- •Ұлттық құқық жоғарғы мектебі
- •Пәннің оқу – әдістемелік кешені
- •Астана – 2012
- •Ұлттық құқық жоғары мектебінің
- •Қолданылатын негізгі әдебиеттер:
- •1 Модуль
- •2 Модуль
- •3 Модуль
- •4 Модуль
- •5 Модуль
- •6 Модуль
- •7 Модуль
- •10. І, іі аралық бақылау сұрақтары
- •11. Емтихан сұрақтары
- •12. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
- •13. Негізгі терминдер мен түсініктер сөздігі
Қазақ гуманитарлық заң университеті
Ұлттық құқық жоғарғы мектебі
Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасы
|
«МАҚҰЛДАНДЫ» |
«БЕКІТЕМІН» |
|
Мемлекет және құқық теориясы кафедрасының меңгерушісі |
Ұлттық құқық жоғары мектебінің директоры |
|
з.ғ.к., Шакенов М.А. _____________________ (қолы) |
з.ғ.д., профессор У. Шапак _____________________ (қолы)
|
|
«____» _____________ 2012 ж. |
«_____» _____________2012 ж. |
|
|
|
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Пәннің атауы «Мемлекет және құқық теориясы»
Мамандықтар 5В030100 «Юриспруденция»
Оқу нысаны __күндізгі____________________
Пәннің коды _____________________________
Барлығы __4_кредит
Курс ___1__ Семестр ___1,2___
Дәріс ____40__сағат Семинар___20_сағат
АБ саны __2__
СОӨЖ __30___сағат
СӨЖ __150___сағат
Емтихан __2_ сағат Еңбек көлемі 240 сағат
Астана – 2012
Пәннің оқу – әдістемелік кешені «Мемлекет және құқық теориясы» пәнінің типтік оқу бағдарламасы негізінде дайындалды.
Пәннің оқу – әдістемелік кешенің мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасының профессоры, з.ғ.д., У. Шапак дайындады.
____________________________
«Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы»
(кафедраның атауы)
кафедрасының мәжілісінде талқыланды.
Хаттама № ____________ «____» ___________ 2012 ж.
Кафедра меңгерушісі з.ғ.к., Шакенов М.А.
_____________________ «____» ___________ 2012 ж.
(қолы)
Ұлттық құқық жоғары мектебінің
оқу әдістемелік кеңесінде мақұлданды.
(факультеттің атауы)
Хаттама № ____________ «____» ___________ 2012 ж.
Мазмұны
|
|
| ||
|
1. |
Оқытушы туралы мәлімет |
| |
|
2. |
Пререквизиттер |
| |
|
3. |
Постреквизиттер |
| |
|
4. |
Пәннің жалпы сипаттамасы |
| |
|
5. |
Пәннің мазмұны |
| |
|
6. |
Дәрістің тақырыптық жоспары |
| |
|
7. |
Семинар сабақтарының мазмұны |
| |
|
8. |
Пән бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі |
| |
|
9. |
Пән бойынша СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі |
| |
|
10. |
І, ІІ аралық бақылау сұрақтары |
| |
|
11. |
Емтихан сұрақтары |
| |
|
12. |
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі |
| |
|
13. |
Негізгі терминдер мен түсініктер сөздігі |
| |
|
14. |
Пән бойынша І, ІІ аралық бақылау бойынша бағалау критерийлері |
| |
|
15. |
Білім бағалаудың жалпы шкаласы |
| |
1. Оқытушы туралы мәліметтер:
Шапақ У. Ш. – мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасының профессоры м.а., заң ғылымдарының докторы.
Кандидаттық диссертация тақырыбы – «1640 жылғы Монғол-Ойрат заңы» – Докторлық диссертация тақырыбы – «Қалмақ хандығының мемлекеттік құрылысы және құқықтық жүйесі (1664-1771 ж.ж.)»
Унзила Шапақ 1996 жылы Е.А: Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің заң факультетін үздік дипломмен тәмамдап, факультет Ғылыми кеңесінің шешімімен Мемелекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасына оқытушылық қызметке қалдырылған.
2001 жылы Әл-Фараби атындағы ҚазМҰУ-нің Диссертациялық кеңесінде заң ғылымдарының проф. З.Ж: Кенжалиевтің жетекшілігімен «1640 жылғы Моңғол-Ойрат заңы» тақырыбында 12.00.01-құқық және мемлекет теориясы мен тарихы; құқықтық және саяси ілімдер тарихы мамандығы бойынша заң ғылымдарының кандидаты дәрежесін табысты қорғаған.
2001-2004 жылдар аралығында Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің заң факультетінің мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасында аға оқытушы, доцент міндетін атқарушы қызметтерін атқарған.
2004-2006 жылдар Қазақ Гуманитарлық Заң Университетінің ұлттық және халықаралық құқық факультетінің Мемлекет және құқықы теориясы мен тарихы кафедрасы доцент қызметін атқарған.
2006-2008 жылдары 12.00.01-құқық және мемлекет теориясы мен тарихы; құқықтық және саяси ілімдер тарихы мамандығы бойынша ҚР БҒМ жолдамасымен университет докторонтурасында оқыды. Ғылыми кеңесшісі-з.ғ.д., профессор Кенжалиев З.Ж.
2008 жылдың қараша айынан бастап бүгінгі күнге дейін аталмыш университеттің Ұлттық құқық жоғары мектебінің Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасының меңгерушісі қызметін атқарады.
2010 жылы «Қалмақ хандығының мемлекеттік құрылысы және құқықтық жүйесі (1664-1771 ж.ж.)» тақырыбында заң ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін қорғаған. 60 жуық ғылыми мақаланың авторы. Ғылыми мақалалары Ресей Федерациясы, Моңғолия Республикасы, Қырғыз Республикасы және Болгария Республикасында, қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде жарияланған. Мемлекет және құқық теориясы, Шетелдердің мемлекет және құқық тарихы оқу құралдарының авторы. Мемлекет және құқық теориясы пәнінен жоғары оқу орындары студенттеріне және құқық теориясы бойынша магистранттарға арналған 10 типтік бағдарлама бойынша авторлық ұжым мүшесі. 2006 жылдан бері Қазақстан Республикасында қабылданған нормативтік-құқықтық актілерге ғылыми-құқықтық, жемқорлыққа қарсы сараптама жасаушы тәуелсіз сарапшы болып табылады. 2004 жылдан бері мемлекет және құқық теориясы пәні бойынша МАБ тапсырмаларының сарапшысы. 2011 жылдан бастап ҚР Әділет министрлігінің заң шығару институтының лингвистикалық орталығының сарапшысы.
Есмуханова Айнура Сейдиллаевна – оқытушы.
2003-2008 жылдары аралығында Қазақ Гуманитарлық Заң Университетінің «Заңгер» мамандығын бітірген.
2008 жылдан бері Қазақ Гуманитарлық Заң Университетінің ұлттық және халықаралық құқық факультетінің Мемлекет және құқықы теориясы мен тарихы кафедрасында оқытушы қызметін атқарады.
Қазақ гуманитарлық заң университеті, мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасы. каб. № 226. Жұмыс телефоны – 70-30-26.
Курстың пререквизиттері:
Аталған курсты меңгеру үшін алдын-ала орта жалпы білім беретін мектептерден алынуы тиісті құқықтық және тарихи білімдері болуы қажет. Қазақстан тарихы, шетелдердін мемлекет және құқық тарихы, қоғамтану, философия, әлеуметтану, саясаттану пәндерін оқып үйрену қажет.
3. Курстың постреквизиттері:
Студенттер аталған пәнді оқып игергеннен кейін, саяси құқықтық ілімдер тарихы, мемлекет және құқық теориясының мәселелері, салыстырмалы құқықтану және өзге де салалық заң ғылымдарын оқып үйренген абзал.
4. Пәннің жалпы сипаттамасы:
Мемлекет және құқық теориясы юридикалық ғылым және құқықтық пәндер жүйесінде ерекше орын алады. Оларға қарағанда, жалпы теориялық және әдістемелік функцияны орындай отырып, ол белгілі бағдарлық қызмет атқарады. Әдетте, оның мемлекеттік-құқықтық даму заңдлығы мен пән қарқынан ашатын сипаты әдістемелік жалпы заңдық пән, ол барлық мемлекеттік-құқықтық құбылыстарға қатысты бастапқы базалық білімдерді береді, соның ішінде салалық заңдық ғылымдармен де қолданылатын негізгі түсініктер мен категорияларды қалыптастырады, сондай-ақ құқық тиімділігіне және құқықтық реттеу механизмін жетілдіруге қатысты тұжырымдар мен ұсыныстар жасалынады.
«Құқық теориясы» курсы студенттерге әлеуметтңк өмірдегі ерекше сала болып табылатын құқықтық болмыстың жалпы даму заңдылығын қарастырады. Қазіргі қоғам өміріндегі және саяси жүйедегі мемлекет пен құқықтың орны мен ролі туралы, заңдылық, құқық шығармашылық пен құқық қолданушылық, құқықбұзушылық пен құқықтық жүріс тұрыс, адам құқықтары мен бостандықтары, тұлға мен мемлекет өзара қатынасы туралы қазіргі білім жүйесін беруге арналған.
Мемлекет және құқық теориясы пәнінің құқық теориясы бөлімінде құқықтың болмысын құқық (статикалық күйінде) және құқықтық реттеу (динамикалық күйін), яғни құқық қоғдырғысына және құқықтық реттеу механизміне кіретін құқықтық құбылыстар қарастырылады. Сонымен, құқық теориясы бөлімі заң факультетінің бірінші курсында оқытудың мақсаты студенттерге мемлекет және құқық мәніне, қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу механизміне қатысты негізгі ережелерді, сондай-ақ барынша мәнді өзекті мәселелерді, мемлекеттік-құқықтық құбылыстар туралы тұжырымдарды Қазақстан Республикасы ерекшелігін ескере отырып үйрету болып табылады.
Құқық теориясы курсын оқып-үйрену барысында студенттер сонымен бірге құқық салалары бойынша білімдерді игереді, заң шығармашылықпен танысады, заңнаманың даму бағытын және Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы құқық тиімділігін талдайды. Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет қалыптастырудың алғы шарттарымен танысады.
Құқық теориясы оқу пәні ретінде белгілі бір мағынада мамандыққа кіріспе болып табылады, аталған курсты оқыту барысында қоғам өмірінің тиісті мемлекеттік-құқықтық құбылыстарына дәстүрлі де, жаңа да көзқарастар есепке алынады, мемлекеттік-құқықтық практика шығармашылықпен пайдаланылады.
Мемлекет және құқық теориясын оқып үйренген соң студенттің меңгеретін білімі:
Құқық туралы жалпы теориялық білімдер жүйесін тұтас қарастыра отырып мемлекет және құқық теориясының өзара біртұтастығын негіздейді.
Көрсетілген білімдер жүйесі мемлекет және құқық теориясынан құқық теориясын бөліп қарастыруға боатынын және мемлекет теориясы бөлімінен дараланып бөлініп кетпейтінін жеке дара ғылыми бөлік құра алатынын дәйектей алуы керек.
Құқық болмысын, объективтік және субъективтік құқық, құқықтық норма, құқық шығармашылық, құқыққа сай мінез құлық, құқық бұзушылық, құқықтық сана, құқықтық мәдениет, заңдық дерек сияқты ұғымдардың мазмұнын білуі керек:
Мемлекеттік-құқықтық оқиғаларда дұрыс бағдар ұстана білу, оларға баға беру, заң нормаларын талқылау, құқықтық ұйғарымға сәйкестік (сәйкес емес) тұрғысынан адамдардың әрекеттері мен қимылдарын талдай білуі керек.
Келесі дағдыларды игеруі қажет: мемлекеттің кейбір нормативтік актілерінің жобаларын жағымды жақтары мен жетіспеушіліктерін көрсете отырып, соңғысын жою туралы ұсыныстарын енгізе отырып құру; студенттердің ғылыми конференциялары мен үйірмелеріне рефераттар мен баяндамалар әзірлеу; курстық және бітірушілік жұмыстар жазып, оларды оқытушылар мен комиссия алдында жария қорғай білу.
5. Пәннің мазмұны
|
Мемлекет және құқық теориясы пәнінің оқытылатын бөлімдері |
Мақсаты |
Міндеттері |
Нәтижесі |
|
Мемлекет теориясы |
Мемлекет түсінігінің жалпы мәселелерін, мемлекеттіліктің пайда болуы және тарихи дамуын, мемлекет нысанын және функцияларын, мемлекет аппаратын және қоғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің алатын орнын қарастыру. |
1.Мемлекеттің түсінігін және белгілерін ашып түсіну. 2.Мемлекеттің мәнін талдау. 3.Неолитикалық төңкеріс түсінігін саралау. 4.Мемлекет функциясы түсінігі және жіктелуін қарастыру. 5. Мемлекет аппарат түсінігін және мемлекеттік орган түсінігін ажырата білу. 6. Мемлекет нысаны түсінігін және оны құрайтын элементтерді білу. 7.Қоғамның саяси жүйе түсінігін және құрылымын анықтау. Мемлекетпен және басқада қоғамның саяси жүйе элементтерінің ара қатынасын зерттеу. 8.Құқықтық мемлекет түсінігі және белгілерін толық меңгеру.
|
І, ІІ аралық бақылу өткізіледі. Студенттер мемлекеттің саяси-құқықтық табиғаты, болмысы туралы толық, кең түсінік алуы керек. Кәдімгі мемлекетпен қоса құқықтық мемлекет түсінігін айыра білген жөн. Мемлекет механизмін түсінбей мемлекеттік реттеуді меңгеру мүмкін емес. |
|
Құқық теориясы |
Құқық түсінігінің жалпы мәселелерін, құқықтың пайда болуы және тарихи дамуын, құқық нормасын және жүйесін, нормативтік-құқықтық акт, құқықтық сана, құқықтық қатынас, құқықты жүзеге асыру, құқық бұзушылық, заңды жауапкершілік, заңдылық және т.б қарастыру. |
1.Қоғамның әлеуметтік норма түсінігі және олардың белгілерін білу. 2.Құқық түсінігіне деген әртүрлі көзқарастардың негіздерін анықтау. 3.Құқық мәнін аша түсіну. 5.Құқықтың қайнар көзін білу. 6.Қазіргі кездегі негізгі құқықтық жүйелерді ажырата алу. 7.Құқық нормасы түсінігі және белгілерін білу. 8.Құқық нормасының құрылымын және оның жіктемелерін толық түсіну. 9. Құқық жүйесі түсінігі және оның құрылымын меңгеру. 10.Нормативтк-құқықтық акт түсінігі және түрлерін білу. НҚА жүйелей білу. 11.Құқықшығармашылық түсінігі және түрлерін талдау. Құқықшығармашылық үрдісінің сатыларын білу. НҚА әрекет етуі. 12. Заңдық техника түсінігі және оларға қойылатын негізгі талаптарды білу. 13.Құқықтық сана түсінігін, құрылымын және түрлерін білу. 14.Құқықтық мәдениет және құқықтық тәрбие түсінігін аша алуы. 15.Құқықтық қатынас түсінігін, құрылымын және түрлерін білу. 16.Құқықтық жүзеге асыру түсінігін және нысанын білу. Құқықты қолдануды құқықты жүзеге асырудың ерекше нысаны ретінде қарастыру. 17.Құқық нормасына түсінік беру түсінігін және олардың жіктелуін толық меңгеру. 17.Құқықтағы ақаулық және оларды жою жолдарын білу. 18.Құқықтық жүріс тұрыс, құқық бұзушылық және заңдық жауапкершілік түсінігін аша білу. 19.Қоғамдық қатынасты құқықтық реттеу механизмін талдау. Заңдылық, қоғамдық тәртіп және құқықтық тәртіп мәнін талдау. |
І, ІІ аралық бақылау өткізу. Заңтану, құқық қорғау қызметтері мамандығында оқитынт студенттер құқық және құқықтық жүйе бойынша теориялық біліммен жабдықталуы қажет. Сонымен қоса заңдылық, тәртіп және құқық бұзушылық ұғымын жете меңгерген дұрыс. |
Тақырыптық жоспар
-
№
п/п
Модульге бөлінуі
Тақырыптары
Оқу қызметінің тұрлері және сағат көлемі
Барлық (сағаты)
Дәріс
Семинар
СОӨЖ
(модуль бойынша)
СӨЖ
(модуль бойынша)
1
2
3
4
5
6
7
7
I семестр
1
1 Модуль Мемлекет және құқық теориясына кіріспе
Тақырып 1. Мемлекет және құқық теориясының пәні және оның ерекшеліктері.
1
1
1
1
Тақырып 2. Мемлекет және құқық теориясының ерекшеліктері.
1
2
2 Модуль Мемлекет тану теориясының негіздері
Тақырып 3. Мемлекеттің пайда болуы.
1
1
1
1
Тақырып 4. Мемлекеттің түсінігі, мәні және әлеуметтік тағайындалуы.
1
1
1
Тақырып 5. Мемлекет типалогиясының ғылыми негіздері.
1
1
1
Тақырып 6. Мемлекеттің функциялары.
1
1
1
1
Тақырып 7. Мемлекеттің механизмі.
2
1
2
1
Тақырып 8. Мемлекет нысаны.
1
1
1
1
3
3 Модуль
Жаңа қоғам және мемлекет
Тақырып 9. Қоғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің алатын орны.
1
1
1
1
Тақырып 10. Құқықтық мемлекеттің азаматтық қоғамы.
1
1
1
4
4 Модуль
Құқықтың құрылымдық функциональдық сипаты
Тақырып 11. Құқық түсінігі, оның белгілері мен функциялары.
2
1
1
1
Тақырып 12. Құқық жүйесі және заңнама жүйесі
1
1
1
1
Тақырып 13. Құқық типтері және қазіргі кездегі негізгі құқықтық жүйелер
2
1
2
1
Тақырып 14. Әлеуметтік нормалар жүйесіндегі құқық
1
1
1
Тақырып 15. Құқық нормасы
1
1
1
Тақырып 16. Құқықтың қайнар көздері (нысаны)
2
1
1
Барлығы 1 семестрде
60
20
10
15
15
ІІ семестр
2
5 Модуль
Құқықтық реттеу
Тақырып 17. Құқықтық реттеу механизмі
1
1
2
1
Тақырып 18. Құқықтық қатынастар
1
1
2
1
Тақырып 19. Құқық шығармашылық және заңнама жүйесі
2
1
1
1
Тақырып 20. Құқықты іске асыру
1
1
2
1
Тақырып 21. Құқық қолдану құқықты іске асырудың ерекше нысаны ретінде
2
1
1
Тақырып 22. Құқыққа түсінік беру
2
1
1
1
Тақырып 23. Заң техникасы
1
1
3
6 Модуль
Құқықтық мәдениет және құқықтық тәртіп
Тақырып 24. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет
2
1
1
Тақырып 25. Құқыққа сай жүріс-тұрыс
1
1
2
1
Тақырып 26. Құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік
1
1
1
Тақырып 27. Заңдылық және құқықтық тәртіп
1
1
1
1
Тақырып 28. Құқық және тұлға
2
1
2
2
Тақырып 29. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтары
1
1
1
Тақырып 30. Құқық, экономика және саясат
1
1
Тақырып 31. Әлемдік құқықтық тәртіптің қалыптасуындағы проблемалары
1
1
Барлығы 2 семестрде
60
20
10
15
15
Пән бойынша барлығы
120
40
20
30
30