МАТ_АНАЛІЗ_1_курс_2_семестр_Інтэграл_1
.pdf
|
|
|
|
k x d |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k x d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
ax |
2 |
bx c |
|
|
|
|
|
|
|
b |
2 |
|
c |
|
|
|
|
b |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
a |
|
|
|
|
2a |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
x |
|
b |
|
t, x t |
|
|
b |
|
, |
|
|
|
k |
|
|
|
|
t |
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
dt, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где |
||||||||||||||||||||||||
|
2a |
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
t |
2 |
q |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx dt, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
c |
|
|
|
|
b |
2 |
|
|
|
|
|
|
b |
2 |
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
b |
|
|
2 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0, q2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
если |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0. |
||||||||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
a |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
Остается вычислить интеграл:
|
c |
|
b |
2 |
|
q2 |
|
|
|
|
, если |
|
|
||||
|
a |
|
2a |
|
|
|
|
t |
|
|
dt |
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
d (t2 q2 ) |
|
1 |
ln(t2 q2 ) C, |
|
|
и |
один |
из |
следующих |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t |
2 |
q |
2 |
2 |
|
t |
2 |
|
|
|
2 |
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
интегралов: |
|
|
|
|
1 |
|
|
dt |
|
1 |
arctg |
t |
|
C, |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
dt |
1 |
|
ln |
|
|
t q |
|
|
|
C. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
t |
2 |
q |
2 |
|
q |
t |
2 |
q |
2 |
|
2q |
|
|
t q |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
b 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
Случай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0, |
предлагаем |
|
|
рассмотреть |
|
|
самостоятельно (он |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
сразу приводит к вычислению табличных интегралов). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Для того, чтобы получить окончательный результат, остается |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
подставить |
|
в |
|
|
полученные |
|
|
выражения |
|
|
|
|
|
|
t x |
|
|
b |
|
и |
|
|
указанные выше |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
значения q. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
Пример 3. Найти интеграл |
|
3x 1 |
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x2 |
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
Поскольку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
3 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
x 1 x |
|
|
2 |
|
|
|
x |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
4 |
|
|
|||||||||||||
то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x 1 |
|
|
dx |
|
|
|
3x 1 |
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 x 1 |
|
|
1 |
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
Делаем подстановку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
х |
1 |
|
t , х t |
1 |
|
, dх dt , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
тогда
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 t |
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
t 2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
dt |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
t 2 |
|
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
t 2 |
3 |
|
|
|
|
|
2 |
|
t 2 |
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
C |
|
|
|
3 |
ln x |
2 |
|
x 1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2x 1 |
C. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ln t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
4) |
При |
вычислении |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k x d |
|
|
|
|
dx , |
где |
|
n 2, |
|
следует |
преобразовать |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(ax2 bx c)n |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
подынтегральное выражение, выделяя квадрат и применяя подстановку |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
t x |
|
|
b |
|
, как и в интеграле 3): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
k x d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
b |
|
|
t, x t |
|
|
b |
|
, |
|
|
|
|
k |
|
|
t |
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
(ax2 bx c)n dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
dx dt, |
|
|
|
2a |
a (t2 q2 )n dt, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
c |
|
|
|
|
|
b |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
2 |
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
b |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
если |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0, q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, если |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Интеграл |
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
dt |
сводится к табличному: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(t2 q2 )n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
t2 |
q2 |
|
|
|
d (t2 q2 ) |
|
|
|
|
|
|
t2 q2 |
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
C. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
1 n |
|
|
2(1 n) t2 q2 n 1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
dt |
|
|
может быть |
|
вычислен с |
помощью |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(t2 q2 )n |
|
|
(t2 |
p)n |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
формулы интегрирования по частям: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
dt |
1 p t2 t2 |
dt |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
dt |
1 |
|
|
|
|
|
t2 |
|
|
|
|
|
|
dt. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
n |
(t2 |
p)n |
p |
|
(t2 p)n |
p |
(t2 p)n 1 |
p (t2 p)n |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Заметим, что первый из интегралов имеет такой же вид, как и исходный, т.е.
1p In 1. Применим формулу интегрирования по частям ко второму интегралу:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u t, dv t (t 2 p) n dt |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
du dt, v t (t 2 p) n dt |
||||||||||||
|
|
t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt t t (t2 p) n dt |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
(t2 p) n d (t2 p) |
||||||||||||||||||
(t2 p)n |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 (t2 p)1 n |
|
C |
|
1 |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
1 n |
|
2(1 n)(t 2 |
p)n1 |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
t |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
2(1 n)(t |
2 |
p) |
n1 |
2(1 n) |
(t |
2 |
p) |
n1 |
|
2(1 n)(t |
2 |
p) |
n1 |
2(n 1) |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Возвращаясь к началу, имеем:
(C 0)
In1.
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
t |
|
|
1 |
|
|
In |
|
|
|
dt |
In 1 |
|
|
|
In 1 |
|
||||
(t2 |
p)n |
|
2(1 n)(t |
2 p)n 1 |
2(n 1) |
|||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
1 |
|
t |
|
|
|
|
2n 3 |
|
|
|
|
|
In1 . |
|||||
|
2(n 1)(t |
2 |
p) |
n1 |
2(n 1) |
||||
|
p |
|
|
|
|
Т. е. |
In |
1 |
|
t |
|
|
|
|
2n 3 |
|
(3.1) |
|
|
|
|
In1 . |
|||||||
|
2(n 1)(t |
2 |
p) |
n1 |
2(n 1) |
||||||
|
|
p |
|
|
|
|
|
Формулы, имеющие подобный вид называются реккурентными, наличие подобной формулы позволяет от более сложных вычислений перейти к более простым, затем, вновь применяя формулу – к еще более простым, и т.д. В нашем случае, применяя формулу (3.1) n-1 раз, мы придем к табличному интегралу.
х 1
Пример. Найти интеграл x2 2x 3 2 dx .
Решение. Учитывая, |
что |
х2 |
2x 3 х 1 2 2, |
делаем подстановку |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
х 1 t , |
х t 1, |
dx dt , тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
х 1 |
|
|
|
dx |
|
|
t 2 |
|
|
dt |
|
t |
|
|
dt 2 |
|
|
dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x2 2x |
3 |
2 |
|
t 2 2 |
2 |
|
t 2 |
2 |
2 |
t 2 |
|
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
1 |
t 2 |
2 |
2 |
d t 2 |
2 |
2 |
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2I2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
t 2 2 2 |
|
2 t 2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
В силу рекуррентной формулы (3.1), при n = 2 имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I |
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
t |
|
|
1 |
|
dt |
|
|
|
1 |
|
|
t |
|
|
|
1 |
|
|
arctg |
|
t |
|
C, |
||||||||||
2 |
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
2 2 2 4 t2 |
2 |
|
|
|
4 t2 2 |
|
4 t2 2 4 2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
поэтому
|
|
х 1 |
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
t |
|
|
|
1 |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
C |
|
|||||||
x2 |
2x 3 2 |
2 t 2 2 |
2 |
t 2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
2 |
2 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
C. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
2 x2 2x 3 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
Любая |
|
правильная |
|
|
|
|
рациональная |
|
|
дробь |
|
|
P x |
может быть |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q x |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
единственным образом представлена в виде суммы простейших рациональных дробей. Для этого, прежде всего, знаменатель записывают в виде произведения сомножителей, каждый из которых является
либо степенью |
|
|
|
линейных функций |
|
x a , |
либо |
|
степенью |
квадратичной |
||||||||||||||||||||||||||||
функции х2 |
px q , |
не имеющей |
действительных корней. |
После |
этого |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
приступают |
к |
нахождению |
простейших дробей, |
|
составляющих в |
сумме |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
P x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
Q x |
||
данную дробь |
|
|
|
|
|
. Каждому |
сомножителю x a |
разложения |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Q x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
отвечает в разложении дроби |
P x |
|
выражение вида |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Q x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A1 |
|
|
|
A2 |
|
... |
|
Ak |
|
, |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x a |
x a 2 |
x a k |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
а каждому сомножителю х2 px q l |
|
– выражение вида |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
B1 x C1 |
|
B2 x C2 |
|
|
|
Bl x Cl |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
, |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
x2 px q |
x2 |
px q 2 |
x2 px q l |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
где A1 , A2 , ..., B1 , |
C1 , ... |
|
– |
неизвестные |
коэффициенты, |
подлежащие |
||||||||||||||||||||||||||||||||
определению. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Для вычисления |
|
коэффициентов A1 , |
A2 , ..., B1 , |
C1 , ..., Bl , Cl все |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
простейшие дроби в правой части равенства |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
P x |
|
|
A1 |
|
|
|
A2 |
|
|
|
|
|
Ak |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
Q x |
x a |
x a 2 |
x a k |
|
|
|
|
(3.2) |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
B1 x C1 |
|
|
|
B2 x C2 |
|
|
|
|
|
Bl x Cl |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
x2 px q |
x2 px q 2 |
x2 |
|
px q l |
|
|
приводят к общему знаменателю Q x и приравнивают числители обеих частей равенства (2). Затем сравнивают коэффициенты при одинаковых степенях х (первый способ).
Можно также определять эти коэффициенты, полагая в равенстве (2), или ему эквивалентном, х равным подходяще подобранным числам (второй способ).
Для нахождения интеграла от рациональной дроби |
P x |
следует, |
|
|
|
||
Q x |
прежде всего, выделить из нее целую часть (если дробь неправильная), т. е. представить ее в виде
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P x |
|
M x |
R x |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
где M x |
– многочлен, |
R x |
|
– правильная рациональная дробь. После этого |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Q x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
полученную дробь |
|
R x |
|
следует |
разложить на |
простейшие |
дроби |
|
и |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Q x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
проинтегрировать в отдельности каждое слагаемое. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример. Найти интеграл I |
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Решение. Имеем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
B |
|
|
|
C |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 1 x 1 2 |
x 1 |
x 1 |
x 1 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Отсюда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
x A x 1 2 |
|
B x 1 x 1 C x 1 . |
|
|
|
|
(3) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях х, получим: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0 А B , 1 2А C , 0 А B C . |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Отсюда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А |
1 |
|
, B |
|
1 |
, C |
|
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Коэффициенты А, В, С можно найти и вторым способом. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Полагая х 1 |
в тождестве |
(3), |
|
|
будем |
|
|
|
иметь: |
1 А 4, т. |
е. |
А |
|
1 |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Полагая |
х 1, |
получим: |
С |
|
1 |
. |
Далее, полагая |
|
х 0 , |
будем |
иметь: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
0 А В С , т. е. В А С |
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
I |
1 |
|
dx |
|
1 |
|
dx |
|
1 |
|
|
|
|
dx |
|
|
1 |
ln |
|
x 1 |
|
|
1 |
ln |
|
x 1 |
|
|
|
1 |
|
C. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 x 1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 x 1 |
4 x 1 2 |
|
x 1 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx
Пример. Найти интеграл x2 1 x2 4 .
Решение. Здесь под знаком интеграла стоит правильная рациональная дробь. Разложение данной дроби имеет вид
1 |
Ax B |
|
Dx E |
|
x2 1 x2 4 |
|
|
|
, |
x2 1 |
x2 4 |
отсюда
1 Ax B x2 4 Dx E x2 1 .
Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях х, получим:
А 0 , B 13 , D 0 , E 13 .
Таким образом,
|
dx |
|
|
1 |
|
dx |
|
1 |
|
dx |
|
|
1 |
1 |
|
x |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctgx |
|
arctg |
|
C. |
x2 1 x2 |
4 |
3 |
x2 1 |
3 |
x2 |
4 |
3 |
6 |
2 |
Лекция 4
Интегрирование тригонометрических выражений
1. Общее определение рациональной функции |
|
||
Многочленом относительно |
u , v |
называется сумма конечного числа |
|
слагаемых вида С um vn , где |
С |
─ действительные |
числа, m, n ─ |
m n |
m n |
|
|
натуральные числа. Например, выражение 5+ 6u 3v uv 7u5 |
11v7 является |
||
многочленом относительно u , v . |
|
|
|
Определение 4.1 Частное двух многочленов относительно u , v называется рациональной функцией относительно u , v . Рациональную функцию относительно u , v будем обозначать R u, v .
Из данного определения следует, что рациональная функция R u, v
относительно u , v образована путем применения конечного числа арифметических операций (сложение, вычитание, умножение, деление, умножение на действительные числа) к u , v . Применяя конечное число указанных операций к u , v, w , получим рациональную функцию R u,v, w
относительно u , v, w и т.д. Приведем примеры.
Выражение |
sin3 x 2cos x |
|
|
является рациональной функцией относительно |
|
4sin x 3cos x |
5 |
|
|||
|
|
|
|
||
u sin x , v cos x , т.е. |
|
|
sin3 x 2cos x |
= R sin x,cos x , а выражение |
|
|
|
4sin x 3cos x 5 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
57 |
|
|
|
6 |
x 1 |
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
есть |
рациональная |
функция |
от |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
x 1 |
|
|
6sin x x 4 sin 3 x |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
u х, v 7 |
x , w |
, r sin x , |
так как ее можно записать в виде |
|||||||||||||||||||||||
|
x 1 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
5v 6w r |
|
|
= R u, v, w, r . |
Простейшие |
тригонометрические |
функции |
|||||||||||||||||||
|
w 6r u4r 3 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
ctgx |
cos x |
|
,sec x |
1 |
|
, |
tgx |
sin x |
, cos ecx |
1 |
|
являются |
||||||||||||||
sin x |
cos x |
cos x |
sin x |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
рациональными функциями |
от sinx, |
cos x . Отсюда |
уже следует, |
что |
каждую рациональную функцию от любых тригонометрических функций можно преобразовать в рациональную функцию R (sin x, cos x ),
зависящую только от синуса и косинуса. Переходим к рассмотрению способов интегрирования тригонометрических выражений.
2.Универсальная тригонометрическая подстановка
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t tg |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4.1) |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
рационализирует интегралы вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R(sin x, cos x)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4.2) |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2sin |
x |
cos |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Имеем: |
sin x |
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| делим числитель и знаменатель |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
2tg |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
||||
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
дроби на |
|
|
|
|
| = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t |
2 |
|
|
|
. Значит, |
1 |
t |
2 . Аналогично: |
||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
tg |
2 |
|
x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 x |
|
2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 x |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
cosx |
cosx |
|
|
cos |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 t |
, |
т.е. cos x = |
1 t |
. Так как |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
x |
|
2 |
|
x |
|
|
|
|
1 |
tg |
|
|
|
|
1 t |
|
|
|
|
1 t |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
x=2arctgt, то dx 2arctg t |
dt |
. |
||
1 t 2 |
||||
|
|
|
Записываем интеграл |
|
R(sin x, cos x)dx |
через переменную |
t |
: |
|||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
R(sin x,cos x)dx |
|
R( |
|
|
2t |
|
, |
|
1 t 2 |
) |
|
2 |
dt |
|
R 1(t)dt, Здесь функция |
R 1 (t) |
|||||||
|
|
t 2 |
1 t 2 |
1 t 2 |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
= = R( |
|
2t |
, |
1 t 2 |
) |
|
|
2 |
|
|
является, очевидно, рациональной дробью. Таким |
|||||||||||||
|
t 2 |
|
1 t 2 |
|||||||||||||||||||||
|
1 |
1 t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
образом, мы свели вычисление исходного интеграла к нахождению интеграла R 1(t)dt .
Подставляя в полученный результат t tg 2x , получим значение исходного
интеграла, и это можно сделать для любой функции R(sinx, cosx), поэтому
x
подстановка t = tg 2 называется универсальной.
Пример. Найти интеграл sindxx .
Решение. Применяем универсальную подстановку (4.1). В результате
приходим |
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
простейшему |
|
|
|
|
|
|
табличному |
|
интегралу |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
1 t 2 |
|
|
dt ln |
|
t |
|
C ln |
tg |
|
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
sin x |
|
2t |
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
Найти интеграл |
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Пример. |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
1 cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t 2 |
2 |
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t 2 |
|
1 t 2 |
|
|
|
2 |
|
|
1 t 2 |
|
||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 dt |
|
|
|
|
dt |
= |
||||||||||||||
|
1 |
cos x |
|
|
|
|
1 t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t |
2 |
1 t |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
x |
C = x tg |
x |
C , |
|
|||||||||||
2 |
|
dt = 2arctg t t C 2arctg tg |
|
|
|
tg |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
так как arctg tgx x . Этот интеграл можно найти непосредственно,
предварительно упростив подынтегральную функцию с помощью формулы
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2cos |
2 |
|
х |
1 |
|
|
|
|
|
|
||||
cos x 2cos |
2 |
|
1 |
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||||||
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
dx 1 |
|
|
|
dx = |
||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 х |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
х |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2cos |
|
|
|
|
|
2cos |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
||
dx |
|
1 |
|
|
|
|
|
dx |
= x tg |
x |
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
х |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
2cos |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Отметим, |
что универсальная тригонометрическая подстановка часто |
приводит к довольно громоздким выкладкам. В некоторых частных случаях вычисление интегралов вида R(sin x, cos x)dx может быть упрощено с
помощью некоторых подстановок, отличных от универсальной.. Например, если функция R(sinx, cosx) является нечетной относительно синуса, т.е. R(─sinx,cosx) = ─R(sinx,cosx), то подстановка t сosx рационализирует интеграл от нее. Если выполняется условие R(sinx, ─cosx) = ─R(sinx, cosx), т.е. функция R(sinx, cosx) является нечетной относительно косинуса, то применяют подстановку t sin x ,.если же функция R(sinx, cosx) четна и по синусу, и по косинусу, т.е. R(─sinx,─cosx) = R(sinx,cosx), то применяют
подстановку t tgx и формулы cos2 x |
|
1 |
|
|
,sin2 x |
|
tg2 x |
|
. |
|
|
tg |
2 |
x |
|
tg |
2 |
x |
|||
1 |
|
1 |
|
|
||||||
Пример. Найти интеграл cos 2 x sin3 xdx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Решение. В нашем случае R(sinx,cosx) |
= cos 2 x sin3 x , |
R(─sinx,cosx) = = |
||||||||
cos 2 x sin x 3 cos 2 x sin3 x =─R(sinx,cosx), |
|
|
поэтому |
|
|
применяем |
подстановку t сosx :
cos 2 x sin3 xdx cos 2 x 1 cos 2 x d cos x t 2 1 t 2 dt
t2dt t4dt |
t3 |
|
|
t5 |
C |
1 |
cos3 x |
1 |
cos5 |
x C . |
||||||||
|
|
|
3 |
|
||||||||||||||
3 |
5 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
||||||||
Пример. Найти интеграл cos3 |
|
x sin2 |
xdx. |
|
||||||||||||||
Решение. Здесь функция R(sinx, cosx) |
= cos3 |
x sin2 x нечетна по косинусу, |
||||||||||||||||
поэтому применяем подстановку t sin x : |
|
|||||||||||||||||
cos3 x sin2 xdx sin2 x 1 sin 2 x d sin x t 2 1 t 2 dt |
||||||||||||||||||
= t 2 dt t 4 dt |
t 3 |
|
|
t 5 |
C |
|
1 |
sin3 |
x |
1 |
sin5 x C . |
|||||||
|
|
|
3 |
|
||||||||||||||
3 |
5 |
|
|
5 |
|
|
dx
Пример. Найти интеграл cos2 x sin2 х .
Решение. В нашем случае подынтегральная функция четна и по синусу и по косинусу, поэтому применяем подстановку t tgx :
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
d tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
1 |
|
|
t 1 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
2 |
x |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
C |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
cos |
2 |
x sin |
2 |
х |
|
|
|
sin |
2 |
|
1 tg |
2 |
x |
1 |
t |
2 |
2 |
t 1 |
|||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
х |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
cos2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 ln tgx 1 C
2 tgx 1
Этот интеграл можно также найти, если преобразовать подынтегральную
функцию |
с |
помощью |
формулы |
косинуса |
двойного |
угла |
cos 2 x cos2 x sin2 x .
3. Интегрирование произведений синусов и косинусов различных аргументов .
Интегралы вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
s in ax s in bxdx, s in ax cos bxdx, cos ax cos bxdx |
(4.3) |
|||||||
сводятся к более простым с помощью следующих формул: |
|
|||||||
s in ax s in bx |
|
1 |
cos a b x cos a b x |
(4.4) |
||||
2 |
||||||||
|
|
|
||||||
cos ax cos bx |
1 |
|
cos a b x cos a b x |
(4.5) |
||||
2 |
||||||||
|
|
|
|
|
||||
s in ax cos bx |
|
1 |
|
sin a b x sin a b x |
(4.6) |
|||
2 |
|
|||||||
|
|
|
|
Пример. Найти интеграл sin 2x cos 6xdx .