1.Эвалюцыя менеджменту. Школы. Перыядызацыя:1.старажытны (9 тыс да н.э.- 18 ст.) перыяд накаплення ведаў. У стараж Егіпце быў развіты дзяржаўны апарат. Платон зрабіў першы попыт размежав. ф-цый кіравання.2.Індустрыяльны 1736-1830 фармір. навуковыя накірункі і школы менеджменту. Сміт правеў аналіз розных формаў раздзялення працы. Оуэн сфарм.идэю гуманізма вытворчасці.3.Сістэматызацыя 1856-1960 новыя школы і плыні ў кіраванні.4.Інфармацыйны 1960- сенн. дзень.Школы кіравання :Школа навуковага кірав.( Тэйлар, Эмнсан, Гант, Файоль,Вебер) Надзялялася увага пытанням эфект. Працы на аснове аналізу зместу работы і яе элем. Уключ. Палажэнні:
навуков прынц арг-цыі працы
рацыяналізац. Працоуных аперацый
нарміраванне працы
раздзял. Працы у кірав.
раздз. Адказн. За вынікі працы пам. Менедж. І рабоч.
Ідыі:
навуков падых. Да менеджм. І яго прынцыпаў. Аналіз зместу раб. І спос. Яе выкан.
Нармірав. працы
Работа з кадрамі
Матывацыя працы раб-ка.
Класічная школа ў кіраваняі(1920-1930)- Файоль, Муні , Бернард.Вызнач. ф-цыі менеджараў, асноўныя заканамернасці, прынцыпы і ф-цыі менеджм., пабудова арг-цыі( структура і кірав. Раб-камі). Сфармірав. працэсны падыход да кіравання. Галоўн. Мэта:распрацоўка прынцыпау кіравання. Асн. Уклад даследчыкаў:
Разгляданне кірав. Як працэса, які склад. з узаемасвяз. ф-цый
былі сфармул. асн. прынц. кірав.
распрацав. Канцэпцыя менеджменту персанала
школа чалавечых адносін і паводзінскіх навук 1930-1960 Фаллей, Бернард, Саймон,Орнов.Праблемы:
Сац-ная адказнасць кіраўніцтва перад раб-камі
індывід. Псіхалогія
распрац. Кансульт. З раб-камі
удасканал. Працы у самой сіст. Кірав.
стымуляв. Ініцыятывы
забеспяч. Адзінства мэтаў і намаганняў членаў калектыва
галоуны навуков. Уклад:павыш. эфект. Арг-цыі забяспечв.павыш. эфект. Чалавеч. Рэсурсаў школа паводзінскіх навук: Грегор, Вебер,Асн. Кірункі:
сац-нае узаемадз. у вытворчым калектыве
матывацыя да працы
аутарытэт і ліэрства у калектыве
фармальныяі нефармальн. Арг-цыі
камунікацыя у арг-цыях
змяненне зместу работы і якасці працоунай жызні
Вынік:Правільн. выкарыст. навукі зауседы будзе садзейнічаць павыш. эфект. Працы. Сення- адносіны да раб-кау як да эфект. чалавеч. рэсурсаў, улік розных фактараў, якія уплыв. на эфект. Працы
Школа сац-ных сістэм 50-60 г.
Сучасныя падыходы кіравання:Беларус. 90-х ; Сусветн.-60-х Сістэмны падых. Да менеджменту- разгляд. Сувязі, цалкавасць адкрытых сістэм. Ф-цыя –як адкрытая сац.сістэма.
У сац. Аднос.- цалкавасць-вызнач.пастаянствам адносін. Прадстаунік сістэмы- орган кіравання, вызначае місію,роля кіраўніка у сістэме выклік. Неабходн.раздзялення працы.2. сітуацйны падыход: у рознай вытворч. Сітуац. Неабх. Выкараст.свае метады кіравання.Цэнтральным фактарам сітуац. Падых. З’яул. Сама сітуацыя.3. Кіраванне па мэтам: заснав. На прынцыпах:- сістэма кірав. Пав. Забіспечв. Дасягн. Усіх мэтаў і задач арг-цыі-кожны кіраўн. Павинен Мець дакладн.мэты ў межах сваіх абавязкаў- мэты і зад. Менедж. Пав. УскладняццаКіраанне- ф-цыя арганізаван.сістэм Тэйлар. Пранцыпы навуков кіравання:
прынцып навуков.- кірав. Пав. Здзяйсн. На навуков. Аснове навук метадаў з улікам наяўн бібл. б\гр. рэсурсаў
Пр. сістэмнасці- працэсы адбыв. У якасці адзін. Сістэмы
Пр. зваротнай сувязі- з’яўл. Асновай самарэгулявання і разв. Б-кі
Пр: аптым. Спалуч. Цэнтраліз. І дцэнтралізац.
Арганізац. Прынцыпы:
Пр. едіноначалія- кіраўн. Прымае самаст. Раш.
Калегіяльнасць-раш. Прабл. Групай асоб
ділегірованіе паўнамоцтваў-кіраўн. Перадае падпарадкаванаму прнім. Кіраўніч. Рашэнні
Рацыянальн. Сістэмы кіравання-задачы функцыянав. Б-к раш. Экан. Спосабамі.
2. Фарміраванне канцэпцыі бібліятэчнага менеджменту
Менеджмент- профессион. Область деят-ти, связан. С постановкой целей и разработкой способов их достижения. Процесс менеджмента предполагает выполнение ф-ций планирования, орг-ции, контроля, мотивац. Ключевыми факторами библ. менеджмента явл.: эффет. использов. человеч. потенциала, формиров коммуникац. М.д.людьми, неотделимость от организац-ной структуры; эволюционный хар-р развития систем и методов,условиям, дополнение сложившихся структур и постепенное их приспособление к новым; приоритет стратегической направленности управления. В н 90-х.г. сформиров. Концепция библ. Менеджента. Библиот. Менеджм. Трансформирует управление б-кой как частное направление б\ведения в самостоят. Научную дисциплину, облад. Объктом и предметом. Объект- б-ка. Предмет- закономерности управленческой деятельности б-ки. Библиот. Менеджмент изуч. Собств. Сферу объективн. Реальности, спецефич. Только для него законы и закономерности данной системы, особые формы проявления и механизмы действия этих законов и закономерностей.Основные исходные посылки новой концепции свод. К след.:Ориентац. На самореализующего ч-ка, б-ка рассматрив. Как открытая система, б-ка д. постянно обновляться. Главные требов. К системе управл. – простота и гибкость.
Тыпалогія кіравання ў сучаснай навуцы. Распрацавалі Суслава, Кармоўскі. Тыпалогія – упарадкаваная, сістэмная разнастайн. ўяўленняў аб менедж. Тыпы кіравання: фармальнае, нефармальн., стратегічн.,тактычн., стабільн., няўстойлівае, цэнтралізов., дэцэнтралізов., традыцыйн., інавацыйнае.
3. Основные понятия и категории библиот. Менеджмента
Менеджмент – праф. вобласц. дзейнасці, якая звязана з пастаноўкай мэтаў і распрацоўкай спосабаў іх дасягнення.
Працэс менеджменту – выкананне функцый планавання, арганізацыі, кантроля і інш. Працэс здзяйснення прафесійнай падрыхтоўкі спецыялістаў-менеджэраў, якія забяспечваюць эфектыўную працу работнікаў.
Менеджмент - (оксфордскій словарь) – кіраванне; 1. Спосаб, манера весці стасункі з людзьмі; 2. Улада і мастацтва кіравання; 3. Орган кіравання, адміністратыўная адзінка; і інш.
У 20 ст. менеджмент вылучыўся у самастойную навуку міждысцыплінарнага характарую
За апошнія 20 гадоў менеджмент змяніўся адпаведна патрабаванням інфармацыйнай стадыі развіцця грамадства.
Сучасны стан. Фактары:
1. эфектыўнае выкарыстанне чалавечага патэнцыялу, якое накіравана на развіццё здольнасцей людзей да сумеснай працы
2. фарміраванне камунікацый паміж людзьмі і вызначэнне індывідуальнага уплыву кожнага работніка ў агульны вынік.
3. нераздзялімасць культуры арганізацыі і менеджмента.
4. эвалюцыйны характар развіцця сістэм і метадаў.
5. дапаўненне, а не парушэнне структуры, якая склалася ў кіраванні/рэарганізацыйная працэсы.
6. прадбачанне змяненняў, гібрыднасцьі экстрэннасць кіраўнічых рашэнняў на аснове ініцыятывы, творчасці.
7. прыярытэт стратэгічнай накіраванасці ў менеджменце, які дазваляе спраўляцца з праблемамі і адэкватна рэагіраваць на знешнія рэзкія змяненні.
У п 90 гг. сфарміравалася канцэпцыя бібліятэчнага менеджмента, якая адлюстроўвае новыя падыходы да разумення і інтэрпрэтацыі важных палажэнняў тэорыі і практыкі кіраўніцтва бібліятэкамі розных тыпаў і відаў. Фарміраванне канцэпцыі абумоўлена фактарамі:
1. змяніўся характар сацыяльна-эканамічнага асяроддзя.
2. крызіс традыцыйнай сістэмы кіравання.
3. партэбы ў распрацоўцы канструктыўнай стратэгіі развіцця.
Бібліятэчны менеджмент – самастойная навуковая дысцыпліна, якая мае асабісты аб’ект і прадмет.
Аб’ект - бібліятэка.
Аб’ект пазнання – усё тое, на што накіравана дзейнасць даследчыка.
Бібліятэка як складаная сацыяльна-эканамічная, культурная сістэма характарызуецца разнастайнасцю з’яў.
Прадмет – частка аб’етыўнай рэальнасці.
Прадмет бібліятэчнага менеджмента - сукупнасць заканамернасцей кіраўнічай дзейнасці бібліятэкі.
Бібліятэчны менеджмент вывучае уласную сферу аб’ектыўнай рэальнасці, спецыфічныя для яго законы і заканамернасці дадзенай рэальнасці, асобыя формы праяўлення і механізмы дзеянна законаў і заканамернасцей.
Пасылкі новай канцэпцыі:
1. арыентацыя на чалавека, які сам рэалізуе сябе
2. бібліятэка – адкрытая сістэма, складаецца з людзей, людзі аб’яднаны сумеснымі каштоўнасцямі, якія фарміруюць арганізацыйную культуру.
3. бібліятэка павінна пастаянна абнаўляцца і адаптавацца да знешніх фактараў (чытачоў)
Новая парадыгма кіравання заснавана на сістэмным і сітуацыным падыходзе. Як сацыяльны інстытут бібліятэка функцыянуе ва ўмовах сітуацыйнага падыхода, які азначае, што ўся унутраная пабудова сістэма кіравання – гэта адказ на розныя ўздзеянні знешняга асяроддзя.
Бібілятэчны менеджмент патрабуе новых устаноў персаналу, новай кіраўнічай культуры ---- імкненне да перамен, гатоўнасць да рызыкі, арыентацыя на творчае засваенне інавацый.
Кожная бібліятэка павінна выбраць сваю мадэль кіравання, але асноўныя характарыстыкі – прастата і гібкасць.
Характарыстыкі мадэлі:
1. невялікія падраздзяленні з больш кваліфікаванымі спецыялістамі
2. невялікая колькасць ўзроўняў кіравання.
3. аб’ём і наменклатура услуг, характар і крытэрыі ацэнкі якасці работы павінны быць арыентаваны на карыстальніка.
Бібліятэка павінна адпавядаць крытэрыям:
1. наяўнасць 2 людзей, якія лічаць сабе калектывам.
2. наяўнасць адной мэты.
3. наяўнасць членаў калектыва, якія працуюць разам для дасягнення мэты.
Бібліятэкі маюць агульныя характарыстыкі, як арганізацыі:
1. наяўнасць рэсурсаў (чалавечых, фінансавых, фондаў, тэхналогій, інфармацыі)
2. залежнасць ад знешняга асяроддзя (кантакты)
3. гарызантальнае раздзяленне працы.
4. структурныя падраздзяленні.
5. вертыкальнае раздзяленне працы.
У механізме кіравання бібліятэкай узаемадзейнічаюць 2 элементы:
1. кіруемая сістэма (бібліятэка-аб’ект. Таксама аб’ектам акрамя бібліятэкі з’яуляюцца аддзелы, персанал.)
2. кіруючая сістэма (Суб’ект). Суб’ект – калектыўны орган кіравання, гэта кіраўнікі розных рангаў.
Узаемадзеянне суб’екта і аб’кта кіравання рэалізуецца праз сістэму элементаў кіравання, якая уключае:
- мэты
- структуру
- кадры
- прынцыпы
- функцыі
- метады
- тэхналогію кіравання.
Адна з галоўных задач кіравання – устанаўленне мэтай дзейнасці кіравання.
Мэтавая функцыя рэалізуецца праз устанаўленні місіі бібліятэкі, якая адлюстроўвае сэнс існавання бібліятэкі. У мэце дэталізуецца статус бібліятэкі, апісваецца прынцыпы яе работы, вызначаюцца самыя важныя характарыстыкі кіравання. Галоўная мэта бібліятэкі - інтарэсы карыстальніка, іх задавальненне, жаданні карыстальніка, яго каштоўнасці. Місія бібліятэкі фармулюецца кіраўніцтвам, адказным за яе рэалізацыя. Яна рэалізуецца праз пастаноўку і рэалізацыю мэтаў бібліятэкі.
Мэты – канкрэтызацыя місіі бібліятэкі.
Мэта кіравання - сукупнасць якасных, змястоўных характарыстык будучага стану бібліятэкі. Яны дыферынцыруюцца па
1. зместу - кадры - тэхналогіі - эканамічныя рэсурсы - чытачы
|
2. узроўню кіравання - агульнабібліятэчныя - канктэтнага структурнага падраздзялення
|
3. часу выканання - доўгатэрміновыя - кароткатэрміновыя
|