Алпысова А. Р., Нечаев А. И., Бочарова Л. И., Телембетов Н. Т., Курманова А. Т.. Диагностика жне жедел медициналы кмек крсету алгоритмі (амбулаторлы - поликлиникалы кіші медицина ызметкерлеріне арналан)

Кеуде клеткасының жарақаты

Белгілері: кеуде клеткасының жарасынан көпіршіктермен бірге қансырау,жара арқылы ауаның сорылуы.

Окклюзиялық (герметиқалық) байлам салу

Науқасқа зақымдалған жаққа сҥйініп, жартылай отырғызуқалыпта

Ауырсынуды басатын препараттар беру

Жарақат болған жерге суық басу

Жедел жәрдем шақыру (103)

Ескерту!

Жарадан бөгде заттарды алмау!

13

Мҧрыннан қан кету

Науқасты басын сәл алдыға қарай еңкейтіп отырғызу.Мҧрын қанаттарың 10-15 минут басып тҧру.

Науқас ауыз арқылы дем алу керек.

Науқасқа қанды тҥкіруін ескерту қажет.

Кеңсірікке суық басу

(қар, мҧз, ылғалды орамал)

Егер мҧрыннан қан кету 15 минут ішінде тоқтамаса – мҧрын жолдарына дәкелі тампондарды енгізу.

Егер қан кету 15-20 минут ішінде тоқтамаса,жедел жәрдем шақырту (103)

14

Электр тоғымен жарақат

Өзінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

Қҧрғақ қолғаптарды (резинкілі, тоқылған, былғары и т.б.), резинкілі етікті кию. Жағдайына қарай тоқ өзін өшіру. Науқасқа жақындағанда 10 см-ден аспайтын қадамдармен келу.

Тоқ өткізбейтін затпен (таяқ, пластик) сымды алу.

Науқасты киімінен ҧстап, кернеулі тоқ көзі жерінен 10

м.қашық жерге тасымалдау.

Жедел жәрдем шақыру (103)

Ҧйқы артериясынан пульсацияны,қарашықтын жарыққа реакциясын,өздігінен дем алуды анықтау.

Егер өмір сҥру белгілері анықталмаса, жҥрек –өкпелік реанимация шараларын жҥргізу.

Өздігінен тыныс алу және жҥрек соғысы қалпына келсе,

науқасқа тҧрақты бҥйірлі жағдай беру.

Егер науқас есін жинаса, оның ҥстін жауып,

жылыту.Жарақат болған жерге асептикалық таңғыш салу.

Ескерту!

Науқастың жағдайын жедел жәрдем келгенше бақылау.

Жҥректің қайта тоқтауы болуы

мҥмкін.

15

Бас-ми жарақаты

Қан кетуді тоқтату.

Басқа суық басу.

Жедел жәрдем шақыру(103)

Ҧйқы артериясынан пульсацияны,қарашықтын жарыққа реакциясын,өздігінен дем алуды бақылау.

Егер өмір сҥру белгілері анықталмаса, жҥрек –өкпелік реанимация шараларын жҥргізу.

Өздігінен тыныс алу және жҥрек соғысы қалпына келсе,

науқасқа тҧрақты бҥйірлі жағдай беру.

Науқасты ҥстін жауып, жылыту. Ҥнемі бақылауда ҧстау.

16

Тырысулар

Науқасты қҧлау кезінде жарақаттанудан сақтандыру.

Науқасты бҥйіріне жатқызу.

Бас астына жҧмсақ затты қою

(жастық,сырт киім т.б.)

Жедел жәрдем шақыру(103)

Ескерту!

Ауыз қуысына бөгде заттарды мҥлдем салуға болмайды!!!

17

Ҥй жағдайында босану

Егер сіз емдік мекемеге уақытылы жете алмасаңыз

Жедел жәрдем шақыру (103).

Босанатыныңызды ескерту.

Сыртқы есікті ашу

Өзіңізге ыңғайлы жағдай жасау

(тізелеп, жартылай отыру, жату және т.б.)

Таза орамалмен жаймаларды дайындау

Кҥштену кезінде терең дем алу керек .

Баланы басынан тартпау қажет.

Нәресте туғаннан кейін, шырышты бөліністерді алу мақсатымен саусақтармен мҧрын қырынан жоғарыдан – төмен өткіз,.

Баланы өзіңіздің кеудегіңізге немесе ішіңізге жатқызыңыз. Баланың ҥстін көрпемен не орамалмен жауып қойыңыз.

Позволить ему поесть. Пусть возьмет грудь.

Ескерту!

Баланың кіндігін ҧстауға,

тартуға және жҧлқылауға

бомайды!!!

18

Есі сақталған

Науқасты тыныштандыру

Науқасты белсенді жылыту

Қысқа уақытты жасанды өкпе вентиляциясы«ауыздан ауызға»

Есі сақталмаған

Суға бату

Суға бату

Ауыз-қуысын тазалау

Бҥгілген аяқтың санына жатқызу,қҧрсақ аймағын басып,

асқазанның ішін босату

Жасанды өкпе вентиляциясы «ауыздан ауызға»

(2 рет ауа беру)

Жҥректің жабық массажы (30компрессия)

Жедел жәрдем шақыру (103)

19

Ҥсік

Науқасты тез арада жылы жерге тасмалдау

	Суық киімді шешу (аяқ киім, шҧлық, қолғаптар)
Iдәреже	IIдәреже	IIIдәреже	IVдәреже
Кҥйдіру сезімі, шаншу,	Мөлдір сҧйықтығы бар	Қанды аралас сҧйықтығы бар	Айқын ісіну,кҥлбіреуіктердің
зақымдалған аймақта с	кҥлбіреуіктің тҥзілуі	кҥлбіреуіктің тҥзілуі	болмауы, сезімталдылықтың

сезімталдылықтың бҧзылуы,	жойылуы
терінің бозаруы

Жылы қолмен , жеңіл уқалаумен, жҧмсақ маталармен, деммен жарақаттанған жерді жылыту

Сулы-дәкелі таңғышты салу

Зақымдалған жерге жылу сақтаушы таңғыш салу

(дәкелі қабат, мақталы қалың қабат, тағы бір дәкелі қабат, ҥстінен клеенка);

Зақымдалған жерді қолдан жасалған заттармен фиксациялау

(тақтайша, картон, фанера), оларды таңғыштың ҥстінен салып бекіту керек

Науқасқа ыстық сусындар, тамақ және аз мөлшердеалкоголь беруге болады.

Жедел жәрдем шақыру (103)

20

Кҥйіктер

Ыстық температураның, химиялық агенттердің және электр тоғының әсерін тоқтату

Iдәреже	IIдәреже	IIIдәреже
		Қоңыр немесе ақшыл-сҧр ылғалды	IVдәреже
	Қызару, қатты ауырсыну, ісіну,сары
Қызару, ісіну, ауырсыну
		струптың пайда болуы (ыстық су	Қалың, тығыз струп,
	сҧйықтығы бар кҥлбіреуіктердің
	пайда болуы	немесе бу әсерінен)	кейдетомпаюмен

Термиялықкҥйік:	Химиялық кҥйік:	Электр тоғынан кҥйік:
Кҥйіп қалған жерлерді салқындату	Кҥйік жерді ағынды сумен жуу	Электр тоғымен
(суық сумен, мҧзбен)		жарақат алгоритмін
		қараңыз
Стерильді таңғышты салу	Стерильді таңғышты салу

Жедел жәрдем шақыру (103)

Жедел жәрдем шақыру (103)

Ескерту!

Кҥлбіреуіктерді жаруға болмайды!!!

21

Тҧншығу

Науқастың мойнын қысып тҧрған заттан босату

Бастың астына жҧмсақ зат қою (жастың, сырт

Есі сақталған болса

киім т.б.)

	Тынысы сирек, пульсі	Тынысы және пульсі
Науқасты тыныштандыру	анықталады	анықталмайды

	Жасанды өкпе вентиляциясы	Науқасты қатты, тегіс
Қысқа уақытты жасанды өкпе вентиляциясы «ауыздан
		жерге жатқызу
	«ауыздан ауызға
ауызға»

Жасанды өкпе вентиляциясы

«ауыздан ауызға және жҥрекке жабық массаж жасау

22