Міністэрства адукацыі Рэспублики Беларусь

Установа адукацыі “Беларускі дзяржаўны універсітэт

інфарматыкі і радыёэлектронікі”

Факультэт завочнага навучання

Кафедра беларускай і рускай моў ФДП і ПА

Кантрольная работа

па беларускай мове і прафесійнай лексіцы

Выканала: Праверыла:

студэнтка ФЗН БДУІР

спецыяльнасці

гр.

Паштовы адрас:

Мінск, 2011

План:

Заданне 1. Знайдзіце і запішыце разгорнуты адказ на адно з наступных пытанняў і складзіце да яго тэзісны план:

1. Паходжанне беларускай мовы.

2. Гістарычныя этапы развіцця беларускай мовы.

3. Беларуская мова сярод іншых моў свету.

4. Лес беларускай мовы ў Расійскай імперыі.

5. Беларуская мова ў XX стагоддзі.

Заданне 2. Падбярыце з любога тэксту 10 прыкладаў марфалагічнай інтэрферэнцыі (па пяць форм роднага склону і па пяць форм меснага склону адзіночнага ліку рускіх і беларускіх назоўнікаў другога скланення), а таксама 5 прыкладаў сінтаксічнай інтэрферэнцыі.

Заданне 3. Падбярыце па тры выразы з публіцыстычнага, навуковага і афіцыйна-справавога стыляў і складзіце з імі сказы выразнай функцыянальна-стылявой прыналежнасці.

Заданне 4. Выпішыце з артыкула па спецыяльнасці (фізіка, матэматыка, праграмаванне, уводзіны ў спецыяльнасць і інш.) 20 словазлучэнняў (ці слоў) і перакладзіце іх на беларускую мову. У тэрміналагічным слоўніку ці ў слоўніку прафесіяналізмаў знайдзіце тлумачэнні гэтых слоў.

Заданне 5. Падбярыце тэкст на рускай мове (100 - 120 слоў) па спецыяльнасці, у якім былі б дзеепрыметныя словазлучэнні з суфіксамі -ущ- (-ющ-), -ащ- (-ящ-), -ем- (-им-) і перакладзіце яго на беларускую мову.

Заданне 6. Напішыце інфарматыўную ці індыкатыўную анатацыю на любы параграф з падручніка па вашай спецыяльнасці.

Заданне 7. Напішыце адзін асабісты дакумент (заява, аўтабіяграфія, даручэнне, распіска) і адзін справавы ліст (ліст-запытанне, ліст-просьба, ліст-прапанова, ліст-напамін, ліст-запрашэнне, суправаджальны ліст).

Заданне №1

Беларуская мова сярод іншых моў свету.

Паводле звестак навукоўцаў, у нашы днi вядома каля пяці тысяч розных (жывых i мёртвых) моў, з якiх на ста васьмі десяці мовах размаўляюць амаль тры з паловай мiльярды жыхароў нашай планеты, а астатнiя мовы абслугоўваюць нязначную частку насельнiцтва, iншы раз мовай карыстаюцца сотнi i нават дзесяткi людзей.

Мова – гэта iстотная адзнака этнiчнага калектыву – народа, нацыi, племенi. У тыповым выпадку мова народа аб’ядноўвае прадстаўнiкоў данага народа i з’яўляецца адметнай адзнакай. Але на практыцы нярэдка адной мовай карыстаюцца прадстаўнiкi некалькiх этнiчных калектываў: нямецкая мова родная для немцаў i аўстрыйцаў, для значнай часткi насельнiцтва Швейцарыi i Люксембурга; англiйская мова родная для англiчан i амерыканцаў, а таксама для насельнiцтва былых калонiй i дамiнiёнаў Вялiкабрытанii; беларуская мова родная не толькi для беларусаў, але i для прадстаўнiкоў iншых народаў, якiя даўно жывуць на Беларусi, напрыклад, беларускiх татараў, яўрэяў. Разам з тым, напрыклад, швейцарцы, якiя карыстаюцца чатырма мовамi (нямецкай, французскай, iтальянскай, рэтараманскай), злiваюцца ў вынiку працяглага сумеснага пражывання ў адзiную нацыю.

У залежнасцi ад паходжання i наяўнасцi цi адсутнасцi агульных рыс усе мовы свету падзяляюцца на роднасныя i няроднасныя. Роднасныя мовы аб’ядноўваюцца ў вялiкiя групы, або сем’і, моў.

Навука пра мову выдзяляе iндаеўрапейскую, iберыйска- каўказскую, фiна-угорскую, цюркскую, мангольскую, тунгуса-маньчжурскую, кiтайска-тыбецкую, дравiдыйскую, семiта-хамiцкую, кайсанскую i iншыя сем’i моў, кожная з якiх складаецца альбо з некалькiх груп (напрыклад, фiна-угорская сям’я падзяляецца на дзве групы – фiнскую i угорскую, якiя ў сваю чаргу складаюцца з некалькiх моў), альбо з некалькiх моў (напрыклад, дравiдыйская сям’я ўключае мовы тэлугу, тамiльскую, малаялам, каннара i iнш., што пашыраны на поўднi Iндыi, часткова на Цэйлоне, у асобных раёнах Пакiстана i Афганiстана).

Некаторыя мовы з’яўляюцца iзаляванымi, яны не ўваходзяць у склад сем’яў або груп, напрыклад, японская мова, карэйская.

Беларуская мова ўваходзiць у адну з самых вялiкiх сем’яў Еўразii –iндаеўрапейскую. Па ступенi роднасцi iндаеўрапейская сям’я моў падзяляецца на 16 моўных груп: балтыйская (лiтоўская, латышская (жывыя) i пруская, яцвяжская (мёртвыя)), германская (дацкая, нарвежская, шведская, iсландская, фарэрская, нямецкая, англiйская, галандская (нiдэрландская), фламандская, iдыш (новаяўрэйская), мёртвыя – гоцкая, бургундская, вандальская), iндыйская (хiндустанi, пенджабi, бенгалi, орыя, бiхары, цыганская (жывыя) i ведыйская, санскрыт, пракрыты (мёртвыя)), iранская (персiдская, таджыкская, курдская, тацкая, пушту (афганская), асецiнская (жывыя) i мiдыйская, парфянская, скiфская (мёртвыя)), кельцкая (iрландская, шатландская, брэтонская, уэльская (валiйская), гальская), раманская (iспанская, французская, партугальская, iтальянская, правансальская, каталанская, румынская, малдаўская, рэтараманская i мёртвая лацiнская), славянская, у якой вылучаюцца тры падгрупы: заходнеславянская (польская, кашубская, чэшская, славацкая, сербскалужыцкая i мёртвая палабская); паўднёваславянская (балгарская, македонская, сербскахарвацкая i мёртвая стараславянская); усходнеславянская (беларуская, украiнская, руская).

1. У нашы днi вядома каля пяці тысяч розных моў.

2. Мова – гэта iстотная адзнака этнiчнага калектыву.

3. Усе мовы свету падзяляюцца на роднасныя i няроднасныя.

4. Беларуская мова ўваходзiць у склад iндаеўрапейскiх моў.

Заданне №2

Документ без подписи – дакумент без подпісу;

Отвар полыни – адвар палыну;

Перепись населения – перапіс насельніцтва;

Нет настроения – няма настрою;

Ходить в шинели – хадзіць у шынялі.

В левой руке - у левай руцэ;

По широкой дороге - па шырокай дарозе;

Мечтать о книге - марыць аб кнізе;

Гулять по берегу – гуляць па беразе;

Сидеть на стогу – сядзець на стозе.

Заведующая канцилярией - загадчыца канцылярыi;

C помощью руководителя - пры дапамозе кіраўніка;

Стремится к повышению - імкнуцца да павышэння;

Выше отца – вышэй за бацьку;

По сравнению с прошлым годом - у параўнанні з мінулым годам.

Заданне №3

1. Фестываль «Басовішча 2011» – пубiцыстычны стыль.

Сёлета на лясной палянцы Барык у мястэчку Гарадок на Беласточчыне прайшоў найбуйнейшы і найстарэйшы фестываль беларускай рок-музыкі.

2. Мінская сесія "Драгон форум" – пубiцыстычны стыль.

Мінская сесія міжнароднай навучальнай праграмы ў галіне стварэння і папулярызацыі дакументальных фільмаў "Драгон форум" пройдзе 8-12 лістапада на XVIII Мінскім міжнародным кінафестывалі "Лістапад".

3. Попыт на замежную валюту– пубiцыстычны стыль.

Паводле афіцыйных даных Нацыянальнага банка Украіны, перавышэнне ўнутранага попыту на замежную валюту над прапанаваннем назіралася ва Украіне на фоне сезонных фактараў і напружанасці на міжнародных фінансавых рынках.

4. Хімічнае рэчыва – навуковы стыль.

Хімічнае рэчыва можа складацца як з аднаго хімічнага элемента (простае рэчыва), так і з розных (складанае рэчыва або хімічнае злучэнне).

5. Закон Ома – навуковы стыль.

Сіла току ў ланцугу прама прапарцыйная напрузе, і назад прапарцыйная электрычнаму супраціву гэтага ўчастка ланцуга.

6. Клетка – навуковы стыль.

Клетка – элементарная адзінка будовы і жыццядзейнасці ўсіх жывых арганізмаў (акрамя вірусаў, пра якія нярэдка кажуць як пра неклеточныя формы жыцця), якая валодае ўласным абменам рэчываў, здольная да самастойнага існавання і развіцця.

7. Аплата адвакатаў – афiцыйна-справавы стыль:

Расходы па аплаце працы адвакатаў пакрываюцца фінансавымі аддзеламi мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў па кожнай крымінальнай справе за кошт сродкаў адпаведнага бюджэту.

8. Рэгістрацыя актаў – афiцыйна-справавы стыль:

Рэгістрацыю нарматыўных прававых актаў у Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь і размяшчэнне на Інтэрнэт-партале ў дзень іх паступлення забяспечвае Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь.

9. Даход насельніцтва – афiцыйна-справавы стыль:

У студзені-ліпені 2011 г. агульны аб'ём грашовых даходаў насельніцтва склаў 79900000000000. рублёў і ў параўнанні з студзенем-ліпенем 2010 г. павялічыўся на 38,8% пры росце спажывецкіх цэн на тавары і паслугі за гэты перыяд на 25,9%.

Заданне №4

1. Детерминант – дэтэрмінант: любы атрыбут, ад якога функцыянальна залежыць некаторы іншы атрыбут.

2. Целостность базы данных - цэласнасць базы даных: адпаведнасць наяўнай у базе даных інфармацы і яе ўнутранай логіцы, структуры і ўсім відавочна зададзеным правілам.

3. Атрибут – атрыбут: гэта лагічна непадзельны элемент структуры інфармацыі, які характарызуецца мноствам атамарных значэнняў.

4. Реляционная модель данных – рэляцыйная мадэль даных: лагічная мадэль даных, строгая матэматычная тэорыя, якая апісвае структурны аспект, аспект цэласнасці і аспект апрацоўкі дадзеных у рэляцыйных базах даных.

5. Информационная система – інфармацыйная сістэма: сукупнасць тэхнічнага, праграмнага і арганізацыйнага забеспячэння, а таксама персанала, прызначанага для таго, каб своечасова забяспечыць мадэль патрэбнай інфармацыяй.

6. Виртуализация – віртуалізацыя: гэта агульны тэрмін, які ахоплівае абстракцыю рэсурсаў для шматлікіх аспектаў вылічэнняў.

7. Виртуальная машина – віртуальная машына: праграмнае ці апаратнае асяроддзе, якое выконвае некаторы код; гэта асяроддзе, набор рэсурсаў і правіл працы якой фармуюцца ў нейкім іншым вылічальным асяроддзі.

8. Ядро – ядро: цэнтральная частка аперацыйнай сістэмы, якая кіруе выкананнем працэсаў, рэсурсамі вылічальнай сістэмы і што прадстаўляе працэсам каардынаваны доступ да гэтых рэсурсаў.

9. Подпрограмма – падпраграма: гэта спецыяльным чынам аформлены фрагмент праграмы, да якога можна звярнуцца з любога месца ў сярэдзіне праграмы.

10. Сайт – сайт: гэта набор інфармацыйных і праграмных блокаў, арганізаваных і размешчаных у інтэрнэце з загадзя вызначанай мэтай і прызначаных для актыўнага ўспрымання мэтавай аўдыторыяй.

11. Файловая система – файлавая сістэма: сукупнасць службовых структур на носьбіце і сродкаў аперацыйнай сістэмы, якія забяспечваюць маніпуляцыю файламі.

12. Вычислительный эксперимент – вылічальны эксперымент: гэта эксперымент над матэматычнай мадэллю аб'екта на ЭВМ, які складаецца ў тым, што па адных параметрах мадэлі вылічаюцца іншыя яе параметры і на гэтай аснове робяцца высновы пра ўласцівасці з'явы, апісванага матэматычнай мадэллю.

13. Инкапсуляция – інкапсуляцыя: гэта абмежаванне доступу да даных і іх аб'яднанне з метадамі, якія апрацоўваюць гэтыя даных.

14. Класс – клас: гэта тып, вызначаны праграмістам, у якім аб'ядноўваюцца структуры даных і функцыі іх апрацоўкі.

15. Структурное программирование – структурнае праграмаванне: гэта тэхналогія стварэння праграм, якая дазваляе шляхам выканання вызначаных правіл паменшыць час распрацоўкі і колькасць памылак, а таксама палегчыць магчымасць мадыфікацыі праграмы.

16. Переменная – зменная: гэта найменная вобласць памяці, у якой захоўваюцца даныя вызначанага тыпу.

17. Функция – функцыя: гэта скончаны, самадастатковы і найменны ўчастак кода, прызначаны да выкліку са сцэнарыя ці іншых функцый.

18. Рекурсивная функция – рэкурсіўная функцыя: функцыя, якая выклікае саму сябе.

19. Перегрузка функций – перагрузка функцый: выкарыстанне некалькіх функцый з адным і тымжа імем, але з рознымі тыпамі параметраў.

20. Стек – стэк: гэта прыватны выпадак аднанакіраванага спісу, даданне элементаў у які і выбарка з якога выконваюцца з аднаго канца, званага вяршыняй стэка.