Чыгуначная барацьба

З першых жа дзён ўварвання ворага пачалася і ўсё пашыралася барацьба беларускіх партызан і падпольных арганізацый на яго чыгуначных камунікацыях. 1 ліпеня на арт. Негарэлае быў падарваны склад з боепрыпасамі і вялікая колькасць рэек. На працягу ліпеня на лініі Негарэлае-Мінск рэйкі падрываліся шматкроць. На арт. Пагост пад Оршай былі падарваныя стрэлкі і 200 м рэек, на ўсход ад і заходней Воршы - чыгуначныя масты, паўночней таварнай станцыі Орша - четырехпутный мост, на лініі Орша-Смаленск на арт. Краснае - стрэлкі, пуцявыя гаспадарка, мост і ў кіламетры на ўсход ад станцыі разбурана чыгуначнае палатно. Спецгруппа К. В. Сидякина ў верасні-снежні толькі на чыгуначным участку Мінск-Орша правяла сем буйных дыверсій, у выніку чаго рух быў спынены на 116 гадзін. Выбухамі было знішчана 5 паравозаў, пашкоджана 95 вагонаў і больш за 600 м шляху. На лініі Орта-Крычаў-Унеча падарвана 6 чыгуначных мастоў. Значна ўзмацніліся дыверсіі беларускіх партызан і пад польщиков на жалезных дарогах у перыяд Маскоўскай бітвы. Камандаванне 707-й пяхотнай дывізіі, накіраванай на барацьбу з партызанамі і для аховы дарог, даносіў: «1941/10/04 г. паблізу Рудзенску на ж. в Мінск-Асіповічы сышоў з рэек склад з гаручым ... За 06/09 Кастрычніка 1941 г. на дарогах у тыле групы армій «Цэнтр» было выведзена са строю 10 паравозаў, учынена 9 буйных дыверсій, закрыць рух на 34 гадзіны. Выбух моста на дарозе Гомель-Чарнігаў прыпыніў рух больш чым на 160 гадзін. 1941/10/08 г. на ж.-д. лініі Баранавічы-Асіповічы прыпынены рух на працяглы час. 1941/10/11 г. на ж.-д. ўчастку Мінск-Барысаў - сутыкненне двух цягнікоў. У пачатку лістапада 1941 г. на ж.-д. ўчастку Орша-Смаленск паблізу арт. Осиповна ў выніку выбуху мін былі пушчаныя пад адхон 18 вагонаў. 3 вагоны разгарнула-папярок двухколейного шляху. 6 вагонаў наскочылі адзін на аднаго. Перакручаныя на працягу 100 м ж.-д. шлях і разбітыя вагоны закрылі гэтую важную магістраль амаль на суткі ». У ліпені-верасні ў дзённіку Гальдера зробленыя сістэматычныя запісу аб дзеяннях партызан у тыле групы армій «Цэнтр» на чыгуначных камунікацыях менскага кірунку. Гальдэр наракае, што частыя крушэнні цягнікоў перашкаджаюць нармальнаму забеспячэнні войскаў. У запісе ад 26 верасня адзначаецца: «Становішча з забеспячэннем. 6-я армія будзе цалкам забяспечвацца праз районы групы армій "Поўдзень". Прычына - выснова з ладу дарог партызаннамі » Занепакоены дзеяннямі партызан начальнік генштаба падчас паездкі на фронт у групу армій «Цэнтр» асоба інтарэсывался забеспячэннем і аховай жалезных дарог ад партызан, 12 лістапада ў Мінску ён заслухаў па гэтым пытанні камандзіра 707-й охранной дывізіі, начальніка жалезных дарог і начальніка паліцыі акругі, 14 лістапада ў Маладзечна - камандзіра ахоўнага палка і неякіх камандзіраў ахоўных батальёнаў. Па плане за суткі ў Гомель павінны былі прыбываць 10 эшалонаў. З 22 па 27 лістапада, т. е. за шэсць дзён, замест 60 эшалонаў прыбыло усяго 26, або 42,5%. B цэлым у групу армій «Цэнтр» за 14 дзён пры штосутачна патрэбы ў 31 эшалон прыбывала ў сярэднім па 16 эшалонаў , або 51%. Прычына - разбураечэнне і сутыкненні цягнікоў, разбурэнне шляхоў у выніку дзеяння партызан. Ужо ў 1941 г. партызаны захапілі шэраг раёнаў Беларусі і ўтварылі партызанскія краю, якія яны ўтрымлівалі да канца вайны. Гэтыя краю адыгралі вялікую ролю ў арганізацыі і расшырэння партызанскай і падпольнай барацьбы на тэрыторыі рэспублікі. Аднымі з першых такія краю паўсталі на шырокай тэрыторыі на захад ад Дняпра аж да Мінска. Яны бесперапынна ўзмацняліся і пачынаючы з вясны 1942 г. мелі 8 пастаянных аэрадромаў, на каторые садзіліся савецкія самалёты з грузам зброі, боепрыпасаў і вывозілі параненых партызан [5, с.56].