Акадэмiя кіравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь
Cicтэма адкрытага навучання
С. Ф. Шымуковіч
Гісторыя Беларусі
Курс лекцый Частка і
2-е выданне
Мiнск
2004
УДК 338(475)(075.8)
Б
Ш61
Серыя заснавана ў 2001 годзе
Рэкамендавана да выдання Камісіяй па прыёмцы і атэстацыі электронных версій вучэбных і вучэбна-метадычных матэрыялаў Акадэмii кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь.
Двукуецца па рашенню рэдакцыйна-выдавецкага савета Акадэмii кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь.
Шымуковiч С.Ф.
Ш61 Гiсторыя Беларусi: Курс лекцый. Частка I. 2-е выдан-не / Шымуковiч С.Ф. – Мн.: Акадэмiя кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь, 2004. – 236 с.
ISBN 985-457-267-6 (ч.I)
ISBN 985-457-269-2
Курс лекцый прызначаны для студэнтаў сістэмы адкрытай адукацыі Акадэмii кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь, якія навучаюцца па спецыяльнасці "Дзяржаўнае кіраванне і эканоміка".
УДК 338(475)(075.8)
ББК 659Я73
|
ISBN 985-457-267-6 (ч.I) |
|
Шымуковiч С.Ф., 2004 |
|
ISBN 985-457-269-2 |
|
Акадэмiя кiравання пры Прэзiдэнце Рэспублiкi Беларусь, 2004 |
ЗМЕСТ
ТЭМА 1. ПРАДМЕТ, МЕТАДЫ І ЗАДАЧЫ КУРСА “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ”. ВЫВУЧЭННЕ КУРСА “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ” Ў СІСТЭМЕ “АДКРЫТАЯ АДУКАЦЫЯ” 9
Лекцыя 1. Прадмет, метады і задачыкурса “Гісторыя Беларусі”. Вывучэнне курса “Гісторыя Беларусі” ў сістеме “Адкрытая адукацыя” 9
Прадмет гісторыі Беларусі 9
Перыядызацыя курса эканамічнай гісторыі 12
Метадалогія эканамічнай гісторыі Беларусі 14
Крыніцы па гісторыі Беларусі. Асноўныя задачы навукі “Гісторыя Беларусі” 16
Задачы вывучэння гісторыі Беларусі ў сістэме “Адкрытая адукацыя” 20
Кантрольныя пытанні да тэмы №1 21
ТЭМА 2. ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСКІХ ЗЕМЛЯЎ У ЧАС ПАНАВАННЯ ПЕРШАБЫТНАГА ГРАМАцТВА (100 – 40 ТЫС. г. ДА Н. Э.) 22
Лекцыя 2. Гісторыя беларускіх земляў у час панавання першабытнага грамацтва (100 – 40 тыс.г. да н.э.) 22
Палеаліт (100-9 тыс. г. да н.э.) 24
Мезаліт (9-5 тыс. г. да н.э.) 28
Неаліт (5-3 тыс. г. да н.э.) 29
Бронзавы век (2 – пачатак 1 тыс. да н.э.) 31
Жалезны век (7-6 ст. да н.э. – 6-7 ст. н.э.) 35
Паходжанне беларусаў 37
Кантрольныя пытанні да тэмы №2 41
ТЭМА 3. РАННЕФЕАДАЛЬНАЕ ГРАМАдсТВА НА БЕЛАРУСІ. ПЕРШЫЯ ДЗЯРЖАЎНЫЯ ЎТВАРЭННІ НА БЕЛАРУСКАЙ ЗЯМЛІ Ў X – XIII СТСТ. 42
Лекцыя 3. Раннефеадальнае грамадства на Беларусі. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на беларускай зямлі ў Х – ХІІІ ст.ст. 42
Сацыяльна-эканамічнае развіцце беларускіх земляў у X – XIII стст. 42
Першыя дзяржаўныя ўтварэнні. Полацкае, Тураўскае княствы і княствы Панёмання ў X – XIII стст. 46
Рэлігія славян. Распаўсюджанне хрысціянства на Беларусі 57
Кантрольныя пытанні да тэмы №3 60
ТЭМА 4. УТВАРЭННЕ ВЯЛІКАГА КНЯСТВА ЛІТОЎСКАГА. ПАЛІТЫЧНАЯ І ЭКАНАМІЧНАЯ ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСКА-ЛІТОЎСКАЙ ДЗЯРЖАВЫ Ў XIII – ПЕРШАЙ ПАЛОВЕ XVII СТст. 62
Лекцыя 4. Утварэнне Вялікага княства Літоўскага. Палітычная і эканамічная гісторыя беларуска-літоўскай дзяржавы ў ХІІІ – першай палове XVII стагоддзяў 62
Утварэнне Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага. Палітычнае становішча ВкЛ да сярэдзіны XVI ст. 62
Асноўныя накірункі развіцця ВкЛ у 70-я гг. XIV – XV ст. 70
Палітычнае становішча Беларусі ў першай палове XVI ст. 78
Дзяржаўны лад і органы кіравання ў ВкЛ 83
Цэнтральныя органы ўлады 86
Вышэйшыя асобы 88
Органы мясцовага кіравання 89
Гарадское самакіраванне 91
Эвалюцыя судовай сістэмы 93
Мясцовыя суды 94
Вайсковая справа 95
Гаспадарчае развіцце беларускіх зямель ў XIV – першай палове XVI стст. 96
Сельскагаспадарчая вытворчасць 96
Сялянская гаспадарка. Формы павіннасцяў 97
Катэгорыі сялян 99
Формы феадальнага землекарыстання і землеўладання 101
Панская гаспадарка 102
Развіццё рамяства і гандлю, таварна-грашовых адносін. Беларускія гарады 102
Гандаль 105
Кантрольныя пытанні да тэмы №4 108
ТЭМА 5. КУЛЬТУРА БЕЛАРУСІ Ў IX – ПЕРШАЙ ПАЛОВЕ XVII СТст. 109
Лекцыя 5. Культура Беларусі ў ІХ – першай палове XVII стагоддзяў 109
Культура Беларусі X – XIII стст. 109
Культура Беларусі XIV – XVI стст. Царква і рэлігія 114
Культура Беларусі 114
Архітэктура і будаўніцтва 118
Царква і рэлігія 121
Берасцейская царкоўная ўнія 128
Кантрольныя пытанні да тэмы №5 131
ТЭМА 6. УВАХОДЖАННЕ БЕЛАРУСКІХ ЗЕМЛЯЎ У СКЛАД ФЕДЭРАТЫЎНАЙ ДЗЯРЖАВЫ РЭЧ ПАСПАЛІТАЙ. ПАЛІТЫЧНАЯ І ЭКАНАМІЧНАЯ ГІСТОРЫЯ Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ XVII – XVIII СТст. 133
Лекцыя 6. Уваходжанне Беларускіх земляў у склад федэратыўнай дзяржавы Рэч Паспалітай. Палітычная і эканамічная гісторыя ў другой палове XVII – XVIII стагоддзяў 133
Утварэнне Рэчы Паспалітай 133
Войны сярэдзіны XVII – пачатка XVIII стст. 145
Гаспадарчае развіццё беларускіх земляў у другой палове XVI – першай палове XVII стст. 161
Гаспадарчае развіццё беларускіх зямель у XVII – XVIII стст. 167
Эканамічны ўздым на Беларусі ў другой палове XVIII ст. 174
Кантрольныя пытанні да тэмы №6 179
ТЭМА 7. РАЗВІЦЦЁ КУЛЬТУРЫ БЕЛАРУСІ Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ XVII – XVIII СТст 180
Лекцыя 7. Развіццё культуры Беларусі ў другой палове XVII – XVIII стагоддзяў 180
Літаратура 181
Жывапіс 185
Скульптура 189
Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва 190
Кантрольныя пытанні да тэмы№7 194
ТЭМА 8. УВАХОДЖАННЕ БЕЛАРУСКІХ ЗЕМЛЯЎ У СКЛАД РАСІЙСКАЙ ІМПЕРЫІ. ПАЛІТЫЧНАЯ І ЭКАНАМІЧНАЯ ГІСТОРЫЯ ПЕРШАЙ ПАЛОВЫ XIX ст. ВАЙНА 1812 ГОДА НА БЕЛАРУСІ 195
Лекцыя 8. Уваходжанне Беларускіх земляў у склад Расійскай імперыі. Палітычная і эканамічная гісторыя першай паловы XIX ст. Вайна 1812 года на Беларусі 195
Урадавая палiтыка пад час падзелаў Рэчы Паспалітай (канец XVIII ст.) 195
Урадавая палiтыка ў першай палове XIX ст. Спробы вырашэння “польскага пытання” 199
Беларусь і вайна 1812 года 210
Грамадска–палітычны рух на Беларусі ў першай палове XIX стагоддзя 215
Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў канцы XVIII – 50-х гг. XIX ст. 228
Прамысловы пераварот і станаўленне фабрычна-заводскай прамысловасці на Беларусі ў першай палове XIX ст. 231
Кантрольныя пытанні да тэмы №8 237
Экзаменацыйныя пытанні 239
ЛІТАРАТУРА 243
ТЭМА 1. ПРАДМЕТ, МЕТАДЫ І ЗАДАЧЫ КУРСА “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ”. ВЫВУЧЭННЕ КУРСА “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ” Ў СІСТЭМЕ “АДКРЫТАЯ АДУКАЦЫЯ”
Лекцыя 1. Прадмет, метады і задачыкурса “Гісторыя Беларусі”. Вывучэнне курса “Гісторыя Беларусі” ў сістеме “Адкрытая адукацыя”
Асноўныя паняцці:
гісторыя; гісторыя Беларусі; сувязь гісторыі з нацыянальнымі і этнічнымі асаблівасцямі; інтэграцыйны характар гісторыі Беларусі ў сістэме ўсеагульнай гісторыі і эканамічных навук; функцыі гісторыі; гістарычныя перыядызацыі; перыядызацыя гісторыі Беларусі; метады даследавання гісторыі; крыніцы вывучэння гісторыі Беларусі.