Зертханалық жұмыстар Биологиялық химия

1. Зертханалық жұмыс

Белоктар мен амин қышқылдарының

түрлі-түсті реакциялары.

Белоктарды сапалық анықтау әдістері реакциялардың екі түріне негізделген:

- белок молекуласындағы пептидтік байланыс бойынша;

- оның аминқышқылдық радикалдары бойынша.

Реакциялардың бірінші түріне биурет реакциясы мысал болады. Ал екінші түріне амин қышқылдарының радикалдарын анықтайтын толып жатқан (көптеген) түрлі-түсті реакциялар.

Зерттелетін өнімдер: 1%-дық жұмыртқа және бидай белогы; 0,1%-дық глицин ерітіндісі.

Реактивтер: 1%-дық CuSO₄, 10%-дық және 30%-дық NaOH, 1 %-дық Нингидрин реактиві, 5%-дық (CH₃COO₂)Pb.

Қажетті құрал-жабдықтар: штатив, пробиркалар, шыны таяқшалар.

2. Зертханалық жұмыс

Биурет реакциясы.

Жұмыстың мақсаты: Белок молекуласындағы пептидтік (- CO – NH -) байланыстарды ашу.

Жұмыс істеу реті: 2 пробирка алып біреуіне 5 тамшы 1%-дық жұмыртқа белогының ерітіндісін, екіншісіне 5 тамшы 1%-дық бидай белогының ерітіндісін құяды. Содан соң екі пробиркаға да 5 тамшыдан 10 %-дық NaOH ерітіндісін және 2-3 тамшыдан 1%-дық CuSO₄ ерітіндісін қосады. Екі пробиркадағы ерітінді де тұрақты күлгін-көк немесе қызыл-күлгін түске боялады. Бояудың түсі (қоюлығы) пептидтік байланыстың санына қарай өзгереді.

3. Зертханалық жұмыс

Нингидрин реакциясы.

Жұмыстың мақсаты: α-амин қышқылдарын анықтау.

Амин қышқылдарының судағы ерітінділерін нингидринмен қосып қыздырғанда күлгін-көк түсті бояу пайда болады, бояудың қоюлығы α-амин қышқылдарының концентрациясына байланысты. Ортаның рН>5 жоғары болғанда реакция екі сатыда жүреді.

Ι-ші саты. Амин қышқылдарын тотықтыра аминсіздендіру нәтижесінде нингидрин тотықсызданады. Бұл реакцияда аминқышқылдарының тотықсыздануы қатар жүреді:

тотықсызданған нингидрин

ΙΙ-ші саты. Түзілген аммиак тотыққан және тотықсызданған нингидриннің эквимолярлы мөлшерімен әрекеттесіп күлгін-көк түсті өнім (Руэманн көгі) түзеді:

Руэманн көгі

Нингидрин реакциясына амин тобы бар басқа да заттар (белоктар, аммиак) түседі, бірақ бұл кезде СО₂ бөлінбейді. Көміртек (IV) оксидінің бөлінуі тек α-амин қышқылдарына ғана тән ерекшелік. Хромотографияда бұл реакция амин қышқылдарын анықтау үшін қолданылады.

Жұмыс істеу реті: Үш пробирка алып оның біріншісіне 5 тамшы 1%-дық жұмыртқа белогын, екіншісіне 5 тамшы 1%-дық бидай белогын, ал үшіншісіне 5 тамшы 0,1%-дық глицин ерітіндісін құяды. Содан соң әрбір пробиркаға 2-3 тамшыдан 0,1%-дық нингидрин ерітіндісін қосып қайнатады, 1-2 минуттан кейін ерітіндінің түсі қызғылт артынан көк түске ауысады. Пробиркалардағы ерітінділердің түстерін салыстыра отырып қорытынды жасаңыз.

4. Зертханалық жұмыс

Ксантопротеин реакциясы.

Жұмыстың мақсаты: Белоктағы бензол тобын (фенилаланин, тирозин, триптофан) анықтау. Амин қышқылдарының құрылымдық формуласы:

сары түсті бояу

Олар концентрлі HNO₃ – мен сары түсті нитроқосылыс түзеді:

Егер алынған ерітіндіге абайлап күйдіргіш сілті немесе аммиак ерітіндісін қосса сары түсі қызғылт сары түске боялады (себебі, хиноидты құрылыстағы тұздар түзіледі).

қызғылт-сары түсті

Жұмыс істеу реті: Екі пробирка алып, біріншісіне 5 тамшы 1%-дық жұмыртқа белогының ерітіндісін, екіншісіне 5 тамшы 1%-дық бидай белогының ерітіндісін құяды. Содан кейін екі пробиркаға да екі тамшыдан концентрлі HNO₃ қосып қыздырады. Пробиркадағы сұйықтар ашық сары түске боялады. Оларға аздап сілті немесе аммиак ерітіндісін қосатын болса түсі қызғылт-сарыға ауысады.