Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
шпоргалка персонал1_22.docx
Скачиваний:
17
Добавлен:
04.02.2016
Размер:
81.27 Кб
Скачать

1Билет

1 Ұйымдастырылған басқару құрылымы құрамнан, арақатынастардан, ұйыдастырудың бөлек ішкі жүйелерінің орналасуы мен өзара байланысынан тұрады.

Қонақ үй шаруашылығын басқаруда келесі негізгі элементтер қарастырылады: бөлімшелер,басқарудың сатылары мен байланысы-көлденең және тік болады.

Құрылымды бөлімшелер тиісті функцияларды немесе оның бөлігін атқаратын басқарушылық -басқарманың буынына қарайды. Басқару құрылымының негізіне бөлімшенің анықталған функцияларын атқару мен басқару жатады. Бөлімшелердің арасындағы байланыс көлденең мінездемеге сәйкес келеді.Басқару тетігі көлденең болып табылады және бір-біріне бағынады: басқарудың жоғарғы сатылы менеджері нақты іске асатын жұмыстарға өз бетімен шешім қабылдап, төменгі сатыдағы бөлімшеге жеткізеді.

2 Қонақ үй индустриясында ұйымдастыру құрылымының төмендегідей түрлері кеңінен қолданылады:

♦ сызықтық;

♦ функционалды;

♦сызықтық-функционалды. Басқарудың сызықтық ұйымдастыру құрылымы. Мейрамхана мен мейманханалардағы сызықтық байланыс ақпарат пен басқару шешімдерінің қозғалысын бейнелейді. Бұл ұйымдастырудың қарапайым түріне жатады және әр құрылымдық бөлімшелерде басқарудың барлық түрін атқаруға өкілдік берілген басшы тұрады

3 Сызықтық басқару құрлымы логикалық жағынан жинақы, формальді анықталған сонымен қатар майысқақ болып келеді.Әр басқарушы өз қызметінде кез келген мәселелелерді шешуде толық басқаруға ие болады.Сызықтық ұйымдастырудың басқару құрылымының басымдық және кемшілік тұстары да бар.

Сызықтық ұйымдастыру басқару құрылымының басымдылықтары:

  1. бұйрықтың нақтылығы және біржақтылығы;

  2. атқарушылардың келісімді іс-әрекеті;

  3. басқарудың қарапайымдылығы (бір арналы байланыс);

  4. нақтыланған жауапкершілік;

  5. шешім қабылдаудағы оралымдылық;

  6. басқарушының басқаратын бөлімінің жұмыс нәтижесіне жеке жауапкершілігі.

Сызықтық ұйымдастыру құрылымының кемшіліктері:

  1. басқарылып отырған бөлімшенің эффективті жұмыс нәтижесін ыңғайлау, жан-жақты қамту және оған қойылатын талаптың жоғарылығы;

  2. жобалауда және шешім дайындауда бөлімшенің қатыспауы;

  3. жоғарғы және ауысымды құрылымдарда информацияның көптігі бағынушылармен қарым-қатынастардың жиілігі;

  4. жоғарғы басқарудағы билікке жоғарғы назар.

2билет

1 сызықтық басқаруда әр буын (бөлімше) және әр бағынушыларға бір басқарушыдан және бөлімшелер бойынша осылай жалғасып, әр басқарушы ортақ олардың үстінен қарайтын басқарушыға қарайды.Мұндай жағдайда басқарылушы буын басқарылып отырған қызметтің нәтижелеріне жауап береді.Сызықтық басқаруда басқару шешімі жоғарыдан төмен қарай құрылып нақты ұйымдастырудың иерархиясын құрайды.Біріңғай бастама қағидасы негізге алынып, әр бөлімнің қызметкерлері тек бір басқарушыдан бұйрық алады.Басқару құрылымындағы жоғарғы басшы кез келген буынға немесе бөлімшеге оның басқарушысының қатысуынсыз бұйрық беруіне құқы жоқ болып табылады.

Сызықтық басқару құрлымы логикалық жағынан жинақы, формальді анықталған сонымен қатар майысқақ болып келеді.Әр басқарушы өз қызметінде кез келген мәселелелерді шешуде толық басқаруға ие болады.Сызықтық ұйымдастырудың басқару құрылымының басымдық және кемшілік тұстары да бар.

Сызықтық ұйымдастыру құрылымының кемшіліктері:

  1. басқарылып отырған бөлімшенің эффективті жұмыс нәтижесін ыңғайлау, жан-жақты қамту және оған қойылатын талаптың жоғарылығы;

  2. жобалауда және шешім дайындауда бөлімшенің қатыспауы;

  3. жоғарғы және ауысымды құрылымдарда информацияның көптігі бағынушылармен қарым-қатынастардың жиілігі;

  4. жоғарғы басқарудағы билікке жоғарғы назар.

2 Ұйымдастырудың функционалды басқару құрлымы. Функционалды басқару бөлімше құрамдарымен, сызықтық басқарудағы қажет шешім қабылдауда түрлі жұмыстардың маманданған түрін орындаумен жүзеге асады (сурет 2.2). Мұнда жеке функцияны орындау мамандарға жүктелумен түсіндіріледі. Ұйымдастыруда ереже бойынша бір профильдегі мамандар бір бөлімшеге жұмылдырылады. Мысалы, маркетинг бөлімі, қабылдау және орналастыру бөлімі, жоспарлау бөлімі және т.б. Осындай үлгімен ұйымдастырудың ортақ тапсырмасы орта деңгейден функционалды критерийіне байланысты болады. басқарудың барлық функциясын орындауға тиіс менеджердің орнына, анықталған бағытқа жауап беретін және өз аумағында жоғары компетенцияға ие мамандар штаты пайда болады. Мұндай функционалды мамандандырылған басқарушы аппарат қонақ үй шаруашылығының нәтижелілігін

арттырады

3Сызықтық ұйымдастыру сияқты функцияналды басқарушылық құрылым артықшылықтар мен кемшіліктерге ие:

Функцияналды құрлымның артықшылығы:

  1. нақты функциялардың орындалуында жауапты мамандардың жоғарғы біліктілігі;

  2. сызықты менеджерлердің кейбір арнайы сұрақтарды талқылауда босатылуы;

  3. стандартизация, формализация және программалы процестердің бар болуы;

  4. басқарушылық қызметті атқарудағы параллельдік және қайталанушылықтың болмауы;

  5. кең профильді мамандардың азаюы.

Функционалды құрлымдағы кемшіліктер:

  1. тек өз бөліміндегі мақсаттар мен тапсырмаларға ғана назар аудару;

  2. әр-түрлі функциялардағы қызметкерлермен өзара байланыстың қиыншылығы;

  3. аса қарқынды орталықтандыру үрдісінің пайда болуы;

  4. шешім қабылдауда процедураның ұзаққа созылуы;

қатып қалған ұйымдастыру формасын қиыншылықпен өзгерту.

3 Билет

1 Сызықтық-функционалды (штабты) қонақ үй басқару құрлымы.Мұндай басқару құрлымында билікті нақты коллективті басқаратын сызықтық басқарушы қолына алады. Шешімі табылуы тиіс мәселелерді, сұрақтарды, программаларды, жоспарларды қарастырғанда оған функционалды бөлімшелерден ( бөлімшелерді басқару, бюро т.б ) тұратын арнайы аппарат көмектеседі

Сызықтық-функционалды басқаруда бөлімшелердің құрлымы бас сызықтық басқарушының қол астында болады. Олар өз шешімдерін бас басқарушы немесе тікелей талапқа сай атқарушы-қызметкерлер басшысы арқылы іске асырады.

2 Қонақ үй кәсіпорнын басқарудың жоғарғы деңгей қонақүй қожасынан және бас директордан тұрады. Олар, өз кезегінде, стратегиялық сипаттағы жалпы шешімдерді қабылдайды. Мұнда қонақүй қожасы ретінде жеке тұлға немесе үлкен бір бірлестік болуы мүмкін.

Қонақ үй кәсіпорнының стратегиялық мақсатының мысалы ретінде оның қожасымен анықталатын нарықтың анықталған сегментіне көрсетілетін қызметке деген кәсіпорынның ориентациясы болуы мүмкін: топтық туристер немесе жеке туристер, мақсаты сауығу және демалу болып табылатын туристер, немесе конгресстердің және конференциялардың қатысушылары және т.б.

Стратегиялық мақсат ретінде қонақ үй қожасының қонақүй комплексінің құрамындағы мейрамхана тек өзінің ғана қонақтарына қызмет көрсетеді деп шешім қабылдағанын жатқызуымызға болады. Кәсіпорынның негізгі мақсатынан шығатын және бір мысал ретінде қонақүйге орналастыру бағаларының нақты деңгейінің орнатылуы болып табылады.

Мұндай шешімдер мен мақсаттар кәсіпорынның көлеміне және оның құрылысы үшін мекен-жайдың таңдалуына, сәулеті мен интерьерінің таңдалуына, жиһазының, құралдарының таңдалуына, персоналдың жиналуына өте зор әсер етеді.

3

4 Билет

1 Халықырылақ тәжірибедегі кең тараған қонақжайлық кәсіпорыдарын басқару формаларына келесілер кіреді:

♦ келісім шартпен басқару;

♦ франчайзинг келісімі арқылы басқару; ♦ жалға алу.

Келісім шартпен басқару

1970 жылдардың басынан кең тараған қонақ үй кәсіпорындардағы негізгі басқару формаларының бірі, ол келісім шартпен басқару.

Келісім шартпен басқару дегеніміз, ол кәсіпорындар типтеріне сәйкес басқаруға мамандандырылған кәсіпорын (қонақ үй) иесі мен менеджер немесе компания арасында келісілген жазбаша келісім.

Франчайзинг келісімі арқылы басқаруҚонақ үй кәсіпорындарының басқару формалары басқа түрлерден де тұрады, ол франчайзинг келісім шарты арқылы басқару. «Франчайзинг» термині француздан тараған «franchise» - артықшылық, жеңілдік деп түсінеді және қазіргі замаңғы түсінік бойынша ірі және кіші жеке кәсіпорындар арасындағы келісім шарт жүйесі, кәсіпорындар өз қызметтерін және тауар түрлерін ірі фирманың атымен және сауда маркасымен тауар өндіруге құқық алады.

2 Келісім шартпен басқарудың әлсіз және күшті жағы бар.

Кәсіпорын иесінің келісім шартпен басқарудағы артықшылығы мынада:

  1. Келісім шарт жүйесіндегі компания басқарушысы немесе менеджер әдетте мүлік үлесіне ие болмайды;

  2. Компания басқарушысы немесе менеджердің ерігін таңдау;

  3. Басқарушыға тәуелді болмай, кәсіпорын инвестициясын жүзеге асыру мүмкіндігі;

  4. Максимальды табыстан басқарушыға ақыны шегеру.

Кәсіпорын иесінің келісім шартпен басқарудағы кемшілігі мынада:

  1. Бақылаудың тез орындаушылығының жоқтығы;

  2. Максимальды тәүекел және басқарушының ақысын төлеу қажеттілігі.

  3. Басқару процессіне араласуға құқығының жоқтығы;

  4. Келісім шарттың мерзімінен бұрын тоқтатудың қиыншылық туғызуы.

Компания басқарушысына (менеджер) келісім шарт жүйесінің артықшылығы:

  1. Әсер ету саласының кеңейуі;

  2. Минимальды шығыннан кірістің көбейуі;

  3. Компания иесіне толығымен ақы төлеу мәжбүрлігінің жоқтығы.

Кәсіпорын басқарушысына (менеджер) келісім шартпен басқарудағы кемшілігі мынада:

  1. Басқару ақысының сомасының кірісін шектеу;

  2. Компания иесінің қаржы жағдайына бағынышты болу;

  3. Келісім шарттың (келісім шарттың қайта басталуы) бітуіне байланысты жұмысты жоғалту, қызметтің тоқтатылуы.

3 Франчайзинг келісім шарты арқылы қонақжайлық индустрияны басқару формасының перспективасы көп. Американдық ғалымдардың зерттеуі бойынша жаңа ашылған компаниялар 2-3 жылдан кейін өз жұмысын тоқтатады, ал 5 жылдан кейін банкрот сатысы 70%-ға жетеді. Франчайзинг жүйесінде жұмыс істейтін компаниялар басқа мәліметтерді береді. Кәсіпорын – франчайзидің жұмысы бірінші бесм жылда 4 %-ды құрайды. Халықаралық ұйымдардың франчайзинг ұйымдарының зерттеуі бойынша банкрот саны 1%-ды құ Франчайзидің кемшілігі:

  1. Франчайзерлерге ақы төлеу қажеттілігі (жарна төлеу, роялти).

  2. Франчайзермен анықталған стандартына қатаң сай болу қажеттілігі.

  3. Франчайзерлердің қанағаттанарлықсыз жұмыс жағдайындағы негативті имиджді алу мүмкіндігі.

райды.