44. Войны 17-18 ст. І іх наступствы. Казацка-сялянская вайна, вайна рп з Расіяй.

Войны гэтага часу былі вельмі цыжкімі, асабліва казацка-сялянская і вайна ПР з Расіяй. Такіх страт не было нават на ВАВ. Таму што былі вялікія страты (кожны 2 загінуў; да 1.4 млн.чал). Казацка-сялянская вайна(1648-1651) У РП уваходзілі землі ВКЛ і Украіны.Паміж Польшчай і ВКЛ адбывадіся непаразуменні. Што вызывала хваляванні.У гэты час на Украіне новы рух – казацтва,ужо з малых гадоў хлопцаў вучылі вайсковай справе. Запарожская сеч – дзейсная сіла, якая супрацьстаяла Польшчы. На чале Украіны выступала казацтвы, на баку Польшчы-шляхта ВКЛ на чале з Янушам Радзівілам. Казацкія загоны (сялянскія атрады) падтрымлівалі беднякі,запарожская сеч супрацьстаяла палякам, а шляхта –на польскім баку.Казацкія старшыні звярталіся да Багдана Хмяльніцкага, каб распачаць вайну. Палякі не любілі Б.Хмяльніцкага за яго лідарства, таму згвалтавалі яго жонку і дачку. Вайна пачалася ў 1648г, працягвалася да 1651г.Сумесныя атрады РП і Польскія войскі адваявалі правабярэжнюю тэрыторыю Украіны. Атрады украінцаў называліся загоны. Удзельнічалі яны на Палессі. На баку Польшчы-заможная шляхта ВКЛ з Я.Радзівіл-на чале.Вайна мела грамадзянскі характар.Было шмат забітых-Пінск, Лоеў(гомельская вобл.),1648г.-бітва пал Лоевам, войска Януша Радзівіла атрымала перамогу,тады і ўсе астатнія войскі Б.Хмяльніцкага пачалі цярпець паражэнні. У 1651- 1654 г.-перамірые, рыхтаваліся да новых змаганняў.Б.Хмяльніцкі звярнуўся да Рас.цара за дапамогай і пасля 8 студзеня 1654 г. падпісалі ўнію паміж Украінай і Расіяй.Распачалася вайна супраць РП 1654-1667г. У 1655 г. была акупіравана тэрыторыя Беларусі. І толькі ў 1661 г большая частка зямель была вызвалена. У 1667 г Падзвінне і Смаленшчына заставаліся ў складзе РП. Распачаліся перамовы ў Андрусава, было заключана Андрусаўскае перамір’е і падпісанне міру. У выніку Падзвінне адышло РП, а Смаленшчына – Расіі.

45. Паўночная вайна 1700-1721 г.І яе наступствы на бел.Землях.

На пачатку гэтай вайны была створана кааліцыя дзяржаў – Паўночны саюз : Расія, Саксонія, Данія, а потым і РП. Гэты саюз накіраваны супраць Швецыі.Кожная з дзяржаў мела свой інтарэс(праход да Фінскага заліва…)Швецыя ў той час – развітая краіна, добрая сухапутная армія і флот. Княжыў тут у той час Карл 12. Для кааліцыі вайна была няўдалай, былі страчаны уніі, армія Даніі разгромлена,пад Рыгай Саксонія на чале з Аўгустам 2(у той час ен адначасова кароль Саксоніі і РП) таксама разгромлена. А затым і поўны разгром Петру 1 –гэта адна з самых важных бітваў. Пасля гэтага Карл 12 вырашыў не ісці далей, а разабрацца з РП.Расія і Петр 1 былі як мага больш зацікаўлены, каб Карл 12 быў на тэр.Беларусі, каб успець правесці рэформы, зрабіць войска больш баяздольным.Карл 12 і Аўгуст 2 сябравалі, але Аўгуст 2 вядзе перагаворы з Пятром,тады Карл вырашыў лішыць яго пасады,каб потым схіліць Польшчу да саюзу са Швецыяй і потым злучанымі сіламі выступіць супраць Расіі.Новым каралем стаў Станіслаў Ляшчынскі,які заключыў са Швецыяй саюзны дагавор.У гэты час Петр 1 аднавіў армію, і каб не пазбавіцца свайго апошняга саюзніка,ен вырашыў дапамагчы Аўгусту 2, у РП у гэты час глыбокі ўнутрыпалітычны крызіс, грамадства падзялілася на праціўнікаў і прыхільнікаў шведаў.У ВКЛ на бок шведаў перайшлі Сапегі і Патоцкія. У рускай арміі шукалі падтрымкі Агінскія і Вішнявецкія, большасць народных мас імкнуліся дапамагчы рускай арміі, якая з цягам часу набыла моц. Карл 12 уварваўся у Саксонію, дзе пасля шэрага перамог прымусіў Аўгуста 2 падпісаць Альтранштацкі мірны дагавор, згодна якому Аўгуст 2 адмовіўся ад польскай кароны на карысць С.Ляшчынскага, ад саюзу з Расіяй, згадзіўся адклікнуць саксонцаў з рускай арміі (Расія аб гэтым не ведала).Карл 12 вырашыў разабрацца з Расіяй, ідзе ен праз бел.землі,першым на шляху быў г.Гродна. Так ен дайшоў да Мсціслаўля, але яго войскі значна парадзелі – вялікія страты. Т.к. сіл ужо няма, ен вырашыў мяняць план – павярнуў на Украіну(г.Палтава).Ен быў запрошаны гетманам Мазепа, які выступіў як саюзнік Карла 12. Яны вырашылі перазімаваць на Украіне, а потым усе на Маскву. Карл 12 даў загад, каб быў дастаўлены абоз зброі і харчу(7тыс.павозак і 16тыс.войска).На чале абоза – Левенгаўпт. Аб гэтым стала вядоіа Петру 1,ен вырашыў разграміць іх да злучэння. Бітва адбылася 28 кастрычніка 1708г. ля в. Лясной, шведы зрабілі непраходныя балоты, але ноччу, непрыкметна для шведаў, беларусы правялі расіян з Петром 1, шведы – у расплох, таму пацярпелі паражэнне. Таму да Карла 12 дайшла толькі малая частка. Генеральная бітва адбылася 27 чэрвеня 1709г. под Палтавай – бліскучая перамога расіян.