КПРК квш
.docЭкзамен
Конституционное право Республики Казахстан
Конституциялыќ ќўќыќтык реттеу јдісіне жатќызуєа болады:
+ міндеттеу
+ рўќсат беру
+ тыйым салу
- тарихи - салыстырмалы талдау
- зерттеу
- конституциялыќ ќўкыќта арнайы кўќыктыќ реттеу јдісі жоќ
- єылыми талдау жасау
- статистикалык зерттеу
ЌР Конституцияєа ґзгертулер мен толыќтырулар енгізу бастама кўкыєына келесі субъектілер ие:
- ЌР Їкіметі
+ ЌР Парламенті
+ ЌР Президенті
+ Јр Палата депутаттары жалпы саныиыи кемінде терттен їшініѕ кґпшілікдаусымен бастама ќўќыєы жїзеге асырылады
- ЌР Бас Прокуратурасы
- ЌР Конституциялык Кеѕесі
- ЌР Президенті, Парламенті мен Їкіметініѕ біріккен огырысы аркылы бастама ќўќыєы жїзеге асырылады
- Парламент Сенаты
Ќўкыќтык мемлекет ретінде танылатын мемлекет:
+ Жеке тўлєаныѕ мїдделерін жїзеге асыруды камтамасыз ететін мемлекет
- Теократиялыќ мемлекет
+ Ќўкыќтыѕ їстемдігі ќамтамасыз етілген мемлекет
- Мемлекеттік органдары ќоєамнын накты бґлігіне ќызмет жасайтын мемлекет
- Наќты діни аєымдар ресми тїрде танылмаган мемлекет
- Конституцияларда ќўкыќтыќ мемлекет ретінде сипаттайтын норма жоќ
+ Мемлекеттіѕ конституциясында бекітілген, нысаны мен ўйымдастырылуы конституциялыќ мемлекет ретінде сипаттайтын катан белгілерге ие мемлекет
- ЌР саяси жјне идеологиялыќ саналуандылыќ танылатын мемлекет
Адам жјне азаматтардыѕ конституциялыќ ќўќыќтары мен бостандыќтары келесі топтарєа топтастырылады:
+ јлеуметтік-экономикалыќ, рухани ќўќыќтар мен бостандыќтар
+ саяси ќўќыќтар мен бостандыктар
+ жеке ќўќыќтар мен бостандыќтар
- адам жјне азаматтардыѕ ќўќыќтары мен бостандыќтары бґлек топтарєа топтастырылмайды
- рулыќ ќўќыќтар мен бостандыќтар
- тек жеке жјне јлеуметтік ќўќыќтар мен бостандыќтар тїрінде топтастырылады
- сайлауєа байланысты ќўќыќтар мен бостандыќтары
- нјсілдік кўќыќтар мен бостандыќтар
ЌР заѕнамасына сай саяси партия ўєымы:
+ Азаматтардыѕ, јр тїрлі јлеуметтік топтардыѕ мїдделерін мемлекеттік биліктіѕ ґкілді жјне атќарущы органдарында білдіру маќсатында олардыѕ саяси еркін білдіретін ЌР азаматгарыныѕ ерікті бірлестігі
+ Маќсаты саяси билікке жетуді кґздейтін ќоєамдык бірлестіктер
+ Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ бірлесу бостандыєына ќўкыєын іске асыруда ќўрылатын бірлестіктер
- Халыќаралыќ деѕгейде экономикалыќ ќызметпен айналысатын ўйымдар
- Мемлекеттіѕ бастамасымен ќўрылатын ќоєамдыќ ўйымдар
- ЌР саяси партиялар ўєымы ќалыптаспаєан
- Сайлау комиссиялары
- Ќўрылу маќсаты коммерциялыќ мїдделерді кґздейтін мемлекеттік емес ўйымдар
Пропорционалды сайлау жїйесі:
+ Партиялыќ тізімдермен сайлау ўйымдастырылатын жїйе
+ Саяси партиялардаи Мјжіліс депутаттары біртўтас жалпыўлттыќ сайлау округі бойыиша ґткізілетін жїйе
+ Сайлау дауысын есептеуде мандаттар жиналєан дауысгар кґлеміне байланыеты їлестірілетін сайлау жїйесі
- Елдегі белсенді сайлау ќўќыєы бар азаматтардыѕ 50% астамы сайлауєа катысќанда сайлау ґтті деп есептеу
- Сайлау округтері бойынша сайлауды ўйымдастыру жїйесі саналады
- Ќайта дауыс беру кезінде басќа кандидатќа ќараєанда дауыс беруге ќатысќан сайлаушылардыѕ (таѕдаушылардыѕ) дауыс саны бойынша есептеу
- Саяси партиялардан Парламент Мјжілісініц депутаттары біртўтас сайлау округтері бойынша партиялыќ тізімдермен сайланады
- Їміткерлер 50% астамыныѕ дауысы бойынша есептеу жїргізу
Республикалыќ референдумда ќарастырылмайтын мјселелер:
+ ЌР біртўтастыєына байланысты мјселелер
+ ЌР јкімшілік-аумактык ќўрылысыныѕ мјселелері
+ Бюджет саясатныѕ мјселесі
- Конституциялыќ зандар
- Мемлекет ґмірініѕ маѕызды мјселелері
- Зандар
- ЌР заѕдарына ґзгерістер мен толыќтырулар енгізу
- Конституция жобалары
Ќазаќстан Республикасында мемлекеттік билік органдары бір-бірімен байланысады:
- ґзара іс-ќимыл жасау ќаєидасына сјйкес
+ тежемелік жїйесін пайдалану арќылы
+ тепе-теѕдік жїйесін пайдалану арќылы
- ґзара теѕсіздік ќатынастыѕ болуы негізінде
- бір-бірініѕ баќылауында болуы арќылы
- бір билік органдарыныѕ келесілерінен басым болуы негізінде
- ґзара жауаптыльіќ ќаєидасыныѕ негізінде
+ баєыныштылыќ ќаєидасыныѕ негізінде
Республика Президентіне тўрєын їй жјне кґлік ќызметін кґрсетудіќамтамасыз етеді:
+ Ґзініѕ ќўзыретіне сјйкес Республика Президентініѕ Кїзет ќызметі
+ Ґзініѕ кўзыретіне сјйкес Ўлттыќ ќауіпсіздік комитеті
+ Президенттіѕ Іс Баскармасы
- Ќаржы министрлігі
- Республика Їкіметі
- Президенттіѕ ґзі
- Республиканыѕ Ќорєаныс министрлігі
- Мемлекеттік хатшы
Республика Президент Парламенттіѕ кезектен тыс сессиясын шаќырады:
+ Палаталар тераєаларыныѕ ўсынысымен
+ Парламент депутатгары жалпы саныныѕ кемінде їштен бірініѕ ўсынысымен
+ Ґз бастамасымен
- Конституциялыќ Кеѕес мїшелерініѕ ўсынысымен
- Сайлаушылардыѕ бастамасы бойынша
- Їкімет мїшелерініѕ ўсынысымен
- Таѕдаушылардыѕ ўсынысы негізінде
- Бас прокурордыѕ ўсынысымен
Депутаттыќ јдеп ережелерін бўзєаны їшін Парламент депутаттарына ќолданылатын жазалау шаралары:
+ бір отырыс уаќытына отырыс залынан шыєарып жіберу
+ кґпшілік алдында кешірім сўрауєа мјжбїр ету
+ парламенттік мінеу
- јкімшілік жауаптылыкќа тарту
- мандатынан айыру
- ќамауєа алу, тўтќындау
- айыппўл сапу
- арнайы ќўќыєынан айыру
Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі жауапты болады:
+ Республика Парламенті алдында
+ Парламент Мјжілісініѕ алдында
+ Республика Президент алдында
- Республиканыѕ жергілікті басќару органдары алдында
- Бас прокуратура алдында
- Парламент Сенатыныѕ алдында
- Ќазаќстан халќы алдында
- Конституциялыќ Кеѕес алдында
Конституциялыќ Кеѕестіѕ ґкілеттіктері:
+ Дау туєан жаєдайда Президенттіѕ, Парламент депутаттарыныѕ сайлауын ґткізудіѕ дўрыстыєы туралы мјселені шешеді
+ Парламент ќабылдаєан заѕдардыѕ Конституцияєа сјйкестігін Президент ќол ќойєанєа дейін ќарайды
+ Конституцияныѕ нормаларына ресми тїсіндірме береді
- Їкімет мїшелерініѕ антын ќабылдайды
- Республика Парламентін таратады
- Парламенттіѕ ќарауына заѕ жобаларын енгізеді
- Депутаттарды мандатынан айырады
- Їкіметке сенімсіздік білдіреді
Мамандандырылєан соттарєа жатады:
+ јкімшілік соттар
+ јскери соттар
+ кјмелетке толмаєандардыѕ істері жґніндегі соттар
- ауданаралыќ соттар
- аудандыќ соттар
- ќалалыќ соттар
- конституциялыќ соттар
- облыстыќ соттар
Јкімдіктіѕ мјртебесі бойынша мынадай орган болып табылады:
+ тиісті аумаќта жергілікті мемлекеттік басѕаруды жїзеге асыратын алќалы аткарушы орган
+ облыстыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ), ауданныѕ (облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ) јкімі басќаратын атќарушы орган
+ ґз ќўзыреті шегінде тиісті аумаќта жергілікті ґзін-ґзі басќаруды жїзеге асыратын аткарушы орган
- конституциялыќ баќылау органы
- сот тґрелігін жїзеге асыратын жергілікті сот органы
- заѕдардыѕ саќталуын ќамтамасыз ететін жергілікті баќылау органы
- тиісті аумактыѕ халкыныѕ еркін білдіретін жергілікті ґкілді орган
- еліміздіѕ атќару билігі жуйесін басќаратын жогары атќарушы орган
Ќазаќстан Республикасынын Орталык сайлау комиссиясы белгілейтін мјслихат депутаттарыныѕ шекті саны:
+ аудандыќ мјслихатта - жиырма беске дейін
+ ќалалыќ мјслихатта - отызєа дейін
+ облыстыќ мјслихатта, Астана жјне Алматы ќалалыќ мјслихаттарында - елуге дейін
- барлыќ мјслихат їшін депутаттар саны он мен отыз аралыєында болуы тиіс
- облыстыќ, ќалалыќ мјслихатгарда - ќырыкка дейін, ауданда – жиырмаєа дейін
- барлыќ деѕгейдегі мјслихаттарда-отызєа дейін
- барлыќ деѕгейдегі мјслихаттарда - елуге дейін
- барлыќ деѕгейдегі мјслихаттарда кемінде жиырма депутат болуы тиіс
Конституциялыќ ќўќыќпјніне жатќызуєа болатын ўєымдар:
- мемлекеттік билік органдарыныѕ ґкілеттіліктері жјне жїйесі
+ адам жјне азаматтыѕ конституциялыќ-ќўќыќтыќ мјртебесі
- сайлауєа байланысты ќатынастар
- ќоєамдыќ їйымдар арасында туындайтын ќатынастар
- заѕды тўлєалар арасында туындайтын ќатынастар
+ конституциялык кўкыќтыѕ реттеу јдістері
+ конституциялык-кўќыктыќ нормалар
- конституциялыќ ќўќыќтыѕ ќалыптасуы, дамуы жјне ќызмет етуініѕ заѕдылыќтары
ЌР Конституциясына ґзгерістер мен толыќтырулар енгізіледі:
+ Республикалык референдумда
+ ЌР Президентініи ґз бастамасымен, ќабылданєаншешімі бойынша ґткізілетін республикалык референдум аркылы
+ Егер олар їшін облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар калалардыѕ жјне астананыѕ кемінде їштен екісінде дауыс беруге ќатысќан азаматтардыѕ жартысынан астамы жаќтап дауыс берсе
- Їкіметтіѕ бастамасымен референдум ґткізу арќылы
- Конституциялык Кеѕеспен
- Палата депутаттарыныѕ жалпы саиыныѕ кґпшілік даусымен
- Сенатпен
- Жоєарєы Сотпен
Ќазаќстан Республикасы зайырлы мемлекет болєандыќтан:
+ Жоєарєы моральдыќ-этикалыќ каєиданы ўстайтын мемлекет
+ Мемлекет діни-наным бостандыєына байланысты араласпау саясатын ќолданатын мемлекет
+ Наќты діни аєымдар ресми тїрде танылмаєан мемлекет
- КР Конституциясында бекітілген норма-принциптер мен оныѕ саяси, јлеуметтік, экономикалыќ, рухани негізін ќалыптастыратын Конституциялыќ ережелер
- Мемлекеттіѕ Конституциясында бекітілген, нысаны мен ўйымдастырьшуы конституциялыќ мемлекет ретінде сипаттайтын ќатаѕ белгілерге ие мемлекетті ўйымдастыру нысаны
- Мемлекеттік билік діни бірлестікке тиесілі мемлекет
- Заѕ мемлекеттен жоєары тўруды мойындаєан мемлекет
- Діни бірлестіктер мемлекетпен ќўрылєан
Адам жјне азамаггардыѕ ќўкыќтары мен бостандыќтарыныѕ кепілдіктерініѕ келесі тїрлері конституциялыќ ќўќыќ теориясында бґліп кґрсетеді:
+ зандыќ
+ саяси
+ јлеуметтік-экономикалыќ
- конституциялыќ ќўќык теориясында адам жјне азаматтардыѕ конституциялыќ ќўќыќтары мем бостандыќтарыныѕ саќталуына кепілдік ўєымы аныќталмаєан
- єылыми
- мјдени
- рухани
- ўлттыќ
ЌР заѕнамасына сјйкес ќоєамдыќ бірлестіктер:
+ Коммерциялык емес ўйымдар
+ Ќазаќсган Республикасы азаматтарыныѕ бірлесу бостандыєына ќўќыєын іске асыруда ќўрылатын бірлестіктер
+ ЌР азаматтардыѕ ортаќ маќсаттарєа жету їшін ерікті негізде кўрылєан, зандарєа ќайшы келмейтін басќа да бірлестіктері ќоєамдыќ бірлестіктер деп танылады
- Мемлекеттіѕ бастамасымен ќўрылатын ќоєамдыќ ўйымдар
- Халыкаралыќ деѕгейде экономикалыќ ќызметпен айналысатын ўйымдар
- Ќўрылу максаты коммерциялыќ мїдделерді кґздейтін мемлекеттік емес ўйымдар
- Сайлау комиссиялары
- ЌР ќоєамдыќ бірлестіктер ўєымы калыптаспаєан
Жалпыєа бірдей сайлау кўќыєы шектеледі:
+ сотталєандыєы белгіленген тјртіппен ґтелмеген немесе алып тасталмаєан адам
+ сайлауєа сот іс-јрекетке ќабілетсіз деп таныєан
+ сыбайлас жемќорлыќ ќылмыс жјне сыбайлас жемќорлыќ кўќыќ бўзушылыќ жасаудаєы кінјсін сот заѕда белгіленген тјртіппен таныєан адам ЌР Президенттігіне, Парламентініѕ, оныѕ ішінде партиялыќ тізімдер бойынша, мјслихаттардыѕ депутаттыєына їміткер бола алмайды
- јлеуметтік, лауазымдыќ жјне мїліктік жаєдайына байланысты
- нјсіліне, ўлтына, тіліне байланысты
- дінге кґзќарасына, нанымына байланысты
- он сегіз жасќа толєан азаматтарыныѕ тегіне байланысты
- жыѕысына байланысты
Референдум ґткізу бастама ќўкыєы:
+ ЌР Парламенті депутаттары
+ ЌР Їкіметі
+ ЌР Президенті
- Парламент Мјжілісі
- Парламент Сенаты
- ЌР Конституциялыќ Кеѕесі
- Мјслихаттар
- Жергілікті ґзін-ґзі басќару органдары
Республикада заѕдар шыєаруды жїзеге асыратын мемлекеттік органдар:
+ Парламент
+ Мјжіліс болмаєан кезеѕде Сенат
+ Ґкілеттік беру негізінде - Президент
- Конституциялыќ Кеѕес
- Ќауіпсіздік Кеѕесі
- Жоєары Сот Кеѕесі
- Мјслихаттар
- Їкімет
Республика Президентініѕ жарлыќтары шыєарылады:
+ Республика Конституциясыныѕ негізінде
+ Республика Конституциясын жјне заѕдарын орындау їшін
+ Республика заѕдарыныѕ негізінде
- Ґзіѕіѕ ґкімдерін орындау їшін
- Парламент депутаттарыныѕ еркіне сјйкес јрі олардыѕ мїддесінде
- Премьер - министрдіѕ ґкімініѕ негізінде жјне оны орындау їшін
- Їкіметтіѕ ќаулыларыныѕ негізінде
- Жоєарєы Соттыѕ їкімдерін жїзеге асыру їшін
Конституциялыќ кўќыќтыѕ ќайнар кґздеріне жатады:
+ ЌР заѕдары
+ ЌР Конституциясы
+ Конституциялыќ заѕдар
- Ќоєамдыќ бірлестіктердіѕ кўрьілтай кўжаттары
- Јдет-єўрып нормалары
- Занды тўлєалардыѕ жарєысы
- Саяси партиялардыѕ ќїрылтай кўжаттары
- Шет мемлекеттер Конституциялары
Соѕєы конституциялыќ реформалар негізінде:
+ Мјжілістіѕ кўрамына байланысты ґзгерістер енгізіп, депутаттар санын жїз жеті депутат ретінде бекітті
+ Мјжілістіѕ тоќсан сегіз депутатын сайлау жалпыєа бірдей, теѕ жјне тґте сайлау кўкыєы негізінде жасырын дауыс беру аркылы жїзеге асыратын жаѕа норма енгізілді
+ Сенат депутаттарыныѕ ґкілеттік мерзімі - алты жыл, Мјжіліс депутаттарыныѕ ґкілегтік мерзімі - бес жыл деген нормамен алмастырды
- ЌР Президенті болып республика азаматы болып табылатын кырыќ жасќа толєан, мемлекеттік тілді еркін меѕгерген јрі Ќазаќстанда он бес жыл бойы тўратын Республика азаматы сайлана алады деген норма енгізілді
- ЌР президенттік басќару нысанын парламенттік басќару нысанына ґзгертті
- ЌР Парламентініѕ заѕ шыєарушылыќ ќызметіне елеулі шектеулер енгізіліп, Президенттіѕ заѕ шыєару ќўзыреті кеѕейтілді
- Сенатќа ќатысты ґкілеттік мерзімдер ґзгертілді
- Мјжілістіѕ ґкілеттік мерзімі 4 жыл 6 ай мерзімге ґзгертілді
Мемлекет емірініѕ аса маѕызды мјселелерін демократиялыќ јдістермен шешу принципініѕ жїзеге асырылу тјртібі:
+ Аса маѕызды мјселелер бойынша референдум ґткізу аркылы
+ ЌР ґкілетті органдардыѕ ќызметі арќылы
+ Сайлау жјне сайлану кўкыєы арќылы
- Мемлекет ґмірінін аса маѕызды мјселелерін демократияльщ јдістермен шешуді тек ЌР Президентініѕ ќатысуымен єана жїзеге асыру
- Мемлекет ґмірініѕ аса маѕызды мјселелерін демократиялыќ јдістермен шешу принципініѕ жїзеге асырылуы ЌР ќарастырылмаєан
- Маѕызды мјселерді тек мемлекеттік органдардыѕ ќызметі арќылы шешу
- Халыќаралыќ ќўќыќ ќаєидаларыныѕ їстемдігін ЌР аумаєында бекіту арќылы
- Сот органдары арќылы
Адам жјне азаматтардыѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарыныѕ кепілдіктерініѕ конституциялыќ ќўќыќ теориясында бґліп кґрсететін тїрлер:
+ јлеуметтік- экономикалыќ
+ саяси
+ заѕдыќ
- єылыми
- мјдени
- ўлттыќ
- рухани
- конституциялыќ ќўќыќ теориясында адам жјне азаматтардыѕ конституциялыќ ќўкыќтары мен бостандыќтарыныѕ саќталуына кепілдік ўєымы аныќталмаєан
Саяси партияларєа бірігу кўќыєы жїзеге асырылатын тјртіп:
+ Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматы тек бір саяси партияєа мїше бола алады
+ Саяси партияєа мїше болу Ќазаќстан Республикасы азаматыныѕ ќўќыќтары мен бостаѕдыќтарын шектеуге негіз бола алмайды
+ Парламент депутаттарыньщ, мемлекеттік ќызметшілердіѕ саяси партиялардаєы аќы тґленетін ќызметтерде болуына ќўќыєы жоќ
- Ќазаќстан Респубяикасыныѕ аумаєында басќа мемлекеттердіѕ саяси партияларыныѕ ќызметіне жол берілмейді
- Білім беру ўйымдарыныѕ оќу процесінде саяси партиялардыѕ баєдарламалыќ, жарєылыќ талаптарын насихаттауєа жол берілмейді
- Мемлекет саяси партиялардыѕ ќўќыктары мен занды мїдделерініѕ саќталуын ќамтамасыз етеді
- Саяси партиялардыѕ ўйымдыќ ќўрылымы аумаќтыќ принцип бойынша ќўрылады
- Халыќ атынан билік жїргізуге ќўќыєы бар азаматтардыѕ ерікті бірлестігі
Учаскелік сайлау комиссиялары:
+ тиісті сайлау учаскесінде сайлаушылардыѕ тізімін наќтылайды
+ сайлау ґтетін жері туралы сайлаушыларды хабарландырады
+ сайлау учаскесінде депутаттардыѕ жјне езге де жергілікті ґзін-ґзі басќару органдарынын мїшелерін сайлау жґніндегі сайлау шараларын жїргізеді
- јкімшілік-аумаќтыќ бґліністер аумаєында сайлау туралы заѕдардыѕ атќарылуына баќылауды жїзеге асырады
- дауыс беруге арналєан учаскелердіѕ бірыѕєай нґмірленуін белгілейді
- мјслихаттардыѕ депутаттыєына ўсынылєан їміткерлерді, олардыѕ сенім білдірген адамдарына кўќыќтыќ кґмек кґрсетеді
- мјслихаттар депутаттарын сайлауды ўйымдастырады
- ќайта дауыс беру, ќайта сайлау мен Сенаттыѕ жјне мјслихаттардыѕ шыєып ќалєан депутаттарыньщ орнына сайлауды ўйымдастырады
Республикалыќ референдумда ќарастырылмайтын мјселелер:
+ ЌР біртўтастыєына байланысты мјселелер
+ ЌР јкімшілік-аумаќтыќ ќўрылысыныѕ мјселелері
+ Бюджет саясатыныѕ мјселесі
- Заѕдар
- Конституциялыќ зандар
- Конституция жобалары
- ЌР завдарына ґзгерістер мен толыктырулар енгізу
- Мемлекет ґмірініѕ маѕызды мјселелері
Ґз ґкілеттігі шегінде мемлекет атынан билік жїргізуге ујкілетті мемлекетгік органдар:
+ Парламент
+ Їкімет
+ Ґзге де мемлекеттік органдар
- Жергілікті ґзін-езі басќару органдары
- Мјжіліс Бюросы
- Сенаттыѕ тўраќты комитеттері
- Республика Премьер - Министрініѕ Кеѕсесі
- Облыс јкімініѕ аппараты
Тарихи миссиясына байланысты Ќазаќстан Республикасыныѕ Тўѕєыш Президентіне ґмір бойына тиесілі болатын кўќыќтар:
+ Мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарєа мемлекеттік кўрылыстыѕ аса маѕызды мјселелері бойынша бастамалар жасау
+ Парламент пен оныѕ палаталарыныѕ алдында, Їкіметтіѕ отырыстарында ел їшін маѕызды мјселелерді талќылау кезінде сґз сґйлеу.
+ Ќазаќстан халќы Ассамблеясын басќару, ЌР Конституциялыќ Кеѕесініѕ, Ќауіпсіздік Кеѕесініѕ ќўрамына кіру
- Мемлекеттік салыќтар мен алымдарды белгілеу
- Ўлттыќ Банк Тґраєасын, Бас Прокурорын жјне Ўлттыќ ќауіпсіздік комитетініѕ Тґраєасын ќызметке таєайындау.
- Республика аумаєында міндетті заѕдар шыєару.
- Республика Їкіметін ќўру, оныѕ ќўрамын жјне ќўрылымыѕ аныќтау.
- Конституцияєа ґзгертулер мен толыктырулар енгізу жґнінде бастама білдіру
21 мамыр 2007 жылєы конституциялыќ реформа бойынша Парламенттіѕ ќызметін жетілдіруге ќатысты Конституцияєа енгізілген ґзгертулер:
+ Мјжіліс депутаттарынын жалпы саны жїз жеті депутат болып белгіленді.
+ Мјжілістіѕ 9 депутатьгн Ќазаќстан халќы Ассамблеясы сайлайтын болды.
+ Республика Президенті Сенаттыѕ он бес депутатын таєайындайтын болды.
- Парламентгіѕ таратылу мїмкіндігі бекітілді.
- Парламентке заѕ шыєару ќызметін жїзеге асыру жїктелді.
- Парламенттіѕ тўраќты негізде жўмыс істейтіндігі аныќталды.
- Парламент екі палатадан тўратын болды.
- Палаталардыѕ отырыстарын тґраєалары жїргізетіндігі белгіленді.
Ґкілеттік мерзімі ішінде Парламент депутатына ќатысты ќолдануга болмайтын шаралар:
+ тўтќынєа алу, кїштеп јкелу
+ ќылмыс їстінде ўсталєан немесе ауыр ќылмыс жасаєан реттерді ќоспаєанда, тиісті Палатаныѕ келісімінсіз ќылмыстыќ жауапќа тарту
+ сот тјртібімен белгіленетін јкімшілік жазалау шараларын ќолдану
- оєан тјртіптік жаза шараларын ќолдану
- жеке басын кујландыратын ќўжатын сўрау
- мандатынан айыру
- шет елге іс сапармен жіберу
- оны ешкімніѕ тиіспеушілігі ќўќыєынан айыру
Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі жауапты болады:
+ Республика Парламенті алдында
+ Республика Президенті алдында
+ Парламент Мјжілісініѕ алдында
- Конституциялыќ Кеѕес алдында
- Парламент Сенатыныѕ алдында
- Республиканыѕ жергілікті басќару органдары алдында
- Ќазаќстан халќы алдында
- Бас прокуратура алдында
Конституциялыќ Кеѕеске ґтініш білдіруші субъектілер:
+ Сенат жјне Мјжіліс, Тераєалары
+ Премьер-Министр
+ Ќазаќстан Республикасы Президенті
- Орталыќ сайлау комиссиясыныѕ мїшелері
- Ўлттыќ ќауіпсіздік комитетініѕ тґраєасы
- Јкімдер
- Мјслихат депутаттары
- Бас прокурор
Заѕ мамандыєы бойынша жўмыс стажына байланысты судьялыќќа кандидаттарєа ќойылатын талаптар:
+ Жоєарєы Соттыѕ судьясы болу їшін - заѕ мамандыгы бойынша кемінде он бес жыл жўмыс стажы немесе судьялыќ жўмыс бойынша кемінде - бес жыл стаж
+ Облыстыќ соттыѕ судьясы болу їшін - кемінде он бес жыл
+ Аудандыќ соттыѕ судьясы болу їшін - кемінде екі жыл жїмыс стажы
- Облыстыќ сотгыѕ судьясы їшін - кемінде жиырма жыл
- Аудандыќ, мамандандырылєан соггардыѕ судьялары їшін - кемінде їш жыл
- Жоєарєы Соттыѕ судьясы болу ушін - кемінде жиырма бес жыл
- Барлыќ деѕгейдегі судьялар їшін - кемінде бес жыл
- Жоєарєы Сот судьялары їшін он бес жыл, жергілікті сот судьялары їшін бес жыл
Жергілікті мемлекеттік басќару:
+ мјслихат пен јкімшіліктердіѕ тиісті аумактаєы істін жай-кїйіне жауапты болып табылатын ќызметі
+ тиісті аумакта мемлекеттік саясагш жїргізу максатында жїзеге асырылатын кызмет
+ жергілікті екілді жјне атќарушы органдар жїзеге асыратын кызмет
- тиісті аумак шегінде заѕ шыєарушылыќты жїзеге асыратын ќызмет
- орталыќ атќарушы органдар жїзеге асыратын кызмет
- мемлекеттік баскарудан толыєымен бґлек, дербес жїргізілетін ќызмет
- облыс, аудан, ќала шегіндегі барлыќ мемлекетгік органдардыѕ кызметі
- сот шешімдерін жїзеге асыруєа баєыгталєан кызмет
Јкімдердін кызметіне орналасу тјртібі:
+ ґзге јкімшілік-аумаќтыќ боліністердін јкімдері ќызметке Президент белгілейтін тјртіппен таєайындалады иемесе сайланады
+ облыстардыѕ јкімдерін кызметке тиісіише облысгардыѕ мјслихаттарыныѕ Шешімімен Президент тагайындайды
+ республикалык-манызы бар ќала жјие астаиа јкімдерін тиісінше аумаќтыѕ мјслихатарыныѕ келісімімен Президент тагайындайды
- облыстардыѕ јкімдерін Премьер-министр таєайындайды
- облыс жјне астана јкімдерін Президент, калєандарын Їкімет тагайындайды
- барлыќ јкімдерді Президенттіѕ .ўсынысы бойынша Парламент сайлайды
- облыс, аудан јкімдерін Президент, кала јкімдерін Премьер-министр ќўрады
- облыс јкімдерін тиісінше облыстардын мјслихаттары сайлайды
Конституциялыќ кўкыктьщ пјнін ќўрайтын коєамдыќ ќатынастар:
+ адам жјне азаматтардыѕ кўќыктары мен бостандыктарын реттеуге байланысты ќатынастар
+ жергілікті ґзін-ґзін баскаруєа байланысты катынастар
+ мемлекеттік билікті ўйымдастыру мен мемлекеттіѕ аумаќтыќ ќўрылысын реттеудегі ќатынастар
- мемлекет жјне коєамныѕ арасында туындайтын катынастар
- жеке тїлгалар арасында туындайтын катынастар
- ќоєамдык їйымдар арасында туындайтын катынастар
- мемлекехтер арасында туындайтын ќатынастар
- заѕды тўлєалар арасында туындайтын ќатынастар
Конституция ќўќыќ жїйесінін, негізін ќалаушы ќўжат ретінде келесі ќасиеттерге ие:
+ Мемлекеттік бйліктіѕ норма шыєармашылыќ ќызметіне ќўќыќтыќ негіз ќызметін атќаруы
+ Ќўќыќ салалары мен заѕнаманыѕ негізін ќалаушы ќайнар кґзін ќалыптастырады
+ Ќўќыќтыќ жїйёніѕ јрекет етуініѕ бастауларыѕ бекітеді
- Конституциялыќ Кеѕестіѕ бастамасымен толыќтырулар енгізу мїмкіндігі
- Ќабылдау мен ґзгерістер енгізуге арнайы тјртіпті талап етпеуі
- Їкіметтіѕ ўсынысымеѕ езгерістер енгізу мїмкіндігі
- Конституциялыќ заѕдылыќтын. ќорєалуыѕ камтамасыз ететін ерекше органныѕ ќўрылуы
- Конституцияяыќ нўсќамалардыѕ конституциялыќ заѕдармен теѕ болуы
Мемлекеттік егеменділік:
+ Мемлекеттік биліктіѕ біртўтастыєы
+ Мемлекеттердіѕ басќа мемлекеттердіѕ билігімен тјуелсіз тїрде ґз аумаєында, халыќаралыќ ќатынастарда ќызметін жїзеге асыру ќасиеті
+ Мемлекеттік биліктіѕ їстемдігі, тјуелсіздігі, толыќтыєымен сипатталатын мемлекетгік ќызметтіѕ ўйымдастырылуы
- Мемлекет территориясында бекітілген ќўќык жїйесініѕ їстемдігі мен халыќаралыќ ўйымдар мен басќа мемлекеттердіѕ де ќїкыќ нормалары бірге јрекет етуі
- Мемлекеттіѕ сыртќы істердегі тјуелсіздігі жјне ішкі істердегі їстемдігі Аталады
- Мемлекет јкімшілік-аумактыќ бґліністерге бґлінуі мен олардыѕ саяси еркіндікке ие бола алмауы аталады
- Мемлекеттік биліктіѕ їстемдігі мен тјуелсіздігі мемлекеттіѕ наќты бір аумаєында бекітілуі
- Мемлекепік егеменділік конституциялыќ нормалармен аныќталмаєан
ЌР шетелдіктердіѕ кїкыќтыќ жаєдайыныѕ принциптері:
+ Шетелдіктердіѕ ґздерінін ќўќыќтары мен бостандыќтарын пайдалануы Ќазаќстан Республикасыныѕ мїдделеріне, оныѕ азаматтары мен басќа адамдардыѕ ќўќьіктары мен заѕды мїдделеріне нўќсан келтірмеуге тиіс
+ Ќазаќстан Республикасында шетелдіктер барлыќ ќўкыктар мен бостандыќтарєа ие
+ Казаќстан Республикасындаєы шетелдіктер тегіне, јлеуметтік жјне мїліктік жаєдайына, кай нјсілге жјне ўлтка жататындыєына, жынысына, біліміне, тіліне, дінге кґзќарасына, шўєылданатын ќызметі мен оныѕ сипатыиа ќарамастан заѕныѕ алдында бірдей болады
- Јркімніѕ ќўќыќ субъекгісі ретінде танылуына ќўќыєы бар жјне ґзініѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарын, ќажетті ќорєанысты ќоса алєанда, заѕєа кайшы келмейгін барлыќ тјсілдермен корєауєа хаќылы
- Заѕ мен сот алдында жўрттыѕ бјрі теѕ
- Ќўкыќтык мјртебесі «Шетелдіктердін ќўќыќтыќ жаєдайы туралы» ЌР заѕымен аныкталатын тўлєалар
- Адамныѕ ќадір-ќасиетіне ќол сўєылмайды
- Јркімніѕ ґзініѕ жеке басыныѕ бостандыєына ќўќыєы бар
ЌР заѕнамасына сай саяси партия ўєымы:
+ Азаматгардыѕ, јр тїрлі јлеуметтік топтардын мїдделерін мемлекеттік биліктіѕ ґкілді жјне атќарушы органдарында білдіру маќсатында олардыѕ саяси еркін білдіретін ЌР азаматтарыныѕ ерікті бірлестігі
+ Маќсаты саяси билікке жетуді кґздейтін коєамдык бірлестіктер
+ Казаќстан Республикасы азаматтарыныѕ бірлесу бостандыєына ќўќыєын іске асыруда ќїрылатын бірлестіктер
- Сайлау комиссиялары
- Ќўрылу маќсаты коммерциялыќ мїдделерді кґздейтін мемлекеттік емес ўйымдар
- Халыќаралыќ деѕгейде экономикалыќ ќызметпен айналысатын ўйымдар
- Мемлекеттіѕ бастамасымен ќїрылатын ќоєамдыќ ўйымдар
- ЌР саяси партиялар ўєымы ќалыптаспаєан
Теѕ сайлау ќўќыєы келесі тјртіпте ќамтамасыз етіледі:
+ Сайлаушылар Республиканьщ ґзге де жергілікті ґзін-езі басќару органдарыныѕ мїшелерін сайлауєа теѕ негіздерде катысады јрі олардыѕ јрќайсысыныѕ теѕ дауыс саны болады
+ Їміткерлердіѕ сайлауєа теѕ ќўќыќтармен жјне шарттармен ќатысуына кепілдік беріледі
+ Сайлаушылар Республика Президенті, партиялыќ тізімдер бойынша сайланатын Парламенті Мјжілісініѕ депутаттары жјне мјслихатгарыныѕ депутаттары сайлауына теѕ негіздерде ќатысады јрі олардыѕ јрќайсысыныѕ бір сайлау бюллетеніне тиісінше бір дауысы болады
- Азаматтыєы жоќ тўлєаладыѕ сайлау кїкыєын тану арќылы
- Шетел азаматтарыныѕ да сайлау кўќыєын бекіту арќылы