Ааааааааааааааааааа

Aйналым активі мен қысқа мерзімді пассив арасындағы қолайлы арақатынасқа жету үшін:компанияның өтімділігін біршама жеткілікті деңгейде ұстау;компанияны қаржыландыруға жұмсалатын шығынды барыншы төмендету;өндіріс пен өнім өткізу кестесін сақтау.

Aйналым капиталы:қоймадағы дайын өнім;айналым қаражаты;кәсіпорынның ақша қаражаты.

Ағымдағы шығындар құрамына кәсiпорынның қандай шығындары кiредi: жалпы және әкiмшiлiк шығындар; өткiзу шығындары; пайыздар бойынша шығындар Ағымдағы шығынды жоспарлау процесінде ескерілетін факторлар: баға факторы; оның номенклатурасы мен ассортиментінін ауытқуы; өндірістің және өнім сату көлсмінің өзгеруі Айналмалы капиталды облигациялар шығару жолымен тарту АҚ ға келесідей артықшылықты береді: Облигациялардың эмиссиясы АҚ ды басқарудағы бақылауға кедергі келтірмейді; Облигациялар қор нарығында басқа да бағалы қағаздарға қарағанда тұрақты болады; Облигациялардың акцияларға қарағанда таралу мүмкіндігі жоғары.

Ағымдағы шығынды жоспарлау процесінде ескерілетін факторлар:өндірістің және өнім сату көлемінің өзгеруі;оның номенклатурасы мен ассортиментінің ауытқуы;баға және өзге де факторлар.

Айналмалы капиталды облигациялар шығару жолымен тарту АҚ ға келесідей артықшылықты береді:Облигациялардың эмиссиясы АҚ ды басқарудағы бақылауға кедергі келтірмейді.Облигациялар қор нарығында басқа да бағалы қағаздарға қарағанда тұрақты болады.Облигациялардың акцияларға қарағанда таралу мүмкіндігі жоғары.

Айналым капиталы жоспарлау,есептеужәне талдау практикасында келесі белгілер бойынша топтастырылады:өндіріс прщцесіндегі функционалдық рөліне және бақылау, жоспарлау және басқару практикасына байланысты;айналым капитал қалыптасатын көзге және өтімділікке байланысты;капиталды салу әуеклінің дәрежесіне және маериалды- мүліктік маңызына байланысты.

Айналым активі мен қысқа мерзімді пассив арасындағы қолайлы арақатынасқа жету үшін:өндіріс пен өнім өткізу кестесін сақтау;компанияның өтімділігін біршама жеткілікті деңгейде ұстау;компанияны қаржыландыруға жұмсалатын шығынды барынша төмендету. Айналым капиталы: кәсіпорынның ақша қаражаты; айналым қаражаты; қоймадағы дайын өнім Ағымдағы шығындар құрамына кәсiпорынның қандай шығындары кiредi: өндiрiстi басқаруды ұйымдастыру шығындары, өнiмiд өткiзудiң үстеме шығындары мен ғылыми-зеттеу жұмыстары; жалпы және әкiмшiлiк шығындар; өткiзу шығындары Айналым капиталын мөлшерлеу қажеттілігі:Материалдық құндылықтар қорын құруға жеткілікті айналым капиталының көлемін анықтау; Дайын өнім дайындауға қажетті айналым капиталының көлемін; Аяқталмаған өндіріске қажетті запастар мен басқа да айналым капиталының көлемін анықтау Айналым капиталының айналымдылығын бағалау үшін көрсеткіштері: тура айналымдылық коэффициенті (айналым саны) ; айналым капиталының күнмен есептелетін айналымдылығы; кері айналымдылық коэффициент Айналым капиталының құрамы: Қоймадағы дайын өнім ; Дебиторлық берешек; Кәсіпорынның ақша қаражаттары Айналым қаражаттарын қолданудағы тиімді дәрежесін анықтайтын көрсеткіштер: Күндермен белгіленген айналымдылық жылдамдығы; Тиеу коэффициенті; Айналымдылық коэффициенті Айналым қаражаттарының нормативін есептеу әдістері: аналитикалық.; коэффициенттік; тура есептеу әдісі.

Айналым капиталы жоспарлау, есептеу және талдау практикасында келесі белгілер бойынша топтастырылады:айналым капитал қалыптасатын көзге және өтімділікке байланысты;өндіріс процесіндегі функционалдық роліне тән бақылау, жоспарлау және басқару практикасына байланысты;капиталды салу тәуекелінің дәрежесіне және материалдық-мүліктік маңызына байланысты.

Айналым капиталы: кәсіпорынның ақша қаражаты; айналым қаражаты; қоймадағы дайын өнім

Айналым капиталын мөлшерлеу қажеттілігі: Материалдық құндылықтар қорын құруға жеткілікті айналым капиталының көлемін анықтау; Дайын өнім дайындауға қажетті айналым капиталының көлемін; Аяқталмаған өндіріске қажетті запастар мен басқа да айналым капиталының көлемін анықтау

Айналым капиталын пайдалану тиімділігінің көрсеткіші:алынатын пайданың артуы;өнім мөлшерінің өсуі;осы капиталды үнемдеу.

Айналым капиталының айналымдылығын бағалау көрсеткіштері:Айналымдағы қаражаттарды жүктеу коэффициенті;Айналым қаражаттарының айналымдылығы;Айналым қаражатының бір айналымының ұзақтығы.

Айналым капиталының құрамы Қоймадағы дайын өнім; Дебиторлық берешек; Кәсіпорынның ақша қаражаттары

Айналым қаражаттарын қолданудағы тиімді дәрежесін анықтайтын көрсеткіштер Күндермен белгіленген айналымдылық жылдамдығы; Тиеу коэффициенті; Айналымдылық коэффициенті

Айналым қаражаттарының нормативін есептеу әдістері:аналитикалық.коэффициенттік.тура есептеу әдісі.

Айналым қаражаттарыныңменшікті көздері:резервтік капитал;жарғылық капитал;жинақтау қоры лизинг.

Айналым қаражатын қалыптастыру көзінің құрылымы: меншік көз;қарыз көзі;қосымша тартылған көздер.

Айналым қаражатының қарыздық көздері қысқа мерзімді қаржылық салымдар ; коммерциялық кредит; банктің ұзақ мерзімді кредиттері

Айналым қаражатының қосымша тартылған көздері: күмәнді борыш бойынша резерв; тұтыну қоры; қайырымдылық жне өзге түсім Айналым қаражатының меншікті көздері:Резервтік капитал; Жарғылық капитал; Жинақтау қоры Айналым құралдарының айналым коэффициенті: Есептік кезеңдегі айналым құралдарының айналым санын көрсетеді; Айналым құралдарының есепті кезеңдегі жасаған айналым санын көрсетеді; Айналым құралдарының есепті кезең ішінде жасаған айналым санын сипаттайды Айналыс қаражаттарының элементтері:есеп айырысу қаражаттары; дебиторлық берешек; ақшалай қаражаттар Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы келесі жолмен өзгертілуі мүмкін:акцияның номиналдық құнының көтерілуі; акцияның номиналдық құнының төмендеуі; қосымша акция санын орналастыру Акцияның негізгі түрлері: атаулы; жай; артықшылықты Ақша ағынын болжауға операция кіреді: ақшалай қаражаттың кетуінің болжамы және таза ақша ағынының есебі ; қысқа мерзімді қаржыландыруға жалпы қажеттіліктің есебі; кезең ішіндегі ақша түсімінің болжамы Ақша ағынын талдаудың кезеңдері: кірістілік нормасының бағасы; тәуекел деңгейінің бағасы; ақша ағынының тәуекел деңгейінің бағасы Ақша қаражатының есептен шығу себептері: Қысқа мерзімді несиелерді өтеу; Негізгі капиталды сатып алу; Ұзақ мерзімді несиелерді өтеу Ақшалай несиелеудің келесідей түрлері қолданылады:Салықтық несие, инвестициялық салықтық несие; Қаржылық несиелеу.; Коммерциялық несиелер.

Айналым қаражатының қосымша тартылған көздері: күмәнді борыш бойынша резерв; тұтыну қоры; қайырымдылық және өзге түсім

Айналым қаражатының меншікті көздері: Резервтік капитал; Жарғылық капитал; Жинақтау қоры

Айналым құралдарының айналым коэффициенті:; Есептік кезеңдегі айналым құралдарының айналым санын көрсетеді; Айналым құралдарының есепті кезең ішінде жасаған айналым санын сипаттайды; Айналым құралдарының есепті кезеңдегі жасаған айналым санын көрсетеді

Айналымдағы қаражаттарды жүктеу коэффициенті

Айналыс қаражаттарының элементтері: есеп айырысу қаражаттары; дебиторлық берешек; ақшалай қаражаттар

Акционерлңк қоғамның жарғылық капиталы келесі жолмен өзгертілуі мүмкін:акцияның номиналдық құнының көтерілуі;акцияның номиналдық құнының төмендеуі;қосымша акция санын орналастыру.

Акцияның негізгі түрлері:артықшылықты;атаулы;жай.

Акцияның құндық бағасының түрлері:Нарықтық құн;Эмиссиялық құн;Номиналдық құн.

Акцияның негізгі түрлері атаулы; жай; артықшылықты

Ақша ағынын болжауға операция кіреді:қысқа мерзімді қаржыландыруға жалпы қажеттіліктің есебі;ұзақ мерзімді қаржыландыруға жалпы қажеттіліктің есебі;ақшалай қаражаттың кетуінің болжамы және таза ағынының есебі.

Ақша ағынын талдаудың кезеңдері: кірістілік нормасының бағасы; тәуекел деңгейінің бағасы;ақша ағынының тәуекел деңгейінің бағасы

Ақша қаражатының есептен шығу себептері: Қысқа мерзімді несиелерді өтеу; Негізгі капиталды сатып алу; Ұзақ мерзімді несиелерді өтеу

Ақшалай қаражат жатады :валюталық шот, бағалы қағаз;касса , есеп айырысу шоты;өзге ақшалай қаражат , басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен есеп айырысу.

Ақшалай несиелеудің келесідей түрлері қолданылады:Салықтық несие, инвестициялық салықтық несие.Қаржылық несиелеу.Коммерциялық несиелер.

Амортизацияны есептеу әдістері:жеделтетіп есептен шығару;құнды біркелкі (тура) есептен шығару;өндірістік әдіс.

Антисипативтік тәсіл:d=d/s;d=D/S;d=D/S.

Артықшылығы бар акция құқық береді :компанияның жойылу кезінде активтер қалдығында үлеске ерекше құқық;кепілдемелі тіркелген дивиденд нысанында дивиденд алуға;бірінші болып дивидендтерді алуға.

Артықшылығы бар акция түрлері: кумулятивті; дивиденттің жылжымалы ставкасымен; конвертирленетін Аяқталмаған өндірісте активтер әдістермен есептелінетін және бағаланатын әдістер:тура шығындар статьясы - өзіндік құн бойынша; материал, шикізат және жартылай фабрикаттарды өзіндік құнмен алуы; нақты немесе нормативтік өндірістік өзіндік құн бойынша

Артықшылықты акцияны есептеу формасы: =*100%:; =(); =*100%/.

Аяқталмаған өндірісте активтер келесідей әдістермен есептеледі және бағаланады :материал, шикізат және жартылай фабрикатарды өзіндік құнмен алуы;нақты немесе нормативтік өндірістік өзіндік құн бойынша;тура шығындар статьясы - өзіндік құн бойынша.

Аяқталмаған өндірісте активтер әдістермен есептелінетін және бағаланатын

ББББББББББББББББББББ

Баға стратегиясы:бәсекелестер деңгейінде баға қою, нейтралдық баға қалыптастыру;бәсекелестерден бірнеше төмен баға қою, баға стратегиясы;бәсекелестерден бірнеше жоғары баға қоб, сыйақылық баға қалыптастыру.

Бағалау процесінде несие бойынша пайыздық ставка ....... талап етеді.Ол келесідей болу керек:Қарыз алушының қарыз көлемінің өсуі,қарыз алушылардың несиесін сақтандыру.Акциз сомаларын төмендету.Несие келісімшартына сәйкес,арнайы тәуекелдердің жабуын жоғарылату.

Бақылау жүйесі компания басшыларын төмендегі мәселелр бойынша көмектеседі:іс әрекетті орындамаған нақты орындаушының қателіктерін анықтауда;балама іс – әрекет арасынан таңдау жасау, белгіленген кезеңде орындалуға тиіс іс әрекет жоспарлауда;қателіктерді түзеуде және табысқа жету мәселелерінде көмек көрсетуде.

Бақылау жүйесінің негізгі элементтері:Бюджетті бақылау технологиясы;Бақылау обьектісі;Бақылау нысаны.

Баланс абсолюттік болу үшін арақатынас болуы тиіс:А3≥П3;А4≥П4;А1≥П1, А2≥П2

Баланс пассивінде капитал талдау мақсатында міндеттемемен өтеу мерзімі:ұзақ мерзімді пассив;қысқа мерзімді пассив;меншік капитал.

Баланстың абсолюттік өтімділігі келесі көрсеткіштердің көмегімен анықталады:Банктің есеп айырысу шотындағы және кассадағы ақша-қаражаттары.Қысқа мерзімді қаржылық салымдар.Қысқа мерзімді міндеттемелер.

Баланстың пассиві мерзімділігінң дәрежесі бойынша топтастырылады: қысқа мерзімді пассив; ұзақ мерзімді пассив; тұрақты пассив

Банк кредит бергенде төмендегілерді ескеруге тиіс:Активтердің болуы;Қаржылық жай-күйі және оның даму келешегі;Кәсіпорынның және оның басшысының беделін.

Банк қарыз алатын кәсіпорындардың ресми есептілігіне сүйене отырып:баланстың өтімділігі;қаражаттың пайдалану тиімділігін;кәсіпорынның қорлары мен басқа да активтерінің жай-күйін.

Банк таңдар алдында несие алушы мынадай факторларды есепке алу қажет:Құрылтайшылар құрамы, ұйымдық – құқықтық мәртебесі, банктің саясаты және мақсаттары, соңғы жылдағы қызмет нәтижесі.Банктің заңды тұлғалар арасындағы негізгі клиентурасын зерттеу.Банк көрсететін қызметтердің сапасын және әртүрлілігін анықтау.

Банк таңдау кезінде несие алушының ескеретін факторлары:Банктер мен заңды тұлғалар арасындағы арақатынасын зерттеу.Несие алудағы жеңілдіктер.Облигация шығару туралы қорытынды есепті тіркеу.

Банктiк қарыздарды тарту саясаты келесі кезеңдерді қосады:Соңғы 5 жылдағы несиені пайдалану тиімділігі.Банктік несиелерді қолданудың мақсаттарын анықтау.Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелер арасындағы бағалаудың арақатынасы.

Банктік несие нысандары: контокорентті; жедел кредит;коммерциялық кредит

Банктің қарыз алушылармен негізгі қатынастары:Несиелеуге мәлімдеменің кеңейтілуі.Қарыз алушының несиелік қабілеттілігін талдау.Несиелік келісімшартты дайындау.

Банктің несиелік пайыздық мөлшерлемесін жеке несиелік мәміле үшін келесідей көрсеткіштермен анықтайды:Ұлттық Банктің қайта қаржыландыру ставкасы.Нақты коммерциялық мәмiле бойынша таза пайда.Несие формасындағы қаражаттардың көздерi.

Басқа компаниялардың қызметін басқару мақсатындағы холдинг компаниясының іс-әрекеті: Бақылау акцияларын иелену; Бақылау;Басқару

Басқарушылық тәртіптеме жүргізудің бұл жылжымайтын тәртібін орнату ұсынылады:Талдамалық материалды рәсімдеуді және оларды корпорацияның дирекциясына табыс етуді қамтамасыз ету;Айдың, тоқсанның жоспарлық, функционалдық және жиынтық бюджеттен нақты ауытқуды жедел талдау;Өндірістік емес шығыс ысырапты, сондай-ақ талдау барысында анықталған қымбаттайтын факторларды жою жөніндегі іс-шараларды әзірлеу.

Батыс корпорация практикасында (АҚШ, Канада, ЕЭС, Жапония) бір компанияның басқалармен қосылуында заңмен бетітілген 3 негізгі әдіс қолданылалды: бақылау акция пакетін сатып алу жолымен бірігу; компания активтерін алу жолымен басып алу; бірігу немесе консалидация

Бизнесті ұйымдастырудағы акционерлік пішіндердің артықшылықтары:Қаржыларды жоғары деңгейде ұйымдастыру.Акционерлер пайдасына қосарлы салық салынуы.Қосымша құралдарды жылдам жинақтаудың болуы.

Бөлінбеген кіріс :орны толтырылмаған залал;өткен жылдардың бөлінбеген табысы;есепті жылдың бөлінбеген пайдасы.

Бухгалтерлік баланстың өтімділігі келесі көрсеткіштердің көмегімен анықталады:Ағымдағы өтімділік.Абсолюттік өтімділік.Жалпы өтімділік.

Бухгалтерлік есепте даяр өнімді бағалау түрлері:кәсіпорынның шартты бағасы бойынша;өндірістік өзіндік құн (жоспарлы, нақты);толық өзіндік құны, оған өндірістік және коммерциялық шығын.

Біркелкі (тура) есептен шығару әдісі:объектінің амортизацияланатын құны объект қызмет ететін бүкіл мерзім бойы біркелкі есептен шығарылады;амотизация нормасы қызмет ету мерзімінің ұзақтығына және тарату құнына байланысты;амортизация нормасы тұрақты болып табылады.

Бюджет келесі белгілер бойынша жіктеледі: көрсеткішті есептеу тәсілі бойынша – өткен кезеңнің деретеріне негізделетін және басынан бастап әзірленетін; жасалу кезеңділігі бойынша- кезеңді және тұрақты; өзгерістің ықпалын есептеу бойынша – тіркелетін, өзгеретін және көп нұсқалы

Бюджеттеу жүйесін ұйымдастыру үшін құрылған орталықтар: шығын, өндіріс және негізгі құрал жабдықпен жабдықтауды басқару; кіріс, коммерциялық және маркетингтік қызметті басқару; пайда, қаржы қызметін басқару

Бюджетті бақылау:шығыстың бюджеттегі көрсеткіштерінің орындалуын бақылау;кірістің жоспарлы бюджетке жекелеген орындалуын бақылау;кіріс пен шығыстың бюджеттегі көрсеткіштерінің орындалуын бақылау.

Бюджетті басқаруға көшу үшін бірінші кезекте орындалатын іс- әрекет:қызметкерлердің есебін жүргізу;басқарушылық есеп пен есеп беруді енгізу;экономикалық әлеуетті талдау.

Бюджетті әзірлеу үшін келесі ақпарат пайдаланылады:Өндірістік шығынның ауыспалылары жөніндегі әрбір тауар тобы бойынша деректер;Тұрақты ауыспалы жөніндегі қорытындыланған, жеке түрлерге бөлінген деректер;Өнімді сатудан алынатын түсім жөніндегі болжамды деректер.