Экзаменационный билет № 3

ЕМТИХАН БИЛЕТІ №3

1. Көрмелік кешенінің сәулеттік түрлері, оның жобалауының ерекшеліктері

Көрме павильондары мұражайдың ғимараттарында болатын бөлмелерден тұрады;келушілерге қызмет көрсету бөлмесі,экспанаттар тұратын жер, әкімшілік және қызмет көрсету бөлмелері. көрме залдарында кішігірім қойма болады.Вестибюльге кіретіндер;гардероб,экскурсия бюросы,киоск,информациялық орталық,туалеттер.Вестибюлдін қасында демалыс орындары,және буфеттер орналасады.Кино-лекциялық зал жеке көлемде орналастырады, дербес кіре беріспен.

Әкімшілік ғимараттар шағын болып жобаланады,және де табиғи жарық жасалынады. Қызметт зонасы өндірістік шеберханалардан,фотолабораториялардан, техникалық күтудің пункты, инженерлік жабдықтың бөлмелері,қызмет көрсету персоналдың бөлмесінен тұрады. Экспозициялық залдар бір бірімен пандуспен және баспалдақтармен байланысады.

Көрме ғимараттары екі түрге бөлінеді: орталық және деорталық.Орталық көрме жоспардың ықшамдылығымен,және функционалды әмбебап аямен ерекшеленеді,экспозицияны жақсы тұрғыдан көруге жағдай жасайды.

Деорталық композицияларға көрме залдарының блокты әдісі қолданылады.

Көрме залының жоспары экспозициялық көрсетуге сәйкес келу керек,рационалды ұйымдастырумен,анық функционалды зоналарға бөлінумен,және де келген адамдарды бағдарлау керек.Қозғалу кестесі бөлмелерге қарай,және де экспанаттарды дұрыс орналастыруына байланысты . жасалады. Үлкен павильондарда келушілердің қозғалысын ыңғайландыру үшін механикалық қозғалмалы тратуарлар қолданылады. Көрме нақты мақсаттарымен,мазмұндылығымен және экпанаттар құрамымен ерекшеленеді. Сәулетшілердің ең басты мақсаттарының бірі функцияның оптималды нұсқасын беру және келушілерге белсенді әсер ету керек.

2. Конструкции куполов 2. Күмбездердің конструкциялары.

Күмбез (.араб: құббағ‎ парсыша гомбәд - тәңкерілген аспан, дөңес шатыр‎) — жалпы жобасы шеңберленіп келген (кейде көп қырлы, эллипске ұқсас, т.б.) ғимараттар мен құрылыстардың төбесін жабула қолданатын конструкциялық элементтердің бір түрі. Күмбез ғимарат төбесін құрсаулай бүріп тұрумен бірге үстіңгі салмақтық қабырғаға біркелкі түсуін қамтамасыз етеді. Күмбез жасау б.з.б. 3 ғасырдан белгілі. Ең алғашқыда солқылдақ шыбықтарды иіл, балшықтан салынған күрке тәрізді етіп жасалды. Ежелгі дәуірлерде күмбездің тастан немесе қызыл кірпіштен салынған түрлері пайда болды. Ғимараттар мен құрылыстарды қос қабат күмбезбен жабу әсіресе, Орта Азия сәулет әнерінде өркен жайды. 19 ғасырдың 2-жартысынан күмбез тұрғызу ісіне темір-бетонның кең қолданылуын байланысты 20 ғасырда сан алуан пошымдағы (сақиналы, қобылы, т.б.) алып күмбездер салу ісі дамыды. Төбесі күмбезбен жабылған мазарларды да қазақтар күмбез деп атайды (мысалы, Алаш хан күмбезі, т.б.).70 - 80 ж. Алматы қаласында төбесі күмбезді ғимараттар ("Арасан" емдеу-сауықтыру кешені, Окушылар сарайы, Қазақстан Орталық мұражайы, т.б. ғимараттары) саны өсуде.

1 Купол Күмбез

2 Парусный купол Желкенді күмбез

3 Купол на барабане Күмбез дабылда

4 Вспарушенный купол

5 Восьмигранный купол сегіз қырлы күмбез

6 Зонтичный купол Шатыр күмбез

В Опоры  тірек

7 Подпружные арки Серппелі қақпалар

8 Консольная кладка Консолды қалау

9 Паруса Желкендер

С Элементы Элементтер

10 Фонарь (лантерна)

11 Купол күмбез

12 Барабан Дабыл

13 Парус Желкендер

D Особые детали Айрықша бөлшектер

14 Окулюс (опейон)

15 Кессон

16 Аттиковый ярус

	Белбеулі күмбез шын күмбезден,жеке тік қабатпен ажыратылады.Әр бір қабат,консольмен ұсталып тұрады,бас жағында ортаға қосылады.
	Күмбез-бадана томпақ пішінді болады ,басында бірқалыпты өткірленіп келеді.Пияздын басына ұқсайды.Көбінесе осындай күмбездер Ресейде қолданылады,бұрынғы заманғы Ресей күмбездері желкен сияқты болып келетін. Кейінірек олар пиязды күмбездермен алмастырылды. Осы күмбездердің диаметрі оның түбірінен үлкендеу болып келеді, ал олардың биіктігі енінен ұзын. XIII ғасырдың аяғында пайда болды. Күмбездер шатырлар сияқты ағаштан жасалған шіркеуде ғана қолданылды. Сол уақытта олар ағаштан жасалды немесе металлдан жасалынды, тасты барабанға қондырылды.
	Сопақ күмбез барокко сәулетінің бір бөлігі болып келеді. Латын тілінің ovum, сөзінен шыққан, жұмыртқа деген мағынаны білдіреді.
	Полигоналбді күмбездің тік қиылушылары көпбұрышты болып келеді. Ең атақты мысалдардың бірі Филиппо Брунеллески соққан флоренциядағы сегіз бұрышты күмбезі бар Санта-Мария-дель-Фьоре  саборы.
	Парусты күмбездер византия күмбездері деп те аталынады.желкен пішіндес болып келеді, арканы бейнелеп қана қоймай, ортаына қарай шегініп күмбезді де бейнелейді. Және де күмбез төрт бұрышынан төменге бекітілген, төменнен үрленген квадратты желкенге ұқсайды.
	Блюдце күмбезітерең емс горизонталь арасында кіші бұрышпен және негіздік бетімен ерекшеленеді. Бұндай күмбездердің Геометриялық, горизонтальді қиылысулары дөңгелек тектес болып келеді. Ал вертикальді беті –дөңгелек сигментті болып келеді. Блюдца күмбезі басқа күмбездерге қарғанда төмендеу болып келеді.
	Қолшатырларл күмбездер- күмбездін түбіне қарай қабырғалы сегменттерге бөлінген. Қабырғалар вертикалбді ауырлық түсіру үшін арасындағы материалдар арка түрінде орналасқан.
	Күмбездер сфералық және көп қырлы,қабырғалы, тегіс,толқынды, кеңірдекті болып келеді.