dek_lektsii / Дәріс 10
.docx4.1. Көз геотермалдi жылу тұр. Әдiс және қолдану әдiстерi электр энергиясының өндiруi үшiн геотермалдi жылу және жылумен жабдықтау жүйестердегi
Қадiр-қасиет және геотермалдi энергетиканың кемшiлiктерi
Жер қойнауларындағы жылулық көздер. Жердiң геотермалдi ресурстары
Жер қойнауларындағы жылулықтың бөлуiн қазiргi ұсыныстармен сәйкес.
Жерлер келесі үдерістің құрамымен байланысты.
1. Элемент радиоактивтiк ыдырау: жартылай ыдырау периоды, жердiң қалыптастыруын кiшi кезеңнен элементтерi, планета затын бастапқы жылытуда қатты қыздыру туралы ұзақ өмiршең элементтердi ыдырату қазiргi уақытта борыштанады. Жылулық жалпы сан ар жағында бөлектеген радиоактивтiк ыдыраудың есебi, (0, 6-2, 0) бағаланады - 1031 Ж..
2.Күннiң тартуының әсері жер тасуы ай және жердiң тоқтатуына алып келеді. Тiрлiктiң уақытына бұл фактор есебiнен Жер радиогендiк тектiң 30% жылулығына дейiн ерекшеледi.
3. Жердiң материалын гравитациялық өзгеру.
4.Тектоникалық процестер және жер қабығының iрi блоктерi тiк шақыратын көлденең ауыстырулары және бұрыштық деформация оны, жылулықтың 3-1018 джiн жыл сайын болатын бөлулерге алып келедi.
5. Жобаланады, химиялық айналу ал жер қойнаулары жылулықтың 1, 2-1031 джiн бөлуге әкеле алды.
Температура жердiң ортасында шегiнде 4000-5000 табады, магмалық ошақтар, салыстырмалы жақын бет жақтарына, бет жағы оны жерiнiң iшкi облыстарыдан орташасына 1200-1500 жылу ағын тығыздығысына жет 6-Ю-3 Вт / м2 құрайды. Жылу ағынының жас әжiмдi облыстарының аудандарындағы /шақырым бұл 30 шақты-шы температуралық градиент 0, 3 Вт / м2ге дейiн 200 /км температуралық градиентте мүмкiн жетуге сәйкес келедi және одан да аса.
Геотермальдық энергия – бұл жердің ішкі қабатындағы энергия. Жанартауларды атқылау зор қызу туралы планетаның iшi көрнекi куәландырады. Ғалым цельсию градустарының мыңында жердiң өзегiн температура бағалайды. Бұл температурасы қалай қайда ыстық iшкi өзегi металдар ойлайды және жыныс ерiтiлмелi күйде ғана бола жердiң бетiне дейiн бiртiндеп арзандатылады
Геотермалдi ресурстар зор. Игеру олардың бастаулар көнеуге тағы кетедi. Жер жылуы қазiргi энергетикаға ендi қазiр үлес енгiзедi, не ресурс, бар техникалық қаржыларды игеру үшiн жарамды, бiрақ оған не экономикалық және экологиялық тиiмдiлiк сәйкес келмейдi. Жер қызуы энергиясын өндiрiсi үшiн жаңа қарқынды циркуляциялық технологиясын барлық жерде енгiзуi пайдалану оны кеңiрекке әкелетiнiн үмiттенуге қалады.
Жер қызу энергиясы екi негiзгi тәсiлдермен мүмкiн жұмсалады - электр энергиясының өндiруi үшiн және үй, мекемелердi жылыту үшiн және өнеркәсiптiк кәсiпорындарда. Оның ол осы мақсатпен пайдалана пiшiнiнен бағынышты болады. Кейде су қосындысыз су тамшыларды будың есi өйткенi "құрғақ бу" түрде таза жердiң астынан жұлынады. Бұл құрғақ буы турбинаның айналуы үшiн мүмкiн тiкелей пайдаланылған болады және электр энергиясының өндiреді. Конденсациялық су жерiнде қайтаруға болады және сапа оны жанында бергi сутағанға лақтырып тастауға әжептәуiр жақсартады.
(Ылғалды бу ) пароммен судың қоспасы ие болған басқа жерлерде, бұл бу бөледi және турбиналарды айналу үшiн содан соң пайдаланады; бiр тамшы су турбина зиян жасар едi. Әйтеуiр, туған жерлерiнiң көпшiлiгiнде бұл ғана ыссы су, және қуат, бутектес күйге изобутанның аудармасы үшiн бұл суды пайдалана өндiруге болады, үшiн бұл изобутан «бу» турбина айналдырды. Мұндай процесс қосарлы циклмен жүйесiмен атайды. Ыссы су үй, қоғамдық ғимараттар және (орталықтандырылған жылумен жабдықтау) кәсiпорынды тiкелей жылытуға болады .
Геотермалдi ресурстарды төрт топтан жiктеледi:
1 ) құрғақ буды туған жерi - ресурстарды салыстырмалы жеңiл меңгередi, бiрақ сирек ұшырасады;
2 ) ылғалды будың туған жерi - үлкенiрек дәрежеде жайылған, дегенмен үлкен жегiдеге қатысты мәселе игеруде пайда болады;
3 ) ыссы су - ресурс үлкен, жылы жайда өскен шаруашылықта жылыту үшiн негiзiнен пайдаланады;
4 ) құрғақ тау породтарды жылулық - ресурс үлкен, дегенмен пайдаланудың технологиясы игерудiң кезеңi ерте табады.
Ысқылтым сулар жиналып қалудың мiнезi бойымен жарылған жәнеқабаттық желiлiге бөледi. Жарылған - желiлi ысқылтым сулар тау - әжiмдi облыстардағы ұшырасады және жергiлiктi шығулармен терм көз бейнеленедi және температурамен парогидротерм 370ге дейiн және жоғары.
Бойымен «минерализацияның дәрежесi» танып бiледi:
1 ) алдын ала дайындықсыз пайдалана алған (10 г / лге дейiн) минерализацияның тiзiмiмен ысқылтым сулар;
2 ) (10-35 г / л ) орта минерализациямен, талап ететiн тазартулар ысқылтым сулар;
3 ) екi контурлы сұлбаларда пайдалана алған (35-200 г / л және аса) биiк термализациеймен ысқылтым сулар.
Парогидротермахқа бiраз бiраз қатыстыда 500 температурасымен бу басым болады, су жүйе қалған жағдайларда.
Геотермалдi ресурстарды белсендi пайдалану қоршаған ортаға қолайсыз әсердiң мүмкiн көрсетуі. Негiзгi жағымсыз факторлар болып көрiнедi: ұңғыдан шығатын есiкте үлкен шуыл деңгей; айдынының ластану терм водтарының оларында тастауында үлкен тұздардың мазмұны; (bhS, ОМ, NH4) iлеспе газдарды қоршайтын ауаны ластану; қоршаған орта жылумен ластану; градирнялардағыны булану ауа ылғалдылықтың жоғарылауы есебiнен
Геотермалдi жерлерiнiң пайдалануының зардаптарынан қоршаған ортаның тазарту бағытталған зерттеу жұмыстары өткiзедi. Пластина, зиянды газдарды шығудың сақтап қалуының әдiстерiнде дауыс басқыштар, пайдаланылған суды айдаудың әдiстерiн жасалады.
Жер қызу энергиясы пайдалы қолданудың мүмкiндiктерiнiң адамдары әрқашан баурады. Жер қызуы энергиясын басты қадiр-қасиет практикалық таусылмайтындық және қоршаған орта, тәулiктiң уақытының шарттарынан толық тәуелсiздiк және жыл болып көрiнедi.Жердiң мiндеттi қызылған орталық өзегiне "жобалаумен" жер қызу энергиясы өз жылу қуатының алпауыт қорымен көрінеді. Жердiң жоғарғы үш километрлiк қабатында ғана көмiрдiң шамамен 300 миллиард жылу қуатының саны, эквиваленттi қуаттар қамдалған. Жердiң орталық өзегi жылу жердiң бетiне шығу жанартауларды ауыздан және ыссы судың түрiнде және бу күйінде ие болады.
Одан басқа, магма өз тау жыныстарына жылу, және де температура олардың тереңдiгiн өсуiмен жоғарылайды. Тау породтарды бар мәлiметтерлер, температура бойымен (геотермал баспалдақ ) тереңдiктiң әр 33 моларына орташа 1ге жоғарылайды. Бұл су тереңдiкке 3-4 кмдi қайнағанын бiлдiредi; мысалы, ал пород температура тереңдiкке 10-15 кмге мүмкiн 1000-1200 жетсiн бiрақ геотермал баспалдақ кейде пород температура жанартауларды орналастырылудың ауданында басқа мағынасы бол әр 2-3 мдерде 1ге жоғарылайды. Бұл мысалдардан 15-20 м Солтүстiк Кавказ геотермал баспалдақ ауданында қорытынды және пайдалану үшiн техникалық қаржыларын анықтаған геотермалдi көз қуатының температуралық шарттарын елеулi әр түрлiлiк ие болғанда, температура геотермалдi жылу болуға сипаттайтын негiзгi параметрдi болып көрiнедi.
Жерліктің тереңдігінің жылысының игерушілігінің келесі қағидашыл мүмкіндіктері өмір сүреді. Су немесе судың және будың қоспасын ара тәуелділік от оның қызуының ыстық водоснабжения және теплоснабжения үшін жіберу болады, электроэнергии өндірімі үшін әлде мезгілдес барлық үш мақсат үшін. Околовулканического ауданның және құрғақ таудың тұқымының высокотемпературное жылысын электроэнергии және теплоснабжения өндірімі үшін пайдалану предпочтительно. Ана, геотермалді қайраттың қандай бастауы пайдаланылады, бекеттің құрылымы тәуелді болады.
Айтылмыш аймақта жерасты терм судың бастауларында бар, сол целесообразно олар теплоснабжения және ыстық водоснабжения үшін пайдалан-. айталық, ша бар деректерлерге, ара батысшыл Сібірде жерасты теңізде ауданмен млн.м2 3 мен судың қызуымен 70-90°С. бар жерасты терм судың кесек-кесек босалқы қорларлары арада Дагестан, солтүстіктің Осетии, Чечено-Ингушетии, Кабардино-Балкарии,, Ставрополь және Краснодарлық аймақта, Қазақстанда Закавказье, бас Камчаткада болатын және ара қатар Ресейдің сырт аудандары.
Қандай мәселелер жерасты судың игерушілігінде туады?
Олардан деген басты жерасты сулы көкжиекке адалда- судың қарама-қарсы закачки зарында қамалады. Терм суларда түрлі токсинның металының(айталық шоққарағайдың, қорғасынның, цинктің, кадминың, мышьяқтың) тұзының үлкен саны мен химиялық құралымдардың(аммиақтың, фенолдардың) асырайды, бұл осы судың лықсымасын табиғи бетте пейілді сулы жүйелерге шығаратын. Айталық, сулар
Көбірек мүддені жоғары температуралы су немесе электроэнергия және жылумен жабдықтау өндірісі үшін пайдалану болады будың шыға берістері ұсынатын.
Сонымен, геотермалді энергияның абзалдықтарымен есептеу болады қамбаның практикалық, тәуелсіздікті сыртқы шартқа, тәуліктің және жылдың уақытынан, судың кешенді игерушілігінің мүмкіндігі үшін теплоэлектроэнергетика және медицина зор үшін. оның міндерінің көпшілігінің терм суының биік минералдануы және токсинның құралымының бары және металдардың, болып табылуы бұл көбіне судың лықсымасын табиғи суайдындарға шығарады.