- •Практическая часть
- •Упражнения
- •Упражнения
- •Тексты De Graeciā et Italiā
- •De terris Eurōpae
- •De pictūris et amphŏris
- •Упражнения
- •Тексты De viris
- •De Deo nostro
- •De coloniis
- •In mercātu
- •De foro Romāno (I)
- •De haustĭbus
- •De “Bello Prutēno” Ioannis Visliciensis12
- •De Colossēo
- •Упражнения
- •Тексты De nominatĭbus populōrum
- •De agricultūrā
- •De femĭnae ornamentis
- •Тексты De mercatūrā
- •De Romae hospitiis
- •Spectāte pessum!
- •A e n I g m a
- •De operĭbus Philippi Theophrasti Paracelsi
- •Тема 7 Прилагательные III склонения (§ 17). Participium praesentis actīvi (§ 42). Упражнения
- •Тексты DedomoGraecā
- •Demonumento
- •Упражнения
- •Тексты Ave, María!
- •De homĭne sano
- •De Liviae domo
- •De aerario
- •Тексты De pane
- •Thermopўlae:acētummilitāre
- •De pavimentis
- •De importatiōne et exportatiōne
- •DecempraedictaDei
- •Тема 10
- •Упражнения
- •Тема 11 Основы и основные формы глагола (§ 34). Perfectum, plusquamperfectum, futūrum II indicatīvi actīvi (§ 37). Genetīvus quantitātis; ablatīvus separatiōnis (§ 57). Упражнения
- •Тексты De domo Romānā (II)
- •De Prometheo (II)
- •Aenigma
- •De Domo Aureā (II)
- •Cruenti proelii descriptio
- •De homǐne, operarios in vineam conducente
- •Тема 13
- •Infinitīvi (§ 43). Accusatīvus/nominatīvus cum infinitīvo (§ 58-60). Упражнения
- •Тексты De Parrhasio et Zeuxĭde
- •De peregrinatorĭbus
- •De gladiatorĭbus
- •DedomoRomānā(III)
- •Тема 14
- •Упражнения
- •Тексты Sigismundus Herberstein – de origĭne nomĭnis “Russia”
- •Paulus Oderbornius – de majōrum nostrōrum morĭbus
- •Verba deponentia et semideponentia (§ 46-47). Genetīvus objectīvus (§ 57). Упражнения
- •Тексты Nicolāus Hussoviānus – de natūrae tutēlā
- •De spebus
- •De nomĭnis “monēta” origĭne
- •Nicolāus Hussoviensis – ad serēnam Princĭpem et Domĭnam Bonam, Dei gratiā Regīnam Poloniae, Magnam Ducem Lithuaniae, Russiae Prussiaeque etc59.
- •A e n I g m a
- •Тексты De villā Adriāni
- •De nomĭnis “Lithuania” origĭne
- •De Pompejis
- •Initium signōrum Jesu in Canā Galilaeae
- •De natūrā Lithuaniae
- •Ex poēmăte “Philopătris ad senātum populumque Lituānum”
- •Palatinātus Minscensis
- •Тема 17 Числительные (§ 31-32). Упражнения
- •Тексты Trajānicolumna
- •De creatūrā mundi
- •De arcā Noё
- •De Augusti domo
- •De Trojā captā
- •De Oedĭpo et Sphinge
- •DeSluciaecingŭlis
- •Praeceptum
- •Тема 18 Praesens, imperfectum conjunctīvi actīvi/passīvi (§ 40). Сослагательное наклонение (conjunctīvus) в независимом предложении(§ 62). Упражнения
- •Тексты Pater Noster
- •De Copernĭci cosmographiā
- •Gaudeāmus!
- •Тема 19
- •Perfectum, plusquamperfectum conjunctīvi actīvi/passīvi (§ 40).
- •Придаточные предложения с союзами ut, ne (§ 64).
- •Упражнения
- •Тексты De serpente
- •Ex poemăte Nicolāi Hussoviāni “De vitā et gestis divi Hyacinthi”
- •De Proserpĭnā
- •De pictorĭbus antīquis
- •Sutornesupracrepĭdamjudĭcet!
- •Facetiae
- •De Alexandro Magno et Apelle
- •De pictūrae decessiōne
- •Manum de tabŭlā!
- •Тема 22 Косвенный вопрос и косвенная речь (§ 67). Упражнения
- •Тексты De Deo et homĭne
- •Ámbos suís méndaciís
- •Véscĭmur, áugustósque Deúm sperámus honóres,
- •De Jesu Christo et adulescente divĭte
- •De vino
- •Non olet!
- •De Zeuxĭde
- •De Archimēdis morte
- •De Thale
- •Тема 23 Gerundium (§ 44). Gerundīvum (§ 45). Conjugatio periphrastǐca actīva et passīva (§ 42, 45). Datīvus ethĭcus; ablatīvus causae, modi (§ 57). Упражнения
- •Тексты De tempŏre
- •Quid est pulchrum?
- •Ex Horatio
- •De Regŭlo
- •De cupiditāte
- •De fugā Witowdi ex turri Crewae
- •Modus operandi
- •De Dionysio
- •Ex libro “Bresith”, id est “Genĕsis”
- •Explicatiōnes
- •С п и с о к использованных сокращений грамматических и лексикографических терминов
Тема 22 Косвенный вопрос и косвенная речь (§ 67). Упражнения
І. 1. Составьте соотносительные пары старинных латинских (пункт a) и современных русских (пункт б) названий европейских городов:
a) Vindobŏna, Varsovia, Leopŏlis, Mediolānum, Petropŏlis, Vratislavia, Grantĕbrycg, Papia, Parisia, Plescovia, Revalia, Moschia, Kyovia, Lipsia, Magna Novogardia, Ianva, Regiōmons.
б) Лейпциг, Великий Новгород, Псков, Вена, Киев, Генуя, Москва, Львов, Вроцлав, Таллинн (Ревель), Варшава, Калининград (Кенигсберг). Париж, Кембридж, Павия, Санкт-Петербург, Милан.
2. Бел. Складзіце суадносныя пары лацінскіх (пункт a) і беларускіх (пункт б) назваў гарадоў Вялікага княства Літоўскага:
a) Trocae, Cavna, Vilna, Osmiāna, Vilcumiria, Braslavia, Grodna, Smolenscum, Novogardia Lituanōrum (Nowogrŏdes), Mescislavi, Polocia, Nesvisia, Copil, Orscha, Homya, Pinsco, Bobruysco, Modzyr.
б) Гародня, Гомель, Копыль, Бабруйск, Орша, Мозыр, Трокі, Нясвіж, Коўна, Ваўкамір, Ашмяны, Смаленск, Наваградак, Мсціслаўль, Браслаў, Вільня, Полацк, Пінск.
3. Подберите к латинизмам соответствующие русскоязычные синонимы. В каких случаях семантические поля заимствованной лексемы и соответствующего ей синонима из русского языка полностью совпадают?
Лексема латинского происхождения |
Синоним в русском языке |
дефиниция сенсорный сепаратный тотальный мультиплицировать креативный демонстрировать коррелятивный корригировать |
умножать показывать исправлять чувствующий соотносительный определение творческий отдельный всеобщий |
II. Переведите на русский язык:
1. Nunc scio, quid sit amor. 2. Si vis scire, quam nihil mali in paupertāte sit, confer paupĕrem et divĭtem: pauper saepius et fidelius ridet (Sen.). 3. Descendi ad hortum nucum, ut vidērem poma convallis, ut inspicĕrem, si floruisset vinea et germinassent88 mala punĭca (Ct.). 4. Cum Alexander in ruīnis Trojae esset, sacerdos quidam ex eo quaesivisse dicĭtur, num lyram Parĭdis vidēre vellet. Cui ille respondit: “Malo hastam Achillis, quam lyram Parĭdis”. 5. Non intellĕgunt homĭnes, quam magnum vectīgal sit parsimonia. 6. Quid vesper et somnus ferant, incertum est (Liv.). 7. Multi nesciunt, quam vim scientia habeat. 8. Sapiens quidam interrogātus, quid homo pessĭmum, quid optĭmum habēret, respondit: “Linguam!” 9. Nescīre, quid ante nos egĕrint homĭnes, est in tenĕbris vivĕre. 10. Thales interrogātus, quid esset difficĭle: “Se ipsum, – inquit, – novisse”. Idem interrogātus, quid esset facĭle: “Altĕrum, – inquit, – admonēre”. 11. Legātus quidam Lacedaemoniōrum, cum ex eo qaererētur, utrum privātus locutūrus esset, an publĭce loqui a civĭbus jussus esset: “Si adipiscar, – inquit, – quae cupio, jussu civium, si non, privātim vobiscum collocūtus ero”. 12. Cum Xanthippe, Socrătis uxor, morōsa et jurgiōsa esset, philosŏphus interrogātus est, quaenam ratio esset, cur muliĕrem tam acerbam domo non exigĕret. “Quoniam, – inquit, – cum illam domi talem perpetior, insuesco et exerceor, ut ceterōrum quoque foris petulantiam et injuriam facilius feram”. 13. Bonum constantiae exemplum Sulpicius Asper centurio praebuit interroganti Nerōni, cur in caedem suam conspiravisset, brevĭter respondens non alĭter tot flagitiis ejus subvenīre potuisse. 14. Ego, quid futūrum sit, nescio; quid fiĕri possit, scio. 15. Dic mihi, quis amīcus tuus sit, et tibi dicam, quis sis. 16. Diogĕnes philosŏphus per totam vitam id spectāvit, ut hominĭbus demonstrāret, quam pauca usus vitae poscěret. 17. Histrio, cum noctu fures in domo suā comprehendisset, dixit ad eos: “Quaero, quid vos noctu in domo meā invenīre exspectētis, cum ego interdiu nihil invenīre possim”. 18. Aristotĕles rogātus a quodam, quem fructum sua illi philosophia attulisset. “Ut meā, – inquit, – sponte ea faciam, quae plurĭmi legum metu coacti faciunt”. 19. Considěra, quid dicas, non quid cogĭtes. 20. Quid ipse sis, non quid habeāris, intĕrest. 21. Quomŏdo fabŭla, sic vita: non, quam diu, sed quam bene acta sit, refert (Sen.). 22. Protagŏras acerrĭmus omnium sophistārum fuit, cui pecunia incredibĭlis a discipŭlis oblāta esse fertur; promīsit enim se homĭnes docēre posse, quomŏdo infirmiōrem causam fortiōrem facĕrent. 23. Sunt justi atque sapientes, et opěra eōrum in manu Dei, et tamen nescit homo, utrum amōre an odio dignus sit; sed omnia in futūrum servantur incerta, eo quod universa aeque eveniant justo et impio, bono et malo, mundo et immundo, immolanti victĭmas et sacrificia contemnenti; sicut bonus, sic et peccātor; ut perjūrus, ita et ille, qui verum dejĕrat (Eccl.). 24. Ab altĕro exspectes, altĕri quod fecĕris (Syr.). 25. Agesilāus roganti cuīdam, cur Sparta nullis moenĭbus munīta esset, armātos cives monstrans: “Haec, – inquit, – Spartae moenia sunt” (V. Max.). 26. Dixit Pilātus: “Quem vultis dimittam vobis, Barabbam an Jesum?” (Mt.) 27. Epicūrus negat jucunde vivĕre eum, qui honeste non vivat (Cic.). 28. Quidquid anĭmum erexĕrit, etiam corpŏri prodest (Sen.). 29. Ód(i) et amó! Quar(e) íd faciám fortásse requíris. | Néscio, séd fiĕrí || sénti(o) et éxcruciór (Cat.).