2.3 Сурет-Тарту қуаттардың, жылдамдықтардың ,бір орында айналып тұрып қалудың өзгеру графиктері

Жанармайдың меншікті шығынының есебі 2.7 кесте бойынша есептеледі.

2.7 кесте - Жанармайдың меншікті шығынының есебі

Беріліс		Gт	Тарту қуат Nкр ,кВт	gкр=1000*Gт/Nкр
1	2	3	4	5
I	0,25*Nкрmax
	0,5* Nкрmax
	0,75* Nкрmax
	Nкрmax
	Nкр (Ркрmax болғанда)

1	2	3	4	5
II	0,25*Nкрmax
	0,5* Nкрmax
	0,75* Nкрmax
	Nкрmax
	Nкр (Ркрmax болғанда)
III	0,25*Nкрmax
	0,5* Nкрmax
	0,75* Nкрmax
	Nкрmax
	Nкр (Ркрmax болғанда)
IV	0,25*Nкрmax
	0,5* Nкрmax
	0,75* Nкрmax
	Nкрmax
	Nкр (Ркрmax болғанда)

Тарту сипаттамасындағы жанармайдың меншікті шығынының қисықтарының бірнеше нүкте үшін салынуы дұрыстығы келесі өрнек бойынша тексеріледі:

g_кр= g_е/ η_тар (2.3)

3 Автомобильдің динамикалық есебін жүргізу

3.1 Графикті салудың негізгі міндеттері, мақсаты және алғашқы мәліметтер

Жұмыстың мақсаты автомобиль теориясы бойынша алынған білімдерді бекіту болып табылады. Автомобильдің тартуын есептеу міндеті -трансмиссия мен қозғалтқыштың негізгі параметрлерін анықтау. Есептеу мәліметтері бойынша қозғалтқыштың динамикалық сипаттамасы салынады. Берілетін мәліметтері: жобаланатын автомобильдің прототипі, оның жүк көтергіштігі, алдыңғы жүріспен жүретін берілістер саны, тікелей берілістегі максимал қозғалу жылдамдығы V_max, ψ_max жол кедергісінің максимал келтірілген коэффициенті.

Автомобильдің динамикалық есебін жүргізу үшін келесі есептерді жүргізеді (3.1 кесте): автомобиль қуатын есептеу; қозғалтқыштың сыртқы жылдамдық сипаттамасын есептеу және салу; трансмиссияның беріліс санын табу; автомобильдің динамикалық сипаттамасын салу.

Автомобильдің динамикалық есебі 3.1 кестеде келтірілген.

3.1 кесте - Автомобильдің динамикалық есебі

Қөрсеткіштер		Есептейтін формула			Мән-дері
1		2			3
3.2.1 Автомобиль қуатын есептеу
Автомобиль маркасы			Тапсырмалық мәлімет
Автомобильдің конструкциялық салмағы, Н			Тапсырмалық мәлімет Gпор
Автомобильдің жүк көтеріштігі			Тапсырмалық мәлімет Gг
Ілгері жүру жүрісінің беріліс саны			Тапсырмалық мәлімет z
	Дөңгелек құрсауының диаметрі, дюйм			Тапсырмалық мәлімет Д
	Дөңгелек қаптамасы профилінің биіктігі, дюйм			Тапсырмалық мәлімет В
	Автомобильдің ең жоғарғы жылдамдығы, км/сағ			Тапсырмалық мәлімет Vmax
	Жолдың келтірілген кедергі коэффициенті			Тапсырмалық мәлімет ymax
	Ауаның меншікті кедергісі, Кw			Кw=0,6....0,75 Н*С/м
	Автомобильдің габаритті биіктігі, м			Тапсырмалық мәлімет Н
	1			2	3
	Іздер аралығының ені, м			Тапсырмалық мәлімет В
	Бірінші берілістегі трансмиссияның пайдалы әсер коэффициенті			ηтр1=0,85....0,9
	Қозғалтқыштың айналымдылық коэффициенті			Тапсырмалық мәлімет ηn=30....40
	Автомобильдің салмағы, Н			Gа
	Автомобильдің маңдай алды ауданы, м^2			F=В*Н
	Қозғалтқыштың максимал қуаты,кВт			Ne max=(1,05….1,10)* Ne
	Иінді білігінің максимал қуатқа сәйкес келетін айналу жиілігі, мин^-1			nд max
	3.2.2 Қозғалтқышының сыртқы жылдамдық сипаттамасын есептеу және салу
	Иінді білігінің айналу жиілігі, мин^-1			nд1 =0,2* nд max
				nд2 =0,4* nд max
				nд3 =0,6* nд max
				nд4 =0,8* nд max
				nд1 = nд max
	Қозғалтқыштың қуаты, кВт			Ne1=0,2* Ne max
				Ne2=0,5* Ne max
				Ne3=0,73* Ne max
				Ne4=92* Ne max
				Ne5= Ne max
	Айналдырушы момент, Н*м			Мк1 =9554* Ne1/ nд 1
				Мк2=9554* Ne2/ nд 2
				Мк3=9554* Ne3/ nд 3
				Мк4=9554* Ne4/ nд4
				Мк5=9554* Ne5/ nд5
	Жанармайдың меншікті шығыны, г/кВт*сағ			ge1 =1,1* (305…325)
				ge2 =1* (305…325
				ge3 =0,95 * (305…325
				ge4 =0,95* (305…325
				ge5 =1* (305…325

1	2	3
Жанармайдың сағаттық шығыны, кг/сағ	Gт1= ge1* Ne1/10^3
	Gт2= ge2* Ne2/10^3
	Gт3= ge3* Ne3/10^3
	Gт4= ge4* Ne5/10^3
	Gт5= ge5* Ne5/10^3
Реттеуіштің бірқалыпсыздық дәрежесі	δр =0,08…0,1
Иінді білігінің максимум айналу жиілігі, мин^-1	nxmax =(1+ δр)* nд max
Қозғалтқыштың бейімделу коэффициенті	К=Мк max/Мк N
3.2.3 Трансмиссияның беріліс санын табу
Еркін күйдегі шинаның радиусы, м	r0=0,0254*(0,5*Д+В)
Салмақтық жүктеу әсерінен болатын шинаның деформациялану коэффициенті	λш=0,93….0,935
Жетекші доңгелектің радиусы, м	rк=λш*r0
Басты берілістің беріліс саны	i0=0,377*rк* nд max/Vmax
Автомобильдің ілінісу күші бойынша ең үлкен динамикалық фактор	Дi max=0,5…0,7
Беріліс қорабының бірінші берілістегі беріліс саны	iк1= =Дi maxGаrк/(Мк maxηтр1 i0)
Прогрессия бөлімі	q=^z-1√ iк
Бірінші берілістегі трансмиссияның беріліс саны	iтр1= iк1 i0
Екінші берілістегі трансмиссияның беріліс саны	iтр2 = iк2 i0
Үшінші берілістегі трансмиссияның беріліс саны	iтр3 = iк3 i0
Төртінші берілістегі трансмиссияның беріліс саны	iтр4 = iк4 i0
Беріліс қорабының бірінші берілісіндегі автомобиль қозғалысының максимал жылдамдығы, км/сағ	Vmax (1)= =0,377* nд max* rк/ iтр 1
Беріліс қорабының екінші берілісіндегі автомобиль қозғалысының максимал жылдамдығы, км/сағ	Vmax (2)= =0,377* nд max* rк/ iтр 2

1	2	3
Беріліс қорабының үшінші берілісіндегі автомобиль қозғалысының максимал жылдамдығы, км/сағ	Vmax (3)= =0,377* nд max* rк/ iтр 3
Беріліс қорабының төртінші берілісіндегі автомобиль қозғалысының максимал жылдамдығы, км/сағ	Vmax (4)= =0,377* nд max* rк/ iтр 4
3.2.4 Автомобильдің динамикалық сипаттамасын салу
Бірінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдықтары, км/сағ	V11=0,377* nд1* rк/ iтр 1
	V12=0,377* nд2* rк/ iтр 1
	V13=0,377* nд3* rк/ iтр 1
	V14=0,377* nд4* rк/ iтр 1
	V15=0,377* nд5* rк/ iтр 1
Еінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдықтары, км/сағ	V21=0,377* nд1* rк/ iтр 2
	V22=0,377* nд2* rк/ iтр 2
	V23=0,377* nд3* rк/ iтр 2
	V24=0,377* nд4* rк/ iтр 2
	V25=0,377* nд5* rк/ iтр 2
Үшінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдықтары, км/сағ	V31=0,377* nд1* rк/ iтр 3
	V32=0,377* nд2* rк/ iтр 3
	V33=0,377* nд3* rк/ iтр 3
	V34=0,377* nд4* rк/ iтр 3
	V35=0,377* nд5* rк/ iтр 3
Төртінші беріліс үшін автомобиль қозғалысының жылдамдықтары, км/сағ	V41=0,377* nд1* rк/ iтр 4
	V42=0,377* nд2* rк/ iтр 4
	V43=0,377* nд3* rк/ iтр 4
	V44=0,377* nд4* rк/ iтр 4
	V45=0,377* nд5* rк/ iтр 4
Бірінші беріліс үшін жанама тарту күштері, Н	Рк11=Мк1* iтр1* ηтр/ rк
	Рк12=Мк2* iтр1* ηтр/ rк
	Рк13=Мк3* iтр1* ηтр/ rк
	Рк14=Мк4* iтр1* ηтр/ rк
	Рк15=Мк5* iтр1* ηтр/ rк

1	2		3
Екінші беріліс үшін жанама тарту күштері, Н	Рк21=Мк1* iтр2* ηтр/ rк
	Рк22=Мк2* iтр2* ηтр/ rк
	Рк23=Мк3* iтр2* ηтр/ rк
	Рк24=Мк4* iтр2* ηтр/ rк
	Рк25=Мк5* iтр2* ηтр/ rк
Үшінші беріліс үшін жанама тарту күштері, Н	Рк31=Мк1* iтр3* ηтр/ rк
	Рк32=Мк2* iтр3* ηтр/ rк
	Рк33=Мк3* iтр3* ηтр/ rк
	Рк34=Мк4* iтр3* ηтр/ rк
	Рк35=Мк5* iтр3* ηтр/ rк
Төртінші беріліс үшін жанама тарту күштері, Н	Рк41=Мк1* iтр4* ηтр/ rк
	Рк42=Мк2* iтр4* ηтр/ rк
	Рк43=Мк3* iтр4* ηтр/ rк
	Рк44=Мк4* iтр4* ηтр/ rк
	Рк45=Мк5* iтр4* ηтр/ rк
Бірінші берілісте ауаның кедергілері, Н	Рw11=Kw*F*V11^2/13
	Рw12=Kw*F*V12^2/13
	Рw13=Kw*F*V13^2/13
	Рw14=Kw*F*V14^2/13
	Рw15=Kw*F*V15^2/13
Екінші берілісте ауаның кедергілері, Н	Рw21=Kw*F*V21^2/13
	Рw22=Kw*F*V22^2/13
	Рw23=Kw*F*V23^2/13
	Рw24=Kw*F*V24^2/13
	Рw25=Kw*F*V25^2/13
Үшінші берілісте ауаның кедергілері, Н	Рw31=Kw*F*V31^2/13
	Рw32=Kw*F*V32^2/13
	Рw33=Kw*F*V33^2/13
	Рw34=Kw*F*V34^2/13
	Рw35=Kw*F*V35^2/13

1	2	3
Төртінші берілісте ауаның кедергілері, Н	Рw41=Kw*F*V41^2/13
	Рw42=Kw*F*V42^2/13
	Рw43=Kw*F*V43^2/13
	Рw44=Kw*F*V44^2/13
	Рw45=Kw*F*V45^2/13
Бірінші беріліс үшін динамикалық факторы	Д11=(Рк11 – Рw11)/Gа
	Д12=(Рк12 – Рw12)/Gа
	Д13=(Рк13 – Рw13)/Gа
	Д14=(Рк14 – Рw14)/Gа
	Д15=(Рк15 – Рw15)/Gа
Екіші беріліс үшін динамикалық факторы	Д21=(Рк21 – Рw21)/Gа
	Д22=(Рк22 – Рw22)/Gа
	Д23=(Рк23 – Рw23)/Gа
	Д24=(Рк24 – Рw24)/Gа
	Д25=(Рк25 – Рw25)/Gа
Үшінші беріліс үшін динамикалық факторы	Д31=(Рк31 – Рw31)/Gа
	Д32=(Рк32 – Рw32)/Gа
	Д33=(Рк33 – Рw33)/Gа
	Д34=(Рк34 – Рw34)/Gа
	Д35=(Рк35 – Рw35)/Gа
Төртінші беріліс үшін динамикалық факторы	Д41=(Рк41 – Рw41)/Gа
	Д42=(Рк42 – Рw42)/Gа
	Д43=(Рк43 – Рw43)/Gа
	Д44=(Рк44 – Рw44)/Gа
	Д45=(Рк45 – Рw45)/Gа
Автомобильдің жүктелу коэффициенті	r=Ga/Gпор

Қозғалтқыштардың сыртқы жылдамдық сипаттамасы 3.1,3.2 суреттерде келтірген. Осылайша автомобильдің барлық көрсеткіштерін анықтап алғаннан кейін оның динамикалық сипаттамасын есептеп түрғызуға болады (3.3 сурет).