Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

ekologia_ba-1

.doc
Скачиваний:
32
Добавлен:
21.02.2016
Размер:
645.12 Кб
Скачать

1

Органикалық заттардың ыдырауы едәуір жылдам жүретін экожүйелерді көрсетіңіз

Ылғалды тропикалық ормандар

2

Ылғалды тропикалық ормандарда органикалық заттардың жылдам ыдырауының себебі:

Жоғары температура және жоғары ылғалдылық

3

Биосфера тұрақтылығының маңызды факторы-биологиялық алуантүрліліктің қауіпті кедейленуінің себебін көрсетіңіз

Химиялық ластану

4

Озонды қабаттың бұзылуына әсер ететін заттар-

Хлор молекулалары

5

Бақша, парк қандай экожүйе типіне жатады:

Жасанды

6

Барлық экожүйелерде энергияның алғашқы көзі не:

Күн энергиясы

7

Күн жарығының энергиясын химиялық заттардың энергиясына айналдыратын ағза

Продуценттер

8

Экожүйеде продуценттер, консументтер және редуценттер өзара әсерлеседі. Экожүйеде продуценттер бола алмайтындарды көрсетіңіз:

Жануарлар және саңырауқұлақтар

9

Қоректік тізбектегі энергияның дұрыс берілуін көрсететін тізбекті көрсетіңіз:

Өсімдіктер -жапырақ түсуі –жауын құрты – жер тесер - түлкі

10

Энергияның пирамида заңының тұжырымдамасы бойынша бір трофикалық деңгейден оның келесі деңгейіне энергияның өтетін мөлшері

10%

11

Қышқылды жауын су жүйелеріндегі суды қышқылдайды, бұл неге соқтырады?

Биологиялық алуантүрліктің төмендеуіне

12

Бірлестіктердің кезектесіп ауысуы ненің ықпалынан болады ?

Сукцессияның

13

Популяцияның бірнеше көрсеткіштері бар, олар оны топ ретінде сипаттайды. Осы көрсеткіштерге жатпайтындарды көрсетіңіз-

Берілген популяция особьтарымен қоректенетін жыртқыштар саны

14

Егер популяция саны критикалық деңгейден төмен болса және биотикалық потенциалы тез төмендесе, онда міндетті түрде қандай жағдай болады:

Түрлердің өлуі

15

Балықтарды аулау, оның популяциясына әсер етуі- қандай әсер етудің типіне жатады?

Жыртқыштық

16

Толеранттылығы, төзімділігі кең диапазонды организм қалай аталады?

Табиғаттағы эврибионттар

17

Су ортасында шектеуші қор болатын факторды атаңыз:

Оттегі

18

Жел және өзен ағындарының және Күн энергиясы қорлардың қай түріне жатады?

Сарқылмайтын

19

Жанғыш және минералды ресурстар қандай қорлардың түріне жатады?

Қалпына келмейтін

20

Ақылды адам іс әрекеттері биосфераның дамуының негізгі анықтаушы факторы болатын кезеңі -

Ноосфера

21

Популяция –бұл:

Белгілі бір кеңістікте тіршілік ететін және биотикалық бірлестіктің бөлігі ретіндегі бір түрге жататын организмдер тобы

22

Бірге тіршілік ететін және бір бірімен байланыста болатын түрлерден түзілген тірі организмдердің бірлестігі-

Биоценоз

23

Табиғаттың тірі және өлі элементтерінің тұрақты қарым- қатынасының негізінде құралған тірі организмдердің бірлестігі мен олардың тіршілік орталарының тұтас бірлігі

Экожүйе

24

Атом электростанциясының құрылысы қай фактордың мысалы

Антропогендік

25

Бір түр екіншісінен пайда көретін, ал екіншісі одан ешқандай пайда да, зиян да көрмейтін қарым қатынас типін көрсетіңіз

Комменсализм

26

Екі түрдің әрқайсысының міндетті түрде болуы қажет симбиотикалық қарым -қатынас типі

Мутуализм

27

Бір түрдің организмдерінің басқа түрдің организмдерінің ұлпаларымен немесе қоректік заттарының есебінен тіршілік ететін түрлер арасындағы қарым қатынастың формасы

Паразитизм

28

«Паразит-қожайын» сияқты қарым қатынастағы паразит:

Зиян әкеледі, бірақ кейбір жағдайларда қожайынның тез өлуіне соқтырады.

29

Кейбір саңырауқұлақтар белгілі бір ағаштың тамырларында өседі. Бұл қарым қатынастың типін көрсетіңіз

Селбесу

30

Табиғи бірлестіктегі жыртқыштар

Жемтіктер популяциясын сауықтырады және оның санын реттейді

31

Төменде келтірілген мысалдан алғашқы сукцессия мысалын көрсетіңіз:

Қыналар – мүктер- шөпетесін өсімдіктер

32

Табиғи экожүйенің тұрақтылығы немен байланысты ?

Түрлердің алуантүрлілігімен

33

Табиғи ландшафтың және элементарлы биотерриториалды бірлігі болатын жер бетіндегі территория мен алуантүрлі түрлердің организмдері мен абиотикалық ортаның табиғи қалыптасқан жиынтығының атауы

Биогеоценоз

34

Жолбарыс пен барысты бір қоректік деңгейде орналасты деп есептеуге болады, өйткені екеуі де.

Шөпқоректі жануарларды жейді

35

Дайын органикалық заттармен қоректенетін организмдер жататын топты көрсетіңіз

Гетеротроф

36

Сандар пирамидасының ережесіне сәйкес қоректік тізбекке қатысатын даралардың жалпы саны әрбір звенода

Азаяды

37

Адамдарда әртүрлі ауруларды тудыратын табиғи ортаның тірі организмдермен ластануының атауы

Биологиялық

38

Қазіргі қала экожүйесінің маңызды бөлігі .....болып табылады

Автожолдар және транспорт

39

Радиоактивті, жылулық, электромагниттік, шулы ластану қандай ластану типіне жатады?

Физикалық

40

Белсенді автомобильді қозғалысы тән, қаланың орталығында күн сәулесі жақсы күндері байқалатын бозғылт бұлт- бұл:

Фотохимиялық смог

41

Ішкі жану двигателінің шығарынды газдарында рак ісіктерін түзетін заттар кездеседі. Бұл заттардың аттары:

Канцерогенді

42

Адамның іс әрекетінің нәтижесінде тұрмыстық қалдықтар болып табылатын өнімдер түзіледі. Осылардың ішінен заттар айналымында барлығынан ұзақ өңделетін өнімді көрсетіңіз

Полиэтилен

43

Қалаларда қолайлы экологиялық жағдайды....тудыратын өндірісті көрсетіңіз

Аз қалдықты өндіріс

44

Саңырауқұлақ ауруларына қарсы ауылшаруашылығында қолданылатын заттардың атауы

Фунгицидтер

45

Биогенді элементтердің қайсысы су қоймаларының эвтрофикациясын жылдамдататын элемент

Фосфор

46

Агрожүйелердің продуценттерін көрсетіңіз

Мәдени және арам шөптер

47

Жердің жасанды фонына көп үлес қосатын радиацияның көзін көрсетіңіз

Ядролық қаруды сынау

48

Төмендегі анықтамалардың қайсысы экологиялық мониторингтің нақты мәнін көрсетеді

Қоршаған ортаның күйін болжау, бағалау, бақылау

49

Мониторингтің биоэкологиялық, геоэкологиялық, биосфералық жіктелуін кім ұсынды ?

И.П.Герасимов

50

Ауа ластануының биоиндикаторы болатын өсімдікті көрсетіңіз

Қына

51

Су қоймасында судың ластануын бағалауда тестілеу мақсатында пайдаланатын организмдерді көрсетіңіз

Дафнийлер

52

Қаланың ауданының экологиялық жағдайын бағалау экологиялық мони-торингтің қай типіне жатады ?

Локальды

53

«Барлығы бәрімен байланысты», «барлығы үшін төлеу керек», «барлығын қайда болсын жіберу керек», «табиғаттың өзі жақсы біледі» сияқты төрт заңның авторы

Б.Коммонер

54

Қазіргі экологиялық дағдарысқа тән сипаттама

Редуценттер дағдарысы

55

Адам популяциясының саны мен тығыздығының ұлғаюы орын алатын қалалардың өсуі мен дамуының атауын көрсетіңіз

Урбанизация

56

ЮНЭП нені білдіреді?

Қоршаған орта бойынша БҰҰ-ң бағдарламасы

57

Лос-Анджелес смогын қандай типке жатқызуға болады?

Құрғақ смог

58

1977 ж «Ғаламдық экология» терминін ұсынған ғалым

М.Будыко

59

«Биосфера» терминін алғаш рет ғылымға енгізген ғалым

Э.Зюсс

60

«Ноосфера» терминін алғаш рет қолданған философ, палеонтолог Э.Леруа және оның антрополог, палеонтолог досының фамилиясы

Т.де Шарден

61

Озон қабатының жұқаруы мен төмендегі қай аурудың өсуінің арасында тікелей байланыс бар

Онкологиялық аурулар

62

Қышқылды жауынның пайда болуына себепкер қосылыс -

Күкіртті газ

63

Стандартты индикатор шкаласы бойынша, сутегі концентрациясының (рН) қандай мөлшерінде жаңбыр қышқылды деп аталады

5,5 аспайды

64

Қазіргі кезде біздің планетамыздың тұрғындарының санын көрсетіңіз.

6 млрд. адамнан асты

65

Көмірқышқыл газының және басқа да газдардың мөлшерінің ұлғаюы нәтижесінде атмосфераның жерге жақын қабатында температураның көтерілуінің атауы

Парниктік эффектісі

66

Табиғи орта энергетикасының өзгеруіндегі тепе-теңдіктің бұзылуын көрсететін заңды көрсетіңіз

1% ережесі

67

Аутэкология зерттейді

Организмдердің қоршаған ортамен байланысын

68

Төмендегі келтірілгендерден абиотикалық факторды көрсетіңіз

Жарық

69

Биотикалық факторды көрсетіңіз

Комменсализм

70

Шөпқоректі жануарлардың қоректік деңгейін көрсетіңіз

Бірінші реттік консумент

71

Ноосфера концепциясының авторы- көрнекті ғалым

В.Вернадский

72

Әдетте табиғи трофикалық тізбектер 4-5 звенодан аспайды. Бұл ең алдымен неге байланысты ?

әрбір деңгейдегі энергияның көп жоғалуына

73

Биоценоздың қай компоненті автотрофты

Продуцент

74

Қоректік тізбектегі бірінші қатардағы консументті көрсетіңіз

Дала тышқаны

75

Планетаның ғаламдық экологиялық проблемаларын зерттейтін экологиялық ғылымдар кешеніне жататынды көрсетіңіз

Биосфералық экология

76

Қаланың заводты ауданы- бұл

Гетеротрофты жасанды экожүйе

77

Атмосфераның газдық құрамын реттеуді не қамтамасыз етеді?

Продуцент

78

Экожүйені үнемі бақылау -бұл:

Экологиялық мониторинг

79

Жердің сулы қабаты-

Гидросфера

80

Күн сәулесінің энергиясы есебінен бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзілу процессі -

Фотосинтез

81

Төмендегі келтірілгендердің қайсысы антропогендік ластануға жатады?

Автомобиль газы

82

Атмосферадағы көмірқышқыл газының құрамы:

0,03%

83

Халықаралық деңгейдегі мониторинг типін көрсетіңіз

Ғаламдық

84

Өсімдіктермен қоректенетін организмдер

Фитофагтар

85

Суды биологиялық тазартуда қолданылатын құралдар

Аэротенк және биофильтрлер

86

Қоршаған ортаның бір бірінен кейде алшақ жағдайында тіршілік етуге қабілетті организмдер – бұлар

Эврибионттар

87

Биотикалық факторды көрсетіңіз:

Паразиттілік

88

Қазақстанда алғашқы құрылған қорық:

Ақсу-Жабағылы

89

Популяцияның өсу жылдамдығы- бұл:

Уақыт бірлігіндегі популяция санының өзгеруі

90

«Ақыл ой» сферасы дегеніміз:

Ноосфера

91

Салқын сүйгіш организмдер:

Криофилдер

92

Ноосфера термині енгізілген уақыт

1927 ж

93

Адамзат іс әрекеттері басты анықтаушы фактор болатын биосфераның даму сатысы

Ноосфера

94

Белгілі бір көлем немесе аудан бірлігіндегі популяция дараларының саны-

Популяция тығыздығы

95

Белгілі бір территориядағы немесе көлемдегі особьтардың жалпы саны

популяция саны

96

Қолайлылық заңының мәні

экологиялық фактордың белгілі бір мәндерінде органимздердің тіршілік етуі үшін қолайлы жағдайлар туады

97

Тіршілік әрекеттері тоқтамайтын, бірақ организмнің физиологиялық күйі баяулайтын жағдайының атауы

Криптобиоз

98

Жарықтың жетіспеушілігіне бейімделушіліктің нақты мысалы ретіндегі өсімдіктің тіршілік формасын көрсетіңіз

Лианалар

99

Су қоймаларының биологиялық өздігінен тазаруы- қоректенуі төменде көрсетілген .....типіне негізделген алуантүрлі организмдердің іс әрекеті нәтижесі болып табылады

Фильтрация

100

Планетадағы жұмсақ климаттың қалыптасуына маңызды әсер етуші жүйе

Орман

101

Жер атмосферасына түсетін оттегінің негізгі көзі-

фотосинтез процесі

102

Қаланың және өнеркәсіптің ақаба суларын органикалық заттардан тазалау үшін қандай арнаулы резервуарларда орналастырылған бактерия, инфузориялардың іс -әрекеттері пайдаланылады.

Аэротенк

103

Түр санының шексіз өсуін шектейтін басты фактор

Қорек жеткіліксіздігі

104

Гигрофиттердің экологиялық тобына жататындар:

Ылғалды топырақта және жоғары ылғалдық жағдайында өсетін өсімдіктер

105

Бірнеше жүздеген градустық жоғары температураға қысқа уақытта бейімделетін өсімдіктердің экологиялық топтары:

Пирофит

106

Популяцияның тығыздығына әсер етпейтін, бірақ санына әсер ететін факторды көрсетіңіз

Температура тербелісі

107

Зат айналымды қамтамасыз ету үшін қажетті экожүйенің құрамды бөліктері

Продуцент, консумент, редуцент, биогенді элементтер

108

Агроценоздардың табиғи биоценоздардан айырмашылығы

Үнемі қосымша энергияның жұмсалуын қажет етеді

109

Экожүйе тұрақтылығының негізгі принциптерінің бірі

Энергия ағынын қолдайтын тұрақты зат айналым

110

В.И.Вернадский биосферадағы тірі заттардың бірнеше биогеохимиялық функцияларын көрсетті. Оның бірі:

Энергетикалық

111

Кез келген экожүйе ретінде биосфера қандай жүйеге жатады

Ашық жүйе

112

Табиғатта заттардың биогеохимиялық айналымын не қамтамасыз етеді

элементтердің биогенді миграциясы

113

Атмосферадағы барлық оттегі ненің есебінен жинақталады:

Фотосинтез

114

Планетаның тірі затының маңызды қасиеті -

Жердегі заттардың жинақталуы және қайта таралуы

115

Биоценоздағы аз санды және сирек түрлердің қызметін көрсетіңіз

Бірлестіктің резервтерін құрайды

116

Биоценоздың құрамынан негізгі орта түзуші түрлердің жойылуы қандай жағдайға әкеледі

биоценоз ауысуына

117

Организм мен тіршілік ортасынан түзілген біркелкі табиғи кешен

Экожүйе

118

Жеке организмдердің қоршаған ортамен жеке байланыстарын зерттейтін экологияның бөлімі

Аутэкология

119

Біздің планетамыздағы барлық тіршілік құбылысын қамтитын жоғары қатардағы жүйе қалай аталады?

Биосфера

120

Тірі организмдердің бір бірімен және қоршаған ортаға әсерінің формасы қалай аталады ?

Биотикалық факторлар

121

Ұзақ уақыт бойы ортаның қандай қасиеттері салыстырмалы түрде тұрақты болып қалады

Атмосфераның газдық құрамы мен қасиеті, мұхиттың тұздық құрамы

122

Барлық экожүйеде бірінші деңгейді не түзеді?

өсімдік-продуценттер түзеді

123

Барлық экожүйеде екінші деңгейді не түзеді?

Бірінші реттік консумент-фитофагтар түзеді

124

Барлық экожүйеде үшінші деңгейді не түзеді?

Екінші реттік консумент-зоофагтар түзеді

125

Бір орманда мекендейтін ақ қоян мен сұр қоян

Екі түрдің екі популяциясы

126

Ландшафтың, барлық жүйенің өзіндік дамуы мен өзіндік ұйымдасуына немесе динамикалық тепе –теңдікке әкелетін, тура және жанама байланыстарға негізделген табиғаттағы өзара әсерлер жүйесі қалай аталады?

Агрожүйе

127

Бейорганикалық заттардан органикалық заттар синтездейтін экожүйенің продуцент- организмдері қалай аталады?

Автотрофтар

128

Ауылшаруашылық өнімдерін беретін табиғи биотикалық бірлестіктер түрлері, кедей және жасанды құрылған, тұрақсыз экожүйені көрсетіңіз:

Агробиогеоценоз

129

Топырақ эрозиясы дегеніміз не?

Биотаның тіршілік ортасы ретінде және оның құнарлығының төмендеуі сияқты топырақ қасиеттерінің тұрақты нашарлауы

130

1993 ж Рио-де Жанейрода өткен Халықаралық конференция қандай мәселелерді қарастырды

Ғаламдық экологиялық мәселелерді және қоғамның тұрақты даму мәселелерін

131

Биосферада ғаламдық экологиялық дағдарыстар қай кезеңде пайда болған ?

Адам пайда болғаннан кейін. Бұл биосфера үшін жаңа құбылыс, оның пайда болу себептері техногенездің жағымсыз салдарына жатады.

132

Сукцессиялық фаза-бұл:

Экожүйеге кіретін жүйеліктердің алмасуымен сипатталатын және бүкіл орта түзуші компо-ненттердің ерекше күйімен ерекшелеленетін экожүйе дамуының фазасы

133

«Ұлғаймалы урбанизация» ұғымы нені білдіреді:

Қала халқының үлесі ұлғаятын және қалалардың ауданының ұлғаюы

134

Биоиндикация дегеніміз

Тіршілік ортасының және оның компоненттерінің табиғи жағдайлардағы оның биотасының жағдайының сипаттамасы арқылы бағалау

135

Агроэкожүйе дегеніміз-

Адам үнемі қолдайтын және жасанды, тұрақсыз мәдени өсімдік экожүйесі

136

Биогеоценоз және экожүйе терминдерінің айырмашылығы бар ма? Бар болса оны көрсетіңіз:

Иә. Экожүйенің өлшемі жоқ, ал биогеоценоз нақтылы бір территорияларға қатысты қолданылады

137

Топырақ ортасын мекендеушілер қалай аталады?

Геобионттар

138

Өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне, таралуына әсер ететін бейорганикалық ортаның факторларының бүкіл жиынтығы қалай аталады?

Абиотикалық факторлар

139

Өсімдік организмдеріндегі бәсекелестіктің негізін құрайтын негізгі қорды көрсетіңіз

Жарық

140

Жыртқыш өте әлсіз жануарларды өлтіре отырып, таңдамалы түрде әлсіз, ауру, баяу қозғалатын яғни өздеріне жемді табу қабілеттілігі төмен жануарларды жояды. Бұл процесте күштілер ғана іріктеледі. Жыртқыштың іс әрекеті қандай процеске негіз бола алады ?

Селекция

141

Тек қана редуценттер кіретін, паразиттердің тізбегіне ұқсас қоректік тізбек қалай аталады?

Детриттік тізбек

142

Қоректік қатынастардың жүйелілігіне байланысты экожүйедегі заттар мен энергия тасымалдануының жеке деңгейлері, организмдердің белгілі бір топтарының қоректенуіне байланысты ерекшеленеді. Бұл деңгейлер қалай аталады ?

Трофикалық деңгей

143

Орман, бұл-

Негізгі өсімдіктер массасын ағаштар құрайтын экожүйе.

144

Құмды топырақта өсетін өсімдіктерді көрсетіңіз-

Псаммофиттер

145

Жануарлардың экологиялық топтарының ішінен қайсысы өз дене температурасын қоршаған ортаның температурасына тәуелді болмай тұрақты ұстап тұра алады?

Гомойотермді жануарлар

146

Топырақтың қасиеттеріне байланысты тірі организмдерге тікелей әсер ететін экологиялық факторлар тобын көрсетіңіз?

Эдафикалық факторлар

147

Фотосинтез, бұл-

Жасыл өсімдіктердің, балдырлардың жасушасында көмір қышқыл газынан және судан жарықтың әсерінен оттегін бөлу арқылы органикалық заттардың түзілуі

148

Биота-бұл-

Кез келген таралуға кедергілер болатын оқшауланған ірі территорияда тіршілік ететін тірі организмдердің тарихи қалыптасқан кешені

149

Микориза – бұл

Симбионттарды қоректік заттармен қамтамасыз ететін өсімдіктердің тамырында саңырауқұлақтардың симбиотикалық тіршілігі

150

Организмнің экологиялық топтары болып табылатын сапротрофтар

Қоректік заттарды өлген органикалық массалардан алады

151

Микробиологиялық ластану дегеніміз:

Адамның шаруашылық іс-әрекеттерінің барысында өзгерген ортада немесе антропогендік субстраттарда көп мөлшерде көбеюіне байланысты ортада микроорганизмдердің шектен тыс пайда болуы

152

Индикатор организм, бұл-

Ортаның белгілі сипаттамаларындағы өзгерістерді өздерінің мінез құлқымен, тіршілік мүмкіншіліктерімен көрсететін экологиялық бейімделушілігі тар шектеулі организмдер

153

Белгілі бір түрлердің популяциясының құрылымы мен динамикасын зерттейтін экологияның бөлімі

Демэкология

154

Қоршаған ортамен экожүйелердің, бірлестіктердің популяциялардың қарым-қатынасын зерттейтін экологияның ғылыми бағытын атаңыз

Биоценология

155

Алуантүрлі түрлердің организмдері және әртүрлі күрделі ұйымдасқан құрылымдардың оларды қоршаған ортаның барлық факторларымен жиынтығының атауы

Биогеоценоз

156

Белгілі бір территорияны ұзақ уақыт бойы мекендейтін бір түрдің особьтарының жиынтығы қалай аталады

Популяция

157

Берілген территориядағы популяция особьтардың белгілі саны нені көрсетеді:

Популяция саны

158

Аудан немесе көлем бірлігіне келетін популяция особьтарының саны

Популяция тығыздығы

159

Биоценоздың негізін құрайтын түрлер қалай аталады:

Доминантты түрлер

160

Биоценоздың резерві бола алатын түрлер

Сирек және аз санды түрлер

161

Биоценоз құрамындағы түрдің жағдайы мен функционалдық қызметінің жиынтығы қалай аталады:

Экологиялық қуыс

162

Бір территорияда бірге, қатар тіршілік ететін организмдердің бір-біріне әсер етпейтін қарым-қатынастың типін көрсетіңіз

Бейтараптылық

163

Қарым қатынастағы популяциялардың екеуі де немесе олардың біреуі келеңсіз, жағымсыз әсерді байқайтын қарым-қатынас типін көрсетіңіз

Антибиоз

164

Басқа түрге зиян да пайда да келтірмей, бір түрдің пайда табатын қарым-қатынас типін көрсетіңіз.

Комменсализм

165

Бірге тіршілік ететін түрлердің біреуі үшін басқа түрдің әсері зиянды, теріс, ал осы теріс әсер етуші түр үшін пайда да, зиян дажоқ.

Аменсализм

166

Екі түрдің екеуінің де пайда көретін қарым –қатынас формасының типін көрсетіңіз

Симбиоз

167

Екі түр үшін тиімді, бірақ міндетті емес, яғни популяцияның тіршілігі үшін маңызды емес, симбиотикалық байланыстың қарапайым типі.

Протокооперация

168

Егер экологиялық жүйеде экологиялық қажеттіліктері ұқсас екі түрдің популяциялары бірге тіршілік етсе, олардың арасында жағымсыз қарым қатынас пайда болады. Бұл қатынас типі қалай аталады ?

Бәсекелестік

169

Белгілі бір уақыт аралығында бір түрдің организмі екінші бір түрдің организмінің ұлпасымен немесе қоректік заттары есебінен тіршілік ететін түрлер арасындағы қарым қатынас формасы-

Паразитизм

170

Бір түрдің особьтары арасында өтетін бірдей қор үшін болатын күрес-

Түрішілік бәсекелес

171

Бір ортада тіршілік ететін өсімдіктердің екі ұқсас түрінің біреуі ғана жақсы жетістіктерге жетеді. Қай түр жетістіктерге жетеді ?

Жарық жақсы түсетін ярусқа, жоғарыға бейімделген түр

172

Толеранттылық заңы қалай тұжырымдалады ? (Шелфорд заңы)

Түрлердің шектеуші факторы минимуммен қатар, максимуммен де анықталады

173

Экологиялық оптимум дегеніміз-

Тіршілік әрекеттеріне: көбеюге, ортаның абиотикалық факторларына бейімделушілік және түр аралық қатынаста ұтуға қолайлы жағдайлар

174

Либих заңының мәні-

Организмдердің төзімділігі тізбектегі әлсіз звеноның экологиялық қажеттілігімен анықталады

175

Сукцессия дегеніміз-

Ішкі және сыртқы факторлардың әсері нәтижесінде белгілі бір территорияда ауысатын биоценоздың қайталанбас ауысымы

176

Жаккар индексінің қолданылуы:

Биоценоздағы түрлерді сипаттау үшін

177

Судың эвтрофикациялануы дегеніміз-

Судағы биогенді элементтер, басты орында азот пен фосфор жинақталуы нәтижесінде су обьектілерінің биологиялық өнімділігі деңгейінің көтерілуі

178

Табиғатты қорғау мақсатындағы белсенді лайдың ролін көрсетіңіз?

Белсенді лай су қоймасының органикалық заттармен ластануының сезімтал индикаторының бірі болып табылады

179

Су қоймасының түбінде тіршілік ететін организмдерден тұратын биоценоз қалай аталады ?

Бентос

180

«Су қоймасының гүлденуі» және «су қоймасының эвтрофикациясы» терминдерінің мағыналары нені білдіреді?

Бір процестің екі сатысы

181

Адамзаттың өзара қарым-қатынасы мен өзара әрекеттерін зерттейтін ғылыми пән

әлеуметтік экология

182

Биосфера мен антропожүйенің өзара қарым қатынастың жалпы заңдылықтарын қалыптастыратын ғылыми пән:

Адам экологиясы

183

Адамның биосфераны бұзу механизмін зерттейтін ғылым

Қолданбалы экология

184

Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсерлерінің жиынтығы:

Антропогендік факторлар

185

Өздігінен тазарту қабілеті дегеніміз-

Заттардың биотикалық айналымына және тірі организмдердің қорыта алатын деңгейіне дейінгі ластағыштарды ыдырата алу қасиеті

186

Мониторинг ұғымы дегеніміз-

Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, байқау, бағалау мен болжаудың кешенді жүйесі

187

Жүйенің тұрақтылығы дегеніміз-

Белгілі бір уақыт аралығында ішкі және сыртқы әсерлерге қарамай, жүйенің салыстырмалы түрде өзгермей қалу қабілеті

188

Техногенді әсер дегеніміз-

Техникалық құрал-жабдықтармен байланысты пайда болатын кез келген экологиялық әсер

189

Демографиялық жарылыс дегеніміз-

Тіршілік жағдайларының әлеуметтік-экономикалық және жалпы экологиялық өзгерістеріне байланысты Жер тұрғындарының санының күрт көбеюі

190

Топырақтың гүлдеуі дегеніміз-

Топырақтың табиғи түсін өзгертетін балдырлардың және басқа да микроорганизмдердің топырақтың жоғарғы қабатында жаппай көбеюі

191

Топырақ қышқылдылығы дегеніміз -

Топырақ ерітінділеріндегі және топырақтың сіңіру комплексіндегі сутегі иондарының концентрациясы

192

Поллютант дегеніміз-

Кез келген химиялық ластаушы зат

193

ШРК дегеніміз- (шекті рауалы концентрация)

Адамның денсаулығына әсер етпейтін және оның ұрпағына келеңсіз әсері болмайтын топырақтағы және ауа мен су ортасындағы ластаушы заттардың мөлшері

194

Техногенез дегеніміз-

Адамның өндірістік әрекеті нәтижесіндегі табиғи комплекстердің өзгеруі

195

Ауқымды аудандағы ормандардың жойылуы неге соқтырады ?

Атмосфера құрамының бұзылуына

196

Биотикалық және абиотикалық факторлардың комплексінің әсерінен топырақтағы органикалық заттардың қалдықтарының ыдырау процесі қалай аталады ?

Гумификация

197

«Миномата» ауруы ағзаның қандай затпен улануымен байланысты

Сынап

198

Нектон дегеніміз-

Су қоймасының түбімен байланысы жоқ, суда белсенді қозғалатын жануарлар

199

Бентос дегеніміз-

Су қоймасының түбінде тіршілік ететін организмдер

200

Планктон дегеніміз-

Жылдам белсенді қозғалысқа қабылеті жоқ, судың беткі қабатында тіршілік ететін организмдер

201

Өз денесінің заттарын бейорганикалық заттардан түзетін организмдер

продуцент

202

Симбиоз

бұл кезде түрлер бөлек тіршілік ете алады, бірақ біріккен тіршілік екі түрге де пайда әкеледі

203

1903 ж. В. Иогансен енгізген термин

популяция

204

Күшті әсерлер ықпалынан организмдерде туындайтын жағдай қалай аталады

Стресс

205

Экология ғылымы нені зерттейді

организмдер және олардың тіршілік ортасы арасындағы өзара қарым-қатынасты

206

Экологиялық факторлардың қолайлы әсер жағдайында организмдер гүлденіп дамитын зона қалай аталады:

оптимум

207

Ортақ генофондқа ие және белгілі бір территорияны иеленетін бір түр дарақтарының (особьтарының) жиынтығы қалай аталады

популяция

208

Сыртқы ортаның әсеріне қарсы тұратын және тұрақтылығын сақтайтын биологиялық жүйелердің қабілеттілігі қалай аталады?

Гомеостаз

209

Озон қабаты:

УК сәулелерінен қорғаныс қабаты болып табылады

210

Белгілі бір территорияны мекендейтін және өзара қоректік байланыстармен байланысқан түрлер популяциясының тобы

Биоценоз

211

«Экология» терминін ұсынған ғалым:

Э. Геккель

212

Организмдердің экологиялық талаптарына сәйкес келетін ортаның барлық факторларының жиынтығы қалай аталады

экологиялық қуыс

213

Қышқыл жаңбырлар немен байланысты

атмосфераға шығарылатын азот тотықтары және күкірт диоксидтарымен

214

Тірі организмдер жүйесіндегі негізгі таксондық бірлік:

Түр

215

Озон қабатының бұзылуы немен байланысты?

хлорфторкөмірсутектермен

216

Молекулалық азот атмосфераға қайтып оралатын үрдіс (процесс) қалай аталады?

денитрификация

217

Тірі және өлі табиғат элементтерінің арасында тұрақты өзара әсер негізінде біртұтастықты құрайтын жүйені қалай атайды?

Экожүйе

218

Күн сәулелерін шағылыстыратын жердің қабілеті:

альбедо

219

Климаттық жағдайлардың өзгерісіне байланысты жылы қанды жануарлардың дене көлемінің өзгеру заңдылығы:

Бергмена және Аллен ережесі

220

«Көшетхана (парниковый) эффектісі» - немен байланысты

атмосферада көмірқышқыл газы мөлшерінің артуымен

221

Жылу электр станциясы құрылысының салынуын қай фактор мысалы ретінде қарауға болады?

антропогендік

222

Экологиялық факторлар әсеріне организмдердің төзімділігі және серпімділігі:

экологиялық валенттілік

223

Жер үсті биомасына жататыны:

дала фитоценоздары

224

Түрдің таралу аймағы

Ареал

225

Толеранттылықөзімділік)-бұл организмдердің қабілеті

тіршілік жағдайларының өзгерістеріне шыдау

226

Мына қоректік тізбек қандай экожүйеге тән? Мүк,бұғылар, адамдар

Тундра

227

Демэкологияның зерттейтін саласы–

популяцияларды

228

Жердегі тіршілік үшін негізгі энергия көзі:

Күн энергиясы

229

Тұздылыққа қатысты төзімділіктің кең дәрежесін көрсету үшін қолданатын термин:

эвригалды

230

«Минимум заңының» авторы

Либих Ю.

231

Максимумның шектеуші әсері туралы «Төзімділік заңын» анықтаған ғалым:

Шелфорд В.

232

Жеміс бағы – бұл

агро экожүйе

233

Биосфера – бұл

Глобалды экожүйе

234

Қандай организмдер фототрофты организмдерге жатпайды

Жануарлар

235

Табиғи экожүйе мысалы болып табылады:

Орман

236

Экожүйедегі редуценттердің рөлі болып табылады:

органикалық заттарды минералдық заттарға дейін бұзу

237

Экожүйеде түрлердің алуан түрлілігі, қоректік тізбектердің қайтадан жалғасуы қандай көрсеткіш болып табылады:

оның орнықтылығы және тұрақтылығы

328

Экологиялық фактор дегеніміз:

тірі организмдерге әсер ететін ортаның кез-келген элементі

239

Абиотикалық факторлар

өлі табиғат факторлары

240

Пессимум зонасы дегеніміз...

орта жағдайының оптимумынан көп немесе аз

241

Жасыл өсімдіктер қалай аталады

продуценттер

242

Балықтар үшін оттегінің мөлшері қандай фактор болып табылады

шектеуші

243

Алдыңғы организмдер кейінгілеріне зат және энергия беретін организмдер қатары қалай аталады

қоректік тізбек

244

Жануарлар үшін маусымдық өзгерістерге сигнал болып табылатыны:

t° және күннің ұзақтығы

245

Өнеркәсіптік өндірістер жанындағы атмосфераның күкірт және азот тотығымен ластануы ықпал етеді:

қышқылды жаңбырлардың түсуіне және ормандардың өлуіне

246

Биосферадағы тепе-теңдікті, оның тұтастығын ұстап тұруға ықпал етеді

биоалуантүрлілікті сақтау

247

Топ эффектісі қандай типке қатысты:

түрішілікке

248

Кең экологиялық валентті түрлер ... деп аталады

эврибионтты

249

Барлығы бәрімен байланысты –бұл

Коммонердің заңы

250

Табиғат бәрінен де артық біледі – бұл

Коммонердің заңы

251

Гелиофиттер –бұлар

жарықты сүйетін өсімдіктер

252

Сциофиттер – бұлар

көлеңке сүйгіш өсімдіктер

253

Екі түр популяцияларының ассоциациясы екеуінің ешқайсысына әсер етпейді, ол:

нейтрализм

254

Екі түрдің бірігіп селбесе тіршілік етуі:

Симбиоз

255

Құрғақ және ыстық климат жағдайына бейімделеген құрғақ сүйгіш жануарлар қалай аталады

ксерофилдер

256

Орта температурасына қатысты төзімділіктің жоғары дәрежесі қалай аталады?

эвритермді

257

Температураға бейімділігі төмен түрлер қалай аталады

стенотермді

258

Биосферадағы тепе-теңдіктің сақталуына ықпал етеді:

өсімдіктер мен жануарлардың барлық түрлерінің санының артуы

259

Қызғылт Қоқиқазды сақтауға арналған қорық

Қорғалжын

260

Қазіргі кезде көптеген түрлердің биологиялық регреске ұшырауының басты себебі:

адамның шаруашылыықтық іс-әрекеті

261

Ыдыраған өсімдік қалдықтарымен қоректенетін организмдер:

детритофагтар

262

Климаттық факторларға не жатады?

t°, қысым, жарық

263

Орографиялық факторларға жататыны:

жер бедері

264

ҚР-ның «қоршаған ортаны қорғау туралы» алғашқы заңы қай жылы қабылданды?

1997 ж

265

Популяция тығыздығы – бұл

тіршілік ету кеңістігінің бірлігіне келетін особьтар саны

266

Кеңістіктің аудан немесе көлем бірлігіне келетін түрлер особьтарының саны нені көрсетеді?

популяция тығыздығын

267

Белгілі бір реттілікпен бір қауымдастық организмдерінің басқасымен ауысуы қалай аталады?

сукцессия

268

Шыршалардың өздігінен санының азаюының мысалы

түрішілік конкуренция

269

Мемлекеттік Барсакелмес қорығы қай территорияда орналасқан:

Қызылорда облысы

270

Табиғи бірлестіктегі жыртқыштар ролі:

популяцияны сауықтырады және олардың санын реттейді

271

Қорларды бөлісуде бір-біріне кедергі болатын 2 түрдің қарым-қатынасы қалай аталады?

бәсекелестік

272

Аэробты бактерия көмегімен суды биологиялық тазалау құралы

Аэротенк

273

Озон экраны келесі биіктікте орналасқан

20 – 25 км шамасында

274

Табиғи экожүйенің төзімділігі байланысты

түрлердің алуантүрлілігімен

275

Бұзылған жерлерді толық қалпына келтіру:

рекультивация

276

Бір қоректік деңгейден екіншіге берілетін энергия санының шамасы

10 %

277

Белгілі бір жерден басқа жерде кездеспейтін жануарлар немесе өсімдіктер түрлері

эндемиктер

278

Алуантүрлілікке бай биоценоз

Тропиктік ормандар.

279

Биосфера мен экожүйеде өтетін процестер мен қоршаған орта жағдайының өзгерістерін бақылаудың ұзақ байқау жүйесі қалай аталады:

мониторинг

280

Ең ежелгі мемлекеттік қорықтардың бірі Ақсу-Жабағылы (ҚР) қай жылы құрылған

1926

281

Өсімдіктер мен жануарлардың адам әрекеті нәтижесінде жаңа жағдайға бейімделуі:

интродукция

282

Детрит – бұл

өсімдіктер мен жануарлардың өлі қалдықтары

283

Атмосферадағы бос оттегінің құрамы қанша % -ке тең?

20,98

284

Канцерогендер қандай ауруды тудырады

рак ауруларын

285

Күн сәулесі спектрінің қай бөлігі тірі организмдерге әр түрлі әсер етеді?

көрінетін жарық

286

Автотрофтар – бұл

өсімдік

287

Редуценттер -...организмдер

органикалық заттарды минералдық заттарға ыдыратушылар

288

Тундра экожүйесінің негізгі шектеуші факторы

Жылудың жетіспеуі

289

Гетеротрофтар энергия көзі ретінде пайдаланады:

органикалық заттарды

290

Биосфера терминін кім енгізген?

Зюсс және Ламарк

291

Нейтрализм қандай қатынас

бір-біріне қатынасы бейтарап

292

Аменсализм қандай қатынас

бір түр зиян шегеді, екіншісі бейтарап

293

Комменсализм қандай қатынас

бір түр пайда табады, келесі түр бейтарап

294

Бәсекелестік қандай қатынас

Екі түрдің әрқайсысы бір-біріне жағымсыз әсер көрсетеді

295

Тірі ағзада тіршілік етушілер үшін шектеуші фактор:

Иесінің ауысуы

296

Негізгі тіршілік ету орталары

су, жер- ауа, топырақ, организм денесі

297

Экожүйелердің продуценттер деңгейіндегі органикалық заттардың жиналуы

біріншілік өнімділік

298

Консумент деңгейіндегі органикалық заттардың жиналуын қалай атайды?

екіншілік өнімділік

299

Вернадский биосфераның әрі қарай дамуын оның мына күйге көшуінен көрді

Ноосфераға

300

Сукцесиядан кейінгі экожүйенің салыстырмалы тұрақтылығы

климакс

301

Ноосфера терминін кім енгізді

Леруа және Шарден

302

Биогеоценоз терминін кім еңгізді

Сукачев

303

Жануарлар мен организмдер мекен ететін жердің жұқа қабаты

биосфера

304

Биотикалық факторлар дегеніміз – бұл

әр түрлі популяциялар мен организмдер арасындағы өзара қарым-қатынас

305

Биосферадағы тіршіліктің жоғарғы шекарасын не анықтайды

Озон экраны

306

Қоректік тізбектегі мына организмдердің экологиялық функциясын көрсетіңіз: селеу-шегіртке-торғай-жылан

продуцент – І қатардың консументі – ІІ қатар консументі- ІІІ қатар консументі

307

Қоректік тізбектегі продуцентті көрсетіңіз: бидай-тышқан-бактерия-жылан

бидай

308

Продуцент дегеніміз – бұл:

фотосинтез процесінде бейорганикалық заттардан органикалық заттар синтездейтін организмдер

309

Табиғатқа адамның әсері қалай аталады

антропогендік

310

Продуценттерге жататын организмді көрсетіңіз

Шалғындық жоңышқа

311

Редуценттерге жататын организмді көрсетіңіз

Бактериялар

312

Продуценттерге жатпайтын организмді көрсетіңіз

Ақ саңырауқұлақ

313

Жарық сүйгіш өсімдікті көрсетіңіз

гелиофиттер

314

Көлеңкеге төзімді өсімдікті көрсетіңіз

Факультативті гелиофиттер

315

Жылы қанды жануарды көрсетіңіз

гомойотермді

316

Пойкилотермді жануарлар

Суыққанды жануарлар

317

Тұрақты топырақ мекендеушілері

геобионттар

318

Суда тұрақты тіршілік ететін организмдер

гидробионттар

319

Көп түрлі бірлестіктер мен ортаның қарым-қатынасын зерттейтін экология бөлімі

Синэкология

320

Адамзат қоғамының қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін экологияның бөлімі

Әлеуметтік экология

321

Көрсетілген организмдерден 1 қатардағы консументті таңдаңыз

шегіртке

322

Адам мен таракан қарым-қатынасының типін көрсетіңіз

Комменсализм

323

Целлюлозаны ыдыратуға көмектесетін күйіс қайыратын жануарлардың қарынында тіршілік ететін микроорганимдер мен олардың қарым-қатынасының типін көрсетіңіз

Симбиоз

324

Қазақстанда Невада-Семей қозғалысының басшысы кім

О.Сүлейменов

325

Қоршаған ортаға организмдердің бейімделуі

Адаптация

326

Популяцияның құрылымын сипаттайды:

Территориядағы особьтардың таралуы

327

Популяцияның жыныстық және жас ерекшелік құрамын сипаттауды қалай атайды

демография

328

«Бір экологиялық қуыста екі түр бірге тіршілік ете алмайды» , бұл принцип қалай аталады

Гаузе принципі

329

Геожүйелерді зерттейтін экологияның бөлімі

геоэкология

330

Топырақ табиғи қорлардың қандай түріне жатады

Қалпына келетін

331

Көрсетілгендерден сарқылмайтын қорларды көрсетіңіз

Күн сәулесі

332

Мыналардың қайсысы абиотикалық факторға жатпайды

Симбиоз

333

Көрсетілгендердің қайсысы абиотикалық факторға жатады

Топырақтың тұздылығы

334

Тұзданған топырақта өсетін өсімдіктер

Галофиттер

335

Жер-ауа тіршілік ортасының негізгі ерекшелігін көрсетіңіз

Температураның ерекше ауытқуы

336

Иесінің денесінің сыртқы бетінің есебінен қоректенетін паразиттер

Эктопаразиттер

337

Иесінің денесінің ішінде тіршілік ететін паразиттер

Эндопаразиттер

338

Толеранттылық организмдердің қандай қабілеттілігі

Тіршілік жағдайларының өзгеруне төтеп беруі

339

«Популус» грекшеден аударғанда білдіретін мағына

халық

340

Гиена жолбарыстың тамағының қалдықтарын жеуі мысалы организмдердің қарым-қатынасының қандай типі

Комменсализм

341

Биоценоздың тіршілік ететін абиотикалық ортасының участогы қалай аталады

Биотоп

342

Биосферадағы тірі организмдердің қасиеттерінің бірі олардың төмендегі процеске қабілеттілігі:

Әр түрлі элементтерді жинақтауы

343

Биоценоздың шекараларын не анықтайды

өсімдіктер әлемі

344

Биоценоздың негізгі эдификаторын көрсетіңіз

өсімдіктер

345

Түрлердің орта температурасының өзгерістеріне жоғарғы дәрежедегі төзімділігі -

эвритермділік

346

Төменгі температура жағдайында тіршілік ететін организмдер

Криофильдер

347

Күн ұзақтығына организмдердің реакциясы қалай аталады

Фотопериодтылық

348

Төменгі температураға бейімделген түрлер -

стенотермді

349

Гетеротрофтар энергия көзі ретінде нені пайдаланады

Органикалық заттарды

350

Электромагниттік өріс қандай факторға жатады

абиотикалық

351

Су қорға жиналатын шырынды сабақтары мен жапырақтары бар шөлге төзімді көпжылдық өсімдік

Суккуленттер

352

Оңтүстіктің сүтқоректілері мен құстарының кейбір мүшелері туысқан солтүстік түрлерінен үлкен деген ереженің авторы

Аллен

353

Тірі организмдерге тура немесе жанама әсер ететін ортаның элементтері мен құбылыстардың комплексі

Экологиялық факторлар

354

Су булануын тиімді тежейтін қатты жапырақтары мен сабақтары бар шөлге төзімді өсімдік

склерофиттер

355

Пойкилотермділерге қандай жануарлар жатады

Бақалар мен көл бақалар

356

Бәсекелестік қандай қарым-қатынас типіне жатады

Биотикалық қарым-қатынасқа

357

Табиғаттағы заттардың биогеохимиялық айналымын қамтамасыз ететін

Элементтердің биогенді миграциясы

358

Қазіргі организмдердің тіршілік әрекеттері мен байланысты емес табиғаттың күштері мен құбылыстар

Абиотикалық факторлар

359

В.И.Вернадский тірі заттың бірнеше биогеохимиялық функцияларын бөлді. Солардың бірін көрсетіңіз

Газдық функция

360

Ортаның биотикалық факторларының әсеріне жатқызуға болмайды

өсімдіктер тозаңының желмен тасымалдануы

361

Оптимум заңының мәні

Кез келген экологиялық фактордың организмдердің тіршілігіне қолайлы әсер етуінің белгілі бір шегі болады

362

Су ортасы оттегімен ненің есебінен толығады

Балдырлардың фотосинтезі нәтижесінде

363

Оттегінің концентрациясының төмендеуінің себебі

Температураның жоғарылауынан

364

Бүкіл тіршілік процестерінің тоқталатын организмдердің физиологиялық күйі -

анабиоз

365

Топырақтың жоғарғы қабатындағы өлі органикалық заттар қабаты ненің есебінен түзіледі

Жапырақтардың түсуі

366

Организмдердің таралу аймағын шектейтін фактордың молдығы немесе жетіспеушілігі қалай аталады

шектеуші

367

Кеңістік бірлігіне келетін бір түрдің особьтарының саны

Популяция тығыздығы

368

Популяция санының шексіз өсуінің тежелу себебі

Сыртқы орта факторларының әсерінен

369

Биоценоздың әлсіз бөлігі-

Аз санды түрлер

370

Бірлестіктің доминантты болатын түрлері –

Саны жөнінен басым

371

1877 г «Биоценоз» ұғымын ғылымға енгізген ғалым

Неміс гидробиолог Карл Мебиус

372

Биоценоз құрамындағы орта түзуші негізгі түрдің жойылуы қандай процеске себеп болады

Биоценоздың ауысуына

373

Әрбір төзімді экожүйе құрамында болатын организмдер-

Автотрофтар мен редуценттер

374

1935 ж экожүйе түсінігін енгізген ғалым

А.Тенсли

375

Экожүйе тұрақтылығының негізгі принципі

Энергия ағыны мен қамтамасыз етілетін заттар айналымы

376

Су экожүйелерінде қандай тереңдікке дейін фотосинтезге қажет күн сәулесі өтеді

100-200 м

377

Төменде көрсетілгендерден жылдық көп биомассасы өсетін экожүйені көрсетіңіз

Ылғалды тропикалық ормандар

378

Биологиялық өнімділік дегеніміз

Органикалық заттардың түзілу жылдамдығы

379

Өсімдіктердің өнімі қалай аталады

алғашқы

380

Қоректік тізбектің жеке звенолары қалай аталады

Трофикалық деңгей

381

Өсімдіктер фотосинтез барысында байланыстыратын жарық энергиясының мөлшері

1-5%

382

Эвтрофикация дегеніміз

Биогенді элементтердің концентрациясының ұлғаюы себебінен су экожүйелеріндегі алғашқы өнімнің деңгейінің жоғарылауы

383

Экожүйенің тұрақтылығының негізгі принципі -

Тіршіліктің алуан түрлі формасы

384

В.И.Вернадскийдің анықтамасы бойынша тірі заттар дегеніміз –

Планетаның барлық тірі организмдерінің барлық саны

385

Басқа да экожүйелер сияқты биосфера -

Ашық жүйе

386

Атмосфераның озон қабатын бұзатын факторлар

Хлорфторорганикалық қосылыстар

387

Өзекті көлемдегі негізгі экологиялық проблемалардың туу көзін көрсетіңіз

Цивилизвцияның жалпы дамуы

388

Таусылмайтын қорларды көрсетіңіз

Су және климаттық қорлар

389

Озон қабатының, шөлденудің және парник эффектісінің проблемалары қандай түрге жатады

өзекті проблемаларға

390

Планетадағы климаттың біртіндеп жылуы немен байланысты

Парник эффектісімен

391

Мұхитты негізгі ластаушылар-

Мұнай және мұнай өнімдері

392

Үлкен территорияларда ормандарды қыру қандай процестерге әкеледі

Атмосфераның құрамының өзгеруіне

393

Бірінші рет Халықаралық Қызыл кітап қашан жарық көрді

1966

394

Ерекше қорғалатын территориялардың негізгі типін көрсетіңіз

Биосфералық қорықтар

395

Қазақстандағы экологиялық апатты аймақтарды көрсетіңіз

Арал, Семей аймағы

396

Ауыз судың қазіргі таңдағы жетіспеушілігі негізінен немен байланысты

Су қоймаларының ластануы

397

Транспорт пен өндіріс орындарының ластаушы заттарының қоспасына күн сәулесінің әсерінен түзілетін улы тұман қалай аталады

Фотохимиялық смог

398

Жануарлар мен басқа да консументтердің өнімділігін қалай атайды

екінші

399

Әсіресе қалаларда ластанудың негізгі үлесі неге тиесілі

транспортқа

400

Экологияның тірі организмдердің бір-бірімен және өзін қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін ғылым ретінде негізін салған кім

Э.Геккель

401

Тұрақты дамудың негізгі аспектілерін көрсетіңіз:

экономикалық, әлеуметтік, экологиялық

402

Келесі ұрпақтардың өз мұқтаждықтарын қанағаттандыру мүмкіндіктеріне зиян тигізбей, бүгінгі күн қажеттіліктерін қанағаттандыратын әлеуметтік-экономикалық даму моделін атаңыз?

тұрақты даму

403

ҚР қауіпсіздік концепциясы қабылданған уақытты көрсетіңіз:

30.04.1996

404

БҰҰ қоршаған орта жөніндегі Стокгольм конференциясы өткен уақытты көрсетіңіз:

5-16 маусым 1972 жыл

405

ЮНЕП-тің құрылуы туралы ұсыныс қабылданды:

Стокгольм конференциясында

406

1992 ж БҰҰ қоршаған орта және тұрақты даму жөніндегі конференциясы өткен қаланы көрсетіңіз:

Рио-де-Жанейро

407

Иоханнесбург қаласында 2002 ж қандай маңызды халықаралық шара өткізілді?

Тұрақты даму туралы бүкіләлемдік саммит өтті

408

Рио-де-Жанейро конференциясында қандай маңызды конвенциялар қабылданды?

Биологиялық алуантүрлілік және климаттың өзгеруі туралы конвенция

409

Американдық ғалым Джим Форрестердің еңбектерін көрсетіңіз:

Әлемдік экономика, Әлемдік динамика

410

Д.Медоуздың басшылығымен орындалған Рим клубының алғашқы баяндамасы қалай аталады?

Өсу шектері

411

Адамзат бұрылыс шегінде еңбегінің авторлары кімдер?

М.Месерович, Э.Пестель

412

Табиғи ортаның сапасын нашарлатпайтын және табиғи жүйелерді аздырмайтын экологиялық бағыттағы әлеуметтік-экономикалық даму қалай аталады?

Экологиялық даму

413

Қоршаған ортаға антропогенді немесе табиғи әсердің нәтижесінде жеке адамға, табиғат пен мемлекеттің өмірлік маңызды қажеттіліктерін нақты және мүмкін болатын қауіптен қорғауды қамтамасыз ету процесі қалай аталады?

Экологиялық қауіпсіздік

414

Экологиялық даму ұғымын ұсынған ғалым:

Морис Стронг

415

Техникалық прогреске негізделген, халықты материалдық қажеттіліктермен қамтамасыз етуге қабілетті мемлекеттің өндірістік ұзақ мерзімдік өсуі қалай аталады?

Экономикалық өсу

416

Тіршіліктің барлық формасын қамтамасыз ететін негізгі табиғи процестердің салыстырмалы түрде өзгеріссіз деңгейде сақталуы жөніндегі БҰҰ Бас Ассамблеясы 1992 ж қабылдаған құжат:

Бүкіләлемдік табиғат хартиясы

417

Тұрақты даму стратегиясы адамдар мен қоғаммен табиғат арасындағы келісімділікке бағытталған. Бұл ұстанымның сипаттамасы:

Табиғат пен қоғамның коэволюциясы

418

1987 жылы БҰҰ қоршаған орта мен даму комиссиясы қандай есептік баяндама жасады:

Біздің жалпы болашағымыз

419

Қандай дамудың негізгі белгілері арқылы тұрақты даму түсінігі анықталады

Антропоцентрлік, биосфероцентрлік

420

Бүкіл тіршіліктің қырылуы:

Омницид

421

Рио-де-Жанейродағы декларация нені бекітті:

Жер хартиясын

422

БҰҰ тұрақты даму комиссиясы құрылған жыл:

Желтоқсан 1992 ж

423

Тұрақты даму туралы Бүкіләлемдік саммит өткен қала

Иоханнесбург

424

Тұрақты даму және қауіпсіздікке қарсы тұратын факторлар

Идолалар

425

Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттің саясатының негізгі мақсатын көрсетіңіз

Қоршаған орта сапасының тұрақталуы

426

Экологиялық хабарлармен алмасуға арналған ғаламдық торды көрсетіңіз:

ЮНЕП-ИНФОТЕРРА

427

Бүкіләлемдік көлемде тұрақты дамуға ауысуды қамтамасыз етуге бағытталған бағдарлама:

ХХI ғасыр күн тәртібі

428

Сыртқы факторлардың әсерлесуі жағдайында өзінің құрылымы мен функционалды ерекшеліктерін сақтайтын экожүйенің қабілеттілігі:

Экологиялық тұрақтылық

429

Қоршаған ортаға химиялық ластағыш заттардың таралуын тексеретін жүйе.

Химиялық мониторинг

430

Қоршаған ортаға физикалық процестер мен құбылыстардың (су тасқыны, жанартау атылыстары, жердің сілкінуі, құрғақшылық, топырақ эрозиясы және т. с.) тигізетін әсерін бақылау жүйесі.

Физикалық мониторинг

431

Биоиндикаторлар көмегімен жүргізілетін мониторинг

Биологиялық мониторинг

432

Қоршаған ортаның химиялық және биологиялық компоненттерін бақылауға негізделген мониторинг.

Экобиохимиялық мониторинг

433

Зерттейтін объектілерді барлауға және тәжірибелік мәліметтерді тіркеп жазып алуға радиометриялық кондырғылармен камтылған ұшқыш аппараттар колданылған авиациялық, космостық мониторинг.

Дистанциялық мониторинг

434

Жалпы биосфералық, табиғи кұбылыстарды бақылау

базалық немес фондық мониторинг

435

Бip мемлекеттің шегінде арнайы кұрылған органдар арқылы жүргізетін мониторинг;

ұлттық

436

Жер биосферасындағы әлемдік құбылыстар мен процестерді зерттеу арқылы экстремалды қолайсыз жағдайлардың болуы туралы уақытылы ескерту жасап отыру

Ғаламдық мониторинг

437

Өзгермейтін тұрақты жағдайларда популяция особьтарының сандарының өсуі:

Экспоненциалды өсу немес геометриялық прогрессиямен өсу

438

Қалпына келетін табиғи ресурсты көрсетіңіз:

Топырақ

439

Қалпына келмейтін табиғи ресурстарды көрсетіңіз:

Пайдалы қазбалар

440

Атмосферада көмірқышқыл газының артуынан ғаламшардың жылынуы:

Парниктік эффект

441

«Тірі жүйе -қоршаған орта» жүйесіндегі тепе-теңдіктің бұзылуынан туатын қарама-қайшылық:

Экологиялық мәселе

442

Планетаның бүкіл биосферасына әсерін тигізетін мәселе

Ғаламдық

443

Жердегі климаттың өзгеруіне не әсер етеді?

Атмосфераға парниктік газдардың шығарылуы

444

Парниктік газдарға жатады:

Көмірқышқыл газы, метан, хлорфторкөміртегі, озон..

445

Жерде озон қабатының бұзылуынан адамдарда қандай аурулар пайда болады?

катаракта, тері ісігі, иммундық жетіспеушілік

446

Қандай биіктікте озон қабатының концентрациясы жоғары?

20-25 км

447

Төмендегілердің қайсысы озон қабатын бұзатын заттар?

метил бромиді

448

Қышқыл жаңбырлардың пайда болуына қандай газдар әсер етеді?

Күкірт және азот оксидтері

449

Су қоймаларының беткі қабатына қышқыл жаңбырлар қалай әсер етеді?

Су ағзалары жойылады

450

Атмосфераға азот оксидтерін шығаратын басты ластаушы көздер

Ішкі жану двигательдері, жылу қондырғылары

451

Атмосфераға күкірт оксидтерін шығаратын басты ластаушы көздер

Қазба отынның жануы

452

Улы химикаттарға төзімді ауылшаруашылық зиянкестерінің жаңа формаларының пайда болуына не әсер етеді?

Пестицидтердің қолданылуы

453

Автомобильді жанар-жағармайдың қайсысы болашақта мейлінше қалдықсыз болып саналады?

Сутек

454

Жануарлар ағзасының ұлпаларында қандай зиянды заттар ұзақ сақталуға қабілетті?

ДДТ

455

Қоршаған орта ауыр металл кадмиймен ластанғанда туындайтын ауру?

Итай-Итай

456

Тұрақты даму Концепциясына сәйкес қандай параметрлар өзінің тұрақты маңызын сақтауы тиіс?

физикалық константалар, генофонд, халықтың денсаулығы, негізгі экожүйелер

457

Елдер арасындағы және де адамзат пен Жер арасындағы қарым-қатынастарды реттейтін ұйым:

Біріккен Ұлттар Ұйымы

458

Қандай құжат ауыспалы экономикасы бар елдерді парниктік эффектіні туғызатын газдардың қалдықтарын атмосфераға шығару мөлшерін қысқартуды міндеттейді?

Киота хаттамасы

459

Қоғам мен қоршаған орта арасындағы байланыс пен тәуелділікті зерттейтін экологияның бағыты

Қоғамдық экология

460

Қоршаған орта және оның дамуы туралы Халықаралық комиссияны кім құрды (МКОСР)?

Г.Х. Брутланд

461

1987 ж. басылған МКОСР есебінің аталуы?

Біздің ортақ болашағымыз

462

Ерекше қорғалатын табиғи территорияларға жатады:

Қорықтар, ұлттық парктер, табиғат ескерткіштері, дендрологиялық парктер және ботаникалық бақтар

463

Жануарлар мен өсімдіктер әлемінің объектілерін қорғау шаралар жүйесінің мақсатында қолданылатын құжаты

Қызыл кітап

464

В.И Вернадский бойынша, табиғат пен қоғамның эволюциясы және биосфера дамуының жоғарғы сатысы

Ноосфера кезеңі

465

Қызыл кітаптың бірінші категориясына қандай жануарлар немесе өсімдіктер түрлері кіреді

Жойылу қаупі бар түрлер

466

Биосфераның бірлігі мен тұтастығын зерттейтін экологияның бағыты

Глобальды экология

467

Арал теңізінің тартылуының басты себебі

Сырдария және Амудария өзендерінің бассейіндерінде суармалы егістіктің көлемінің артуы

468

Тартылған Аралды ластаушы негізгі көздер?

тұздар, пестицидтер

469

Семей ядролық полигонында қай жылдары сынақтар жүргізілді?

1949- 1991 ж.

470

ҚР территориясында Семейден басқа қандай сынақ полигондары жұмыс жасады?

Батыс қазақстан полигондары Азғыр, Тайсойған, Нарын

471

Байқоныр кешенінде аса экологиялық қауіпті не тудырды

Зымырандардың құлаған бөліктері

472

Жұмыс істемейтін уран өндіруші және өңдеуйші өндірістің қандай қауіпті әсері бар? (уран рудниктері, уран сақтайтын орындар)?

Радиоактивті ластану

473

ҚР территориясында қандай радиоактивті газдың потенциалды бөліну мүмкіндігі бар?

радон

474

Ластанудың қандай түрі екінші немесе үшінші ұрпаққа зардап тигізеді

Радиоактивті

475

Арал теңізінде қандай арал бактериялогиялық ластану қаупін төндіруі мүмкін?

Возрождения

476

Қазақстанда қандай тұрақты органикалық ластаушылар кең таралған?

бензапирен, пестицидтер, полихлорбифенилдер

477

Өсімдіктер жамылғысының жойылуы, топырақ эрозиясы, олардың тығыздалуы, тұздануы, құммен жабылған зоналардың шекараларының кеңеюінің себебі неде?

Шөлденуі

478

Қазақстанда қай жерде пайдалы қазбаларды экологиялық қауіпті ашық әдіспен өндіреді?

Екібастұздағы қоңыр көмір, Жезқазғандағы мыс кендері

479

ҚР қай аймағында мұнаймен қарқынды ластану жүруде?

Каспий теңізі

480

Атмосфералық ауасы мейлінше ластанған Қазақстанның қандай қалалары?

Алматы, Өскемен, Шымкент

481

Балқаш көлі суының тартылуының себебі

Қаратал, Лепсі, Ақсу өзендері суларының шамадан тыс пайдаланылуы

482

Каспийдің бір қатар экологиялық мәселелері немен байланысты?

Теңіз деңгейінің көтерілуі

483

Каспий теңізі суының деңгейінің көтерілуі неге байланысты?

Қара-Бұғаз-гол шығанағы суының құрғауы

484

Популяция терминін енгізген ғалым

1903 ж Иогансен

485

Қазақстандағы қай қорық ЮНЕСКО тарапынан халықаралық маңыздағы резерват түрінде атап көрсетілді?

Ақсу-Жабағылы

486

Арал маңы аймағында қандай аурулар дүние жүзі бойынша жоғары деңгейге жетті?

энтериттер, іш сүзегі, сары ауру, несеп жолдарының аурулары

487

Тек төменгі бөлігі суда тұратын жер-ауа өсімдіктері

гидрофиттер

488

Толығымен немесе көп бөлігі суда тұратын су өсімдіктері

гидатофиттер

489

Орташа ылғалды тіршілік орнының өсімдіктері

мезофиттер

490

Сыртқы ортаның жылуы азайғанда организмнің өзінің жылу сіңіру процесінің артуы терморегуляцияның қандай механизміне жатады

Химиялық терморегуляция

491

Жылудың деңгейі өзгергенде жылуды өз денесінен шығармай ұстап тұру қабілеті терморегуляцияның қандай механизміне жатады

Физикалық терморегуляция

492

Кеңістікте әрбір организм сыртқы ортаның жоғарғы және төменгі температурасынан сақтану үшін мінез құлықтарын және табиғатта таралуын өзгертуі терморегуляцияның қандай механизміне жатады

Мінез құлықтық немесе этологиялық

493

Қыста ұйқыға кететін организмдерде, олар ұйықтап жатқан уақытта зат алмасу процесінің қарқындылығы, денесінің температурасы өзгеріп төмендеуі терморегуляцияның қандай механизміне жатады

Гетеротермді организмдер

494

Белгілі бір уақыт аралығында популяцияда жүретін процестерді сипаттайтын популяцияның көрсеткіштері

Динамикалық

495

Уақыттың дәл сол кезеңіндегі популяцияның күйін, жағдайын сипаттайтын популяцияның көрсеткіштері

Статикалық

496

Жануарлардың мінез-құлықтық заңдылықтарын зерттейтін ғылым

Этология

497

Ішкі себептер мен әсерлерден туындайтын сукцессияның түрі

Аутогенді сукцессия

498

Сыртқы себептер мен әсерлерден туындайтын сукцессияның түрі (мысалы, климаттың өзгеруі)

Аллогенді сукцессия

499

Адамның іс-әрекеттері арқылы туындайтын сукцессия түрі

Антропогенді сукцессия

500

Адамның іс-әрекеттеріне байланыссыз, табиғи әсерлерден пайда болатын сукцессия түрі

Табиғи сукцессия

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]