1.3 Курс пререквизиті

Пәнді игеруде білуге қажетті пәндер тізімі:

- Математика;

- Физика;

- Информатика;

- Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар негіздері;

- Электр тізбектерінің теориясы;

- Электрмагниттік толқындарының таралу теориясы;

- Электр байланыс теориясы және т.б пәндер.

1.4 Курс постреквизиті

Берілген курсты игеруде алынған білім және біліктілік ары қарай 4-ші курста мамандық бойынша міндетті пәндерді игеруде пайдаланылады және дамиды. Сонымен қатар дипломдық жұмысты орындағанда қолданылуы мүмкін.

1.5 Пәннен қысқаша мағлұмат

Жаңа технологиялардың пайда болуы және радиоэлектроника және телекоммуникация саласының қарқынды дамуы, қызмет көрсетуші қызметкерлерден мамандық бойынша терең білімді талап етеді.

«Байланыстың бағыттауыш жүйелері» курсын меңгерген студент төмендегілерді білуге міндетті: телекоммуникация саласының даму туралы; ондағы байланыстың бағыттауыш жүйелерінің алатын орны; түрлері және айырмашылығы; олардың магистралды, аумақтық және жергілікті (ауылдық, қалалық) байланыс желілерінде қолданылуы, тарату орталарын жобалау және техника экономикалық негізге сүйене отырып құру және дұрыс шешім қабылдай алуға; сипатталған бағыттауыш жүйенің өткізгіш қасиеті мен тарату жүйесін меңгеруге; ғылым мен техникадағы соңғы жетістіктерді ескере отырып, желілік магистралдың тарату жүйесін, желі түрін (байланыс желісі) негізгі технологиялық жабдықты таңдай және игере алуға; шеткері және аралық құрылғылар тобын жасақтай алуға, байланыс жолының тиімді нұсқадағы трассаларын жасай білуге; әдебиеттермен және анықтамалықты пайдалана отырып, байланыс жолдарының өлшемдерін жүргізе алу, дұрыс жұмыс режімін таңдай білу, талшықты-оптикалық кабелі мен қатар жай кабельдер параметрлерін есептеу білуге; бағыттауыш жүйелерді қорғау (өзара әсерлерден, сыртқы әсерлерден, қауіпті әсерлерден, коррозиядан), олардың әдістері, оларды дұрыс таңдай білу сияқты басқа да мағлұматтарды алуға міндетті.

1.6 Пән мазмұны

1.6.1 Дәрістік сабақтар тізімі (15 сағат)

№	Дәріс тақырыптары	Көлемі, сағ	Әдебиет	Ағымдық бақылау, баллдары**
1	2	3	4	5
1	Кіріспе. Байланыс жолдары және байланыстың бағыттаушы жүйелері туралы негізгі түсініктер. Байланыс жүйесіндегі бағыттаушы жүйелердің алатын орны мен ролі. Байланыс жолдарының түрлері және негізгі қасиеттері. Бағыттаушы жүйелердің классификациясы, конструкциясы және жиілік дипазондары.	1	Н [1] 3-10 б Н [2] 4-15 б Қ [5] 5-9 б [4] 4-11 б	0,34
2	Электр байланыс желісін құру. Бағыттаушы жүйе есебінде қолданылатын кабельдер. Маркаленуі мен классификациясы. Құрылымдық, конструктивті элементтері. Электрлік және оптикалық байланыс кабельдерінің негізгі түрлерінің сипаттамалары. Қалалық телефон кабельдері. Ауылдық байланыс кабельдері. Магистральды кабельдер (коаксиальды, симметриялық, оптикалық).	2	Н [1] 7-19 б Н [2] 9-22 б	0,66
3	Бағыттаушы жүйелердің электродинамикасы. Негізі түсініктер. Электромагниттік өріс үшін энергетикалық қатынас. Бағыттаушы жүйелердегі тарату режимдері. ЭББЖ-гі толқын түрлері мен кластары. Жартылай өткізгіштер мен диэлектриктерде болатын электромагниттік үрдістер. Біртекті байланыс жолдарының теңдеуі	1	Н [1] 17-40 б Н [2] 19-52 б Қ [5] 25-58 б [4] 19-66 б	0,34

1	2	3	4	5
4	Бағыттаушы байланыс жүйесінің теориясы. Симметриялық тізбекте шығынды есепке алғандағы энергияны тарату. Симметриялық тізбектегі оқшаулағыштың ішкі кедергісі, индуктивтілігі және сыйымдылығы. Симметриялық тізбек арқылы тартудағы екіншілік параметрлер. Коаксиалды тізбек. Коаксиалды тізбектегі электрлік үрдістер. Коаксиалды тізбек арқылы таратудағы екіншілік параметрлер. Коаксиалды тізбектегі өткізгіштер диаметрлерінің оптимальды қатынасы. Біртекті емес байланыс жолдарының қасиеттері.	1	Н [1] 17-40 б Н [2] 19-52 б Қ [5] 25-58 б [4] 19-66 б	0,34
5	Толқын тасығыштар. Толқын тасығыштардың түрлері. Толқын тасығыштардағы үрдістерге сараптама жасау. Дөңгелек пішінді толқын тасығыш.	1		0,34
6	Талшықты жарықтасығыш (ТЖ). Ішкі толық шағылысу. Сандық апература және апературалық бұрыш. ТЖ толқын теориясының негізгі жағдайлары. Талшықтық жарықтасығыштағы дисперсия мен өшу.	2	Н [4] 4-58 б Н [5] 7-85 б Қ [4] 44-258 б Қ [5] 57-185 б	0,66
7	Байланыс жолдарындағы электромагниттік әсерлер. Электромагниттік сәйкестілік мәселелері, оның табиғаты және мәні. Әсерлердің классификациясы. Өзара әсерлердің теориясы анықтамасы. Өзара әсерлердің негізгі теңдеулері және оны сараптау. Әр түрлі байланыс жолдарындағы өзара әсерлердің электромагниттік теориясы және қорғау шаралары.	2	Н [1] 27-49 б Н [2] 29-92 б Н [3] 37-108 б	0,66

1	2	3	4	5
8	Байланыс жолдарындағы сыртқы әсерлер. Сыртқы әсерлердің шығу көздері мен классификациясы. Атмосфералық электрлік әсерлер. Байланыс жолдарына радиостанциялардың әсері. Жоғары кернеулі таратудың әуе жолдары түрлері. Электр тарату жолдарының әсері. Электрлендірілген теміржол және қалалық электр көлік әсерілері. Қауіпті магнит әсерін есептеу. Сыртқы әсерлерден байланыс жолдарын қорғау. Байланыс кабельдерін «жерге» қосу.	2	Н [1] 37-68 б Н [2] 34-140 б Н [3] 57-89 б	0,66
9	Кабель қабықшасы/қорғаныс қабаты коррозиясы және қорғау шаралары. Коррозияның түрлері. Топырақ коррозиясы. Электрлік коррозиясы. Кристалл аралық коррозиясы. Коррозиядан қорғау тәсілдерін іске асыру.	2	Н [1] 37-68 б Н [2] 34-140 б Н [3] 57-89 б	0,66
10	Құрамдалған кабелдік жүйе - ҚКЖ. ҚКЖ негізгі түсініктері. Кабель стандарттары мен кабельдері. ҚКЖ кабельдердің категориялары мен класстары. ҚКЖ шнуры/таспасы мен кабельдер ұзындығының шектеулілігі. ҚКЖ көмекші құрылғылары.	1	Қ [4] 4-58 б Қ [5] 7-85 б	0,34
	Барлығы	15		5

Ескерту** Дәрістер саны - 15 сағат - 5 балл (дәріс сабақтарына қатысып және конспектінің болуы есебінен). Дәрістің 1 сағаты = 0,34 балл (максималды баға); орташа – 0,24 балл; минималды – 0,16 балл.

1.6.2 Тәжірибелік жұмысы ( 15 сағат)

Тәжірибелік жұмысы тақырыптары	Көлемі, Сағ	Әдебиет	Ағымдық бақылау, баллдары**
1	2	3	4
№1 тәжірибелік жұмысы. Симметриялық кабельдердің құрылымдық/конструкциялық элементтерін есептеу	1	Нег. [5] 7-29 бет [6] 3-14 бет	0,67
№2 тәжірибелік жұмысы. Симметриялық кабельдің бірінші реттік параметрлерін есептеу	1	Қос. [8] Нег [8] [5] 7-29 бет [6] 3-14 бет	0,67
№3 тәжірибелік жұмысы. Симметриялық кабельдің екінші реттік параметрлерін есептеу	1	Қос. [8] Нег. [5] 7-29 бет [6] 3-14 бет	0,67
№4 тәжірибелік жұмысы. Әуе және кабелді байланыс жолдарының симметриялы тізбектеріндегі өзара әсерді есептеу	1	Нег. [5]7-29стр. [6] 3-14стр.	0,67
№5 тәжірибелік жұмысы. Коаксиалды тізбектің бірінші реттік параметрлерін есептеу	1	Нег [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№6 тәжірибелік жұмысы. Коаксиалды тізбектің екінші реттік параметрлерін есептеу	1	Нег [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№7 тәжірибелік жұмысы. Коаксиалды жұп өткізгіштігінің өлшемінің тарату параметріне әсерін есептеу	1	Нег. [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№8 тәжірибелік жұмысы. Коаксиалды кабельдің құрылымдық/конструкциялық біртексіздіктерінің тарату параметріне әсер етуін есептеу	1	Нег. [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№9 тәжірибелік жұмысы. Коаксиалды байланыс тізбегіндегі әсерлесуді есептеу	1	Нег. [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№10 тәжірибелік жұмысы. Оптикалық кабельдердің құрылымдық/конструкциялық элементтерін есептеу	1	Нег. [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№11 тәжірибелік жұмысы. Оптикалық кабельдердің параметрлерін есептеу	1	Нег. [2] 29-66 бет [6] 13-44 бет	0,67
№12 тәжірибелік жұмысы. Оптикалық кабель (ОК) өшуін есептеу	1	Нег. [4] 18-45 бет Қос. [9] [4] 13-59 бет	0,67
1	2	3	4
№13 тәжірибелік жұмысы. Оптикалық кабельдегі дисперсияны есептеу	1	Нег. [4] 18-45 бет Қос. [9] [4] 13-59 бет	0,67
№14 тәжірибелік жұмысы. Регенерациялық телім/бөлімше ұзындығын есептеу	1	Нег. [4] 18-45 бет Қос. [9] [4] 13-59 бет	0,67
№15 тәжірибелік жұмысы. Найзағай разрядтарының әсері	1	Нег. [4] 18-45 бет Қос. [9] [4] 13-59 бет	0,67
Барлығы	15		10

**Ескерту: Тәжірибелік сағат-15 сағ., 1 тәжірибелік сағат = 0,67 балл (максималды баға); орташа-0,5 балл; минималды-0,34 балл.

1.6.3 Зертханалық жұмысы ( 30 сағат)

Зертханалық жұмысы тақырыптары	Көлемі, сағ	Әдебиет	Ағымдық бақылау, баллдары**
№1 зертханалық жұмысы. «Байланыс кабельдерінің конструкциясын/құрылымын және маркіленуін (маркировка) зерттеу»	4	Қос. [6] 3-22 бет.	1,34
№2 зертханалық жұмысы. Байланыс жолын зерттеу	2	Қос. [7]	0,67
№3 зертханалық жұмысы. Кабельдің бірінші реттік параметрлерін өлшеу	4	Қос. [7]	1,34
№4 зертханалық жұмысы. Кабельді байланыс жолындағы өтпелі өшуді өлшеу	4	Қос. [7]	1,34
№5 зертханалық жұмысы. Байланыс жолдарын кернеудің көтерілуінен қорғайтын құралдарды зерттеу	4	Қос. [7]	1,34
№6 зертханалық жұмысы. Кабельді коррозиядан қорғау	4	Қос. [7]	1,34
№7 зертханалық жұмысы. Оптикалық кабельдің конструкциясын/құрылымын зерттеу	4	Қос. [7]	1,34
№8 зертханалық жұмысы. ТОБЖ принциптерін зерттеу	4	Қос. [7]	1,34
	30		10

**Ескерту: Зертханалық жұмыстар - 30 сағат, 1зертханалық сағат = 0,33 балл (максималды баға); орташа-0,24 балл; минималды-0,16 балл.