2 семестр

			ІІсеместр
			IАПТА
			ҚАЗАҚХАЛҚЫДƏСТҮӨНЕРЫҢЛІ
			1-сабақ
			Халықтқолөнер.Шылау
Сөздік
құбылыс – явление
кезең – период
ежелгі – древний
алғқашқыуымдыққұрылыс			– первобытная
община
ірібөлігі	– большаячасть
кеңіненпай	даланылды – широко
использованна
музыкаарқылыөрістеді			– развивались
посредствоммузыки
айрықша – особенно
негіз – основа
күй – кюй
халықəні	- национальнаяпесня
келбет – облик
көрерменінбаурайды			– увлекаетсвоего
зрителя
ізденістерүстінде			– висканиях
жаңғыруы – возрождения
жаңақырынан		– сновстойроны
кеңіненпайдаланылды			– широко
использованы
көрініс – вид
			ШЫЛАУ
Септеулікшылау			Жалғаулықшылау	Демеушылауік
Атаус.Барыс, .Шығыс,			Сөздерменсөйлемдерді	Сөздерді
с.Көмектес, септіктерде			байланыстырады.	байланыстырмайды.,
тұрсөзбенғана			Жəне,да,бірақ,	қосымшамағынабереді.
тіркесіпқолданады.			дегенмен,алайда,	Ма,ме,ба,бе,	-ақ,ау,
Үшін,	сайын,дейін,		өйтк,себеб, ні	-мыс,түгіл,ғана,тек,
туралы,сияқты,кейін,			сондықтан,солүшін,не,	-ды,ді,ты,ті
соң,бері,бірге,қабат,			немесе,я,яки,болмаса
	қатар		кейде,бірде,біресе,егер.

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

Мект(негдейін?) пке	Биылмекбітіремінеп	Менсолдатпынғой!
біргебардық.	жəнеоқуғатүсемін.	Олмектепкебардыма?
Менəкеммен(кіммен?)	Оқуғатүспеймін,өйткені	Дəмінтатық	-ау.
біргекешке(неге?) йін	жұмысісткерек. уім	Берілгентапсырманы
жұмысістедім.		орындапты-мыс.
Көпірне(?)арқылы
өттік.
1-тапсырма.	Лексика-граммтапсырмалартикалық
	Тірексөздерментіркестерінақтаңыз.
Халық,өнер,құбылыс,тарих,еже,əн,к гіассикалық,дəстүрлі,мəде,жанр,күй, иет

ұлттық,музы,киөн,коеөркфильмаі, ежиссер,ұлттықболмыс,көркемдік,тəуелсіздік, рухани.

2-тапсырма. Диаграмманы толықтырыңыз.

Қазақ

өнері

3-тапсырма.	Берілгөнерсөздерқайтүрінеқатыжазыңыз?Кест.елерге
Ескерткіш,қобыз,сурет,оркес,пор,əдебтрет		иет,қарындаш,шешен,сазгер,қылқалам,
шебер,сазбалшық,күй,ше, ,ерханаояумонум,сазг,тіл,көе,əншінтр,шығармаме,опера,
өлең.
Cөзөнері	Сазөнері	Мүсінөнері	Бейөнерілеу

4-тапсырма. Жұмбақтардышешіңіз. Ұзынмойын,екіішек,

ЕҰУФ703 -09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

Қатар-қатартепкішек.
Басыпкөрсеңбір	-бірлеп,
Үншығадыкүмбірлеп.
Айдалақот, ауда
Аузы-мұрныжоқотау.
5-тапсырма.	Ұлттмузаспаптарынкажазық	ңыз.

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

______.

6-тапсырма.		Төмендегіəтінненшылауларды, уыпстынсызыңыздар.
	Қазақкиносы		жиырмасыншығасырдотыз дүниегелдарыңншыкелді.Алғашқы
қазақкинотуындысы			– «Аманке»көркемфи.БұлфильмніңьмідісценариінБейімбет
МайлинменҒабитМүсіреповжазған.Бұдансоңғыкезеңдердеатақтырежиссер,əріактер
ШəкенАймановтыңБіздің« сүйі				ктідəрігер»,Ат«аманныңқыры»,Атамекен«»,Алдар«
көсе»жəнеТақиялы« періште»фильмдері,АбдоллаҚарсақбаевтыңМенің«атым					–Қожа»
фильміжəнеСұлтанҚожықовтыңҚыз«Жібек»фильмісияқтыəйгіліту жарықндлар
көрді.Осыфильмдеұлттықөнеріміздің,с де					ондай-ақжаұлболмысымыздыңпыттық
келбетітамашасуреттел.Бұлфильмдеросыкүнгеіейөзкөрініңкемдігіменөрерменін
баурайды.
7-тапсырма.		Төмендеберілгеншылаулқолд,сөйлемқұрастырыңызрдынып			.
	Сайын,дейін,кейін,туралы,үшін,əрі,яки,жəн				е,мен,бен,пен,бірге,қатар
					2- сабақ
					Əдебиетпенөұлыболмағанер
					жерде – ұлттаұлыбоалмайды
					ҒабитМүсірепов
				Қазақ театржəнекиө еріо
	Əрбірхалықтыңөнерісолхалықтыңөзіменбірге
өмірсүқұбылысетін.Ө түрлерінедіңмузы					каны,
театрды,сəулəдебиеттіөнерін, жатқызболсақ, тын
халықтарихыныңəркезеңіндеол отм.ыпрған
Халықтыңөзімжатқанбіргек леежелгіөнерлерінің
бірі – əнөнері.
	Зерттеушілердіңайтуынəналғақ уымдықақы
құрылыстберібелгілі.Бұдкеан				йінгікезең	– авторлық
əндктаралуыердің.Қазіргікездеавторлықəндер
бүгінгімəдениеттіңірібөлігінеайналған.Қазақəндеріне
келсек,Біржан,Ақа,Абайдыңн,Мəдидіңның,
Имаəндералғашқыжүсұлттықіавп əндеріңорлық.
Бүгіəнөнтақырыптықеріде				жағынанда,жанрлайрықшадаынд .мыдын
Халқымыздыңөнерта əнмеихыбіргекүйдіңндеорныдаерекше.Күйөнеріертедегі
Қорқытатаз манынанбасталады.Күй				– қазақхалқыайрықшаөн.Құрманғазыныңері,
Дəулет,Тəттімбкерейдіңүйлттіңрі				– классикалықөнердіңүлгі.Классикалықерікүйлер
менəндерұлттықопераөнерініңтууынанегізболды.Сөйтіп,еуропалыққазеражерінде
ЕҰУФ703	-09-12Оқу		-əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

ұлттықмузыкаарөрістеылы.Халықəнмендкүйлерірікиөнеріндеокеңінен
пайдаланылды.
Қазақкиносыжиырмасыншы		ғасырдотызжыдүниегелдарыңншыкелді.Алғашқы
қазақкинотуындысы	– «Аманке»көркемфи.БұлфильмніңьмідісценариінБейімбет
МайлинменҒабитМүсіреповжазған.Бұдансоңғыкезеңдердеатақтырежиссер,əріактер
ШəкенАймановтыңБіздің«сүйіктідəрігер		»,Ат«аманныңқыры»,Атамекен«»,Алдар«
көсе»,Тақиялы«періште»сияқтыфильмдері,АбдоллаҚарсақбаевтыңМенің«атым		-Қожа»
фильмі,СұлтанҚожықовтыңҚыз«Жібек»фильмісияқтыəйгіліту жарықндкөрді. лар
Осыфильмдердеұлттықөнеріміздің,жалпы		ұлттықболмысымыздыңкелбетітамаша
суреттел.Бұлфильмдеросыкүнгеіейөзкөрініңкемдігіменөрерменінбаурайды.
Қазіргікездежалпықазақөнерісияқтықазақкиносыдаізденістерүстінде.
ТəуелсіздкезіндетүсірілгенбелгіліфильмдеркқатарындаК«		өшпенділер»,Фара»,«
«Аккордеонистіңбалалшағ»жəнетағыдабасқафильмдердітауғабол.Сондымен
біргеқазіргіқазақкиносыныңерекретіндешережиссерлерменлігітелдік,
киностудияларөткенбірігіпдайынфильатапалғанемжөдерді.
Ұлттықөне	р – жалпыхалруханидамуықтыңменжаңғыруыныңкөрінісі.

Сондықтанəркезеңдеолжаңақырынанкөрініп,дамоты. прады

1-тапсырма. Мəтінненшылаултауып,жазыңыз. рды

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

______________________________________

2-тапсырма. Берілгеншылаусөйқұрастырыңызларменем.

Үшін: Сайын: Туралы: Арқылы: Шейін: Қарай: Гөрі:

Бұрын: Соң: Қатар: Бірге: Қоса:

3-тапсырма.	Төмкесттолтырыңызндегіні		.
əншілер		сазгерлер	күйшілер	əртістер

4-тапсырма.

Сөздердітиістіорындқойып,марынақал

-мəтелқұраңыз.

ЕҰУФ703 -09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

1.	Аз,де,жетп,жігітке,өнерс	.
2.	Алды,қызыл,өнер,тіл	_____________________________________.
3.	Ашық,өн,есікрліге	__________________.

4.Кілемде,өлеңде,с өнері,зқол__________________________.

5.К,өркі,нержігіт_________________________________________.

5-тапсырма. Сөйлемді жалғастырыпжазыңыз

	_______________________
Өнерліболуүшін	_______________________
	________________________
6-тапсырма.	Екіқатардшылменсөздесəйкестендіріңізауларғы .
мен	сайын
өзім	туралы
мыңға	кейін
онға	дейін
түстен	жөнінде
сонымен	жуық
кешке	тарта
7-тапсырма.	Көпнүктеніңорнынақажеттішылаулардықойыпкөшіріпжаз. ңыз
Алма...Ас,Жанты...Ə,түнгеаділос...ауылдың,...сыныптың, ...кеш,... ,
жаңбыр...қар,мен...се...,не,н	...сабақтан, ... .

Керектішылаулар :мен,соң,пен,үшін,дейін,маңы,басқа,бұрын,іші,əлде,бойы

3- сабақ Өнержұлдыздары

	1-тапсырма.	Өзіңізкөргенқазақки турофильміжа. лызңыз
1.	Фильмдітүсіргенжыл		----------------------------------------
2.	Басрежиссері	---------------------------------------------------
3.	Бастырөлдеойнағандар ------------------------------------------
4.	Бастыкейіпкерлер	-------------------------------------------------
5.	Жағымды кейіпкерлер ------------------------------------------------
6.	Жағымсызкейіпкерлер -------------------------------------------------
7.	Фильмтуралысіздіңпікіріңіз	------------------------------------------
	2-тапсырма.	Борынғаскеректісөздердіқойыпсөй		лемдердіаяқтаңыз.
	Классикалықүлкензалдардасимфониялықорындалады.
	Классикалықмузыкамазмұндыболыпкеледі.Əрине,оныбілукерек.
	Жастардыңкөбімузыканыұнатады:поп,рок,диско,рэп,техножəне.б. _________
	эстрадажұлдыздарыкөп.Олар:РозаРымбаева,НағимаЕсқалиева,МақпалЖүнісова,
	НұрланӨнербаевжəнет..Олардыңбəрімізсүйсініп_________.
	Керектісөздер:		тыңдаймыз , жеңіл , терең , Қазақс , оркестрмен , түсіне анда , музыка ,
	əндерін.
	3-тапсырма.	Төмендегісөздердіорыстілаударыңызне.

1.Мендомбырсүйемелдеуіменəнаныңйттым.

2.Қазақстаəншілердіңкоболдыцертідық.

3.Қазақұлтаспаптарынтыбілңқ?есің

ЕҰУФ703 -09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті
4. Қобыздыңүніестілгендекөңіто. қидыің
4-тапсырма.	Төмендеберілгенсөйлемдерденшылауларды	т,ауыпстынсызыңыздар.
1. Бұлкөлікүйгетаманеліптоқтады. Жиналыссағат2. үшкетаманбасталады. 3.
Мұратғылымтуралыайтты. Ол4да.келді.рКөктемнің5. алғашқыайынжаңбыркейде
жауып,кейдеқаржауыптұрады. Ау6менқа. ларасыаналемес. ң			7Ауылдың. маңы
жап-жасылшөп.
5-тапсырма.	« Өнержұлдыздары	»тақырыбын ашығжазыңыз. рма

ЕҰУФ703 -09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

	II АПТА
	ҰЛТТЫҚМƏДЕНИЕТТАМЫРЫ
		1-сабақ
	Айтысөнері.	Септеулікшылау
1Шылау. түрлерескетүсіріа. дыңніз
ШЫЛАУ
Септеулікшылау	Жалғаулықшылау		Демеушылауік
Атаус.Барыс, .Шығыс,	Сөздерменсөйлемдерді		Сөздерді
с.Көмектес, септіктерде	байланыстырады.		байланыстырмайды.,
тұрсөзбенғана	Жəне,да,бірақ,		қосымшамағынабереді.
тіркесіпқолданады.	дегенмен,алайда,		Ма,ме,ба,бе,	-ақ,ау,
Үшін,сайын,дейін,	өйтк,себеб, ні		-мыс,түгіл,ғана,тек,
туралы,сияқты,кейін,	сондықтан,солүшін,не,		-ды,ді,ты,ті
соң,бері,бірге,қабат,	немесе,я,яки,болмаса
қатар	кейде,бірде,біресе,егер.

2. Төмендеберілгеншылаулқолдқұрастырыңызнып,сөйлемрды.

Сайын,дейін,кейін,туралы,үшін,əрі,яки,жəне,мен,бпен, ,бірге,қатар

3Екі.қатардағышылауларменсөздердісəйкестендіріңіз.

мен	сайын
өзім	туралы
мыңға	кейін
онға	дейін
түстен	жөнінде
сонымен	жуық
кешке	тарта

4Мəтіндіоқып,мазмұндаңыз.

Айт,оныңтүрлеменскөеркі екшеліктерімдік

Айтыс – халауызəдебиетініңқерекшебіртүрі.Айтысқазбақтсқарабтыңн бəдеуилертайпасынжəнетүріктілдеселбірқа,діңіріатқындаррындайтысы Үндістхалықтабар.Кейбірнзе ындаттеушілерайтысалғашқышығуөтеегіертең заманнанкележатқанынайтады.Айтыстыңбірнешетүрлерібар:жануарларайтысы,жұмбақ айтыс,өл іментірініңайтысыжəнелт. ысы

Сайлтекіысынтүрібар,оларқызбенжігітңайтысыменақындарайтысы.Бұл айтысəсіресеXIXғ.кеңірекетекжайған.Осыдəуірдеөмірсүатгенақ:ындарШөжеты,

Балта,Орынбай,Кемпірбай,Тезекбай,Сүйінбай,Түб ек,Омарқ,Тəбия,Мұрат,Сүгір,л Жаскілең,БалаОмар,Біржан,Сара,т.б.Олартүрлітақыршығарғөлеңдеріменқысқпта қатар,ай үсіпысқа, лунсөзтанртыстабастаркешіргенжəытарихтаан

ЕҰУФ703 -09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы
	ұлттықуниверситеті

көпшілігініңаттосыайтысрыарқылысақталған.
Айтысжанрықаузақəдебиетіндезсаныжағында,сападасынғайрықшананорын
алады.Текқазғаемеснақта,бүкілШығысе біндеайтысқазірөзініңжанрлыққасиетін,
түрінқазақəдебиетіндеғанасақалтапотыр. п
Айтыстыңөзінетəнерекшеліктеріб		ар.Ақындайтысындаж" тр( )өлеңдерфмазрет
болады"С.Мұқанов( )Олар. өлеңдітабанастындашығарады,тосыннанйт.Айтыссады
үсталайіндекүтпегенжайларкездеседі.Айтақындартақырыбыстабелгісіз,тосын
сұрауларғатапболады.Мұныңбəріақынд			ардансөзгебілгірлік,тапқырлықты,ұс алықтыі
қажет,елдіт	-елдіңшежі,тарихын,жержайынесін,эт ографиялықерекшеліктерінбілуді
кетр.екді
"БіржменС"айтысыныңранегізгітүйіні			– əйелдіңбасбостандығы.Біржанмен
Сайтысыраақындықкөрке		мтілджəнебтүріңр	— иронияменсарказмдышеберде
ұтымқол.ƏсіреседыанғанйтыстыңсоңындаСараныңЖиеншадегқжұлдыыреріндегі
сөз,сөйлемқұрылысыналсақ			,түгелдейирония,сарказмға
КөрінсінБіржансалғаайсекілді,
Аққұйрықкөңіл			ашсекілдіайр,
Ұсынса,қолжетпейтінарғымағым,
Біржанғабаламтайсекілді...ймын
Өткғасырдаеақынкібірл,əйелдіңбасбостандығынсіпжырлады,ескіфеодалдықсалтқа
қарсышықты,өздəуіүшінпрогресшілидеятанытты.
Құрылысы,түріжағынаналған		да,бұлайтыс	– салтйеңбиігіыстың.
Жаңасөздерментанысболыңыз.
Айтыс – айтыссостязание( акынов)
Тақырып – тема
Өлімент рі	– жимертвые
Тосыннан - внезапно
Тапқырлық – здесь:находчивость
Ұсталық – мастерство
Ұтымды – уместно
5Сұрақтарғ.	ажауапберіңіз.

1Сіз.айтыстыңдайсызба? 2Сіздің. отбайтыссыңыздажайлыəңгңмеболма? 3Айт. шығуыжайстыңнебілесіз?ы 4Айтыстың. қандтүрлерібар? 5Айтысқандай. талаптарқойылады?

6Біржан. « -С»арайтыстақнеы? нрыңбы

ЕҰУФ703 -09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

Басылым: үшінші

құрылады.

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

2- сабақ Күйатас ы -Құрманғазы

1Мəтінді. оқып,сөздіктіңкөмегіменаударыңыз.

Еуразияныңеңбірбайда

бірегей

мəдениеті – қазақмəдениеті

Назарбаев.

Құрманғазы Сағырбайұлы

(1818-1889) — қазақтыңұлы

күйші-компо.Қазақтыңаспаптыиторымузөнерініңклка. ссигі

Туып-өскжерін

Бөкейхандығы

,қазіргі Оралоб ысының

Жаңақала

ауданына қарасты Жиделі дегҚұрманғазыж.ер ғұмыркешкеның

уақыты,əсіресеоң

-солынтанып,ө

мір-тіршіліккебелсенараласа

бастағанкезімейліншекүрдееді.БұкезеңпатшалықіРесей

жүргізготаршылсаясаттыңебірқарқыналғакезіболатын.

ЗаманақиындығыҚұрманғазыныдаот

-жалыныменшарпыпбағады.

Оның«

Түрмеденқашқа»

, «Кісенашқан»

,

«Ертеңкетем»

,

«Бозқаңғыр»

, «Пəбескі»

,

«Терезеден-есіктен»

, «Бозшолақ»

, «Бұқтым-

бұқтым»

, «Некричи,нешуми»

, «Арбасоққан»

, «Аманбол,шешем,

аманбол»

, «Қайраншешем»

сияқтыкүйлеріосындайауыркезеңде

туған.Олқаталтағдырдыңкезкелгенталқысынаө жауаперімен

беріп,өнеріменбелгіқалдот.ырыпған

Құрманғазы - өміргеғашықкүйші.Тіршіліктіңнұрлысə

ттерінеолбалашақуанып,

қалтқысызсезімгебөленеалады.Он« ң

Қызылқайың»

, «Ақжелең»

, «Адай» , «Сарыарқа»

,

«Балбырауын»

,

«Серпер»

, «Назым»

, «Балқаймақ»

,

«Бұлбұлдыңқұрғыры»

, «Ақсақки

ік»

,

«Төремұрат»		, «Қуаныш»		сияқтыкүйлеріөміргеіңкəржанныңжүреклүпілісияқты.
Құрманғазынысуретайрықшакеріндедаралкөрсететінпсиет					– бірұ емеспақ,екі
ұрпақемес,бірнешеұрпақтың					тағдырынаықпететінз маналыққұбылыстарғабойлай
үңілген,бұлҚұрманғазОныңңруханиболмтəн. ыс«ына					Жігер»	, «Көбікшашқан»	,
«Кішкентай»		, «Ақбай»		сияқтыкүйлеріөзіғұмыркешкензамат рихиның		-əлеуметтік
болмысынаберілгенкүйшіфилосо					фтыңбағасы.
Жаңасөздерментанысболыңыз.
оң-солынтанып				– времязрелости
өмір-тіршіліккебелсенеараласа					– периодактивныхдейсткий
отаршылсаясат				– политикаколониализма
қарқыналға			кезі – стремительноеразвитие
қаталтағдыр			– роковаямудьба
2Мəтін.	неншылаулардытауып,жазың.			з
ЕҰУФ703	-09-12Оқу		-əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым

	Л.Н.ГумилеватындЕуразияғы	Оқу-əдістемелікқұралы	Басылым: үшінші
	ұлттықуниверситеті

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

______________________________________

3Берілген. шылауларменс	өйлемқұрастырыңыз.
Үшін:
Сайын:
Туралы:
Арқылы:
Шейін:
Қарай:
Гөрі:
Бұрын:
Соң:
Қатар:
Бірге:
Қоса:
4Сөздерді. тиістіорындқойып,мақалрына	-мəтелқұраңыз.
6. Аз,де,жетп,жігітке,өнерс	.
7. Алды,қызыл,өнер	,тіл_____________________________________.
8. Ашық,өн,есікрліге	__________________.

9.Кілемде,өлеңде,с өнері,зқол__________________________.

10.К,өнерркі,жігіт_________________________________________.

3- сабақ Ұлттық байлықпенұлттыққұндылықтар

1Мəтін. оқып,аударыңыз. і
	Ұлттықбайлық	- белгілібіруақытмерзіміндегі	қоғамның бүкілосымерзімгедейінгі
дамуыкезеңінадамдегі		ардыңеңбегіменжасалған	материалдық игіліктерініңжиынтығы.
Ұлттықбайлықжинақəрінəткөралғижелісанеткіштержатадыатыжəмемлекеттіңн
экономикалықдамудеңгейініңайнасыдесеболады.Ұлттықбайлық				— бұлматериалдық
жəнеруханиигіліктердіңжиынтжəнеосыуақыттабарлығықоғамменшігіндеболады.
Ұлттықбайлыққұрамынае:аледір
а)негізгіөндірістікжə емеқорлар;стік
ə)а йналмалыөндірістікқорлар;
б)материалдықрезервменсақтандыруқо;
в)айналқор; ым
г)тұрғындармүлкі.
Ұлттықбайлыққұрамынанегізгіжер,о ,масондайр			— ақтабиғиресурстар	жатады жəне
олнатуралдытүрдеесептелінеді.
Қазақстанөзініңауқымы		бойыншаұлттықбайлықтыңүлкенкөли .леБіздіңмнген
республикадажалпыжеркөле222,5млн.гамөлшерішіндеі құрайды,оның82%				-ауыл
шаруашылығыжерінежат.Қ зақстандады21,7млн.гаормменегістіктербиғи, мың11
ЕҰУФ703	-09-12Оқу -əдістемелікқұралы.Үшіншібасылым