- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі «л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» шжқ рмк Практикалық қазақ тілі кафедрасы
- •Силлабус
- •4. Оқу пәнінің пререквизиттері мен постреквизиттері:
- •І семестр
- •Іі семестр
- •6.Негізгі және қосымша әдебиет тізімі
- •7. Оқу нәтижелерін бағалау және бақылау.
- •Студенттің білімін бағалаудың жалпы шкаласы
- •Глоссарий – сөздік
- •Міндетті және қосымша әдебиет пен дереккөздер тізімі:
- •Қосымша әдебиеттер
- •Бақылауға арналған өзін-өзі бақылау мен өзін-өзі тексеруді ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқау
- •Бақылауға арналған сұрақтар
- •Білім алушылардың өздік жұмысына әдістемелік нұсқаулық
- •Білімгерлердің өздік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Семинар (практикалық) сабақтарға дайындалу бойынша әдістемелік нұсқаулық
- •І семестр
- •2. Қазақ тілінде амандасудың бірнеше нұсқасы бар.
- •3. Еске түсіріңіз.
- •4. Келесі сөздерді оқуға жаттығыңыз. Дыбыстардың үндесуіне назар аударыңыз.
- •5. Оқып, есте сақтаңыз. Өз сөзіңізбен мазмұндап айтыңыз.
- •6. Төмендегі сәлемдесу үлгілері кімдерге арналатынын анықтаңыз.
- •7. Төмендегі сәлемдесу ұнамды әдетке жата ма?
- •8. Мақалдарды еске сақтаңыз
- •10. Танысу.
- •Екінші сабақ (1 сағат)
- •1. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •2. Төмендегі сөз тіркестерінің мағынасын анықтаңыз.
- •3. Cұрақтарға, жақшадағы сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланып, жауап беріңіз.
- •4. Жіктік жалғауларды есте сақтаңыз.
- •6. Төмендегі сөз тіркестерін есте сақтаңыз.
- •Үшінші сабақ (1 сағат)
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Мәтінді оқып, мазмұндап айтыңыз.
- •3. Тапсырма. Сөздікті пайдаланып, туыстық атаулардың анықтамасын дұрыс тауып, сәйкестендіріңіз.
- •4. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •5. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •6. Көп нүктенің орнына тиісті ы, і әріптерін қойып, сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •7. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •8. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •9.Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •13. Жағдаяттық тапсырма.
- •14. Мәтінді оқып, өз ойыңызды айтыңыз.
- •15. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •Бөж тапсырмасы:
- •Екінші апта (3 сағат)
- •1. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •2. Мақал-мәтелдерді есіңізде сақтаңыз және олардың мағынасын ұғып алыңыз..
- •3. Оқып, мағынасын анықтаңыз. Осы сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.
- •4. Сұхбатты толықтырыңыз.
- •5. Өлеңнің мазмұнын біліп, жаттап алыңыз.
- •6. Сұраққа жауап жазыңыз. «Сый, құрмет, ізеттілік» дегенді қалай түсінесіз?
- •7. Берілген фразеологиялық тіркестерді ұғып алыңыз.
- •8. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •9. Төменде берілген сөздермен және сөз тіркестерімен сөйлемдер құраңыз.
- •10. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Екінші сабақ (2-сағат)
- •1.Мәтінді оқып, мазмұнын ұғып алыңыз.
- •3. Мына сұрақтарды топ болып талқылаңыздар.
- •4. Бөлтірік шешеннің төмендегі өлеңінің мағынасын ұғып алыңыз.
- •5. Берілген тіркестердің мағыналарын ұғып алыңыз және олармен сөйлем құраңыз.
- •6. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •7. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •8. Жазушы ғ.Мұстафиннің аталы сөздеріне назар аударыңыз.
- •9. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •Үшінші сабақ (1 сағат)
- •2. Берілген жоспар негізінде мәтінді мазмұндаңыз.
- •3. Берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
- •4. Үлгі бойынша сұхбат құрастырыңыз.
- •5. Сұхбаттасу мәтінін толықтырыңыз.
- •6. Төменде берілген сөздермен сөз тіркестерін жасаңыз.
- •Неке қию.
- •7. Мақалдарға мән беріңіз. Олар адамды неге шақырады?
- •8. Сұрақтарға нақты мысалдармен жауап беріңіз.
- •9. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •10. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •11. Отбасылық бюджет туралы.
- •12. Төмендегі сөз тіркестерінің мағыналарын салыстырып оқып, ұғып алыңыз.
- •2. Жаңа сөздермен таныс болыңыз.
- •3. Сұхбаттасыңыз.
- •3.Мақалдарды біліп алыңыз.
- •2. Суретке қарап, мәтіннен құрыңыз. Мәтінде ілік, барыс, табыс және жатыс септігіндегі сөз тіркестері болсын.
- •3. Сөйлемнің дұрыс нұсқасын табыңыз.
- •4. Мәтінді оқып, баяндап беріңіз.
- •5. Төмендегі сұрақтарға өз сөзіңіхзбен толықтырып жауап беріңіз.
- •Үшінші сабақ (3-сағат)
- •1. Қала үйінің ішкі сипатын айтып шығыңыз. Бұлар қандай бөлмелер?
- •2. Өзара сөйлесіңіз, барыс және жатыс септіктеріндегі сөздерді атап көрсетіңіз.
- •3.Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1.Мәтінді оқып, мағынасын сөздіктің көмегімен ұғып алыңыз. Мінез – адам сыны
- •3.Етістіктерді тиісті шақ формасына қойыңыз.
- •4.Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.
- •6.Мәтінді оқып, өз ойыңызды айтыңыз.
- •7.Жағдаяттық тапсырманы орындаңыз.
- •8.Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •9.Мәтінді оқып, мазмұндаңыз. Әдеп жайлы біліп алыңыз.
- •10.Берілген сөздерді құрамына қарай талдап, жалғанған қосымшаларды атаңыз.
- •11.Сұхбатты оқып, өзара сөйлесіңіз.
- •12.Төмендегі фразеологиялық тіркестермен танысып, олармен сөйлем құраңыз.
- •Екінші сабақ (1 сағат)
- •1.Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •2.Берілген сөздердің антонимдік қатарын табыңыз.
- •3.Халық мақалдарын біліп алыңыз.
- •4. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен мазмұнын ұғып алыңыз. Сұлулық жайлы
- •5. Жаңа сөздердің баламасын сөздіктен қарап, жазыңыз, біліп алыңыз.
- •6. Жағдаяттық тапсырманы орындаңыз.
- •7. Есте сақтаңыз.
- •8. Сөйлемдерді сын есімдермен толықтырыңыз.
- •Үшінші сабақ (1 сағат)
- •1. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен мазмұнын ұғып алыңыз. Замандастарымыз арамызда жүр.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •6. Жаңа тіркестерге сұрақ қойыңыз, сөздіктің көмегімен орыс тіліне аударыңыз.
- •11. Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы және бір-бірімен мағыналас тұрақты тіркестерді ажыратып жазыңыз.
- •Бөж тапсырмасы
- •4. Мәтінді жоспар бойынша мазмұндаңыз.
- •5. Мәтінде кездесетін жаңа сөздерді біліп алыңыз.
- •Екінші сабақ (1 сағат)
- •1. Сан есімдерге тиісті қосымшалар жалғап, сұхбаттасыңыз. Дара, күрделі сын есімдерді табыңыз.
- •2. Өлеңді оқып, мазмұнын ұғып алыңыз.
- •3. Төмендегі сөз тіркестерінің мағынасын жазыңыз.
- •4. Сұхбаты толықтырып жазыңыз.
- •Үшінші сабақ (1 сағат)
- •1. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2.Есте сақтаңыз:
- •3.Үлгіге сәйкес сұхбат құрыңыз.
- •4.Досыңызбен сөйлесіңіз. Сіз досыңызбен келісесіз бе?
- •6. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •Бөж тапсырмасы
- •Алтыншы апта (3 сағат) Бірінші сабақ. «Бос уақыт және қызығушылық» (1 сабақ)
- •1.Төмендегі сан есімдерден реттік сан есімдер жасап, олармен ауызша сөйлем құраңыз.
- •2. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен аударыңыз, мағынасын өз сөзіңізбен айтыңыз. Студенттің бос уақыты
- •3.Жаңа сөздермен танысыңыз, олармен сөйлем құрап, жаттығыңыз.
- •2. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз, баяндаңыз.
- •3. Төмендегі суретке қарап, сұрақтарға жауап жазыңыз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Оқып жаттығыңыз. Асты сызылған сөздерге назар аударыңыз.
- •4. Сөйлесіңіз, қажетті жалғауды қойыңыз.
- •5. Мақалдарды, ғұламалардың сөздерін еске сақтаңыз
- •6. «Иә» және «жоқ» сөздерін пайдалана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7. Мәтінді оқып, ауызша талдаңыз.
- •8. Сұхбатты толықтырыңыз.
- •9 Сұхбатты оқыңыз және еске сақтаңыз.
- •10. Сөйлемдердегі сөздерді, тиісті септік жалғауларын қойып, толықтырыңыз.
- •11. Берілген сөздермен барыс септігінде сөйлем құраңыз.
- •Екінші сабақ (1 сағат)
- •1. Мәтінді оқыңыз, баяндаңыз. Қимылдың шағын анықтаңыз.
- •2. Мәтіннен есімшелерді теріп жазыңыз.
- •3. Мәтінді төмендегі жоспар бойынша баяндаңыз.
- •3. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыз.
- •4. Сұхбатты толықтырыңыз.
- •5. Сұхбатты, сөйлемдерді толықтырып оқыңыз. Жаңа сөздерді есте сақтаңыз.
- •6. Сөйлемдерді есімшелермен толықтырыңыз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Мақалдар мен мәтелдерді еске сақтаңыз.
- •4. Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.
- •5. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз. Қымыз
- •6. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Бөж тапсырмалары
- •Сегізінші апта (3 сағат) Бірінші сабақ. «Менің Отаным - Қазақстан» (1 сағат)
- •Жалпы және жалқы есім
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Екінші сабақ (1 сағат) Менің Отаным – Қазақстан
- •Сегізінші сабақ (3-сағат)
- •Бөж тапсырмалары
- •Тоғызыншы сабақ (1-сағат)
- •Тәуелсіздік жолында
- •Бөж тапсырмалары
- •1. Мәтінді баяндау. Тәуелсіздік тұғыры
- •Оныншы сабақ (1-сағат)
- •7. Мына сөз тіркестерін қалай түсінесіз?
- •7. Кестенің оң жағы мен сол жағын сәйкестендіріңіз.
- •8. Мәтіннен мына сөз тіркестері кездесетін сөйлемдерді тауып оқыңыз.
- •9. Қазақстанның төмендегі елдермен ынтымақтастығы елімізге қандай мүмкін-діктер береді деген сұраққа жауап беріңіз.
- •10. Сөйлемдерді оқыңыз. Жақшаның ішіндегі етістіктерді осы, өткен, келер шақтарда көрсетіңіз.
- •Қазақстан жӘне халықаралық ұйымдар
- •2. А) Мәтіннен тірек сөздер мен сөз тіркестерін тауып жазыңыз.
- •Бөж тапсырмалары
- •Он бірінші апта
- •Мен қазақ елінің патриотымын
- •Сабақты пысықтау сұрақтары:
- •Бөж тапсырмалары
- •Он екінші апта
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Екінші сабақ
- •Елордасы – Астана
- •Үшінші сабақ Астананың үш ерекшелігі
- •Бөж тапсырмалары
- •Жалғаулықтар
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Екінші сабақ. Мемлекетіміздің тілі
- •Үшінші сабақ
- •Ұлттық тіл
- •Бөж тапсырмалары
- •Он төртінші сабақ (3-сағат)
- •Екінші сабақ
- •Ұлттық дәстүр
- •Бөж тапсырмалары
- •Қос сөз және біріккен сөздер
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Екінші сабақ
- •Ұлттық мәдениет
- •Үшінші сабақ Мәдени мұра
- •Бөж тапсырмалары
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2.Қаладағы ұлттық мұражайлар (шолу). Іі семестр
- •Халықтық қолөнер. Шылау
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Қазақ театр және кино өнері
- •Өнер жұлдыздары
- •II апта ұлттық мәдениет тамыры
- •Айтыс өнері. Септеулік шылау
- •1. Шылаулардың түрлерін еске түсіріңіз.
- •2. Төменде берілген шылауларды қолданып, сөйлем құрастырыңыз.
- •3. Екі қатардағы шылаулар мен сөздерді сәйкестендіріңіз.
- •4 Мәтінді оқып, мазмұндаңыз. Айтыс, оның түрлері мен көркемдік ерекшеліктері
- •5. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Күй атасы -Құрманғазы
- •1. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен аударыңыз.
- •2. Мәтіннен шылауларды тауып, жазыңыз.
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Ііі апта өлең – сөздің патшасы
- •1 Сөйлемдерді есімшелермен толықтырыңыз.
- •1.Абайдың қарасөздерін оқып, сөздіктің көмегімен мағынасын түсінуге тырысыңыз.
- •2. Мәтіннен есімшелерді теріп жазыңыз.
- •2. Абайға төмендегі мақалдар ұнамайды. Себебін түсіндіріңіз.
- •3.Сұхбаттасыңыздар.
- •Жамбыл шығармаларындағы батырлық концепция
- •1.Мәтінді оқып, мағынасын үғып алыңыз.
- •Шәкәрім өлеңдеріндегі имандылық концепциясы
- •2. Бос орынға керекті сөздерді қойып сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •3. Төмендегі сөздерді орыс тіліне аударыңыз.
- •1.Мәтінді оқып, мағынасын үғып алыңыз. Мазмұндап айтыңыз.
- •2.Шәкәрімнің ғибадаттарын ұғып алыңыз (ықшамдалып алынды).
- •3. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •4. Төмендегі үстеулерді пайдаланып, мәтін мазмұнына сәйкес сөйлемдер құраңыз.
- •5. Төмендегі сөз тіркестерімен сөйлем құрыңыздар.
- •М.Әуезов – суреткер
- •1. Мәтінді оқып, өз сөздеріңізбен мазмұндаңыз.
- •3. Берілген сөздермен сөйлем құраңыздар.
- •4. «Мен Мен м.Әуезов жайлы не білемін?» деген тақырыпта өзара сұхбаттасыңыздар.
- •О.Бөкей шығармаларындағы табиғат сұлулығы
- •1. Жаңа сөздермен танысыңыз.
- •3. Мәтіннен үстеулерді топтап теріп жазыңыздар. Сұрақ қойып, сөйлемде қай мүше болып тұрғанын анықтаңыздар.
- •Қазақстанның табиғи саябақтары мен қорықтары, оларды қорғау
- •Қызыл кітап
- •VI апта туған жерге саяхат
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Қазақстанның тарихи орындары
- •Есептік
- •VII апта
- •Туризмнің даму тарихы
- •6. Сөздерді тиісті орнына қойыңыз.
- •7. «Әлемдегі туристік орталыққа» саяхат жасаңыз.
- •8. Кестеге жоғарыдағы мәтіннен дара сан есімдерді бір бағанға, күрделі сан есімдерді екінші бағанға жазыңыз.
- •9. Берілген есептік сан есімдерден реттік, топтау, жинақтық, болжалдық сан есімдер жасап, сөзбен жазыңыз.
- •1.Берілген сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөйлем құраңыз.
- •Қазақстандағы туризм
- •4. Мәтін құрамындағы сан есімдерге толық талдау жаса-ңыз. Яғни құрамына, мағынасына, сұрағына, атқаратын қызме-тіне қарай табыңыз.
- •6. Қазақстанға шетелден досыңыз (туысыңыз, танысыңыз) келді, қайда апарар едіңіз?
- •7. Алматыға ауылдан досыңыз келді, саяхатты неден бастайсыз? Сұхбат құрастырыңыз.
- •8. Мына сұрақтардың жауаптарын жазыңыз.
- •10. Төмендегі кестені толтырыңыз.
- •Бөж тапсырмасы :
- •VIII апта
- •Бөж тапсырмасы:
- •IX апта
- •Ел үміті –қоғам қайраткері
- •Бөж тапсырмасы
- •Бөж тапсырмасы
- •XI апта қазақстан - әлемдік кеңістікт
- •Шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем
- •Қазақстан – Азия барысы
- •Қазақстан – әлемдік кеңістікте
- •Бөж тапсырмалары
- •Жаса, Қазақстан
- •Бөж тапсырмалары
- •XIII апта қазақстандағы білім беру жүйесі
- •Білім беру жүйесіндегі тың серпіліс
- •Кредиттік оқу жүйесіндегі артықшылықтар
- •Бөж тапсырмалары
- •6. А) Сөз тіркестерін пайдаланып сөйлем құраңыздар.
- •8. Сөйлемнің құрылысын өзгертіңіздер.
- •9. Мақал-мәтелдердің мәнін түсініңіздер.
- •Ел болашағы – білікті маман қолында
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Сөз тіркестерінің мағыналарына көңіл аударыңыз.
- •3. Жоғарыдағы сөз тіркестерімен жай сөйлем құрастырыңыз.
- •6. А) Сөйлемнен жай және тәуелді септеліп тұрған сөздерді табыңыз.
- •7. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •50 Елдің қатарына қосылу мақсатын орындау
- •Ғылым – инновациялық экономиканың негізі
- •Бөж тапсырмалары
- •Ағымдық, аралық және қорытынды бақылаудың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқау
- •1 Семестрдегі аралық бақылау жұмысының тапсырмалары
- •14. Дұрыс жазылған сөздердің қатарын белгілеңіздер
- •15. Отбасына байланысты ұғымдарды белгілеңіздер.
- •16. Мамандықпен байланысты ұғымдарды белгілеңіздер.
- •18. Табиғат құбылыстарына байланысты ұғымдарды белгілеңіздер.
- •2. Шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіздер.
- •18. Сұраулы сөйлемді көрсетіңіздер.
- •7. Сөйлемді толықтырыңыз.
- •1. Дұрыс жауабын таңдаңыз.
- •Бақылау түрі: коллоквиум
- •Емтихан сұрақтары
2. А) Мәтіннен тірек сөздер мен сөз тіркестерін тауып жазыңыз.
ә) Мәтін мазмұны бойынша жоспар құрыңыз.
б) Сол жоспарыңыз бойынша мәтінді әңгімелеңіз.
Бөж тапсырмалары
11. Қ.Тоқаевтың “Қазақстан Республикасының дипломатиясы” деген кітабын пайдалана отырып, “Қазақстан және Еуропа елдері” деген тақырыпта ауызша ақпарат дайындаңыз.
Он бірінші апта
Лексикалық тақырып: Мен қазақ елінің патриотымын
Грамматикалық тақырып: Есімдік. Өздік есімдік
Сөздік
Табиғи құбылыс – естественное явление
өркениетті ел – цивилизованная страна
мақтаныш сезім – чувство гордости
нығайған – укрепленный
тұтастық – целостность
өкілдері – представители
берік – крепкий
шынайы – истинный
мүдделі – заинтересованный
жетістіктері – достижения
қадірін ұғынасың – понимаешь цену
иемдену – овладевать
Отанды сүю – өркениеттіліктің
бірінші белгісі
Н.Назарбаев
Мен қазақ елінің патриотымын
Өзінің туған елін, жерін сүю – табиғи құбылыс. Әрбір адамның бойында осындай қасиет болғанда, елде мықты болады. Әсіресе, өркениетті елдердің барлығында ол елдердің азаматтары өз мемлекеттерін мақтан етеді. Осындай мақтаныш сезімнің аясында үлкен сенім жатыр. Қазақ елінің тәуелсіздігі нығайған сайын азаматтардың мемлекетке деген сенімі арта түсуде. Патриоттық сенім бар жерде мемлекеттің тұтастығы артады. Қазіргі кезде әртүрлі діндердің, ұлттардың өкілдері мекен ететін Қазақстан - баршамыздың ортақ үйіміз. Осы ортақ үйіміздің шаңырағы биік , болашағы жарқын болуына бәріміз мүдделіміз. Егер еліміз осындай берік болса, онда біздің де жағдайымыз жақсы болмақ. Осыны түсінген адам, соған қызмет еткен азамат – өз елінің шынайы патриоты. Отаншылдық сезім – тек елімді сүйемін деуден ғана тұрмайды. Патриоттық сезім – ең алдымен еліңнің тарихын, дәстүрін, тілін жақсы білуден басталады. Еліңнің өткенін жақсы білсең, - бүгіннің қадірін ұғынасың. Сондықтан, әсіресе, жас ұрпақ елінің өткенін білгені жөн. Біздің патриоттық сезіміміз еліміздің жетістіктеріне сүйсінуден айрықша байқалады. Мәселен, Қазақстанның әлемдегі беделінің артуы, қазіргі кезде Астананың өркениетті дамуы, экономикадағы жетістіктер. Сондай-ақ, бүгінгі таңда елімізді әлемге танытудың үлкен бір жолы – өнер мен спорт саласында.
Әрбір адам ең алдымен өз елін мақтан ете білуге міндетті. Қазақ елінің тарихы терең болмаса осынша алып жерді иемденбес еді. Қазақстанның басты халқын құрайтын қазақ халқының ерлігі мен елдігі болмаса дербес мемлекеттікке де жетпес едік. Ал бүгінгі таңда ұлтына қарамастан әрбір азамат қазақ елін шын мақтаныш етіп, соған қызмет етсе, онда біздің Отанымыз алдыңғы қатарлы елдердің санатына қосылады. Сондықтан еліміздің нағыз патриоты бола білейік.
Грамматикалық нұсқа
Есімдік. Өздік есімдік
Возвратные местоимения запомнить не сложно, достаточно выучить одно слово "өз" – свой:)), все остальные местоимения образуются также, как если бы вы добавляли к существительным притяжательные окончания, только с учётом множественного числа. Например, өз + iм = өзiм – я сам, өз + дер + ің = өздерің – вы сами и т.д. Возвратные местоимения в именительном падеже:
Именительный падеж (Атау септiк) |
| |||||
|
| |||||
Примеры: Балалар өз аулаларында ойнап. жүр – Дети в своих дворах играют. Үйдi өзiм тұрғыздым. – Дом я сам построил. Балалар мектепке өздері барады. – Дети в школу сами ходят. Сiз өзіңіз айтыңыз. – Вы сами говорите. Жан өзі домбыра тартады, өзі өлең айтады. – Жан сам на домбре играет, сам песню поёт. Склонение по падежам возвратных местоимений приведу полностью, но учить таблицы не нужно, достаточно только просмотреть их и понять, как местоимения образуются. Возвратные местоимения склоняются также, как существительные с притяжательными окончаниями, например, өз + iм + е = өзiме – ко мне самому (дательно-направительный падеж, окончание "е" после притяжательного окончания 2-го лица), өз + i + н = өзiн – его самого (винительный падеж, окончание "н" после притяжательного окончания 3-го лица), өз + деріңіз + ден = өздеріңізден – от вас самих (исходный падеж, окончание "ден" после притяжательного окончания, заканчиающегося на звонкую "з"). |
|
|
Лексика-грамматикалық тапсырмалар
1-тапсырма. Тірек сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыз.
Туған ел, табиғи құбылыс, қасиет, өркениетті ел, азаматтар, мемлекет, қазақ елі, дін, ұлт, ортақ үй, мүдделі, қызмет ету, шынайы патриот, тарих, дәстүр, тіл, беделінің артуы, бүгінгі таңда, тарихы терең, дербес мемлекет, біздің Отанымыз.
2-тапсырма. Сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.
Өз ұлтын сүю, ұлттық намыс, қазақстандық патриотизм, рухы биік, күш жігерін аямау, ......
3-тапсырма. Өз елінің патриоты деп қандай адамды айтар едіңіз?Ойды толықтырыңыз.
Патриот
4-тапсырма. Барша қазақстандықтардың міндетін жазыңыз.
Қазақ жерінде тұрып жатқан қазақтан өзге ұлт өкілдері де ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- міндетті.
5-тапсырма. Жұптастырыңыз.
Өз халқын құрметтеп сүймеген адам өз ұлтын сүюші адаммын
Өз елінің бағасын білген адам ғана басқа елді қадірлей алады
Мен өзге ұлттарды құрметтеуші опасыз, оңбаған адам
6-тапсырма. Төменде берілген мақалдарды қазақ тіліне аударып, мағынасын түсіндіріңіз.
Родная земля – золотая колыбель.
Нет земли лучше Родины,
Нет людей лучше, чем на Родине.
Все земли хороши, а своя – всех лучше.
Любовь к Родине у семейного очага зарождается.
Человек без Родины, что соловей без леса.
7-тапсырма. Аннаграмманы шешіңіз.
-
П
А
Т
Р
И
О
Т
Отанды қорғау -
Ең асыл қасиет
Дарынды
Қайырымдылық
Ең ізгі қасиет
Өз елінің патриоты
Тәртіпті
8-тапсырма. Мәтіннен есімдіктерді тауып, сөйлем құрыңыз.