отчет 3

№3 зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Операциялық күшейткіш негізінде фаза бұрмалануы бар РС генератор.

Жұмыстың мақсаты: Автогенератордың құрылысымен танысу, айнымалы токта туындайтын кедергі мен автотербеліс жиілігінің формулаларын игеру, күшейткіштің кірісіндегі және шығысындағы кернеулерінің осцилограммасын алуды үйрену.

Теориялық кіріспе: RC генераторы деп R және С элементтрерінен тұратын жиілікті таңдамалы төртполюстіктен және инверттеуші күшейткіштен (мысалы, ОЭ транзисторда жасалған) тұратын автогенераторды айтады. RC генераторы автотербелмелі жүйелердің релакциялық типіне жатады.

Синусоидалық генераторлар

Жалпы 2 конфигурация белгілі. Біріншісі Вин көпірі бар генератор.

Бұл схемада 2 RC – тізбегі қолданылады: біреуі тізбектелген RC -компоненттерімен және екіншісі параллель RC – компоненттерімен. Вин көпірі дыбыс сигналдарының генераторларында жиі қолданылады, себебі ол 2 секциялы ауыспалы конденсатормен және 2 секциялы ауыспалы потенциометрмен жылдам икемге келеді.

Екінші жалпыға мәлім конструкция екі еселі Т-көпірі бар генератор деп аталады, себебі бұл схемада 2 Т- күйдегі параллель қосылған RC-тізбегі қолданылады. Бір тізбегі Т-күйдегі R-C-R тізбегі болып табылады, ол төмен жиіліктерді өткізетін фильтр ретінде жұмыс атқарады. Ал екінші тізбек T – күйдегі C-R-C тізбегі болып табылады, ол жоғары жиіліктерді өткізетін фильтр ретінде қолданылады. Бұл екі тізбек бірігіп көпір қалыптастырады., ол керекті жиіліктің генерациясын баптайды.

Т-типті екі еселі РС көпірімен байланысқан кері бағыттағы тізбек

Жұмыстың барысы: Күшейткіштің шығысы жиілік таңдамалы төртполюстіктің көмегімен, оң кері байланысты сақина схемасын тұрғызып кіріске жалғанған. Генераторларды тұрғызу мақсатында операциялық күшейткіштер жиі қолданылады. Төрт полюсті жиілікті таңдаушы ретінде төрт буынды РС тізбек жиі қолданылады.

1 тапсырма

1 сурет

1- ші суретте көрсетілген схеманы құрастырдық. Кедергі мен сыйымдылықтың әр мәні үшін жиілікті тәуелді төртполюстіктінің амплитудалық жиілікті сипаттамасын және фазалық жиілікті сипаттамасын зерттедік. Сонда мындай кестені алдық:

C,мкФ	0,1	0,2	0,3	0,4	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1
R,кОм	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Частота , на которой сдвиг фаз равен 180^0, Гц	11	12	15	16	17	17	18	23	21	22

Кедергіні 100 Ом – 1 кОм аралығында, сыйымдылықты 0.1 мкФ – 1 мкФ аралығында қарастырдық. Фазалар ығысуы 180 градусты құрайтын жиілікті және төртполюстінің осы жиіліктер үшін кедергі мен сыйымдылықтың әр түрлі мәндерінде беру коэффициентін өлшедік.

Сол кезде мынадай график аламыз.Бұл графикте х –тің мнимал және максимал мәндерін көреміз, сонымен қатар сол сияқты у-тің минимал және максимал мәндерін аламыз.

2 тапсырма

Генератордың схемасын тұрғыздық (2 сурет). Кері кедергіні таңдай отырып схемада генерацияның туындау жағдайын жасадық.

РС тізбек параметрлерінен автотербелістер параметрлерінің тәуелділігін зерттеңіздер. Алынған мәліметтерді келесі кестеге енгіздік.

C/R	1кОм	2кОм	3кОм	4кОм	5кОм	6кОм	7кОм	8кОм	9кОм	10кОм
0.1мкФ	10	11,4	15,9	18,1	18,5	19,6	22	22,6	23,5	24
0.2мкФ	9,48	10	11,2	12,6	14,5	15,9	16,7	18,9	19,4	21
0.3мкФ	8,59	9,84	10	11	12,3	14,6	15,9	17,5	18,9	20,9
0.4мкФ	6,96	8,68	9	9,8	9,9	10	11,6	12,9	18,6	17,6
0.5мкФ	4,59	7,56	8,45	8,99	9,1	9,6	9,8	10,5	11,5	16,9
0.6мкФ	5,24	6,12	7,22	8,66	8,93	9,36	9,77	9,99	10,56	15,9
0.7мкФ	5,12	5,37	6,45	7,99	8,45	9,22	9,64	9,82	9,98	14,6
0.8мкФ	3,11	4,16	5,45	7,88	8,36	9,21	9,51	9,74	9,82	13,56
0.9мкФ	2,45	3,77	4,89	5,66	7,46	8,21	8,96	9,36	9,73	12,6
1 мкФ	1,04	2,54	3,77	4,56	6,54	7,53	8,76	9,26	9,63	10
	Частота генерации, Гц

Қорытынды

Біз бұл жұмыста Операциялық күшейткіш негізінде фаза бұрмалануы бар РС генераторын қарастырдық және РС генераторы деген не соны білдік. Яғни, RC генераторы деп R және С элементтрерінен тұратын жиілікті таңдамалы төртполюстіктен және инверттеуші күшейткіштен (мысалы, ОЭ транзисторда жасалған) тұратын автогенераторды айтады. RC генераторы автотербелмелі жүйелердің релакциялық типіне жатады.

Сонымен қатар, Синусоидалық генераторларды қарастырдық. Оның 2 конфигурациясымен таныстық. Яғни , олар: Вин көпірі және екі еселі Т-көпірі.

Күшейткіштің шығысы жиілік таңдамалы төртполюстіктің көмегімен, оң кері байланысты сақина схемасын тұрғызып кіріске жалғанған. Біз бұл жұмыста генераторларды тұрғызу мақсатында операциялық күшейткіштер жиі қолдандық және де қосымша төрт полюсті жиілікті таңдаушы ретінде төрт буынды РС тізбек жиі қолданылды.

Жұмыс жасау барысында автогенератордың құрылысымен таныстық, айнымалы токта туындайтын кедергі мен автотербеліс жиілігінің формулаларын игердік, күшейткіштің кірісіндегі және шығысындағы кернеулерінің осцилограммасын алуды үйрендік.