10. Асноўныя тэндэнцыі і дасягненні ў развіцці культуры Беларусі ў эпоху Адраджэння і Асветніцтва. Роля і месца беларускай культуры ў еўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэсе (XIV–XVIII стст.)

У гісторыі культуры Беларусі сярэдзіны XVI – XVIII ст. можна выдзеліць тры перыяды: 1) другая палова XVI ст. – рэфармацыйна-гуманістычны рух; 2) канец XVI – першая палова XVII ст. – эпоха контррэфармацыі і ўсталявання барока; 3) другая палова XVII – XVIII ст. – панаванне ў мастацтве стылю барока і пачатак стылю класіцызму. На тэрыторыі Беларусі з’яўляюцца найбольш перадавыя для свайго часу пратэстанцкія і брацкія школы. У школах вывучаліся гуманітарныя навукі – лацінская, грэчаская, польская, нямецкая мовы, рыторыка, гісторыя, правазнаўства, матэматыка, фізіка. У канцы XVI – першай палове XVII ст. на Беларусі адчыняюцца брацкія школы.Багацейшай у Рэчы Паспалітай з’яўлялася Нясвіжская бібліятэка Радзівілаў, заснаваная ў 1600 г.У 1772 г. бібліятэка была канфіскавана і перавезена ў Пецярбург.У Нясвіжскім замку знаходзіўся і архіў, у якім налічвалася больш за 500 тыс. гістарычных актаў, грамат, пісьмаў і іншых дакументаў. Гэтыя матэрыялы былі сабраны з 1551 г., калі Мікалай Радзівіл Чорны атрымаў права захоўвання ў НясвіжыУ беларускім жывапісе акрэсліліся два напрамкі. Першы – мастацтва, заснаванае на старажытнарускіх традыцыях; другі – жывапіс, які знаходзіўся пад уплывам заходнееўрапейскай мастацкай школы.Прадстаўніком рэнесансавай культуры на Беларусі быў першадрукар, гуманіст і асветнік Францыск Скарына.

Беларуская культура складвалася на працягу стагоддзяў на аснове культуры ўсходнеславянскай. Яе ўзаемадзеянне, у асноўным, адбывалася на трох узроўнях – этнічным, міжнацыянальным і цывілізацыйным. Станаўленне вызначальных жыццёвых ідэалаў і каштоўнасцяў бе-ларускага народа адбылося ў эпоху Кіеўскай Русі, у выніку сінтэзу хрысціянскіх каштоўнасцяў візантыйскага кшталту з мясцова-языч-ніцкімі ўяўленнямі і традыцыямі. У часы ВКЛ асновой далейшага развіцця іх культуры з^явіліся яе формы, атрыманыя ў спадчыну ад папярэдняй эпохі і пакаленняў. Надзвычай фажным фактарам гэтага працэсу з^явілася тое, што бела-руская мова стала дзяржаўнай.

14. Стварэнне Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойскага. Роля заходнерускіх зямель у працэсе дзяржаўнага будаўніцтва вкл.

Побач з Навагрудскім княствам пражывала племя Літва. Князь Міндоўг быў запрошаны князем у Навагрудак да 63г. Ен прыняў праваслаўе каб стаць князем у Нав. У 1251г. ен прыняў каталіцтва. У 1253г. ен каранаваўся ў Нав-ку. Першы і апошні кароль на Бел.Міндоўг далучыў да Навагр. княства землі Літвы. Гэта тэрыторыя называлася Чорная Русь. Спачатку называлася “ВКЛ”. У гістарычнай літаратуры Бел. называюць Беларуска-Літоўскай дзяржавай. Пазней атрымала назву “ВКЛ і Рускае і Жымойскае”. У час княжання Гедзіміна ў складзе ВКЛ былі аб”яднаны ўсе Бел. землі. Полацкае і Віцебскае княства ўвайшлі ў склад ВКЛ на дабраахвотнай аснове.Альгерд да 45г. княжыў у Полацку, а з 45 стаў вялікім Князем.Пры Альгердзе тэр-я пашырылась. Спачатку ВКЛ апіралася на традыцыі Полацка і ў асноўным князі былі праваслаўныя і выкарыстоўвалі бел. мову як дзяржаўную. Дзяржава пры Вітаўце знаходзілася (у пач. 15 ст.)ад Балтыйскага да Чорнага мора.Вялікай падзеяй у час княжання Вітаўта была Грундвальская бітва – бітва аб”яднаных сіл супраць крыжакоў, якія былі разбіты.У 30-я г. 15 ст. у ВКЛ была феядальная вайна. 4 гады існавалі асобна ВКЛ і ВКР.