НАЦИОНАЛЬНАЯ ИДЕЯ И РУССКИЙ ЯЗЫК
.pdf1.
. . |
Khimik V. V. |
- , |
Saint-Petersburg, Russia |
|
NATIONAL IDEA |
|
AND THE RUSSIAN LANGUAGE |
811.161.1 |
|
10.02.01; 10.02.20 |
|
. - |
Abstract. The article considers and connects two |
|
pressing problems for the humanities in modern Russia: |
: |
national idea and the current state of the Russian lan- |
. - |
guage. Under the circumstances of today national idea |
- |
may and should be found in the elevation of the Russian |
, , - |
language that guarantees the semantic, communicative |
- |
and cultural unity of the Russia peoples’ conglomera- |
. ! |
tion. However, a significant obstacle for this elevation is |
|
the state of Russian everyday speech, bad taste for lan- |
, - |
guage that is instilled by mass media and the officials, |
- , - |
deficient linguistic policy. |
. |
|
: ; |
Key words: the Russian language; national idea; |
; ; - |
Russian state; national value; nation; ethnic entity. |
; ; ". |
|
: #, - |
About the author: Khimik, Vassiliy Vassilievich |
|
Academic degree, academic status: doctor of |
$ , : % |
filological sciences, professor |
, % |
Place of employment: Saint-Petersburg State Uni- |
& : '-( - |
versity, department of philology and art |
, % % |
Position: professor |
|
|
): %, %
: 199034, . '-(, $ , . 11, '- ( , % % .
E-mail: vvkhimik@mail.ru
|
|
|
» [ : 631]. ( , |
|
|
|
« » – , , |
, " -
, - , $
: |
, , - |
! "#$ . |
. « » - |
? |
$ $ , |
- |
$ $, - |
– « » . ! - |
$ , , . |
" " – |
) ""$ - |
«" #- |
« » "- |
, $ $ |
: |
- |
, $ , |
» [% " |
$ $ . & « - |
1983: 201]. & |
» : |
|
( , , - |
, |
, , , " ) |
: «" |
, , . . - |
, $ $ - |
, , - |
- |
, - |
… …» |
, – , $ - |
[ , '. 1: 630]. - |
. ( , - |
- |
– , |
: « , |
, - , |
, , … |
, . ! , , |
|
9 |
% & " !' % 3(26)'2008_____________________________________________
, -
«
». , -
- -
,
, -
$ . *-
,
-
$ $ *, # -
, -
. ) -
- ,
, , *-
, -
, #-
$.
+ , -
$- $ $
$, #$ $ $
, , -
*. «
*, – -
,. -. - , – -
$ ,
,
$ . . , -
<…> $ ,
-
$$ $ » [- 2004]. &, « -
», ,
-
- , , -
. /$
-
, (
) , ,
( * 1917 ). '
* XIX
$
« $ :
<…>,
<…> -
», -
« -
<…> , -» [ 1989: 244-246]. ( « $-
», , -
* .. 0 " -
- -
XIX : « – -
– ».
' $
, ,
11 -
- - ,
: «& , !», «& $ », «+ – » . . +
: -
"
$ -
"
« » ( -
- ). &
-
$ « $ $»: «-
!», -
: «…
».
!" " -
, « ».
« » « -
$ »,
-
. ', ! . !. (
« " -
» $
« »: « -
$
$ -
» [( 1909: 232]. ' -
, « *» -
XIX
: &. 2.
+. ,. 3. & , -
– * « -
, , -
– »,
«* –
$ »; -
– «* -
,
- -, », «* –
, -
<…>. 4 -$ *
. - -
-
» [3 1915: 298-302]. &-
,
"
, -
, « -», . &-
, -
- -
. '
10
____________________________________________# 1. % & " (( "
+. ,. 3 |
|
$ ? «5- |
|||||||
|
|
, |
|
|
» – |
||||
$, « - |
|
, - |
|||||||
, » [3 1915: 311- |
|
, « - |
|||||||
312]. ) " ", (. ,. |
|
", $ ». ) |
|||||||
(, $, |
|
– « |
|||||||
$, "$, - |
|
?» – « » |
|||||||
$ "- |
|
( |
|||||||
« - |
|
) , |
|||||||
$ $ $ - |
|
# ". |
|||||||
$ $ » [( 1948: |
|
(, , , |
|||||||
439]. |
|
|
|
|
|
|
, $ |
||
5, $ - |
|
|
|||||||
- |
|
, $ - |
|||||||
, « <…> |
|
, . ', - |
|||||||
$ , - |
|
, , *, |
|||||||
- - |
|
, , |
|||||||
$$ $ - |
|
? - , |
|||||||
» [- 2006], $ |
|
, « - |
|||||||
, . ! |
|
#»1, - |
|||||||
, - |
|
. + |
|||||||
, , |
|
« #» * |
|||||||
? ! , |
|
, - |
|||||||
« » $, $- |
|
$ . !, |
|||||||
XXII # 5& – «+ - |
|
- - |
|||||||
!» – |
|
2. (, , |
|||||||
1960- . |
|
|
, |
||||||
! « » -. !, |
|
* - |
|||||||
«4» (2008, 6 4), |
|
– . + |
|||||||
$ , $ $ |
|
, $- |
|||||||
" |
|
# ? |
|||||||
: |
|
|
|
|
|
II |
|
|
|
<…> - , |
|
$ - |
|||||||
: |
|
|
|
|
|
|
, , , |
||
– , . - |
|
, , - |
|||||||
. , ! |
|
|
|||||||
. . ! . |
|
. 7 |
|||||||
. ", , #. $. |
|
, |
|||||||
, , , ! |
|
|
|
|
|
, , - |
|||
– % |
#? |
– |
|
|
|
, |
|||
& . – – . |
|
$ , |
|||||||
' , #. |
|
|
|
||||||
– ( ) , * # - |
|
– ( |
|||||||
? – + +. |
|
|
|
|
$ ) |
|
|||
+ - |
|
|
|||||||
« |
|
. + *- |
|||||||
», , |
|
|
" ( *) |
||||||
, - |
|
, |
|||||||
« - |
|
, - |
|||||||
». + - |
|
|
|||||||
, , |
|
. |
|
|
|||||
, "- |
|
+ |
|||||||
. |
|
|
|
|
|
*? |
|||
. - |
|
* ( , - |
|||||||
- |
|
!) * |
|||||||
– |
|
|
|
|
|||||
, , |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
||||||
. + « - |
|
1 - |
|||||||
$ », |
|
, .: http://supernew.ej.ru/00-/life/grob/index.html 13.11.2001. |
|||||||
|
2 |
! " |
|||||||
,. -. - , |
|
- |
|
||||||
|
# " $: «% : - |
||||||||
$ « $» « - |
|
||||||||
|
, ?», & " 17-18 2005 . |
||||||||
$», - |
|
' ( “ ) ' ” ( . 2006, |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
*128 // magazines.russ.ru/continent/2006/128/shes9.html). |
||
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
% & " !' % 3(26)'2008_____________________________________________
10-15 |
. ', |
|||||||||
# . |
1. 3 : «5 |
|||||||||
) - |
$ , $, |
|||||||||
|
– . 2 , |
- |
||||||||
, , $ |
- |
|||||||||
. * |
$ . ( $ - |
|||||||||
* ( , 0 |
$ - |
|||||||||
&, ) |
, , , |
|||||||||
|
»4. + , , |
|||||||||
: |
- |
|||||||||
# - |
. . - |
|||||||||
- |
- |
|||||||||
. 3 , |
: - |
|||||||||
$ - |
- |
|||||||||
- $ |
. ( - |
|||||||||
. |
|
|
|
|
||||||
! , - |
, - |
|||||||||
- |
– 5. & - |
|||||||||
$ - |
, - |
|||||||||
. - |
$: $ , |
|||||||||
$ , , - |
, |
, |
|
|||||||
«* $ |
"- |
, "- |
||||||||
», - |
– |
|||||||||
-& - |
, , - |
|||||||||
, - , , 3 - |
, - |
|||||||||
! " |
$, $ - |
|||||||||
2007 3. ! $ |
- - |
|||||||||
- |
, |
|||||||||
, $ |
, . * – |
|||||||||
" , |
, |
|||||||||
$ |
. |
« $ |
||||||||
- , |
, , - |
», , |
, |
|||||||
$ |
, - |
|||||||||
- |
" , - |
|||||||||
, |
, $ - |
|||||||||
. + - |
. ! |
|||||||||
: - |
- |
|||||||||
|
- |
– " - |
||||||||
, , - |
. * - |
|||||||||
, , |
$ , |
|||||||||
- |
, , , |
|||||||||
$ , %$ |
, - |
|||||||||
. |
|
|
|
. |
|
|
|
|
||
! - |
(, - |
|||||||||
- |
, |
|
|
|||||||
": |
, |
|||||||||
$ |
|
|
||||||||
, . . , |
*, - |
|||||||||
– , , - |
$ , $ - |
|||||||||
, - . 8 |
$, , , |
|||||||||
|
, |
|
, |
|||||||
, , , - |
|
|
|
|
|
|||||
- |
|
|
|
|
|
|||||
#- |
4 1 2 -. . |
|||||||||
*. |
|
|
|
. «& !»: «3». "- |
||||||
|
|
|
' . 0. . -. . - , 2005, * |
|||||||
% - |
||||||||||
7-8. <www.knigolyub.kz>. |
|
|
||||||||
« » |
|
|
||||||||
5 , " " - |
||||||||||
|
|
|
|
|
" ', - |
|||||
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
||||||
3 ( |
|
|
" / $ , , - |
|||||||
+ ,- ( $ . $ |
, " «+ " $ $ /- |
|||||||||
|
|
|
|
|
) ($ / 0. -
…» (* 1807-1 25.10.1991) «+ -
' $ Roprial.ru.
$ $ (» (* 53-() 1.06.2005).
12
____________________________________________# 1. % & " (( "
. ( , ,
« », -
– ,
. , -
# « -» * XIX ,
-
-
, . , ,
-
$
:
– , «…
» (-. !. /-
), , « -
» (,. . &-
); – « …
» ((. . '); « ,
<…> -
, ,
» (+. !. . ).
( , -
,
$ -
, -
, ,
: , -
,
, $
. ) , -
-
. +
- # "-
. ! , , $
, $ -
. + -, $, , -
,
.
6, -
« -
» [% "
1983: 201], . .
*
. III
*
-
. - , -
$ -
-
. ,
, -, ,
6. " " & 3 «2
» 2- :
… [1 2006: 47-74].
,
7. ! "
,
$ ,
: « -», « », «
», «
», « », « -
», «" " "» ( -
«"
»), « », « -
», «
», « -
» . . . . !
«& », «+ », «* », «)
». &
:
«- » («.»), «* *» (« -
, 5 »), «8 - -» («. - », «5 »). (-
«% "» - &
$ $ -
«) » ( 20 ). ! ( -
: Gramota.ru, Gramma.ru, Ropryal.ru, Ruthenia.ru, Verba2007.ru
, «+
» [www.ruscorpora.ru/] + -
[www.narusco.ru/], $ -
$ -
[www.rubricon.com, www.slovari.ru, www.lsw.ru .]. 3 , -
-
« » :«4» 2006-2007 . -
«* », -
-. 8, -. ,, (. - . . « -
», «
», 2005 . -
(6 2),
( ,. 9, -. 5, !. 3-
.). , " -
"-
- : 2007 * # .
, -
... &.
+ 2007 , 2008,
" $ -
. & -
"
7 4 $ $ $
' 3 3 3 – «"$ » – -
/, .: [2, ! 2000: 9-17], [ 2002].
13
% & " !' % 3(26)'2008_____________________________________________
,
« »
,
-
, « » -
. 5 ,
, . -
-
, -
: -
,
, .
- ,
$
" , -
" -
-
, , , « ». %, , -
« », , -, , *,
. ),
, $
[ . 5 2000; 9 2005],
$ #$ -$ ?
!,
« », - ", ,
" -
, " ,
« » [*
-( 2007: 125-143], -
$ " , -
, « $ », -
, . & FM-
, -( "
, , « -
», -
- [ . 5 2003], $ "-
« ».
', *-
-
29 2008 . "
« » -
$ : «, -&
!». ) -
,
, "
: «. $ $
?», «/? 0$ #!». )
$ $ –
, -
: «'$ <…> -
… '$ +$ …». ( : . 3 -
- ,
: &! ! , +,
, )$ , & .
+ $ $
, -
. 10 2008 ., 9.20
, "
$ "
: «.,
#$, $ + #$ -
». 4 … 8 & ". ! : -
#$
«#$ » (8 & "!)
$ ( !) -
: , -
( -
),
, , "-
. .
' « » $ -
-( $. ( ,
,
$, $, $,. . $ ", $ -
"$, $ , -
. *
. ! -
"
,
7.8 («7 »)
: «1
$ , , -
, , - - !..».
+
-( -
. ! , -
- -
" . 1
: -(
, -, « -
», ,
, - -
. 3 «)» «)» , , $
, ,
. (
, -
"
, , -
-
, , ,
, "-
.
! ,
. -
$ $ -$ - $ -
. 7
14
____________________________________________# 1. % & " (( "
« » |
: «- …», «!- |
|||||||
$ " - |
…», «0…» . .). +$, - |
|||||||
( 0- |
$ |
|||||||
# )$ ; , |
$ $ |
, |
||||||
$; & + + |
"- |
|||||||
8) |
. - - |
|||||||
, |
, |
« » |
||||||
|
- , - |
|||||||
- $ , , |
- |
|||||||
, $ - |
. 5 |
|||||||
, , " |
|
|||||||
, , |
: «* *» |
|||||||
: , *, - |
- |
|||||||
; - ., $ , #- |
, |
|||||||
- . - ., - |
« + # |
|||||||
- . . . 8 "- |
1 81, #$ |
|||||||
|
'-0 …» ( , , |
|||||||
- |
: « + +»). 5, |
|||||||
, , |
|
, - |
||||||
: - |
$ - |
|||||||
$, # , |
, , - |
|||||||
, - |
. & - |
|||||||
+; - |
$ $ - |
|||||||
$ , - |
$ $ , |
- |
||||||
$ , ) |
, , - |
|||||||
; - |
, - |
|||||||
, |
10. ( |
|||||||
#; $ " |
- |
|||||||
#, - |
, , - |
|||||||
, - |
|
|||||||
# $ |
, , , |
|||||||
. |
|
|
|
, . ( |
||||
! $ " |
|
|||||||
, , , |
|
( - |
||||||
|
, , # |
|||||||
, |
, + # . .) $ |
|||||||
# $ $ $ - |
$ , - |
|||||||
: |
( , |
- |
$ , - |
|||||
, …). ' |
*- |
|||||||
, #- |
. |
|
|
|
||||
, $ # |
+ , $- |
|||||||
, * - |
" , - |
|||||||
$ |
«#» - |
|||||||
, |
$ - |
|||||||
" |
" |
|||||||
9. +- |
«4 », «3 », «)-2», |
|||||||
|
- |
«3 » . ., - |
||||||
, $ . ! |
$ - |
|||||||
, , |
|
, " - |
||||||
$ , , |
, $ |
|||||||
-& - |
! |
|||||||
, «% - |
" : - |
|||||||
"- |
|
|
|
|
||||
“ -& - |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|||||
”». (;$ |
10 1$ – & #- |
|||||||
|
|
|
|
(, / 3 & $ |
||||
|
|
|
|
" " , |
||||
|
|
|
|
|||||
8 . . 5. 6$ |
|
|||||||
$ – , - |
||||||||
[6$ 1968]. |
|
|
|
|||||
|
|
|
$ , 3$ $ $, |
' |
||||
9 5$ $ %. 2. 5 - |
||||||||
$ $ ( # * 274 06.10.2007). |
||||||||
« 3» , |
& |
|||||||
' $ , |
||||||||
, « , |
|
|||||||
$ , , - |
||||||||
|
|
|
|
& ', |
& , |
' . 3 ? |
, …» (24.04.2008). |
|
|
|
|
|
|
|
15 |
% & " !' % 3(26)'2008_____________________________________________
-
-
"11. +
, -
" ".
? ),
, :
,
*. (
. *
-
-
, *. 5 , ?
, : -
"
-
. , $
" , : # «. »,
, -
, $ -
" ". + -
: -
-
, . +-
, , , -
. ! -
"
, -
. +
$ $ -
: , -
, -
. +
* -
. +
$ -
, $ , $
", $
". +, -, "
–
, , – $ $
,
.
:
* 2006: #. % & $ -
$... // ). – 2006. – * 2. – . 163-184.
+ 2995: 2 . 5. %
// + . – 2005. – * 2. + 1915: 2 %. . & . 1915 //
/ . #. . #. – #., 1992. – . 295312.
11 ., , « » " / "
" 5.
+, , 2000: 2 7. ., !-
. . «"$ » (folk linguistics) //
$ . . 1. . $ / %. 5-
. . . . . / +. . -. . -
. – #.: , 2000. – . 9-18.
2003: 5. 7. , /
3 ". – 8: 5- .
. - , 2003.
- 1909: 5 . . + $ . 1909 // / . #. . #. – #., 1992. –
. 226-240.
- 1948: 5 5. . + $ . 1948 //
/ . #. . #. – #., 1992. –
. 436-443.
. 2003: . 5.
" $ // #
' XX-XXI .: 6 : . .
. – #., 2003.
. 2000: . %.
// $ /:
" &. # . #, 14 2000 . // www.gramota.ru/rlefir.html?p10.htm ( .: 18.07.2008).
' : :
4 . 7. I-IV. – #., 1981-1984.
& 2006: # " . #. %
– ' $ //
%. – 2006. – * 5.
& 2004: # " . #. "-
$ // ' . – 2004. –
* 5.
& 2006: #$ 5. $
& $ // ). – 2006. – * 3. –
. 151-164.
'&- 2007: - " $ /: $ /
. . 5. . – .: 5- .- .
- , 2007.
' 1989: . . : 2 .
7. 2. – #., 1989.
/ … 2005: ( $
* 53-(). «+ $ $ (-
» (25 2005 .) // # . – 2005.
– * 1-2. – . 5-8.
/ % " . – #., 1983.
# 2006: 1 . . 2
// :
/. II: -
" / . . 5. 2, %. +. - '$, 8. 8. 9. – .: ($ /-
0, 2006. – . 148-150.
0 1968: 6$ . 5. + " . :$ ' . – #., 1968.
, 2005: ! . . -'
// + . – 2005. –
* 2.
1 2006: 4 &$ #. $
$ / // ). – 2006. –
* 1. – . 192-207.
© 1 !. !., 2008
16