5 Линейные и квазилинейные
ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНЫЕ УРАВНЕНИЯ
В ЧАСТНЫХ ПРОИЗВОДНЫХ
ПЕРВОГО ПОРЯДКА
Квазилинейные дифференциальные уравнения в частных производных первого порядка имеют такой вид:
(5.1)
Здесь - искомая функция от независимых переменных; , - коэффициенты и правая часть соответственно, которые являются функциями от тех же независимых переменных, а также искомой функции . Если и не зависят от искомой функции, то имеем линейное дифференциальное уравнение.
Задачу интегрирования уравнения (5.1) сводят к задаче интегрирования системы обыкновенных дифференциальных уравнений:
(5.2)
Интегрируя систему уравнений (5.2), получим ее решений, которые содержат различных произвольных постоянных .
Разрешив эти решения относительно произвольных постоянных, найдем выражения вида
(5.3)
где функции есть известные функции независимых переменных и некоторой функции , причем все эти функции различны и соотношения между ними не существует.
Теорема 1 Всякий интеграл системы (5.2) есть интеграл уравнения (5.1) и наоборот: всякий интеграл уравнения (5.1) есть интеграл системы (5.2).
Теорема 2 Уравнение (5.1) или система (5.2) допускает различных интегралов все остальные интегралы заключены в формуле
где - произвольная фукнкция.
На основании этих теорем заключаем, что всякое выражение вида
какова бы ни была функция , будет интегралом системы (5.2), а потому и уравнения (5.1).
Общий интеграл уравнения (5.1) имеет вид
(5.4)
Из всего этого следует такое правило интегрирования квазилинейного уравнения первого порядка с частными производными:
Правило Чтобы проинтегрировать уравнение (5.1), надо составить систему обыкновенных дифференциальных уравнений вида (5.2) и проинтегрировать ее. Полученные соотношения разрешить относительно произвольных постоянных. Полученные функции будут интегралами уравнения (5.1), а его общий интеграл следует записать в виде (5.4).
Пример Найти общее решение дифференциального уравнения в частных производных первого порядка:
Характеристическое уравнение будет иметь вид
или
Следовательно, общий интеграл будет иметь вид
Задание 5 Найти общее решение дифференциального уравнения в частных производных первого порядка.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Таблица выбора задач по номеру варианта и
номеру задания
задания N варианта |
1.1 |
1.2 |
1.3 |
1.4 |
1.5 |
2 |
3.1 |
3.2.1 |
3.2.2 |
3.3 |
4 |
5 |
1 |
4 |
20 |
27 |
30 |
24 |
3 |
15 |
20 |
1 |
10 |
18 |
10 |
2 |
14 |
4 |
29 |
22 |
16 |
30 |
10 |
8 |
4 |
2 |
1 |
20 |
3 |
29 |
29 |
17 |
17 |
21 |
22 |
23 |
29 |
6 |
14 |
15 |
9 |
4 |
21 |
14 |
11 |
5 |
23 |
17 |
13 |
10 |
13 |
6 |
6 |
13 |
5 |
2 |
24 |
16 |
17 |
23 |
20 |
7 |
14 |
1 |
9 |
4 |
11 |
6 |
14 |
4 |
15 |
2 |
11 |
18 |
30 |
25 |
2 |
1 |
16 |
18 |
7 |
9 |
20 |
29 |
12 |
27 |
24 |
29 |
4 |
14 |
8 |
17 |
15 |
8 |
10 |
13 |
13 |
22 |
7 |
7 |
23 |
28 |
9 |
5 |
9 |
21 |
9 |
21 |
22 |
29 |
8 |
16 |
15 |
5 |
12 |
7 |
11 |
13 |
17 |
10 |
15 |
19 |
6 |
10 |
3 |
18 |
25 |
26 |
6 |
12 |
15 |
20 |
11 |
4 |
1 |
3 |
6 |
22 |
16 |
28 |
5 |
15 |
15 |
19 |
2 |
12 |
19 |
17 |
22 |
14 |
4 |
11 |
26 |
17 |
8 |
4 |
2 |
22 |
13 |
28 |
14 |
6 |
25 |
18 |
26 |
4 |
21 |
11 |
7 |
14 |
19 |
14 |
30 |
18 |
19 |
21 |
26 |
12 |
7 |
1 |
1 |
13 |
5 |
24 |
15 |
3 |
11 |
9 |
18 |
4 |
6 |
9 |
13 |
12 |
2 |
11 |
5 |
16 |
16 |
27 |
13 |
4 |
17 |
11 |
15 |
27 |
4 |
11 |
6 |
12 |
17 |
20 |
29 |
11 |
7 |
14 |
27 |
24 |
16 |
13 |
6 |
8 |
25 |
18 |
9 |
15 |
6 |
30 |
26 |
13 |
22 |
24 |
6 |
15 |
12 |
26 |
19 |
18 |
14 |
22 |
26 |
11 |
3 |
13 |
7 |
14 |
1 |
3 |
8 |
20 |
11 |
13 |
20 |
25 |
2 |
21 |
19 |
15 |
5 |
13 |
1 |
23 |
21 |
19 |
22 |
22 |
26 |
8 |
26 |
12 |
30 |
11 |
8 |
8 |
1 |
22 |
26 |
15 |
3 |
12 |
29 |
3 |
22 |
19 |
10 |
3 |
7 |
16 |
23 |
15 |
6 |
5 |
11 |
8 |
2 |
8 |
9 |
3 |
14 |
14 |
17 |
24 |
2 |
3 |
21 |
4 |
18 |
13 |
6 |
22 |
9 |
12 |
1 |
14 |
25 |
11 |
26 |
2 |
12 |
19 |
20 |
30 |
29 |
15 |
5 |
17 |
6 |
26 |
20 |
28 |
27 |
10 |
30 |
5 |
17 |
11 |
8 |
8 |
10 |
7 |
27 |
13 |
18 |
1 |
15 |
14 |
8 |
29 |
18 |
7 |
9 |
5 |
29 |
28 |
30 |
2 |
14 |
21 |
28 |
6 |
14 |
24 |
11 |
15 |
15 |
18 |
29 |
18 |
27 |
18 |
8 |
18 |
27 |
27 |
1 |
2 |
4 |
4 |
25 |
30 |
2 |
9 |
27 |
20 |
19 |
9 |
2 |
5 |
12 |
2 |
11 |
6 |
31 |
2 |
29 |
20 |
25 |
9 |
29 |
28 |
20 |
9 |
7 |
12 |
21 |
32 |
17 |
26 |
10 |
1 |
6 |
12 |
14 |
12 |
1 |
10 |
9 |
4 |
33 |
20 |
13 |
17 |
21 |
28 |
24 |
8 |
23 |
6 |
14 |
19 |
13 |
34 |
20 |
4 |
7 |
3 |
25 |
23 |
29 |
6 |
4 |
3 |
3 |
25 |
35 |
2 |
17 |
30 |
13 |
16 |
1 |
4 |
14 |
10 |
13 |
2 |
1 |
36 |
13 |
12 |
27 |
15 |
28 |
18 |
20 |
26 |
14 |
1 |
6 |
24 |
37 |
13 |
16 |
22 |
23 |
24 |
19 |
3 |
8 |
5 |
15 |
16 |
12 |
Продолжение таблицы |
||||||||||||
задания N варианта |
1.1 |
1.2 |
1.3 |
1.4 |
1.5 |
2 |
3.1 |
3.2.1 |
3.2.2 |
3.3 |
4 |
5 |
38 |
20 |
10 |
23 |
27 |
4 |
19 |
27 |
4 |
7 |
6 |
10 |
27 |
39 |
17 |
2 |
6 |
12 |
20 |
7 |
22 |
28 |
3 |
5 |
5 |
7 |
40 |
29 |
19 |
14 |
22 |
28 |
5 |
4 |
10 |
6 |
12 |
13 |
26 |
41 |
11 |
19 |
16 |
17 |
13 |
14 |
13 |
22 |
12 |
9 |
1 |
10 |
42 |
7 |
23 |
17 |
22 |
19 |
28 |
11 |
8 |
8 |
3 |
7 |
15 |
43 |
26 |
25 |
23 |
27 |
7 |
30 |
22 |
29 |
1 |
14 |
18 |
5 |
44 |
22 |
24 |
13 |
4 |
23 |
7 |
17 |
15 |
13 |
7 |
8 |
14 |
45 |
19 |
24 |
29 |
14 |
6 |
22 |
19 |
1 |
9 |
10 |
17 |
18 |
46 |
11 |
3 |
16 |
27 |
19 |
8 |
7 |
30 |
3 |
1 |
4 |
9 |
47 |
10 |
28 |
27 |
4 |
18 |
15 |
6 |
17 |
10 |
13 |
20 |
21 |
48 |
10 |
29 |
28 |
17 |
14 |
28 |
28 |
16 |
2 |
8 |
11 |
11 |
49 |
26 |
26 |
9 |
18 |
29 |
18 |
6 |
21 |
6 |
4 |
9 |
3 |
50 |
20 |
19 |
6 |
22 |
8 |
18 |
10 |
4 |
11 |
11 |
7 |
20 |
51 |
16 |
21 |
27 |
22 |
24 |
23 |
11 |
29 |
1 |
1 |
14 |
15 |
52 |
18 |
14 |
28 |
17 |
4 |
21 |
4 |
30 |
5 |
3 |
16 |
30 |
53 |
25 |
5 |
14 |
16 |
17 |
7 |
21 |
8 |
15 |
5 |
3 |
16 |
54 |
25 |
26 |
26 |
10 |
16 |
10 |
4 |
2 |
2 |
7 |
15 |
1 |
55 |
24 |
17 |
4 |
10 |
24 |
8 |
10 |
27 |
3 |
2 |
18 |
20 |
56 |
30 |
3 |
14 |
15 |
9 |
28 |
28 |
30 |
9 |
4 |
2 |
19 |
57 |
16 |
13 |
10 |
26 |
20 |
10 |
24 |
9 |
10 |
8 |
19 |
28 |
58 |
30 |
27 |
28 |
11 |
18 |
16 |
4 |
28 |
12 |
10 |
8 |
3 |
59 |
22 |
25 |
29 |
16 |
22 |
17 |
25 |
11 |
14 |
6 |
10 |
17 |
60 |
2 |
1 |
3 |
7 |
4 |
3 |
10 |
7 |
3 |
9 |
12 |
22 |
61 |
15 |
23 |
11 |
7 |
23 |
5 |
23 |
23 |
13 |
11 |
4 |
8 |
62 |
14 |
8 |
16 |
9 |
4 |
17 |
30 |
18 |
5 |
1 |
11 |
23 |
63 |
5 |
3 |
4 |
27 |
24 |
11 |
6 |
25 |
8 |
14 |
9 |
6 |
64 |
12 |
12 |
17 |
25 |
3 |
20 |
29 |
3 |
9 |
5 |
14 |
16 |
65 |
9 |
5 |
21 |
18 |
14 |
15 |
5 |
21 |
4 |
13 |
18 |
16 |
66 |
20 |
27 |
13 |
27 |
5 |
22 |
9 |
17 |
7 |
4 |
6 |
18 |
67 |
13 |
20 |
4 |
14 |
1 |
21 |
23 |
6 |
12 |
3 |
13 |
2 |
68 |
23 |
28 |
27 |
0 |
25 |
22 |
24 |
13 |
1 |
12 |
1 |
26 |
69 |
10 |
28 |
4 |
19 |
3 |
2 |
24 |
16 |
13 |
14 |
16 |
19 |
70 |
17 |
17 |
2 |
23 |
30 |
18 |
8 |
18 |
8 |
10 |
5 |
12 |
71 |
20 |
8 |
9 |
4 |
17 |
13 |
10 |
8 |
11 |
2 |
19 |
4 |
72 |
11 |
26 |
19 |
19 |
6 |
17 |
7 |
9 |
13 |
5 |
8 |
30 |
73 |
1 |
24 |
19 |
17 |
14 |
4 |
24 |
19 |
9 |
7 |
20 |
27 |
74 |
28 |
10 |
28 |
10 |
16 |
29 |
30 |
2 |
12 |
13 |
3 |
22 |
75 |
16 |
30 |
16 |
20 |
28 |
1 |
2 |
23 |
3 |
6 |
10 |
28 |
Продолжение таблицы |
||||||||||||
задания N варианта |
1.1 |
1.2 |
1.3 |
1.4 |
1.5 |
2 |
3.1 |
3.2.1 |
3.2.2 |
3.3 |
4 |
5 |
76 |
17 |
3 |
6 |
24 |
21 |
17 |
6 |
10 |
14 |
15 |
16 |
11 |
77 |
26 |
22 |
3 |
3 |
28 |
11 |
1 |
25 |
8 |
12 |
20 |
29 |
78 |
5 |
12 |
6 |
2 |
18 |
21 |
24 |
12 |
5 |
3 |
2 |
30 |
79 |
6 |
23 |
25 |
24 |
28 |
14 |
10 |
25 |
2 |
8 |
12 |
9 |
80 |
20 |
20 |
23 |
5 |
4 |
14 |
22 |
5 |
6 |
1 |
17 |
20 |
81 |
6 |
17 |
2 |
20 |
20 |
28 |
28 |
14 |
4 |
6 |
7 |
13 |
82 |
10 |
2 |
16 |
24 |
26 |
8 |
20 |
27 |
13 |
9 |
9 |
2 |
83 |
12 |
14 |
23 |
19 |
9 |
16 |
10 |
6 |
7 |
14 |
13 |
17 |
84 |
1 |
9 |
5 |
21 |
9 |
21 |
23 |
21 |
10 |
4 |
15 |
24 |
85 |
25 |
12 |
3 |
25 |
5 |
27 |
8 |
11 |
6 |
5 |
7 |
8 |
86 |
9 |
4 |
9 |
14 |
21 |
2 |
11 |
3 |
15 |
11 |
14 |
22 |
87 |
26 |
29 |
7 |
3 |
4 |
8 |
8 |
16 |
3 |
3 |
11 |
5 |
88 |
15 |
17 |
4 |
17 |
6 |
3 |
27 |
22 |
14 |
12 |
10 |
19 |
89 |
7 |
18 |
30 |
8 |
5 |
25 |
10 |
7 |
8 |
14 |
18 |
4 |
90 |
8 |
10 |
25 |
1 |
12 |
13 |
12 |
24 |
11 |
13 |
6 |
21 |
91 |
4 |
29 |
17 |
27 |
27 |
4 |
21 |
18 |
1 |
7 |
1 |
15 |
92 |
29 |
22 |
23 |
25 |
14 |
25 |
25 |
5 |
7 |
2 |
3 |
25 |
93 |
22 |
25 |
22 |
12 |
19 |
18 |
13 |
26 |
15 |
13 |
7 |
7 |
94 |
17 |
10 |
1 |
19 |
25 |
13 |
10 |
9 |
5 |
10 |
20 |
25 |
95 |
9 |
8 |
22 |
22 |
9 |
28 |
8 |
19 |
15 |
9 |
5 |
15 |
96 |
4 |
14 |
12 |
4 |
26 |
17 |
24 |
2 |
10 |
6 |
12 |
20 |
97 |
3 |
16 |
2 |
28 |
29 |
15 |
17 |
20 |
4 |
15 |
20 |
27 |
98 |
15 |
16 |
10 |
28 |
29 |
15 |
15 |
13 |
8 |
8 |
17 |
3 |
99 |
11 |
9 |
2 |
13 |
30 |
5 |
6 |
15 |
11 |
12 |
2 |
29 |
100 |
25 |
12 |
11 |
23 |
4 |
25 |
9 |
3 |
2 |
11 |
19 |
14 |