20. Библиотечная статистика.

Бібліятэчная статыстыка, навуковая дысцпліна, вучэбная дысцыпліна.колькаснае адлюстраванне працэсаў і з’яў. Статыстыка мае вялікае значэнне для кіравання. Бібліятэчная статыстыка: практычная дзейнасць, сукупнасць паказчыкаў, навуковая дысцыпліна. Задачы статыстыкі: распрацоўка сістэмы паказчыкаў, стварэнне метадаў разліку паказчыкаў, забеспячэнне назірання і кантролю за бібліятэчнай дзейнасцю у мэтах удасканалення і высвятлення праблем развіцця бібліятэк. Этапы ст. даследавання: статыстычнае назіраннне, зводка і апрацоўка матэрыялу, аналіз дадзеных. Ст. назіранне – планамернае і сіст. Атрыманне дадзеных шляхам рэгістрацыі істотных працэсаў і прыкметаў біб. Дзейнасці. Назіранне здзяйсняецца сродкамі справаздачнасці і спецыяльна арганізаваных даследаванняў. Справаздачнасць – метад статыстычнай работы, забяспечвае кіраўніцтва звесткамі. Кожная бібліятэка павінна абавязкова складаць справаздачу даннх у канкрэтны час, рэгулярна.

Групоўка матэрыялу: праверка, сістэматызацыя, апрацоўка, падлік дадзеных. Дадзеныя ўпарадкоўваюцца ў выглядзе паслядоўна паказаных лічбавых дадзеных. Групоўка адзін з асноўных метадаў, заключаецца ў размежаванні вывучаных статыстыкай сукупнасцей на групы па вызначаным прыкметам. Аналіз дадзеных – вывучэнне стат. Дадзеных для высвятлення рысаў і заканамернасцяў. Правядзенне ст. аналізу патрабуе паслядоўнага выканання элементаў: мэты, падбор стат. матэрыялаў, прывядзенне дадзеных ў сістэму, разлік паказчыкаў, дадатковая апрацоўка матэрыялаў, фармуліроўка вываду. Статыстычныя табліцы – дадзеня адлюстроўваюцца ў выглядзе табліц.

17.Управление инновационными процесами:сущность и классификация нововведений, организация инновационнго процесса.

Управление инновационным процессом - планирование, организация и стимулирование инновационной деятельности, реализация инновационных проектов.Изменения в соц-полит. Жизни содействовали координационным изменениям в б-ной деят-ти.Ведущая деят-ть- инновационная.Иннов.менеджмент- новая дисциплина. Цель:поиск, оценка, разработка, использование б-ных новшеств.Б-ки-методические центры обяз. Распространять новшества в своих сетках.Новшество-новый вид и незнакомый, модернизация форм и методов б-ной работы.Формы должны улучшать деят-ть б-ки. Источники новшеств:б-ная практика,рац.предложения б-рей,рекоменд.новые исследования,новые информац. технологии в б-ном деле, использование новшеств информац. сферы:комп.технологии.

Окончательная цель:процес введения новшества.Инновац. Деят-ть включает:создание и использование. Инновац процесс:1.изучение б-ной практики(доказать,что оно необходимо).2.поиск новшества(источники опубл. Книг, статьи, неопулб. Материалы,депонир.рукописи).3.оценка(на сколько положительные стороны,доступность для конкр.б-ки).4.отбор новшества.5.испытание новш.6.создание новшества,основанного на рабочем эксперименте.7.распространение по сетке б-к.8.разработка метод.рекомендаций по введению в практику.9.усвоение нововведения.

21.Статыстычны улик и справаздачнасць у б-ках, яе формы,арганизацыя и методыка.

Рэгистрацыя,падлик и якасная хар-ка фактай у метах вывучэння дзейнасци б-к и абагульненне вопыту и планаванне развицця б-к.Устанауливае дакладныя дадзеныя аб величыни,складзе и руху фондай, колькасци и складзе карыстальникай,книгавыдачы,абьеме,колькасци супрацоуникау.

Усе звестки для вядзення стат. Улику бяруцца з формау аператыунага улику.На их падставе – выники работы б-ки за месяц,квартал,год.Абавязковы для усих тыпай б-к, па адзинай методыцы.У б-ках стат. улик афармляецца у выглядзе агульнага и индывидуальнага (сродак контролю за выкананнем работы и выкананага часу супрацоуниками).

24. паказатели.В практической деятельности библиотек ежедневно происходит сбор и обработка показателей работы, Показатели деятельности библиотеки. В основе современной библиотечной статистики лежит учет. Ежедневный учет заключается в регистрации библиотечных процессов и операций в принятых в библиотеке документах по единым единицам учета. На его основе осуществляется статистический учет, который представляет собой количественные показатели работы библиотеки, суммируемые в единых формах учета. объем основных выполненных библиотекой работ и называются абсолютными. Это:• количество пользователей, книговыдач, посещений; • массовая, информационная работа; • движение фонда и др. На основе абсолютных показателей рассчитываются средние показатели, характеризующие различные библиотечные процессы:• читаемость; • посещаемость; • обращаемость; • книгообеспеченность, а также экономические показатели, характеризующие: • нагрузку библиотекаря; • финансовые затраты на единицу работы: расходы на обслуживание одного пользователя, одно посещение, одну книговыдачу. Сопоставление абсолютных и средних показателей библиотеки за несколько лет помогает выявить тенденции и определить, исходя из данных о развитии территории (социальных, демографических, экономических) и данных о библиотеке, прогнозы ее развития на среднесрочную (3^5 лет) и долгосрочную (10-20 лет) перспективы. Сравнение средних показателей библиотеки со средними показателями других библиотек своей территории, одного типа, в целом по стране, а также с международными показателями позволит сделать выводы об эффективности библиотечного дела и библиотечных услуг и принять управленческие решения по более рациональному использованию ресурсов библиотек. Показатели состояния фонда. Статистические данные лежат в основе изучения эффективности работы библиотеки и качества использования ею своих ресурсов.Статистическое изучение фонда, например новых поступлений, выбытия в сравнении с книговыдачей, числом пользователей, помогает выявить темпы его роста, соответствие запросам читателей и способствует принятию правильных управленческих решений по работе с фондом. Изучение обновляемости фонда, сопоставление с читаемостью, книгообеспеченностью, обращаемостью позволяет сделать выводы о его качестве и принять решение по формированию и повышению эффективности использования фонда.Изучение отраслевой структуры фонда и книговыдачи помогает выявить наиболее активно спрашиваемый и пассивный фонды и принять решение по докомплектованию или очистке от балласта.Изучение книговыдачи и выдачи по межбиблиотечному абонементу (МБА), внутрисистемному обмену (ВСО), доставке документов (ДД) как источникам получения документов в процентах к их общей выдаче также может служить способом получения информации о качестве фонда. Показатели библиотечных услуг. Библиотечные услуги -это результат деятельности по удовлетворению культурных, информационных, образовательных, досуговых потребностей пользователей библиотек.

25 Главные этапы стратегического плана. Первоначальная стадия разработки стратегического плана связана с ,выбором целей библиотеки, среди которых различается основная общая цель, то есть ради чего существует данная библиотека, называемая мисси­ей; При таком подходе миссия, осуществляемая библиотекой, определяет Целесообразность ее существования или открытия, то, что делает ее необ­ходимой и уникальной. Миссия показывает, что намерена библиотека пре­доставить пользователям, с одной стороны, и своим сотрудникам — с дру­гой. Формой выражения миссии, как правило, является устав библиотеки или другой аналогичный документ, в котором руководство определяет це­пи деятельности. На основе миссии устанавливаются и формулируются общебиблиотечные цели. Для того чтобы цели действительно служили ориентирами развития библиотеки, они должны обладать следующими характеристиками: конкретностью, измеримостью, ориентированностью во времени, достижимостью. После установления целей следует диагностический этап стратегического планирования. Постоянными элементами этого этапа, не теряющими своей значимости при любом изменении его методологического инструментами являются изучение внешней и внутренней среды организации. Оцениваются изменения в развитии библиотечного мира: комплектовании, ведении каталогов, библиотечном обслуживании. При разработке стратегического плана будут учитываться такие явления, как рост печатной продукции, повышение цен на издания, развитие электронных издательских форм. Необходимо проследить контакты с местными властями, общественными объединениями, другими библиотеками и организациями, а также каналы взаимодействия с другими участниками пре­сса предоставления книг — издательствами, книжными магазинами. Ключевое звено стратегического развития библиотеки — реальная оценка осуществления функции библиотечного обслуживания пользователей: сте­пень удовлетворенности запросов, разнообразие библиотечных услуг, ком­фортность занятий в библиотеке. Повышению уровня стратегического планирования способствует в значи­тельной степени анализ финансового состояния библиотеки, открывающий : руководству зоны внутренних сильных и слабых сторон. Важная область управленческого обследования — человеческие ресурсы! В людях кроются как возможности выбора, реализации любой стратегичес­кой альтернативы, так и истоки большинства проблем. Анализ человеческих ресурсов обязательно включает такой внутренний фактор, как атмосфера или климат в библиотеке, что характеризует уровень организационной культуры и развитие имиджа. Специфика библиотек в том, что они формируются не только усилиями сотрудников, но и читателями, и об­щественным мнением в целом Следующий этап планирования — выбор стратегии: В качестве комплекс­ного плана, предназначенного для осуществления миссии и достижения це­лей библиотеки, имеются четыре основные стратегические альтернативы: ог­раниченный рост, рост, сокращение, сочетание первых трех. Стратегия ограниченного роста наиболее распространена. Для нее харак­терно установление целей «от достигнутого» в ситуации .стабильного положе­ния библиотеки, удовлетворенной состоянием собственных дел. Это наибо­лее легкий, удобный, наименее рискованный способ действия. Реализация стратегического плана. Основными компонентами реализации плана являются: тактика, полити­ка, процедуры, правила.Тактика. Обычно тактикой называют краткосрочные текущие планы, в ко­торых детализируются крупные стратегические цели. Например, реклама ллатных услуг будет тактикой, согласованной с общей стратегией перехода на маркетинговую ориентацию библиотечного обслуживания. Значение так­тики в том, что ее результаты проявляются сравнительно быстро, легко соот­носятся с конкретными действиями. Политика.В рамках разработки политики предусматривается поддержание традиций, формирование благоприятного социально-психологического климата, создание равных возможностей в удовлетворении потребнос­тей. В библиотеке разработка политики всегда связана с включением в пла­новый процесс пользователей библиотеки, поскольку они не только потребляют услуги, но и участвуют в осуществлении функций. В связи с этим например, политика предоставления максимальных удобств для читателей (быстрая доставка литературы, хорошо оборудованные читальные залы, ква­лифицированный персонал) способствует решению стратегии роста.Процедуры. Разрабатывают в дополнение к политике, определяя набор действий, которые следует предпринять в конкретной ситуации. Например, быстрая доставка литературы основывается на продуманных технологичес­ких процедурах, оптимальной совокупности процессов и операций. Правила. Разрабатываются тогда, когда для реализации стратегических целей требуется высокая степень подчинения, чтобы гарантировать выполне­ние конкретных действий конкретными способами.

23. Метады кіравання персаналам.Эканамічныя метады ўпраўлення — гэта спосаб выка-ін.істання эканамічных законаў у гаспадарчай практыцы.1Фінансаванне як метад упраўлення з'яўляецца важным для любых бібліятэк. Упраўленчае ўздзеянне фінансавання рэалізуецца праз бюджэт, фінансавае планаванне, фарміраванне фондаў стымулявання, кантроль іх выканання.2.Эканамічнае стымуляванне. Рэалізацыя гэтага метаду на ўзроўні бібліятэкі, яе структурных падраздзяленняў дае ёй права фарміраваць адпаведныя фонды для сацыяльнага развіцця і матэрыяльнага заахвочвання.3. Гаспадарчы разлік. Адзін з асноўных эканамічных метадаў, які патрабуе адпаведнай ступені гаспадарчай незалежнасці. Арганізацыйна-распарадчыя метады упраўлення — гэта сукупнасць актаў арганізацыйнага, адміністрацыйнага і юрыдычнага ўздзеяння на адносіны людзей у працэсе пытворчасці. яны падзяляюцца на метады арганізацыйнага ўздзеяння, распарадчага ўздзе-яння, дысцыплінарнага ўздзеяння.Да араганізацыйнага ўздзеяння адносяцца: 1.Рэгламентаванне.прадугледжвае распрацоўку і ўка- раненне арганізацыйных палажэнняў, якія абавязковы для выканання і дзейнічаюць на працягу вызначанага імі перыяду. 2. Нарміраванне.Гэты метад заснаваны на ўстанаўленні норм і нарматываў на бібліятэчныя працэсы. У бібліятэках дзейнічаюць тэхнічныя, тэхналагічныя, працоўныя, каляндарныя і іншыя нарматывы, якія вызначаюцьяквытворчую, так і ўпраўленчую работу бібліятэкі. 3.Інструктаванне. Заключаецца ў азнаямленні з умовамі працы, пастаноўцы задач, перасцярозе ад магчымых памылак, парадах па выкананню работ. Сацыяльна-псіхалагічныя метады ўпраўлення заснаваныя на матывацыі і ўяўляюць канкрэтныя спосабы і прыёмы ўздзеяння на фарміраванне і развіццё калектыву, на сацыяльныя працэсы, якія працякаюць унутры яго. Гэтья метады складаюцца з дзвюх груп: сацыяльных і псіхалагічных.Сацыялъныя метады ўпраўлення складаюцца з наступных метадаў.Метады сацыяльных норм — гэта правілы ўнутранага распарадку бібліятэкі, правілы прафесійнай этыкі, формы дысцыплінарнага спагнання. Яны дазваляюць упарадкоўваць сацыяльныя адносіны між калектывам і асобнымі супрацоўнікамі шляхам увядзення розных сацыяльных норм.Метады сацыяльнага рэгулявання — распрацоўка і рэалізацыя статутаў грамадскіх арганізацый, дагавораў аб супрацоўніцтве, устанаўленне парадку сацыяльных выгад і г.д Метады сацыяльнай пераемнасці, такія, як урачыстыя узнагароджэнні, віншаванні з нагоды нацыянальных свят. Гэта дае магчымасць заха­ваць, у калектыве найболыш гуманныя і прагрэсіўныя тэндэнцыі сацыяльнага развіцця. Метады маральнага стымулявання — падзякі, розныя узнагароды. Такія заахвочванні могуць быць як калектыўнымі, так і асабістымі. Выхаваўчыя метады — метады пераканання, кантролю. Яны садзейнічаюць фарміраванню ў калектыве прагрэсІўных тэндэнцый сацыяльнага развіцця. Псіхалагічныя метады накіраваны на рэгуляванне адносін між людзьмі шляхам стварэння аптымальнага псіхалагічнага клімату ў калектыве. адносяцца:Метады прафесійнага адбору і навучання, якія асноў-Ишоцца на ўліку індывідуальнасці асобы. Метады камплектавання малых груп у калектыве дазваляіоць вызначыць аптымальныя колькасныя і якасныя суадносіны паміж супрацоўнікамі ў малых групах, што дасць магчымасць зрабіць ацэнку мікраклімату ў калектыве.Метады гуманізацыі працы, якія асноўваюцца науліку уплыву на псіхіку чалавека фактараў вытворчага асяроддзя. Прадукцыйнасць працы падымаецца, калі чалавек працуе ў камфортных умовах, таму так важна і длякарыстальнікаў, і для бібліятэкараў, каб сталы і крэслы былі вручнымі, а доступ да літаратуры — лёгкім. Метады псіхалагічнага заахвочвання, якія асноўваюцца на ўзаемадзеянні патрэб чалавека і сістэмы задавальнення гэтых патрэб. Патрэбы з'яўляюцца асновай матывацыі. Задача кіраўніка — фарміраванне ў работнікаў матываў да высокапрадукцыйнай працы.

27. Бібліятэчны маркетинг — комплекс мерапрыемстваў вобласці даследавання дзейнасці бібліятэкі па паляпшэні ўсіх фактараў, уплываючых на працэс вытворчасці і прада таўлення тавараў і пас луг карыстальнікам. Ён дапамаг выявіць рацыянальныя шляхі камунікацыі паміж біблі тэкай і яе карыстальнікам.Асноўным прызначэннем бібліятэчнага маркетын: з'яўляецца стварэнне спрыяльных умоў для задавальнені попыту насельніцтва. 3 дапамогай маркетынгу кіраўн любой бібліятэкі зможа атрымаць наступную неабходну інфармацыю:якія бібліятэчныя паслугі жадаюць атрымаць кары тальнікі і чаму;як адшукаць свой сегмент рынку і каму прапанаваі свае паслугі;якую цану гатовы плаціць карыстальнікі за прапан ваныя паслугі;як разлічыць, у якія віды паслуг бібліятэцы выгаді ўкласці свае капіталы (распрацоўка бізнэс-плана);як фарміраваць імідж сваёй бібліятэкі;як правільна стварыць рэкламу сваіх паслуг. Для эфектыўнага ўкаранення маркетынгу неабходна:выявіць мэты і вызначыць асноўныя задачы бібліятэкі;канкрэтызаваць змест работы бібліятэкі на дадзены этапе;удакладніць характар і аб'ём дзейнасці ўсіх струі турных падраздзяленняў; выявіць асноўныя мэтавыя групы карыстальнікау, з якими будзе працаваць бібліятэка; вывучыць, адкарэкціраваць і перапрафіляваць рэсурсы бліятэкі; вызначыць паслугі і формы іх рэалізацыі. Распрацоўкай і рэалізацыяй маркетынгу павінна займацца спецыяльна створаная група, у склад якой, акрамя бібліятэкараў, пажадана ўключаць спецыяліста-маркетолага, сацыёлага, псіхолага, эканаміста.Маркетынгавая дзейнасць бібліятэкі можа здзяйсняцца па наступных напрамках:маркетынг паслуг (распрацоўка і ўкараненне канкрэт-йз ::: форм); маркетынг бібліятэкі (стварэнне іміджу бібліятэкі і : г.іічэнне рэйтынгу яе паслуг); маркетынг ідэй (распрацоўка ў бібліятэцы інава-і -X ідэй і іх рэалізацыя з выкарыстаннем тэорыі абмену; маркетынг асобы (папулярызацыя спецыялістаў, якія луюць у бібліятэцы, з мэтай павышэння яе іміджу і паляпшэння матэрыяльнага становішча гэтых спецыялістаў, што адпавядае накіраванасці сучаснага менеджменту на гуманізацыю ўпраўленчай дзейнасці). Каб задаволіць попыт чытачоу у цяперашні час неабходна пастаянна праводзіць даследаванні па наступных пытаннях:хто яны, сённяшнія чытачы;якія ў іх патрабаванні і інтарэсы;якой яны хочуць бачыць бібліятэку сёння;якія паслугі жадаюць атрымаць у бібліятэцы;якія катэгорыі чытачоў ёсць на тэрыторыі абслут вання бібліятэкі;на якія катэгорыі чытачоў павінна рабіць сёння ст ку канкрэтная бібліятэка;якія катэгорыі чытачоў пакідаюць сёння бібліятэк; ці ёсць неабходнасць залучыць гэтыя катэгорыі чы чоў у бібліятэку; які чытацкі прагноз на бліжэйшыя гады;якія кнігі, перыядычныя выданні, фанатэка, інш віды носьбітаў інфармацыі карыстаюцца сёння попытам;якая будзе патрэба ў бібліятэчным абслугоўванні бліжэйшую будучыню.Бібліятэцы трэба таксама ведаць:хто тыя чытачы або мэтавыя групы, якія хочуць і могуць купіць паслугі бібліятэкі;што яны куплялі раней, што купляюць сёння і ці змогуць купіць заўтра;дзе яны лепш купляюць паслугі — у бібліятэцы аб іншых камерцыйных структурах; як іх зацікавіць карыстацца паслугамі бібліятэкі, а іншых камерцыйных структур. Акрамя таго, неабходна вывучыць матывацыю павод чытачоў: чаму чытачам патрэбны менавіта гэтыя дакумен або паслугі, а не іншыя; чаму яны пераключыліся з аднаго віду носьб інфармацыі на іншыя;чаму чытачы карыстаюцца іншай камерцый структурай, а не вашай;як удасканаліць работу бібліятэкі ў цэлым.

Объект и предмет менеджмента. Объект – библиотека, как сложная социально-экономическая система. Предмет определяется как закономерности управленческой деятельности библиотеки.