- •Тэма 2: Этнагенез беларусаў
- •Сутнасць праблемы этнагенезу. Яе палітычны аспект, крыніцы навуковага даследвання.
- •Храналогія этнічнай прыналежнасці беларускага насельніцтва да 13 ст., этнічная прыналежнасць археалагічных культур.
- •Тэма 3: Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі (ад100 - 40 тыс.Г.Да н.Э.-6ст.Н.Э.)
- •Характэрныя рысы першабытнай эпохі
- •Станаўленне феадалізму і раннефеадальнай дзяржаўнасці на Беларусі. Тэма 4: Крыніцы гісторыі Беларусі vιι-хιιι ст.
- •Пыт.№ 3. Агеаграфічныя
- •Пыт. № 7. Еўрапейскія хронікі
- •Тэма 5: Гістарыяграфія гісторыі Беларусі феадальнага перыяду.
- •1. Летапісны этап гістарыяграфіі гісторыі Беларусі феадальнага перыяду.
- •2. Гістарыяграфія польскага перыяду Рэчы Паспалітай.
- •3. Царска – расійскі перыяд.
- •4. Этап буржуазна – расійскай гістарыяграфіі.
- •5. Этап беларускага нацыянальна – дэмакратычнага руху і бнр.
- •6.Этап бальшавіцка-марксісцкай гістарыяграфіі савецкага часу.
- •Этап аднаўлення беларускай дзяржаўнасці.
- •Этап гістарыяграфіі перыяду станаўлення прэзідэнцкай формы кіравання.
- •Тэма 6: Сацыяльнае і эканамічнае развіццё, шматукладнасць і станаўленне феадалізму на Беларусі VII – XIII ст.
- •Тэма 7: Палітычнае развіцце Беларускіх зямель у VII – XIII ст. І узнікненне дзяржавы
- •Пыт.№ 3. Полацкая дзяржава ў хі ст.
- •Пыт.№ 4. Полацкая дзяржава у хіі ст
- •Пыт. № 6. Полацкая дзяржава у 1-й пал. Хііі ст.
- •Тэма 8: Утварэнне Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага.
- •Пыт.№ 2. Сацыяльна-эканамічнае, палітычнае, культурна-рэлігійнае, этнічнае становішча Наваградка і іншых беларускіх зямель напярэдадні ўтварэння Вялікага княства Літоўскага
- •Пыт.№ 3. Міжнароднае становішча ср. Хш ст.; узвышэнне Наваградка і прычыны утварэння вкл.
- •Пыт.№ 4. Першыя князі вкл (Міндоўг, Войшалк). Барацьба супраць праціўнікаў беларуска-літойскай дзяржавы. 1246 – 1247
- •Пыт.№ 5. Вкл у канцы хш – хіv ст. (Шварн, Трайдзень, Лютувер (?), Віцень). 1268 – 1316
- •Тэма 9: Рост тэрыторый, магутнасці і аўтарытэту беларуска-літоўскай дзяржавы ў XIV - 1 палове XV ст. (1316 - 1430 гг.)
- •Пыт.№ 2. Вкл у часы кіраваня Гедыміна 1316 – 1341.
- •Пыт.№ 3. Вкл у часы Альгерда 1341 – 1378.
- •Пыт.№ 5 вкл у часы Вітаўта Кейстутавіча 1392 – 1430.
- •Пыт.№ 6. Рост тэрыторый вкл у сярэдзіне XIII - сярэдзіне XV ст.
Пыт. № 7. Еўрапейскія хронікі
Хронікі з’яўляюцца больш дакладнымі крыніцамі па трактоўцы падзей, але таксама падвержаны палітычнаму уплыву.
Хроніка Дзітмара епіскапа Мерзенбургскага пераказвае тураўскую гісторыю: распаўсюджанне каталіцызму, жаніцьба Святаполка Ярополчыча на польскай прынцэсе, дачцэ Баляслава Харобрага, пра епіскапа Канабрэжскага Рэйнберга.
Святополк ажаніўся з падачы тураўскага веча. Мэта шлюбу: сутыкнуць Кіеўскую Русь з Польшай і ў выніку іх барацьбы абнавіць сваю незалежнасць
Хроніка Лівоніі Генрыха Латвійскага 1224 – 1227 гг. Звесткі пра распачынанне крыжацкай навалы і барацьба з імі Полацкага княства. Падзвінне належала полацкім князям – плацілі даніну да пачатку ХІІІ ст.
Рыфмаваная хроніка, напісанная да 1293 г. Апавядае пра хрышчэнне, барацьбу Полацка з рускімі землямі і ордэнам, працэс утварэння ВКЛ (Міндоўг).
Малодшая рыфмаваная хроніка 1315 – 1348 гг. Пра барацьбу ордэна з ВКЛ, Ноўгарадам.
Хроніка Лаўдбурга пасля 1378 г. напісана па папярэднім хронікам і дакументам ордэнскай канцылярыі. Паход на Полацк 1333, 1337,1348 г. – бітва на рацэ Стрэве.
Хронікі Тыдмара, Брэдэнбага, Балтазара Русава і інш. – больш познія
Пыт. № 8. Візантыйскія дакументы як крыніцы па сённяшні дзень распрацаваны слаба. Савецкая гістарыяграфія замоўчвала дзяржаваўтваральныя працэсы на тэрыторыі Беларусі, змешвала іх з палітыкай Кіеўскай Русі. Сённяшняя гістараграфія пытаецца сабраць факты з візантыйскіх крыніц: міжнародныя канфлікты, беларуска – грэчыскія ўзаемаадносіны ад старажытнасці да сучаснасці. Увогуле, існуе два напрамкі:
актавыя: міжнародныя дагаворы, манастырскія статуты, судовыя пастановы, патрыяршыя пастановы, купчыя., імперскія граматы.
наратыўныя (апавядальныя): візантыйскія хронікі, гістарычныя мемуары, рыторыка, эпісталярныя творы, агеаграфічныя творы, трактаты
Сярод ужо вядомых дакументаў, характарызуючых Беларусь:
1) дагаворы з Візантыяй 907, 911, 945 гг.не дайшлі ў арыгінале – у складзе
“Аповесці мінулых гадоў” падкрэсліваецца факт, што Полацк меў права на даніну з Візантыі.
2) эканамічнае развіцце: трактат Канстанціна Багранароднага (імператар) “Аб кіраванні імперыяй”. Сказана, што насельніцтва ўсходнеславянскіх рэгіёнаў у канцы 9 – 10 ст. ведала даніну і палюддзе як формы эксплуатацыі – падцвярджэнне класавага феадальнага грамадства на Беларусі ў к. 9 – 10 ст.
3) расказы нападу народа рось у творах патрыярха Фосцыя (810 – 876 гг.): праблема распаўсюджвання хрысціянства, росы пасля асады Канстынцінопаля прынялі хрысціянства, быў адпраўлены патрыярх. У творы “Аб цырымоніях Візантыйскага двара” – пра прыезд Вольгі ў Канстынцінопль.
Агеаграфічная літаратура.
Пра Ефрасінню Полацкую: калі ажыццявіла паломніцтва, сустрэла войска на чале з візантыйскім імператарам Міхаілам Когнінам – спыніў войска і даў ёй суправаджальнае пісьмо да візантыйскага патрыярха. (Гэта падзея сведчыць пра прамыя адносіны Полацка з Візантыяй, імператар ведаў Ефрасінню – міжнародны аўтарытэт).
Факт высылкі ў 1129 – 1130 гг. полацкай дынастыі ў Візантыю пасля захопу кіеўскімі князямі, знаходжанне епіскапаў – грэкаў (полацкая епархія – першыя грэкі к. 11 ст. Некіфар, епіскап Міна 1105 – 1116 гг., Ілья, Якаў 1120 – 1130 гг. і г. д.).
Архітэктура Беларусі зараджалася на падставе візантыйскіх традыцый (Сафійскі сабор – крыжова – купальны стыль).
Візантыйскія дакументы адлюстроўваюць не толькі Полацка – Тураўскую гісторыю, а і ВКЛ. Звесткі пра адкрыццё Літоўска – Наваградскай праваслаўнай мітраполіі – 1316 г.. Лісты Альгедра візантыйскаму патрыярху з патрабаваннем прызнаць у Наваградку стаўленіка Альгедра – Рамана.