Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

ИСЦЕЛЕНИЯ СВЯТЫМИ

.doc
Скачиваний:
12
Добавлен:
22.02.2015
Размер:
161.28 Кб
Скачать

1 См., например: Гуревич А.Я. Проблемы средневековой народной культуры. М., 1981. С. 80-81; Loomis C.G. Whit Magic: An Introduction to the Folklore of Christian Legend. Cambridge, 1948.

2 Проблема отношения к чуду в истории подробно обсуждается у Грауса. См.: Graus F. Volk,Herrscher und Heiliger im Reich der Merowinger. Pr., 1965. S. 39-59.

3 Gerhard. Vita s. Oudalrici / Ed. D. Weitz // Monumenta Germaniae Historica: Scriptores. Hannover 1841 T. 4. P. 381-425.

4 Леви-Строс К. Структурная антропология: Пер. с фр. М., 1985. С. 158-164, 175-182; Cannon W.B. "Voodoo" death // American Anthropologist 1942. Vol. 44. N 2.

5 Mensching G. Das Wunder im Glauben und Aberglauben der Volker. Leiden, 1957. S. 9, 16.

6 Это не раз подчеркивалось в историографии. См.: Гуревич А.Я. Указ. соч. С. 108-114; Graus FOp. cit. S. 187.

7 Miracula s. Walburgis Monheimensia / Ed. A. Bauch // Ein bayerisches Mirakelbuch aus der Karolingerzeit: Die Monheimer Walpurgis-Wunder des Pristers Wolfhard. Regensburg, 1979. Lib. I, 16.

8 Borst 0. Alltagsleben im Mittelalter. Frankfurt a.M., 1983. S. 596.

9 Арнаутова Ю.Е. Болезнь в картине мира средневековой народной культуры (Германия VI-XIII вв.): Автореф. канд. дис. М„ 1993.

10 Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi et Miracula Annonis libri IV / Hrsg M Mittler. Siegburg, 1966-1968. Lib. Ill, 2.

11 Sigal PA. Miracles et guerisons au XII siecle // Annales: E.S.C. 1969. N 6. P. 1528.

12 Historiae Francorum // Gregorii episcopi Turonensis Historiarum libri decem / Post B. Krusch, cur. R. Buchner. Darmstadt, 1970-1972. T. 1-2. X, 29.

13 Graus F. Op. cit. s. 43.

14 Например, в "Истории франков" Григория Турского (VI в.) или в "Автобиографии" Гвиберта Ножанского ("De vita sua sive monodia") ХП в.

15 Historia Francorum. X, 25.

16 Schmitt J.C. Le saint levrier: Guinefort, guerisseur d'enfants depuis le XIII siecle. P., 1979.

17 Следует подчеркнуть, что святые не возвращали к жизни всех без разбора, чаще всего речь идет о маленьких детях или чудесах "в назидание". Р. Хиштанду принадлежит наблюдение о том, что святые вообще не исцеляют старческих болезней и не продляют жизнь старикам. См.: Histand R. Kranker König - kranker Bauer // Der kranke Mensch im Mittelalter und Renaissance. Dusseldorf, 1985. S. 70.

18 Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi... Lib. I, 13.

19 По данным разных авторов, процентный состав патронатов над болезнями от общего количества святых колеблется от 7 до 38,9%. В наиболее ценимом мною справочнике Д. Керлера это число составляет 53,3%. См.: Kerler D.U. Die Patronate der Heiligen. Ulm, 1905.

20 Gläser H. Die Bedeutung der christlichen Heiligen und ihrer Legende fur Volksbrauch und Volksmeinung im Deutschland. Heidelberg, 1937.

21 Ohler N. Zuflucht der Armen: Zu den Mirakein des Heiligen Anno // Reinische Vierteljahrblatter. Bonn, 1984. S. 21.

22 Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi... Lib. I, 35, 53, 92; Lib. III, 77; Lib. IV. 12.

23 Trüb P. Heilige und Krankheit. Stuttgart, 1978. S. 109, 122, 127.

24 Richter E. Von der geistlichen Volksmedizin in den alten Erbauungsschriften, Mirakelbuchern und Legendarien // Medizinischen Monatsschrift. 1952. N 6. S. 187-189; Franz A. Die kirchlichen Benedictionen im Mittelalter. Graz, 1960. Bd. 2. S. 479-480.

25 Schmitz H.J. Die Bussbücher und Bussdisziplin der Kirche. Graz, 1954. Bd. 2. S. 422.

26 Последователи 3. Фрейда считают, что сны отражают структуру нашего бессознательного, в данном случае речь идет о так называемых снах с исполнением желания.

27 Libellus de inquisitione miraculorum Gileberti de Sempringham. Et alia miracula s. Gileberti // Un proces de canonisation a 1'aube du XIII siecle (1201-1202): Le livre de saint Gilbert de Sempringham / Ed. R. Foreville. P., 1943. P. 45-73.

28 Добиаш-Рождественская О.А. Западноевропейские паломничества в средние века. Пг., 1924. С. 25.

29 Hopf L. Die Anfange der Anatomie bei den alten Kulturvolker. Breslau, 1904. S. 63.

30 Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi... Lib. II, 17.

31 Vita Erminoldi / Ed. G. Pertz // Monumenta Germaniae Historica: Scriptores. Hannover, 1856. T. 12. Lib. II, 24, 26, 36.

32 Присущей мифологической картине мира зеркальностью профанного и сакрального миров можно объяснить и еще одну любопытную разновидность сюжетов миракул и назидательных примеров из проповедей - рассказы о "зеркальных штрафах", когда Бог карает именно ту часть тела, которая в наибольшей степени повинна в грехе: болезнь поражает половые органы развратников, у воров "отсыхают" руки и т.п.

33 Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi... Lib. II, 26,68.

34 Ohler N. Op cit. S. 24.

35 Подробно о наказаниях, которым подвергались святые, не оправдавшие возложенных на них надежд, см.: Geary P. L'humiliation des saints // Annales; E.S.C. 1979. N 1.

36 Mauss M. Die Gabe: Form und Funktion des Austausches in archaischen Gesellscheften. Frankfurt a.M., 1968. Роль принципа "дар ждет ответа" в социальной жизни средних веков неоднократно подчеркивалась и А.Я. Гуревичем. См., например: Гуревич А.Я. Указ. соч. С. 74.

37 Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi. N21.

38 Именно так назвал анонимный автор миракул св. Анно Кёльнского этого святого.

39 Finucane R. The Use and Abuse of Medieval Miracls // Histori. 1960. Vol. 60. P. 1-10. Автор совершает методологическую ошибку, перенося выводы своих исследований "примитивных" народов на материал истории древних "культурных" народов.

40 Fehlmann H.-R. Heilkundliche Kasuistik im Siegburger Mirakelbuch // Libellus de Translatione Sancti Annonis Archiepiscopi... S. 45-59.

41 Это наблюдение принадлежит Р. Хиштанду. См.: Histand R. Op. cit. S. 74-75.

42 Libellus de Translation Sancti Annonis Archiepiskopi... Lib. I, 64.