Ius civile et ius gentium

Omnes popŭli, qui legĭbus et morĭbus reguntur, partim suo proprio, partim commūni omnium homĭnum iurĕ utuntur. Nam ius est, quod quisque popŭlus ipse sibi constituit; id ipsīus civitātis proprium est vocaturque ius civīle, quasi ius proprium civitātis.

Quod autem naturālis ratio inter omnes homĭnes constituit, id apud omnes popŭlos custodītur vocaturque ius gentium, quasi eo iure omnes gentes utuntur. Popŭlus ităque Romānus partim suo proprio, partim commūni omnium hominum iure utĭtur.

А то право, которое между людьми устанавливается по естественным соображениям, оно соблюдается у всех народов и называется общечеловеческим правом; этим правом, так сказать, пользуются все народы.

Commūni-communication, коммунизм ,common

civitātis.-civil, цивилизация, цивильный

Homĭnes- гуманизм, human

Vocaturque- vocative,vocation

Билет №6

De actionibus

Nihil aliud est actio quam ius, quod sibi debētur, iudicio persequendi. Actiōnum genĕra sunt duo: in rem, quae dicĭtur vindicatio, et in persōnam, quae condictio appellātur. In persōnam actio est qua agǐmus cum aliquo, qui nobis vel ex contractu, vel ex delicto obligātus est. In rem actio est cum aut corporālem rem intendǐmus aut ius alǐquod, velut ius utendi-fruendi, agendi, aquam ducendi. In rem actio adversus eum est, qui rem possǐdet. In persōnam actio adversus eum locum habet, qui obligātus est nobis.

Есть два вида исков: вещный иск, который называется виндикация, и личный иск, который называется кондикция.

Persequendi- percept, perceptible

rem- res, Respublic, республика

appellātur-аппеляция, appeal

adversus- adverse, adversary

Билет №7

Res mancipi et nec mancipi.

Omnes res aut mancipi sunt aut nec mancipi. Mancipi res sunt omnia praedia in Italǐco solo, tam rustǐca – qualis est fundus, quam urbāna – qualis est domus, item iura praediōrum rusticōrum (servitūtes), item servi et quadrupědes, velut boves, muli, equi, asǐni. Cetěrae res nec mancipi sunt. Magna autem differentia est rerum mancipi et nec mancipi. Nam res nec mancipi traditiōne pleno iure alterīus fiunt, si corporāles sunt et recipiunt traditiōnem. Itǎque si vestem vel aurum vel argentum trado sive ex venditiōnis causa sive ex donatiōnis sive aliā ex causā, statim res tua fit ea res.

Поэтому если или золото или серебро я передаю или по причине продажи или дарения или по другой причине, тотчас твоей вещь становится.

Rustǐca- rustic, рустика

Pleno- пленум , пленарный, plenty

Corporals- corporation, корпорация, корпоратив

Causa- Каузальный,causal

Билет №8

De iure personārum

Sequĭtur de iure personārum alia divisio: nam quaedam persōnae sui iuris sunt, quaedam aliēno iuri sunt subiectae. Rursus eārum personārum, quae aliēno iuri subiectae sunt, aliae in potestāte, aliae in manu sunt. In potestāte ităque sunt servi dominōrum. Item in potestāte nostra sunt libĕri nostri. Nam qui ex me et uxōre mea nascĭtur, in mea potestāte est. Item qui ex filio meo et uxōre eius nascĭtur, id est nepos meus et neptis, aeque in mea sunt potestāte, et proněpos et proneptis et deinceps cetĕri.

Далее среди тех, иные лица, которые подчинены праву чужих, во власти домовладыки, иные во власти господина. Таким образом, рабы хозяев находятся во власти хозяина.

Iuris- iure, iudicial, юрисдикция

Subiectae- субъект, subject

Manu-мануфактура, manual

Potestāte- потенциал, potency

Билет №9