффектiн (салыстырудың құралы, немесе компаратор) нөлге дейiн жеткiзетiн шарамен салыстыру әдiсi.

Дифференциалды әдiс – бұл бірдей айырмашылықпен екi шамалардың арасындағы айырымдарды өлшейтiн шарамен салыстыру әдiсi.

Қарсы қою әдiсi -бұл өлшелетiн шама және шара жаңадан өндiрiлетiн шама көмегiмен шамалардың арасындағы байланысты бекiтетін салыстырудың құралына бiр уақытта әсер ететiн өлшеммен салыстыру әдiсi. Орынбасу әдiсi - жаңадан өндiрiлетiн белгiлi шамалармен өлшенетiн шаманың орнын басқандағы өлшеммен салыстыру әдiсi. Үйлесу әдiсi - межелiк белгiсi немесе периодты сигналдардің үйлесуін пайдалана отырып, жаңадан өндiрiлген шараның шамасымен өлшенетiн шаманың айырмашылығын өлшейтін салыстыру әдiсi.

Тiкелей бағалау әдiсiнiң өлшемдерінiң iске асыру схемасы

Егер жүктің әсері гирь массасының иығының жүгіне тiкелей бағалау әдiсiмен жүктің салмағы анықталынса, Х- жүгі тең иіқті өлшеу салмағының лизациясына ілінгендігі - қарсы қою нөлдiк әдiсiнің мысалы болады (2.3, а-шi сурет). Тепе-тең күй нөлдiк белгiде осы жағдайда болуы керек болатын нөл-индикаторды нұсқағыштың жағдайы бойынша анықтайды. Салмақтар сондай өлшемiнде компаратордың функцияларын орындайды. Осы әдiс әр түрлi физикалық шамаларды өлшеу үшiн қолданылады және тiкелей бағалау әдiске қарағанда үлкен өлшеу дәлдiгiн қамтамасыз етеді. Осы әдiстiң кемшiлiгі - қажеттiлiк шама тең қажеттiлiк белгiлi физикалық шаманы кез келген мән дәлдiктiң маңызды төмендеуiсiз шығаруға өлшелетiн, ойнататын тiркестердiң құрастыруы үшiн әр түрлi мәндердiң шараларының үлкен санын алу. Әдеттегiдей, бұл үлкен қиындықтармен байланған.

Нөлдік әдісімен іске асыру өлшемдерінің шарамен салыстыру схемасы

Орнын басудың нөлдiк әдiсi өлшенетiн физикалық шама және шара өлшегiш аспаптарға дәйектi түрде әсер етеді. Шаралар бұл мәнде өлшенетiн физикалық шаманы әсері өлшегiш аспап әсеріне тең болады. Орнын басудың нөлдiк әдiсi параметрлердiң дәл өлшемдерi өндiрiп алатында сол жағдайлар, өйткенi ол iс жүзiнде өлшеу нәтижеге қолданылатын (қарастырылған жағдайда - серiппенiң мiнездемелерiнiң өзгерiсi) өлшеу құралының мiнездемелерiнiң өзгерiстерiнiң ықпалын шығаруға мүмкiндiк бередi. Сәйкес келудiң нөлдiк әдiсі - бiрi мiнездемесi өлшенетiн екi периодты процесстердiң сигналдарының сәйкес келуiнде және басқа шара ретiнде қолданылады.

Дифференциалды өлшемдер әдiсi -тiкелей бағалау әдiсiн өлшегiш аспап көмегiмен өлшелетiн шамамен және шара жаңадан өндiрiлетiн шаманың аралығында айырымдарды өлшейдi. Бұл әдiс дөрекi өлшеу құралдары туралы көрcетiлген айырымның өлшемi үшiн тiптi қолдануда өте дәл нәтиже алуға мүмкiндiк бередi. Толық емес қарсы қоюдың дифференциалдық әдiсі мысалымен 2.4- суретте көрсетілген, тебетейiлген тең иықты салмақтарға өлшеу қызмет көрсетеді. X-шы жүктi әсер бұл жерде кiрлер, қызметкер шарамен және серiппенiң серпiмдi деформациясын күштің әсерімен теңгередi. Мәнi шәкiл бойынша есептей алған серiппенiң деформациялары негiзiнде осы жағдайда мәнi бойынша серiппеге жүктiң әсерлерiнiң айырымы және кiрлері өлшенедi. Осылай олардың массаларының айырымдарын анықтайды. Жүктi массаларды өлшеуден кейiн анықтайды, бұл кiрлер массаның сомасын, шәкiл бойынша санын көрсетеді.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]