табигат
.pdf3.Сабаққа кешігу және сабақ біткенге дейін қашып кету: Әр екі жақсы көретін себептері бойынша сабаққа кешігу не сабақ біткенге дейін қашып кету бір келмеген күн болып есептеледі.
4.Барлық тапсырмалар бекітілген мерзімнен кешіктірілмей орындалады. Тапсырманы бекітілген мерзімнен кешіктіріп тапсырған студент төмен баға алады және бұл өз кезегінде курс бойынша қорытынды бағалауға әсер етеді.
5.Сабаққа талқылау үшін дайындықпен келу қажет, сонда сізді қызықтыратын сұраққа көп ақпараттар алуыңызға болады.
Курс жоспары (3 кредит)
№ |
|
Тақырыптар |
|
|
|
оның ішінде сағат |
|
|||
|
|
|
|
|
|
Дәріс |
|
Семинар |
|
ОСӨЖ |
1 |
Табиғатты |
|
пайдалану |
2 |
|
1 |
|
|
||
|
экономикасына кіріспе. |
|
|
|
|
|
|
|
||
2 |
Табиғи |
қорлар |
және |
|
олардың |
2 |
|
1 |
|
2 |
|
жіктелуі..Табиғи |
|
қорларды |
|
|
|
|
|
||
|
пайдаланудағы негізгі принциптер |
|
|
|
|
|
||||
|
мен заңдылықтар. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Табиғи |
қорларды |
тиімді |
қолдану |
2 |
|
1 |
|
1 |
|
|
және |
қоршаған |
ортаны |
қорғау |
|
|
|
|
|
|
|
экономикасы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
Табиғи |
қорларды |
экономикалық |
2 |
|
1 |
|
1 |
||
|
бағалау теориясы |
және |
қоршаған |
|
|
|
|
|
||
|
ортаның сапасы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
Қайта |
жаңартылмайтын |
қорларды |
2 |
|
1 |
|
1 |
||
|
тиімді |
пайдалану |
|
және |
|
|
|
|
|
|
|
экономикалық бағалау. |
|
|
|
|
|
|
|
||
6 |
Қорларды |
пайдаланудың |
2 |
|
1 |
|
1 |
|||
|
экономикалық проблемалары. |
|
|
|
|
|
||||
7 |
Су қорларын тиімді |
пайдалану |
2 |
|
1 |
|
1 |
|||
|
және қорғау. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
Қазақстанның |
жаңартылатын |
2 |
|
1 |
|
1 |
|||
|
биологиялық қорлары. |
|
|
|
|
|
|
|
||
9 |
Әуе |
бассейнін |
|
қорғаудың |
2 |
|
1 |
|
1 |
|
|
экологиялық-экономикалық |
|
|
|
|
|
||||
|
проблемалары. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
Минералды ресурстарды қоршаған |
2 |
|
1 |
|
1 |
||||
|
ортаны |
қорғауды |
ескере |
отырып |
|
|
|
|
|
|
|
кешенді экономикалық бағалау. |
|
|
|
|
|
||||
11 |
Табиғатты пайдаланудағы ҒТП |
2 |
|
1 |
|
1 |
||||
|
және |
өндірістік |
шаруашылық |
|
|
|
|
|
||
|
|
қызметі экологиясы. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
12 |
Қоршаған ортаны ластағаны және |
2 |
1 |
|
1 |
|
||||||
|
|
табиғат ресурстары үшін төлем. |
|
|
|
|
|
|||||
13 |
Табиғи |
ресурстарды |
|
тиімді |
2 |
1 |
|
1 |
|
|||
|
|
пайдалану мен |
қоршаған |
ортаны |
|
|
|
|
|
|||
|
|
қорғауды |
ынталандырудың |
|
|
|
|
|
||||
|
|
механизмдері мен рычагтары. |
|
|
|
|
|
|||||
14 |
Табиғатты |
|
пайдалануды |
2 |
1 |
|
1 |
|
||||
|
|
басқару:тұрақты |
|
экономикалық |
|
|
|
|
|
|||
|
|
өсім. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15 |
Табиғатты қорғаудың халықаралық |
2 |
1 |
|
1 |
|
||||||
|
|
және жалпы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
проблемалары |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
БАРЛЫҒЫ |
|
30 |
15 |
|
15 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Өзіндік жұмыс бойынша тапсырмалар |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
№ |
|
Тақырыптар атауы |
Сағат |
ОСӨЖ-ң |
|
ОСӨЖ-ді |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
саны |
бақылау |
|
тапсыру |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
формасы |
|
уақыты |
|
|
1 |
Табиғатты |
|
|
пайдалану |
1сағ. |
Ауызша |
|
2 апта |
|
||
|
|
экономикасына кіріспе. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 |
Табиғи |
қорлар |
|
және |
|
олардың |
1сағ. |
Ауызша |
|
3 апта |
|
|
|
жіктелуі..Табиғи |
|
қорларды |
|
|
|
|
|
|||
|
|
пайдаланудағы негізгі принциптер |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
мен заңдылықтар. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
3 |
Табиғи |
қорларды |
тиімді |
қолдану |
1сағ. |
Ауызша |
|
4 апта |
|
||
|
|
және |
қоршаған |
ортаны |
қорғау |
|
|
|
|
|
||
|
|
экономикасы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
Табиғи |
қорларды |
экономикалық |
1сағ. |
Ауызша |
|
5 апта |
|
|||
|
|
бағалау теориясы |
және |
қоршаған |
|
|
|
|
|
|||
|
|
ортаның сапасы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
5 |
Қайта жаңартылмайтын қорларды |
1сағ. |
Ауызша |
|
6 апта |
|
|||||
|
|
тиімді |
пайдалану |
|
және |
|
|
|
|
|
||
|
|
экономикалық бағалау. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
6 |
Қорларды |
|
пайдаланудың |
1сағ. |
Ауызша |
|
7 апта |
|
|||
|
|
экономикалық проблемалары. |
|
|
|
|
|
|||||
|
7 |
Су қорларын |
тиімді |
пайдалану |
1сағ. |
Ауызша |
|
8 апта |
|
|||
|
|
және қорғау. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
Қазақстанның |
|
жаңартылатын |
1сағ. |
Ауызша |
|
9 апта |
|
|||
|
|
биологиялық қорлары. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
9 |
Әуе |
бассейнін |
|
қорғаудың |
1сағ. |
Ауызша |
|
10 апта |
|
||
|
|
экологиялық-экономикалық |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
проблемалары. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
Минералды ресурстарды қоршаған |
1сағ. |
Ауызша |
11 апта |
|||||
|
ортаны |
қорғауды |
ескере |
отырып |
|
|
|
||
|
кешенді экономикалық бағалау. |
|
|
|
|||||
11 |
Табиғатты |
пайдаланудағы ҒТП |
1сағ. |
Ауызша |
12 апта |
||||
|
және |
өндірістік |
шаруашылық |
|
|
|
|||
|
қызметі экологиясы. |
|
|
|
|
|
|||
12 |
Қоршаған ортаны ластағаны және |
1сағ. |
Ауызша |
13 апта |
|||||
|
табиғат ресурстары үшін төлем. |
|
|
|
|||||
13 |
Табиғи |
|
ресурстарды |
тиімді |
1сағ. |
Ауызша |
14 апта |
||
|
пайдалану |
мен қоршаған |
ортаны |
|
|
|
|||
|
қорғауды |
ынталандырудың |
|
|
|
||||
|
механизмдері мен рычагтары. |
|
|
|
|||||
14 |
Табиғатты |
|
пайдалануды |
1сағ. |
Ауызша |
15 апта |
|||
|
басқару:тұрақты |
экономикалық |
|
|
|
||||
|
өсім. |
|
|
|
|
|
|
|
|
15 |
Табиғатты |
|
қорғаудың |
1сағ. |
Ауызша |
15 апта |
|||
|
халықаралық және жалпы |
|
|
|
|
|
|||
|
проблемалары |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
Консультация уақыты |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Апта күні |
|
|
|
Уақыты |
|
||
|
|
|
Жұма |
|
|
|
|
11 - 12 |
|
|
|
|
Сенбі |
|
|
|
|
11 - 13 |
|
Аралық бақылау кестесі
|
|
|
1-ші аралық бақылау |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2-ші аралық бақылау |
|||||||||||||||||
|
|
Аралық |
Сағат |
|
|
Тапсыру |
|
|
Аралық |
|
|
Сағат |
|
|
|
Тапсыру |
||||||||||||||
|
|
бақылау |
көлемі |
|
|
|
уақыты |
|
|
бақылау |
|
|
көлемі |
|
|
|
|
уақыты |
||||||||||||
|
|
|
түрі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
түрі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
тест |
1 сағ. |
|
|
|
7 апта |
|
|
|
|
тест |
|
|
1 сағ. |
|
|
|
|
15 апта |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бағалау кестесі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
№ |
|
Бақылау түрі |
1 |
2 |
|
3 |
|
4 |
|
5 |
6 |
7 |
8 |
|
9 |
|
1 |
1 |
1 |
1 |
|
1 |
1 |
|
Жалпы |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
4 |
5 |
|
балл |
|
|
1 |
|
|
Сабаққа қатысым |
* |
* |
|
* |
|
* |
|
* |
* |
* |
* |
|
* |
|
* |
* |
* |
* |
|
* |
* |
|
100 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2 |
|
|
Ағымдық бақылау |
* |
* |
|
* |
|
* |
|
* |
* |
* |
* |
|
* |
|
* |
* |
* |
* |
|
* |
* |
|
100 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Өзіндік жұмыс |
|
|
|
* |
* |
* |
* |
* |
* |
* |
|
* |
|
* |
* |
100 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
Аралық бақылау |
|
|
|
|
* |
|
|
|
|
* |
|
|
|
|
* |
100 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
Қорытынды |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
100 |
|
бақылау-емтихан |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАЛЛ БОЙЫНША БАҒАЛАУ КЕСТЕСІ
баға |
коэффици |
бағалау |
емтиханға |
емтихан |
емтихан |
|
ент |
пайызы |
дейін |
бағасы |
қорытындысы |
|
|
|
60% |
40% |
|
А |
4,0 |
95-100% |
60,0-57,0 |
40,0-38,0 |
өте жақсы |
А- |
3,67 |
90-94% |
56,9-54,0 |
37,9-36,0 |
өте жақсы |
В+ |
3,33 |
85-89% |
53,9-51,0 |
35,9-34,0 |
жақсы |
В |
3,0 |
80-84% |
50,9-48,0 |
33,9-32,0 |
жақсы |
В- |
2,67 |
75-79% |
47,9-45,0 |
31,9-30,0 |
жақсы |
С+ |
2,33 |
70-74% |
44,9-42,0 |
29,9-28,0 |
Қанағаттанар- |
|
|
|
|
|
лық |
С |
2,00 |
65-69% |
41,9-39,0 |
27,9-26,0 |
Қанағаттанар- |
|
|
|
|
|
лық |
С- |
1,67 |
60-64% |
38,9-36,0 |
25,9-24,0 |
Қанағаттанар- |
|
|
|
|
|
лық |
Д+ |
1,33 |
55-59% |
35,9-33,0 |
23,9-22,0 |
Қанағаттанар- |
|
|
|
|
|
лық |
Д |
1,0 |
50-54% |
32,9-30,0 |
21,9-20,0 |
Қанағаттанар- |
|
|
|
|
|
лық |
F |
0 |
0-49% |
29,9-0,0 |
19,9-0,0 |
Қанағаттанар- |
|
|
|
|
|
лықсыз |
Тақырып 1. Табиғатты пайдалану экономикасына кіріспе
Лекция сұрақтары: 1. Табиғи қорлар және экономикалық даму. 2. Курстың оқудың түсініктері, мақсаты және міндеті. 3. Табиғи қорлар экономикасының басқа да жаратылыстану, техникалық және қоғамдық ғылымдармен байланысты. 4. Табиғи қорлар және олардың жіктелуі. Табиғи қорлар пайдаланудағы негізгі принциптер мен заңдылықтар. Әдебиеттер 1,
2, 3, 6.
Тақырып 2. Табиғи қорларды тиімді қолдану және қоршаған ортаны қорғау экономикасы
Лекция сұрақтары: 1. Табиғи қорлар, қоршаған орта мен табиғатты қорғау қызметтеріне экономикалық зиян. 2. Қазақстандағы табиғатты пайдалануды реттеудің заңды негіздері: міндеттері мен келешегі.
Әдебиеттер 6,8,20,21,24.
Тақырып 3. Табиғи қорларды экономикалық бағалау теориясы және қоршаған ортаның сапасы Лекция сұрақтары: 1. Табиғи қорларды экономикалық бағалаудың мәні,
түрлері мен функциялары. 2. Экономикалық бағалаудың концепциялары мен теориялары. 3. Экономикалық бағалауда ескерілетін көрсеткіштер мен факторлар.
Тақырып 4. Қайта жаңартылмайтын қорларды тиімді пайдалану және экономикалық бағалау Лекция сұрақтары: 1. Қазақстанның минералды-шикізат қорлары мен
тиімді пайдалану проблемалары. 2. Минералды-шикізат қорларын экономикалық бағалау әдістері. 3. Минералды-шикізат қорларының қолданылу шарттарын анықтау. Әдебиеттер 2,11,12,13,20,23,25.
Тақырып 5. Қорларды пайдаланудың экономикалық проблемалары Лекция сұрақтары: 1. Дүние жүзі мен Қазақстанның жер ресурстары, олардың сапалық сипаттамасы. 2. Жер ресурстарын қорғау, жақсарту және тиімді пайдалану проблемалары. 3. Ауылшаруашылық жерлердің ерекшеліктері мен экономикалық бағалану әдістері. 4. Дүние жүзі мен Қазақстанның жер ресурстары, олардың сапалық сипаттамасы.
Әдебиеттер 1,8,16,23,24,25.
Тақырып 6. Су қорларын тиімді пайдалану және қорғау Лекция сұрақтары: 1. Қазақстанның су қорлары. Оларды қорғау мен
тиімді пайдалану проблемалары. 2. Су қорларын экономикалық бағалау ерекшеліктері. 3. Су қорларын экономикалық бағалау әдістері. Әдебиеттер
9,10,14,23,24,25. Тақырып 7. Қазақстанның жаңартылатын биологиялық
қорлары Лекция сұрақтары: 1. Орман қорлары және оларды қорғау мен пайдалану
проблемалары. 2. Орман қорларын экономикалық бағалау ерекшеліктері. 3.Өсімдік және жануарлар әлемінің қорлары. Әдебиеттер 1,8,15,23,24,25.
Тақырып 8. Әуе бассейнін қорғаудың экологиялық-экономикалық проблемалары Лекция сұрақтары: 1. Табиғи ортаның ластануы мен атмосфераны қорғау
проблемалары. 2. Әуе бассейнінің сапалық бағалануы, ПДВ, ПДК нормативтері. Әдебиеттер 1,6,8,16,20,23,24.
Тақырып 9. Минералдық ресурстарды қоршаған ортаны қорғауды ескере отырып кешенді экономикалық бағалау Лекция сұрақтары: 1. Минералдық ресурстарды кешенді пайдалану. 2.
Кешенді экономикалық бағалау. 3. Минералдық ресурстарды игерудудің экономикалық тиімділік есебі. Әдебиеттер 11,25.
Тақырып 10. Табиғатты пайдаланудағы ғылыми-техникалық прогресс және өндірістік шаруашылық қызметі экологиясы.
Лекция сұрақтары: 1. Табиғатты пайдаланудағы ғылыми-техникалық прогресс. 2. Қалдықсыз өндіріс және қалдықтарды залалсыздандыру, пайдалану проблемалары. Әдебиеттер 1,2,3,24,25.
Тақырып 11. Қоршаған ортаны ластағаны және табиғат ресурстары үшін төлем.
Лекция сұрақтары: 1. Ауыл шаруашылығы саласында жер үшін төлемнің негізгі мазмұны. 2. Ауыл шаруашылығы бағытындағы жерге салық. 3. Елді мекендердегі жерге салық. Әдебиеттер 17,23,26.
Тақырып 12. Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауды ынталандырудың механизмдері мен рычагтары.
Лекция сұрақтары: 1.Баға қалыптастыру мен амортизациялық саясат; қаржы-несие рычагтары; салықтар мен төлемдер; жеңілдіктер мен қаржыландырулар; нормалау, сертификаттар, лицензиялар.
Әдебиеттер 6,23,24,26.
Тақырып 13. Табиғатты пайдалануды басқару, тұрақты экономикалық өсім.
Лекция сұрақтары: Басқарудың теориялық және практикалық негіздері; басқару әдістері; нарыққа көшу жағдайында басқару механизмін жетілдіру.
Әдебиеттер 1,6,20,23,24,25.
Тақырып 14. Табиғатты қорғаудың халықаралық және жалпы проблемалары Лекция сұрақтары: 1. Табиғатты қорғаудың халықаралық және жалпы
проблемалары. 2. Қоршаған ортаны, табиғи ресурстарды қорғау проблемалары және дүние жүзілік даму. 3. Қазақстанның табиғи ресурстары және даму стратегиясы. Әдебиет 25.
Семинарлық тапсырмалардың сұрақтары:
Сабақ 1: 1. Табиғатты пайдалану туралы түсінік және қоршаған ортаны қорғау, экологиялық мәні. 2. Табиғат қорлары және олардың жіктелуі, қоршаған орта. 3. Табиғат қорлары қоғамдық өндірісті дамыту факторы ретінде. 4. Табиғат қорлар экономикасының басқа ғылымдармен байланысы.
Әдебиеттер 1,2,3.
Сабақ 2: 1. Қоршаған ортаның ластану шығындарын анықтау. 2. Табиғатты қорғау шараларының шығындары. Әдебиеттер 6,8,20,21,24. Сабақ 3: 1. Табиғи қорларды экономикалық бағалау мәні, түрлері мен функциялары. 2. Табиғат қорларының экономикалық бағалау түрлері.
Әдебиеттер 1,2,5,9,10,23,24.
Сабақ 4: 1. Пайдалы қазбаларды экономикалық бағалау. 2. Минералды
ресурстарды |
экономикалық |
бағалау |
әдістері. |
Әдебиеттер |
|
2,11,12,13,20,23,25. |
|
|
|
|
|
Сабақ 5: 1. Егіншілік, құнарлылық бонитеті, жер рентасы. Жерді рекультивациялау. Ауылшарушылық жерлерге экономикалық бағалау.
Әдебиеттер 1,6,8,23,24,25.
Сабақ 6: 1. Су көздері, сумен қамтамасыз ету және су қоймалары шығындарын анықтау. 2. Су ренталарын есептеу. 3. Су ресурстарын экономикалық бағалау әдістері. Әдебиеттер 9,10,14,23,24,25.
Сабақ 7: 1. Орман ресурстарын экономикалық бағалау әдістері. 2. Қорғау проблемалары. Пайдалану және қайта өңдеу. Әдебиеттер 1,8,15,23,24,25. Сабақ 8: 1. Атмосфераны ластау шығындарын анықтау. 2. Қоршаған ортаны ластаудың әлеуметтік, экономикалық шығындарын анықтау. 3. Ластау бағасының тәжірибелік тапсырмасын шешу. Әдебиеттер
1,6,8,16,20,23,24.
Сабақ 9: 1. Табиғат ресурстарын кешендік пайдалану. 2. Қоршаған ортаны ластаудың экономикалық , әлеуметтік шығындарын анықтау.
Әдебиеттер 11,25.
Сабақ 10: 1. НТП экономикалық тиімділігін анықтау. Әдебиеттер 1,23,24,25. Сабақ 11. 1. Төлем нәтижелері мен нормативтерін анықтау. 2. Жерге және суға төлемдер.Әдебиеттер 17,23,26.
Сабақ 12: 1. Табиғат ресурстарын тиімді пайдаланудың экономикалық рычагтары мен механизмдері. Әдебиеттер 6,23,24,26.
Сабақ 13: |
1. Басқарудың |
экономикалық әдістері. Әдебиеттер |
|
1,6,20,23,24,25. |
|
|
|
Сабақ 14: 1. |
Қоршаған ортаны қорғауды халықаралық басқару органдары. |
||
2. Экологиялық проблемалар шешіміне халықаралық ықпал.
Әдебиеттер 25 және қосымша көздер.
Қоршаған табиғи ортаны ластағаны үшін төлемдерді анықтау әдістемесі.
«Ауа бассейнін қорғаудың экологиялық-экономикалық проблемалары»
тақырыбы бойынша.
1.Жалпы жағдайы
1.1.Әдістемелік тұжырымдар шаруашылыіқ қызметін ұйымдастыру мен иелену нысанына тәуелсіз заңды тұлға құқығын иеленетін ұйымдар мен мекемелер, кәсіпорындар мен бірлестіктер бойынша қоршаған табиғи ортаны ластағаны үшін төлемдерді анықтауға арналған.
1.2.Әр кәсіпорын үшін Қазақстан Республикасының Минэкобиоресурс органдарымен нормативтік жоғары нормативті төлемдерді анықтайтын ПДВ, ПДС мен қалдықтарды салық нормативтері бекітіледі.
Қауіптілігі IV категорияға жататын кәсіпорындар экология мен биоресурс органдарымен бірігіп қоршаған табиғи ортаны ластайтын заттар қалдықтарының көлемін азайту бойынша келісілген бағдарламалар дайындайды.
Қалдықтар нормативтері бұл жағдайда осы бағдарлама бойынша тиісті қалдықтар негізінде анықталады. Бео пруд, түзу сызықтары мен басқа да жалған объектілерді ластайтын заттардың қалдықтар нормативі жобалық көрсеткіштер сапасы мен келетін су саны (арнайы суды пайдалануда технологиялық нормативтер мен рұқсаттар) негізінде анықталады.
1.3.Төлем нормативтері мыналар үшін бекітіледі:
атмосфераға ластайтын заттарды лақтырғаны үшін;
қоршаған табиғи ортаны ластайтын заттар қалдықтары үшін;
қоршаған табиғи ортада қалдықтарды орналастырғаны (сақтау. жинау) үшін.
1.4.Ластайтын заттарды нормативтік лақтырғаны (орналастырулар, қалдықтар) үшін, оларды көбейткені үшін сияқты кәсіпорыннан төлемдер алынады.
1.4.1.Жоғары нормативті лақтырғаны үшін төлемдер (орналастыру қалдықтары) төлем нормативтерінің қатынасы бойынша бір бірлік мөлшерінде анықталады.
1.4.2.Ластау заттарын рұқсатсыз лақтыру (қалдықтар) мен тексеруинспекциялық қызметті жүзеге асыру кезінде құралдармен не басқа да әдістермен алынған қалдықтарды орналастыру табиғатты қорғау заңдылықтарының бұзақылығы болып саналады.
Бұл жағдайда қоршаған табиғи ортаға тиген жалпы шығын көлемі анықталады және бекітілген тәртіпте кінәлі адамнан есебі алынады.
2. Қоршаған табиғи ортаны ластайтын заттар қалдықтары үшін төлемдерді анықтау әдістемесі
2.1. Ластайтын заттардың қалдықтары үшін төлем нормативі (Р,тен./уақ.т.) мына формуламен анықталады:
Р=З/МН Мұндағы: З – бағдарламамен, тиімді табиғатты қорғау схемасы бойынша
анықталатын шығындардың орташа жылдық көлемі (тенге). МН - Қоршаған табиғи ортаны ластайтын заттар
қалдықтарының соммалық нормативтік жылдық көлемі, аймақ бойынша (уақ.т.) есепті жылдағы аймақ кәсіпорынын ластайтын заттар қалдықтарының келтірілген нормативтік көлемінің сомасы ретінде анықталады.
Қосымша
Қосымша 1
КОЭФФИЦИЕНТТЕР төлемдер алудың нормативтерінің жоғарылауы мен қысқартулары
Ластайтын заттар қалдықтары мен |
Төлем алудыңқысқарту |
зиянды заттардың нормативтерінің |
коэффициенті, КР |
жоғарылау коэффициенті (dn, dm) |
|
1,0 дейін |
1 |
1,5 дейін |
2 |
2,0 дейін |
3 |
2,5 дейін |
4 |
3,0 дейін |
5 |
3,5 дейін |
6 |
4,0 дейін |
7 |
4,5 дейін |
8 |
5,0 дейін |
9 |
5,0-дан жоғары |
10 |
МЫСАЛ
Атмосфераны (су объектілеріне лақтырғаны үшін) ластайтын жалпы келтірілген қалдықтар көлемі үшін есеп беру төлемдері.
1. Аймақтағы кәсіпорын: а) цемент зауыты;
б) машина құрылыс зауыты; в) текстилді фабрика; г) ТЭЦ; д) ПОШ фабрикасы.
2. ТЭЦ бойынша келтірілген көлемнің есеп беруі (МНY):
|
Ластайтын заттар |
Келтіру |
Келтірілген |
|
қалдықтарының |
коэффициенті КI |
көлем, уақ. |
|
нормативті |
|
т/жыл |
|
көлемі |
|
n |
|
|
МНY=∑mHIК |
|
|
(mHI) т/жыл |
|
|
|
|
уақ. т/жыл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Шаң |
1180 |
10,0 |
1180 |
Көміртек оксиді |
30 |
0,33 |
10 |
Газ |
50 |
20,0 |
1000 |
Азот диоксиді |
30 |
25,0 |
750 |
Барлығы |
|
|
13560 |
Өткізуге эмульгаторды енгізуді қарастырады Басқа аймақтағы кәсіпорын бойынша аналогиялық есеп беруді жүргізеді.
3. |
Аймақ бойынша келтірілген көлемін есептеу |
|
|
а) ТЭЦ |
-13560 уақ. т |
|
б) ПОШ фабрикасы |
-4320 |
|
в) текстиль фабрикасвы |
-1780 |
|
г) машина құрастыру зауыты |
-5430 |
|
д) цемент зауыты |
-8320 |
|
Барлығы аймақ бойынша |
-33410 (МН ) |
4. |
Бағдарлама шараларының құнын есептеу |
|
Табиғи қорғалатын объектілер: КВП (мың тнг.), жоспар____ж.
1)ТЭЦ-те электр сүзгішті монтаждау – 250,0;
2)Машина құрылыс зауытында эмульгаторды құрастыру – 150,0;
3)ПОШ фабрикасында циклондарды қайта құрастыру – 50,0; Барлығы – 450 мың теңге
5. Төлемнің нормативін есептеу (тен/ уақ.т.) |
Р=З/МН |
|
|||||
|
Р=450000/33410=13,5 тен/ уақ.т. |
|
|
|
|
|
|
5.1.Кәсіпорын бойынша нормативті төлемдерді есептеу теңгемен. |
|||||||
|
а) ТЭЦ |
|
-13560х13,5=183060 |
||||
|
б) ПОШ фабрикасы |
|
-4320х13,5=58320 |
||||
|
в) текстиль фабрикасвы |
|
-1780х13,5=24030 |
||||
|
г) машина құрастыру зауыты |
|
-5430х13,5=73305 |
||||
|
д) цемент зауыты |
|
-8320х13,5=112320. |
||||
6. Нормативті және жоғары нормативтіқалдықтар үшін төлемді есептеу |
|||||||
Эмульгатордыөткізуді енгізу жағдайындағы ТЭЦ |
|
||||||
6.1. Тіркелген ТЭЦ (Мфу) қалдықтар көлемін есептеу |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ластанған заттар |
Ластанған заттар |
|
|
Келтіру |
|
Келтірілген |
|
атауы |
қалдықтарының |
|
коэффициенті |
|
көлем, уақ. т/жыл |
|
|
|
тіркелген көлемі, |
|
|
|
|
|
|
|
т/жыл |
|
|
|
|
|
|
Шаң |
1628 |
|
|
10,0 |
|
16280 |
|
Көміртек оксиді |
30 |
|
|
0,33 |
|
10 |
|
Азот диоксиді |
50 |
|
|
20,0 |
|
1000 |
|
Газ |
30 |
|
|
25,0 |
|
750 |
|
Барлығы |
|
|
|
|
|
18040 |
6.2. Нормативтіден тіркелген көлемінің жоғарылау коэффициентін есептеу dn=18040/13560=1,3
6.3. Қысқартуды енгізу, Кр
Қосымша 1 бойынша жоғарылау коэффициенті 1,3 кезінде қысқарту 2- ні құрайды.