16. Берасцейская царкоўная унія (гісторыка-прававая характарыстыка).

1054: адбыўся раскол хрысціянства на дзве канфесіі: праваслаўную і каталіцкую.

1469: у Фларэнцыі упершыню была зроблена спроба аб’яднаць дзве фэрквы.

У беларусі органы дзяржаўнага кіравання былі цесна звязаны з цракоўная адміністрацыяй і духавенствам.

Канфесійная барацьба ўзмацнілася пасля з’яўлення езуітаў у 1569.

Правячыя колы ВКЛі Польшчы разам с вярхамі духавенства ободвух канфесій прапанвалі аб’яднаць цэрквы, падпарадкаваць праваслаўную рымскай курыі і Папе Рымскаму.

Праект уніі, у ім прадугледжвалася: 1. Захаванне абрадаў богаслужэння праваслаўнай царквы;2. Каб духавенства уніяцкай царквы карыстался такімі ж правамі як і каталіцкае; 3. Как уніяцкія папы маглі мець свае сем’і, я не захоўваць целебят.

Лістапад 1595: епіскапы Пацеі і Цярлецкі прыехалі ў Рым на перамовы .

23 снежня 1595 Папа Клімент благаславіў ідэю уніі. У студзені 1596 ен паставіў свій подпіс пад дакументамі аб царкоўнай уніі.

У кастрычніку 1596 у Берасце адбыўся семесны сабор для канчатковага зацвярдження уніі. Уніяцкі сабор 9 кастрычніка 1596 урачыста абвясціў Берасцейсукю царкоўную унію.

15 снежня 1596: Жыгімонт 3 Ваза універсалам зацвердзіў акт берасцейскай уніі.

Берасцейская царкоўная унія абвастрала барацьбу паміж хрысціянскамі канфесіямі.

Ліквідацыя цыркоўнай уніі у Беларусі пачалася пасля падзелаў Рэчы Паспалітай.

18. Палітыка- прававая думка ў Беларусі ў хіі – хvі ст.Ст

Перыяды:1.12-13ст. 2. 14 – 15ст.

1. Палітыка – прававая думка Беларусі на працягу існавання Кіеўскай Русі, развівалася пад уплывам Візантыйскай палітыка-прававой культуры.

Мова думкі – царкоўнаславянская.

Мэта думкі – тэарытычнае абгрунтаванне абсалютнай палітычнай улады, якой прыпісывалася боскае паходжанне. З’яўляецца царкоўна-палітычная ідыалогія “цэзарапапізм”: кіраўнік свецкай улады Императатр( цэзар) – кіраўнік свецкай улады

Асноўныя прынцыпы цэзарапапізма: Идэя боскага паходжання імператарскай улады; Идэя боскага паходжання дзяржаўнай улады; Идэя Візантыйскага адзінаўладдзя; идэя богападобнасці яе зямных носьбітаў, іх абогатварэння; Идэя павагі да улады.

З вышэй пералічаных ідэй вынікае: Калі ўлада даруецца богам, то дабівацца яе гвалтоўнымі сродкамі немагчыма; Добрыя кіраўнікі дзяржавы пасылаюцца богам, як узнагарода дабрачынным людзям. Дрэнныя - у якасці пакарання за грахі людзей; Идэя адказнасці свецкай улады перад богам.

2. З’яўляецца царкоўна-палітычная ідэалогія папства: “папацызарызм” уплыў аказвае заходнееўрапейская думка.

Мова думкі: старабеларуская.

Ідэі папацызарызма: Идэя вяршынства папскай улады; У пасланні, якое называлася дыктат папы(1075г) змяшчаліся галоўныя тэзісы папацэзарызму, згодна з якімі: свецкая улада павінна была падпарадкоўваца царкоунай уладзе, толькі рымскі папа меў права благаслаўляць и каранаваць імператараў, Намеснікам Бога на зямлі разглядаўся рымскі папа.

Найбольш знакамітыя асветнікі гэтага перыяду Ефрасінія Полацкая, Кірыл Тураўскі, Клімент Сламяціч.

• Ефрасінія Полацкая(1110 – 1173) : Першая жанчына гэтага перыяду прылічаная да святых. Жыціе Ефрасіньі Полацкай. Заснавала ў Полацку жаночыя и мужчынскія манастыры. Была ініцыятарам пабудовы царквы Святога Спасу. Лазар Богшам 1161 год: зроблены 6 канцовы крыж для царквы святога спаса. На 1 месца Ефрасінья ставіла ідэю служэння богу и вышэйшым духоўным каштоўнастям. Лічыла: у яе німа нічога акрамя слова боскага і кніг. Яна аднаўляла ўсё матэрыяльная, акцэнтавала ўвагу на духоўным вечным.

• Кірыла Тураўскі (1130? – 1182?): у рукапісным варыянце захавалася яго жыціе. Ён не любіў багацця і тленнай славы гэтага свету. Стараўся спастігнуць вучэнне боскіх кніг. Ён рана стаў паслушнікам аднаго с Тураўскіх манастыроў. Ён быў першым вядомым на русі Стоўпнікам ( ён зачыніўся ў манастырскай вежы каб поўнасцю аддацца малітвам). творы: Аповесць, 1569год: надрукаваны «Слова на узнесенне». 1596 – першы зборнік твораў.

• Клімент Смаляціч (?- 1164) Вёў актыўную барацьбу за свабоду ад Візантыі. «Пасланне к Фаме прэсвітару» У развіціі чалавечай гісторыі вылучаў тры аснаўныя перыяды: запавед, закон, дар божы.

• ідэя нехцівасці Климента Смаляцича: ён адмаўляўся ад усяго матэрыяльнага. Акцэнтаваў увагу на духоўным вечным, адмаўляў царкоуную маёмасць

16ст. – Эпоха адраджэння цесна звязана з пачаткам капіталістычнага спосабу вытворчасці. Прадстаўнікі шырока выкарыстоўвалі антычную культурную спадчыну(спачатку рымскую, потым грэцкую). Найбольш вядомыя гуманісты: Скарына, Гусоўскі, Літвін, Скарына.

Мікола Гусоўскі(1480-1533) : у 1522 : твор пра постаць, дзікасць зубра и паляванне на яго. 1528: Кракаў, зборнік песня пра зубр(склад:прысвячэнне,паэма і 11 вершау). Першым убачыў і адрустляваў пачатак крызісу сацыяльна–палітычнага ладу ВКЛ. Ён крытыкавал сацыяльна-класавую палитыку польшчы и ВКЛ.