Алматы Энергетика және Байланыс Университеті

Жылуэнергетика факультеті

Әлеуметтік пәндер

кафедрасы

Философия пәнінен

№2 Семестрлік жұмыс

Тақырыбы: Йога іліміндегі адам мәселесі

Орындаған: БТЭк-10-02 тобының

студенті Құрманбаева А.С.

Тексерген: профессор Мұхамеджан Қ.

Алматы 2011

Мазмұны

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1) Йога адам мәселесі туралы ілім және оның тарихы.

2) «Бхагавад-гита» сипаттайтын йоганың негізгі үш түрі:

а) карма-йога;

ә) бхакти – йога;

б) джнана – йога;

3) Басқа дәстүрлердегі йога.

III. Қорытынды.

Кіріспе

Йога - өмiрдiң қарсы ағымдарына

қуанышпен жүзуді оқып үйрену өнері.

Йога – бұл рухты тәннен және материалдық әлеммен сыртқы байланыс нәтижесінде туындайтын шектеулерден азат етуге мүмкіндік беретін теориялық қана емес, практикалық тұрғыда да негізделген индуизмның философиясының алты (даршан ) ортодоксалдi мектептерiнiң бiрi. «Йога» сөзі «шоғырлану» деген мағына береді. «Йога» - йодж немесе йудждiң көп мағыналы мән болатын санскрит түбiрiнен болды: жаттығу, ноқталау, қосу, ынтымақ, байланыс, гармония, одақ және тағы басқа.

Үнді көркем әдебиеттеріннің ескерткіштерінде «Риг-веде»-де кездеседі. Йога б.з.д. II ғ. пайда болған, оның негізін қалаушы болып кемеңгер Патанджали есептелінеді. Йога жүйесі ведалық дәстүрді іс жүзіне асыруға, күнделікті тіршілікте үйретуге ерекше мән берді. Йога жүйесі рухты дене арқылы, дененің сыртқы қызметін барлық шектеулерден босатпақ, тіпті босататын теориялық нұсқауымен және практикалық негізімен тартымды.Йога жүйесіндегі басты мәселе - жаттығу тәсілдері мен практикасы арқылы жеке адамды өзін-өзі ұстауға, өзінің сезімі мен мінез-құлқын бақылауға, жан дүниесін баулуға үйрету. Йоганың мақсаты – тән мен жанның үйлесіміне жету, ол әлемдегi адамның онтологиялық мәртебесiнiң өзгерiсi. Денені шынықтыру арқылы жан саулығы мен сергектігін жетілдіру. Йоганың негiзгi мақсаты мүлде әртүрлi бола алады: су болып қалған табыстарына физикалық денсаулықтың жақсартулары. Йоганың ақырғы мақсаты әртүрлі бола алады: физикалық денсаулықтың жақсаруынан және мокши табысына дейін жете алады. Адвайта-веданты және шиваизмның монистикалық мектептерінде йога тәжірибесінің ақырғы мақсаты мокша болып табылады. Ол – сансарадан және барлық қиыншылықтардан құтылу. Бхакти вайшнавизм мектептерінде, бхактидің өзі немесе "Құдайға шын жүрекпен қызмет ету" йога тәжірибесінің ақырғы мақсаты болып табылады. Осы да басқалары жайлы негізгі бөлімде толығырақ айтылады.

Йога адам мәселесі туралы ілім және оның тарихы.

Йога – бұл рухты тәннен және материалдық әлеммен сыртқы байланыс нәтижесінде туындайтын шектеулерден азат етуге мүмкіндік беретін теориялық қана емес, практикалық тұрғыда да негізделген индуизмның философиясының алты (даршан ) ортодоксалдi мектептерiнiң бiрi. Йоганың тарихы ежелгi замандарда өз түбiрлерiмен жүредi. Үнді өркениетiнiң мерзiміне жататын Үнді өзендерiнiң жазықтығында табылған бiрнеше мөрлерде медитацияланатын немесе йогалық қалыптардағы фигурасы көрсетiлген. Бұл қазбалар өркениеттiң тұрғын Хараппскасы йоганың ежелгi формаларының бiрi немесе салтты ағайындас онына қолданатын мүмкiндiкке көрсетедi.йоганың ұғымы үндi Рига әдебиетiнiң ең ежелгi ескерткiшiнде тұңғыш рет атанады - веде. Йога Ведамға ерте түсiнiктерiнде атанатын ведикалық дiнiнiң (Тапас ) аскеттiк тәжiрибелерiнен нке дейiн мерзiм даталанатын Xғасырдан VI ғасырға дейiн брахмандары дамытқанын болып есептеледi.Брахмандардағы, Шатапатха-брахманды жеке алғанда - брахман, ақылдың ынтымағының идеясы, денелерге қатысады және абсолютпен тұншықтыр. Упанишадтардағы, йога және медитацияның өте ерте ескертуi ең ежелгi Упанишадтардың бiрi Брихадараньяка- Упанишадта X ғасырдың ғалымдарымен бiлдiруге болады. Йоганың тұжырымдамасының дамытуы қайтарған негiзгi көзбен нке дейiн VI ғасыр даталанатын деп аталатын орташа Упанишадтары болып табылады. махабхарат және Бхагавад-Гита, сонымен бiрге Патанджалидың йога сутрасы. Йогаға - йога сутра индуист философиясының (даршан ) мектептердiң бiрлерi тұңғыш рет сияқты айтылды. Мақсатпен раджа ретронимомға данқтылық бұл йоганың ерте мектептерi оның басқа, кенжелеу мектептерiнен айыруға өткендi шолатын алды. Үндi философиясында, йога деп индуизмның алты ортодоксалдi философиялық мектептерiнiң бiрлерiн атайды. Йоганың философиялық жуйесі Санкхьяның мектебiмен тығыз байланған.Патанджали, йоганың мектебiн оқуға сәйкес Санкхьяның философиясының психологиялық және метафизикалық тұрғыларын қабылдайды және Санкхьямен салыстырғанда теистикалығырақ болып табылады. Оның негізі болып Санкхьяның болмысының 25 элементтерiне Құдайшыл жанды заттың қосымшасының айғағы қызмет көрсете алады. Жора-жолдасқа өте жақын дос йога және Санкхья, Макс Мюллер бұл рет бойынша Ұзақ сонар сөздегi осы философиялары құдайы бар Санкхьямен және Санкхьямен құдайсыз деп атайтынын айтты. Сонымен бiрге Санкхьямен және йоганың аралығында байланысты тығызырағамын Генрих Циммердi ұғындырады: «әртүрлi тұрғыларын Индияларда болып есептелетін бұл екі философия да Үндістанда егіз болып саналады. Санкхья адамзат табиғатының негiзгi теориялық түсiндiруiн оның элементтерiне қайта санап анықтама бере, олардың мерзiмдi күйiндегi өзара әрекеттесуiнiң әдiстерi талдай, және босатылған күйiндегi су болып қалған олардың күйi суреттей қамтамасыз етедi, осы уақытта йога бұл босауды табыс үшiн босауды қозғаушы күш процесстiң анықтауы, жаттығу әдiстерiнiң сипаттамасына ерекше арналған». Йоганың мектептерi негiзгi мәтiн Патанджалидың йогалар сутрасы болып табылады – ол йоганың философиясының негiздеушiсiмен болып есептелетiн. Патанджали йогасы раджа йога ретiнде немесе ақылды басқарушыйогасы ретінде танымал. Йога - сонымен бiрге Патанджалидың сутрасы аштанганың жүйесi үшiн негiздермен сөз сөйледi - анықтауы 2-шi кiтаптың 29-шы сутрасында берiлген (сатылы йога) йога. Аштанга - йога раджаның түгелдей дерлiк қазiргi вариацияларының негiзгi басты ерекшелiгi болып табылады - йога. Сегiз баспалдақтар немесе аштанга йога деңгейлерi:

1. Яма - сыртқы ортамен өзара әрекеттесудiң қағидалары

2. Нияма - iшкi ортамен өзара әрекеттесудiң қағидалары

3. Асанолар - физикалық қызмет арқылы ақыл және дененiң бiрiктiруi

4. Пранаяма - ерекше тыныс тәжiрибелер арқылы (тiршiлiк энергиямен) Прананың үстiнде бақылау

5. Пратьяхара - сезiмдердiң олардың объекттерiмен байланысуынан алаңдату

6. Дхаран - ақылдың нысананы көздейтiн қадалушылығы

7. Дхьяна - (бiртiндеп самадхиға алып келген iшкi қызмет) медитация

8. Самадхи - өз шын табиғатының масайраған ұғынуын татуластырылған саналы күй

Кейде олар төменгi хатха-йогамен салыстыратын төрт төменгi және төрт жоғарғы баспалдақтарда бөледi, осы уақытта жоғарғы баспалдақтар раджаларға ерекше раджа йогаға жатады. Үш жоғарғы баспалдақтардың бiр уақыттағы тәжiрибесi самьяма деп аталады. Йоганың философиясын Еуропада тұңғыш рет негiзгi көз философиялық көзқарастарының бiрi Упанишадтар болатын шопенгауэр үйрене бастады. Ғасыр, оған мүдде йога бойынша дiндердiң нью-йоргiнде Чикаго конгрессiндегi Вивекананды және дәрiстердiң циклданың оқуы сөз сөйлеулерден кейiн XIXтердiң соңында батыста әлсiремедi. Мүдденiң келесi шолп-шолбы бiрiншi жартыға XX тура келдi.

ІІ. Бхагавад-Гита Бхагавад Йога термин Бхагавад-Гитада жиi қолданылады. «Бхагавад-Гита Бхагавад йоганы суреттеуi бұл ақылдың бақылауы, қызметтiң көркемөнерi, жоғарғы табиғаттың ұғынуын (атмы ) тұншықтыр және (Бхагаван ) Жоғарғы мырзаның көлiгi. Кришнаны оқытады, барлық бейнеттерiн түбiрi өзiмшiл ниет желдi ақыл болып табылады. Жалғыз әдiс ниеттердiң жалыны тоқтатсын жоғарлатылған рухани қызметке бiр уақыттағы тартуы бар өздiгiнен тәртiп арқылы ақылдың бақылауы болып табылады. Қызметтен сабыр сақтау, алайда, сондай болып жағымсыз, сонымен қатар ондағы шамадан тыс тарту болып есептеледi. Бхагавад-Гита, идеал Бхагавад сәйкес құдайға барлық әсерлерi заттық қызметтен ақыл және ақылдың босауы және рухани деңгейдегi олардың шоғырлауы арнау арқылы болып табылады. «Бхагавад-гита»сипаттайтын йоганың негізгі үш түрі: Карма-йога – «қызметтiң йогасы»

Бхакти - йога – «адалдықтың йогасы, немесе берiлген қызмет етудiң йогасы»

Джнана - йога – «өнер-бiлiм йогасы»

XV ғасыр соңында Бхагавад-Гита Мадхусудан Сарасватилар белгiлi комментатор үш негiзгi бөлiктерге мазмұн бойынша бөлдi: негiзiнде алғашқы алтысы басшылар карма-йога, орташа алты басшы-Бхакти арналған - йогаға, және соңғы алты - джнана - йогаға.Басқа комментаторлар бөлудi өз варианттарын басшылардың әрқайсыларының нақтылы йогасын қосып жазып және йоганың 18 түрлерi ерекшеленiп ұсынды.Ұқсас бөлу Бхагавад-Гиталар көп комментаторлармен кейiннен қабылданды.

Бхакти йога (санскр. भक्ति योग, bhakti yoga ^IAST)  - индуизмның философиясындағы йоганың төрт негiзгi түрлерiнiң бiрi. Бхакти – йога тәжiрибесі Бхактидiң құдайға қызмет ету сүйiспендiк сөзiммен және адалдықпен арқылылардың формалардың бiрi немесе құдайдың ипостасьлерiмен формаларының бiрi жеке арақатынастардың культивациясына бағытталған. Бхакти тәжiрибесі - йога осы дәуiрге йоганың өзi жеңiл және әсерлi түрi сияқты индуизмның әр түрлi қасиеттi жазуларымен табанды ұсынылады қыздыр - оңтүстiкке. Бхагават-Пуранда, Бхакти мокшу тiптi рухани ұғынуды деңгей бойынша аса басым түсетiн әбден жетiлулер кезең сияқты суреттеледi, Бхагавад-Гитада йоганың өңге үш негiзгi түрлерiнiң үстiнде оның артықшылығы жариялайды - карма-йога, джнана - йогамен және раджа - йогамен. Бхактиге негiзгi тәжiрибе болып табылған индуизмдағы ағымдары Бхактидiң қозғалыстарымен деп атайды. Индуизмның негiзгi бағыттарының вайшнавизме, бiрiне, Бхакти- йоганың дәстүрлі тоғыз формалары бар болады. Бхакти тәжiрибесі - йога осы дәуiрге йоганың өзi жеңiл және әсерлi түрi сияқты индуизмның әр түрлi қасиеттi жазуларымен табанды ұсынылады қыздыр - оңтүстiкке. Бхагават-Пуранда, Бхакти мокшу тiптi рухани ұғынуды деңгей бойынша аса басым түсетiн әбден жетiлулер кезең сияқты суреттеледi, Бхагавад-Гитада йоганың өңге үш негiзгi түрлерiнiң үстiнде оның артықшылығы жариялайды - карма-йога, джнана - йогамен және раджа - йогамен. Бхактиге негiзгi тәжiрибе болып табылған индуизмдағы ағымдары Бхактидiң қозғалыстарымен деп атайды. Индуизмның негiзгi бағыттарының вайшнавизме, бiрiне, Бхакти- йоганың дәстүрлі тоғыз формалары бар болады. Бхакти - бұл аралық және құдайдың жеке форма (бхактой ) берiлген махаббатына қызу құштарлықтың белгiсi үшiн қолданылатын санскрит терминi. Құдайы бар арақатынастардың дамытуын тәжiрибе Бхакти деп аталады - йогамен. Бхакти өз еңбегiнде - расамрита - орта ғасырлық Гаудидың синдхына - Рупа Госвами дiндар (кришнаиттiк ) вайшнавский Бхактидiң бес бхава деп аталатын негiзгi түрлерiн анықтады:

1. Шанта - бхава - құдайы бар бейтарап қатынастар.

2. Дасья - бхава - малай және мырзаның қатынастарымен құдайы бар байланыс.

3. Сакхья - бхава - басқа ретiнде қарым-қатынас.

4. Ватсалья - бхава - әкенiң рөлiнiң орындау немесе құдай боқта.

5. Мадхурья - бхава - өз нақсүйерге ретiнде қатынас.

Бхакти- йоганың тоғыз формасы:

1. (құдай туралы тыңдау) Шраван - құдай туралы және (джапа ) құдайдың Әулие-әнбие аттарының қайталау баяндаушы қасиеттi жазулардан тарихтарының тыңдауы.

2. (құдайдың атағын шығаруы) Киртан - шайтан және әрекеттердiң оның всепривлекающихы құдайдың Әулие-әнбие аттарының мақтауы немесе сипаттама.

3. (құдай туралы есте сақтау) таңба жасаған - формадағы iшкi медитациясы, аттар, әрекет немесе құдайдың жеке сапалары.

4. Пада - (құдайдың лотос стоптарына қызмет ету) Севан - құдайға қандай болмасын нақты дербес қызмет етудi орындау.

5. (құдайдың муртиы табыну) Арчан - индуизмдағы құдайдың муртиының формалардың қайсы бiрлерiн (пуджа ) табыну.

6. (құдайға ғибадат) Вандан - құдайға намаздардың әр түрлi тегiнiң көкке ұшуы.

7. (құдайға қызмет ету) Дасья - құдайдың қанағаттандыруы үшiн қызмет ету орындау қандай болмасын.

8. (құдайы бар татулықтардың анықтауы) - құдайы бар татулықтардың iшкi деңгейiндегi анықтау.

9. Атма - (құдайға жинағы садағаға әкелу) ниведана - құдайға барлық ойлар мен әсерлерлерiн тарту. Бхакти белгiлi жан сырын тыңдаушылар