3. Рэлігія і культура беларускіх земляў у іх – хііі стст.

1. Язычніцтва. Прыняцце і распаўсюджанне хрысціянства.

2. Пісьменства і літаратура. Рэлігійна-асветніцкія дзеячы.

3. Архітэктура.

4. Жывапіс.

Практычнае заданне:

• Прачытаць Жыціе Еўфрасінні Полацкай, зрабіць выпіскі! Паспрабаваць вызначыць у творы сапраўдныя біяграфічныя звесткі (дапаможа артыкул А. Мельнікава “Жыціе” і жыццё Еўфрасінні, ігуменні Полацкай // Адраджэнне: гістарычны альманах. Вып. 1. – Мінск, 1995. – С. 9 – 22).

Крыніцы

1. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі ХІІ – ХVІІІ стст. / Аўтар тэксту і склад. Н.Ф. Высоцкая. – Мн., 1984.

2. Жыціе Еўфрасінні Полацкай // Кніга жыцій і хаджэнняў. – Мн., 1994.

3. Пластыка Беларусі ХІІ – ХVІІІ стст. / Аўтар тэксту і склад. Н.Ф. Высоцкая. – Мн., 1983.

Літаратура асноўная

4. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.

5. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ – ХІІІ стст.: Вучэб. дапам. – Мн., 1998.

6. Лазука Б.А. Гісторыя беларускага мастацтва: У 2 т. Т. 1. Першабытны лад – XVII ст. – Мн., 2007.

7. Парашкоў С.А. Гісторыя культуры Беларусі. – Мн., 2003.

Літаратура дадатковая

8. Арлоў У. Еўфрасіння Полацкая. – Мн., 1992.

9. Мельнікаў А.А. Кірыл, епіскап Тураўскі. – Мн., 1997.

10. Ненадавец А.М. Святло таямнічага вогнішча. – Мн., 1993.

11. Селицкий А.А. Живопись Полоцкой земли ХІ – ХІІ вв. – Мн., 1992.

12. Тарасаў К. Памяць пра легенды. – Мн., 1994.

13. Трусаў А.А. Старонкі мураванай кнігі: Манументальная архітэктура эпохі феадалізму і капіталізму. – Мн., 1990.

4. УТВАРЭННЕ І РАЗВІЦЦЁ ВКЛ у сярэдзіне XIII – 70-я гг. XIV ст.

1. Пытанне аб “летапіснай” Літве. Перадумовы стварэння ВКЛ. Канцэпцыі ўтварэння дзяржавы.

2. Дзейнасць Міндоўга, Войшалка, Трайдзена.

3. Складванне і ўмацаванне ВКЛ і Рускага ў часы Віценя і Гедыміна.

4. Развіццё ВКЛ у перыяд княжання Альгерда.

Практычныя заданні:

• Прачытаць і заканспектаваць звесткі пра утварэнне ВКЛ з Галіцка-Валынскага летапісу (гл. ніжэй).

• Скласці або раздрукаваць з кнігі В. Насевіча радавод вялікіх князёў літоўскіх, а таксама табліцу па наступнай схеме: князь – гады княжання – дзейнасць (ад Міндоўга да Альгерда).

• Скласці ў сшытку табліцу “Фарміраванне тэрыторыі ВКЛ”.

Крыніцы

1. Аповесць пра князёў Міндоўга, Войшалка і Тройдзеня [З Галіцка- Валынскага летапісу] // Беларускія летапісы і хронікі. – Мн., 1997. – С . 37 – 46. Або: Спадчына. 1990. – № 3. – С. 50 – 53; № 4. – С. 73 – 75.

Літаратура асноўная

2. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.

Літаратура дадатковая

2. Ермаловіч М.І. Па слядах аднаго міфа. – Мн., 1989.

3. Ермаловіч М.І. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае. – Мн., 2000.

4. Насевіч В.Л. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. – Мн., 1993.

5. Тарасаў К. Памяць пра легенды. – Мн., 1994.

6. Чаропка В. Імя ў летапісе. – Мн., 1994.

5. ВКЛ у канцы XIV ст. – першай палове ХVІ ст.

1. Дынастычная барацьба 70 – 90-х гг. XIV ст. Крэўская унія 1385 г. Княжанне Вітаўта.

2. Феадальная вайна 30-х гг. XV ст. Унутрыпалітычнае развіццё і знешняя палітыка ВКЛ ў 40-я гг. XV – п.п. XVІ ст.

3. Палітычны лад ВКЛ.

4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё.

Практычныя заданні:

• Працягнуць складанне табліцы пра дзейнасць вялікіх князёў літоўскіх (ад Ягайлы да Жыгімонта Аўгуста).

• Скласці схему “Органы ўлады і кіравання ВКЛ”.

• Скласці табліцу “Асноўныя этапы заканадаўчага афармлення прыгоннага права ў ВКЛ”.

Крыніцы

1. Летапіс вялікіх князёў літоўскіх // Беларускія летапісы і хронікі. – Мн., 1997. – С. 47 – 68.

2. Акт Ягайлы і яго братоў аб саюзе Літвы з Польшчай. 1385 г. // История Беларуси в документах и материалах. – Мн., 2000. – С. 45 – 46.

Літаратура асноўная

3. Гісторыя Беларусі: У 2-х ч. Ч. 1: Са старажытных часоў да канца ХVІІІ ст: Курс лекцый / І.П. Крэнь, І.І. Коўкель, С.В. Марозава і інш. – Мн., 2000.

4. Эканамічная гісторыя Беларусі / Пад рэд. В.І. Галубовіча. – Мн., 1999.

5. Юхо Я. Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі. – Мн., 1992.

Літаратура дадатковая

6. Греков И.Б., Шахмогонов Ф.Ф. Русские земли в XIII – XV вв. – М., 1986.

7. Ермаловіч М.І. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае. – Мн., 2000.

8. Насевіч В.Л. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. – Мн., 1993.

9. Тарасаў К. Памяць пра легенды. – Мн., 1994.

10. Чаропка В. Імя ў летапісе. – Мн., 1994.

6–7. ВКЛ У ПАЛІТЫЧНАЙ СІСТЭМЕ РЭЧЫ ПАСПАЛІТАЙ

(4 гадзіны)

1. Люблінская унія 1569 г. Барацьба ВКЛ за самастойнасць. Статут 1588 г.

2. Органы дзяржаўнай улады і кіравання. Месца і роля ВКЛ у палітычнай сістэме Рэчы Паспалітай.

3. Войны сярэдзіны XVII – пачатку XVIII стст.

4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё ВКЛ у другой палове XVI – XVIII стст.

5. Палітычны крызіс. Спробы рэформ. Падзелы Рэчы Паспалітай. Паўстанне 1794 г.

Практычныя заданні:

• Абдумаць пытанні: “Ці былі альтэрнатывы ў Люблінскай уніі?”; “Якое значэнне Люблінскай уніі ў гістарычным лёсе беларусаў?”; “Ці магла Рэч Паспалітая пазбегнуць падзелаў? Пры якіх умовах? Якім мог быць яе далейшы лёс?”. Думкі запісаць!

• Скласці схему “ВКЛ у палітычнай сістэме Рэчы Паспалітай”.

• Працягнуць складанне табліцы пра дзейнасць вялікіх князёў літоўскіх (ад Стэфана Баторыя да Станіслава Аўгуста Панятоўскага).

• Скласці табліцу (ці некалькі) або канспект па пытанні “ВКЛ у войнах другой паловы XVІ – XVIII стст.” па наступнай прыкладнай схеме: прычыны вайны – ход, асноўныя бітвы – [палітыка захопнікаў на беларускіх землях і рух супраціву] – умовы міру – вынікі і гістарычнае значэнне.