Екібастұз қ .Тасмола өңірі.

Ең алғашқы ірі қоғамдық еңбек бөлінісі. Егіншілікке, мал шаруашылығына бөліну

Ең ежелгі адамның еңбек құралы. Үшкіртас.

Епті адам өмір сүрді. 1млн 750мың жыл бұрын.

Еркектер. Әйелдерге етік тікті.

Ерте егіншіліктің жер жырту құралы. Тесе

Ерте тас ғасыр тұрағының ең көне ескерткіштері Шақпақ ата,Арыстанды.

Ерте темір дәуірі. Б.з.б 8 –3 ғ

Ерте темір дәуірінде үйсін тайпалары сақтардан кейін мекендеді. Жетісуда.

Ерте темір дәуірінде. Мүлік теңсіздіг.і

Ерте темір дәуіріне жататын Ақтау бекініс- қалашығы. Есіл өзенінің оң жағалауы.

Ертеде темірді қарапайым тәсілмен өндірген. Пеш-көрікпен.

Ертедегі адамдардың тұңғыш баспанасы Үнгір.

Ертедегі адамның ең алғашқы кәсібі Терімшілік.

Есік қорғанындағы алтын бұйымның саны. 4000-нан астам.

Есік обасында жерленген адам. 17-18 жастағы ханзада.

Еуразия даласындағы қола дәуірі жетістігі. Андрон мәдениеті.

Жамбыл облысындағы 5 мың тас құрал табылды Бөріқазған, Шабақты.

Жамбылдан табылған еңбек құралдары Қашау,Үшкір тас.

Жаңа тас ғасыры неолит (б.з.д 5-3 мың).

Жаңа тас ғасыры. Б.з.б.5-3 мың

Жезқазған өңірінен табылған неолит тұрақтарының саны. 150.

Жеке меншіктің шыққанын, мүлік теңсіздігінің пайда болғанын білді. Жерленген зираттардан.

Жер бетінде 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрді Неандертальдық.

Жер бетінің суый бастауы 100 мың жыл бұрын.

Жетіасар мәдениеті. Қуандария мен Жанадария аңғарларын қамтыды.

Жетісу жеріндегі үйсіндердің бас сүйегі бойынша бас мүсінін жасады. М.Герасимов.

Жетісу үйсіндері өлген адамды. Батысқа қаратып жерлеген.

Жетісу, Тянь-Шянь, Сырдарияның орта ағысын мекендеген сақтар. Сақ тиграхауда шошақ бөріктілер.

Жетісудағы үйсін мәдениетіне ұқсас ескерткіштер табылды. Тарбағатай теріскейінен .

Жылқы суыққа төзімді, азығын қар астынан тұяғымен аршып алады. Тебіндеп жайылу

Каспий жағалауындағы сақ тайпалары. Каспилер.

Каспий теңізін сол кезде. Гиркан, ал тайпаларын гирканилер деп атаған.

Кейінгі темір дәуірі. Б.з.б 3 ғ –б.з 6 ғ

Кир бастаған парсы әскерлері Сақ жеріне басып кірді. Б.з.б.530 ж

Киіз үй. 3 бөліктен түрады.

Киіз үйдің негізі. Кереге.

Киім тоқып кигендердің дәлелі. Ұршық бастары табылды.

Көкшетау жерінде қола дәуірінің шалғысы табылған қоныс. Шағалы.

Көне заманда Жезқазғанда 1 млн тонна кен өндіргені туралы зерттеген ғалым. Қ.И.Сәтбаев

Көшпелілер жазда жайлауға, қыста қыстауға

Көшпелілер киелі санаған. Ошақ.

Көшпелілердің әскери қару жарақтарының ерекшелігін суреттеген А.Македонский тарихшысы. Арриан.

Қабырғалары терең көмілген, көлемі 40-60 шаршы метр мезолит баспанасы табылған өзен. Есіл

Қазақ жерінде кездесетін неолит тұрақтарының ең көнесі. Б.з.б 5 мың тән.

Қазақстан аумағын жайлаған ежелгі тайпалар сыиынған. Ата-баба аруағына, көк тәңірге.

Қазақстан аумағынан табылған неолиттік тұрақтарының бірі. 500-н астам.

Қазақстан аумағындағы ең көне қорған. Шілікті.

Қазақстан жерінде кездесетін неолит тұрақтарының ең көнесі.Б.з.б 5 мыңжылдыққа тән.

Қазақстанда ежелгі адамдар өмір сүрді Оңтүстік Қазақстан.

Қазақстандағы ежелгі адамдар замандасы Питекантроп.

Қазақстандағы мезолит кезіндегі тұрақтар. 20-дан астам.

Қаңлы астанасы. Битянь.

Қаңлы елі бөлінді. Бес иелікке.

Қаңлы ескерткіштері. Қауымшы, Отырар-Қаратау, Жетіасар мәдениеті.

Қаңлы көшпелілер өмірі мен тұрмысын бейнелеген. Сыма Цянь «Тарих жазбаларында».

Қаңлы экономикалық және мәдени, саяси байланыс жасаған елдер. Қытай, Кушан.

Қаңлылар билеушісі. Хан.

Қаңлылар дәнді және бау-бақша дақылдары өсірді. Сыр аңғарында.

Қаңлылар мекені. Сырдарияның орта ағысы.

Қаңлылар. Б.з.б.3-2 ғ – б.з.5 ғ

Қаңлылардағы адам саны. 600 мың.

Қаңлылардың 16 га жерді алып жатқан қала жұрты. Алтынасар.

Қаңлылардың әр иелігін басқарды. Кіші хан.

Қаңлылардың қосымша кәсібі. Аң аулау.

Қаңлылардың метал өндірісінің орталығы. Шаш-Илақ.

Қаңлылардың оңтүстігінде. Қытай, Үйсін.

Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы маныңдағы қоныс. Қостөбе қонысы

Қаңлылардың солтүстіктегі көршісі. Сарматтар мен Аландар.

Қауымшы мәдениеті. Ташкент төңірегіндегі көкалды аймақтар.

Қауымшы мәдениетіне жататын аймақтарда қайтыс болған адамдар. Киіммен жерленген.

Қола дәуір кезіңдегі жоғары дінбасы. Абыз

Қола дәуірі қамтиды. Б.з.б 2800 - б.з.б 900 жыл.

Қола дәуірін жоспарлы зерттеу басталды. 1946 жылы.

Қола дәуірінде “Андрон” адамдарды жерлегенде басын қаратқан Батысқа немесе Онтүстік Батысқа.

Қола дәуірінде әр түрлі жыртқыш аңдардың тістерінен. Тұмарша жасалды.

Қола дәуірінде кенді қорыту үшін. Қазандық салынған.

Қола дәуірінде қауым ішінде мал-мүлік теңсіздігінің шығуы. Әлеуметтік теңсіздікті тудырды.

Қола дәуірінде тегіндеп жайылуына байланысты ұстады. Қой мен жылқыны.

Қола дәуірінде Шығыс Қазақстанда Нарым мен Қалба кен орнында 1100 тонна қалайы шығарылған

Қола дәуіріндегі ыдыс жасаудың ең өрістеген түрі. Көзе құмыра жасау.

Қола дәуірінің егіншілігі. Теселі егіншілік.

Қола дәуірінің қоныстары көбінесе қайда орналасты. Өзен жағасында.

Қоладан жасалған бұйымдар. Тастан, мыстан жасалған еңбек құралдарын ығыстыру.

Қоланы алады. Мыс пен қалай қосындысынан

Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бас сүйегі бойынша бет пішінін жасаған. М. М. Герасимов.

Қытай деректерінде «Ғұн » атауы. Б.з.б 3ғасыр аяғында пайда болды.

Қыш заттар мен ыдыстарға салынған сурет. Үн.

Малды қолға үйрете бастады. Мезолитте

Маңғыстау жеріндегі энеолиттік ескерткіш. Шебір.

Марафон шайқасында гректерге қарсы парсы және сақтар шайқасты. Б.з.б.490

Марқұмдармен бірге көмді. Аттарын.

Мезолит б.з.б.12-5 мың.

Мезолит адамының негізгі кәсібі. Аңшылық.

Мезолит дәуірінің басты жаналығы. Садақ, жебе.

Мезолит жаналығы, ұсақ тастар. Микролиттер

Мұздықтың ери бастауы 13 мың жыл бұрын.

Мыстытас энеолит. Б.з.б 3000-2800.

Неолит дәуірінің үлкен жаңалықтарының бірі. Қыш құмыра жасау, керамика.

Неолит. Орталық Қазақстандағы тұрақ. Зеленая Балка.

Неолит. Саздан жасалған қыш ыдыс атауы. Көзе.

Неолит. Шығыс Қазақстандағы тұрақ. Усть-Нарым Солтүстік Қазақстандағы тұрақ. Пеньки

Неолиттік Сексеуіл тұрағы орналасты. Қызылорда.

Обалардың ішкі құрлымы жасалды. Ағаштан.

Олар «садақпен, қылышпен және қола балталармен қаруланған, сауыт киген» деп жазды. Грек Страбон.

Олардан шығыста орналасқан. исседондар

Олардың Оңтүстігінде, Мургаб өзенінің жағасын мекенден сақтар, хауамаварга.

Орта тас ғасыры мезолит (б.з.д 12-5 мың).

Орта тас дәуіріндегі баладан ересекке өту. Бағыштау инициация.

Орталық Қазақстан жеріндегі кейінгі палиолитке жататын 300-ге жуық тас құрал шыққан ең көрнекті мекен. Батпақ

Орталық Қазақстан жерінен түзу, қайқы тас пышақ, қырғыш табылған тұрақ. Семізбұғы

Орталық Қазақстаннан табылған, қола дәуіріне қоныс пен обалар саны. 30 қоныс,150 оба.

Осы жерлерден сақтарға. “Өмір ағашы” дейтін арыстан бейнесі тарады

Отырар маңындағы Қытай тенгелері табылған қорым. Мардан.

Отырар-Қаратау мәдениеті. Сырдария өзенінің орта ағысы.

Отырықшы шаруашылық. Қазақстан Оңтүстік, Сыр, Шу, Келес өзендері

Палеолит дәуіріне жататын еңбек құралдары табылған өңір Жамбыл

Патшаны жерлеу орындары табылды. №1 обадан

Ру және әулеттің зираты орналасты. Қонысқа жақын жерде.

Рулардың арасындағы даулы мәселелерді шешті. Тайпа көсемі.

Рулықтан кейінгі адамның топтасу жүйесі. Тайпалық.

Савромат ескерткіштерінің зерттелгені. Сынтас қорымы.

Савромат жөніндегі дерек. Диодор, Үлкен Плиний, Полибий.

Савроматтар «биік турлардың бауырында» тұрған агипейлермен көрші. Геродот.

Сақ әйелдері ер жүрек келеді, соғыс қауіпі төнгенде ерлеріне көмек көрсетіп ұрысқа араласады деп жазды. Грек Ктесий.

Сақ дәуірінің ерте кезеңіне жататын үш қоныс Қарлыға, Бөркі, Кеңөткел.

Сақ жауынгерлері. Қызыл және сары- қызыл түсті киім киген.

Сақ жауынгерлерін ежелгі үнді-ирандық тілде. Арбада тұрғындар.

Сақ жауынгерлерінің темір қару-жарағы мен сауыт- сайманы табылды. Шірік- Рабат.

Сақ қоғамының үш тобы. Жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер.

Сақ қорғанындағы обалар. 3-ке бөлінеді.

Сақ патшайымы. Томирис.

Сақтар «киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас. Олар егін екпейді, үй малдары мен өзеннен аулайтын балықтарды азық етеді, сүт ішеді» деп жазды. Геродот.

Сақтар әлемдегі ең әділ, ең шыншыл халық деп жазды. Гректер

Сақтар құдай деп күнді есептеген және оған жылқыны құрбандыққа шалды. Страбон

Сақтар туралы дерек қалдырған. Геродот.

Сақтарды грек авторлары. Азиялық скивтер деп атаған.

Сақтарды ирандықдар . Жүйрік атты турлар деп атаған.

Сақтарды парсылар . Құдіретті еркектер деп атаған.

Сақтардың бөренелерді бір- біріне тығыз орналастырып жасаған табыты. Саркофаг.

Сақтардың тағы бір қаласы. Бәбіш- Молда.

Саматтарда көп болды. қой мен жылқы.

Саналы адам табылған үңгір Кро-Маньон.

Сарматтар еліміздің батысын мекендеді. б.з.б. 8ғ-б.з.5ғ.

Сарматтар теріден жасады. торсық, саба, көнек, мес.

Сарматтар шыныдан жасалған ыдысты. Шығыс елдерінен алғызған.

Сарматтарда қосымша кәсіп. Аңшылық, сейл құру.

Сарыарқанығ ерте темір дәуірі ескерткіші. Тасмола мәд.

Солтүстік және Батыс Қазақстанда табылып, зерттелген Андрон мәдениетінің қоныстары. 80-нен астам.

Солтүстік және Шығыс Қазақстан жерін мекендеген сақтарда көбірек байқалды. Монголоидтық.

Солтүстік Қазақстан жеріндегі сақтар заманының алғашқы кезең обасы. Бірлік.

Солтүстік Қазақстан тұрғындары б.з.б 1 мыңжылдықта көшпелі өмір салтына көшті.

Солтүстік Қазақстандағы қола дәуірінің қоныстары. Петровка,Боголюбов.

Солтүстік Қазақстандағы энеолит кезеңінің ескерткіші. Ботай тұрағы.

Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой Аралтөбеден. Абыз асатяғының бөлігі табылды.

Сұйық тағамдарға арналған ыдыс. Былғарыдан жасалды.

Сынтас ескерткішінен табылды. Сүйек қасық.

Сынтас қорымында. Үш савромат жауынгері жерленген.

Табиғат климаттық жағдай бүгінгі күнге ұқсастығы Неолит.

Табиғаттың дүлей құбылыстарының өздерін сақтау үшін түрлі тылсым әрекеттер жасау. Магия

Таза көшпелі тұрмыс. Шығыс Қазақста, Алтай, Тянь-Шянь

Тас дәдірінде ру ішіндегі мәселені шешті. Жалпы жиналыс.

Тас дәуірі палеолит (б.з.д 2млн 500мың –2 мың).

Тас дәуірінде ине жасады Үшкір сүйектен.

Тас өңдеу биік деңгейге көтерілді Неолитте.

Тасқа түсірілген сурет-хат. Пиктография.

Тасмола мәдениетінің алғашқы ескерткіші. Павлодар обл.

Темір дәуірі. Б.з.б 8 ғ-б.з 6 ғ

Темір дәуірінде Сарыарқаның солтүстік- батысында аргиппейлер, орталығында исседондар, шығысында аримаспылар тұрған.

Тобырдан кейінгі адамның жүйесі. Рулық.

Томирис өмір сүрді. Б.з.б. 570-520 ж.

Томирис пен Кир шайқасы туралы жазды. Помпей Трог.

Томиристі “әйел болса да жаудың шапқыншылығынан қорыққан жоқ”. Рим тариқшысы Помпей Трог.

Түмен басының әрқайсысында. 0н мың атты әскер болды.

Тік жүретін адам. Синантроп.

Ұлы Жібек жолы арқылы қатынас басталды. б.з.б.2 ғ

Үй- жайлардың ішінен табылған, астық сақтайтын орын. Ұралар.

Үйсндердің шығу тегі жайында мәлімет. Сыма Цянь.

Үйсін атауы қытай жазбаларында кездеседі. Б.з.б.2 ғ

Үйсін басшысы. Гуньмо.

Үйсін мәдениеті. Жетісуда шоғырланған.

Үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері. Б.з.б.3 ғ- б.з.4 ғ

Үйсін патшасының Қытай патшалығына үйленуі. Б.з.б. 107 жыл.

Үйсіндер астанасы. Қызыл Аңғар.

Үйсіндер жаратушы күшке арнап. Құрбандық шалған.

Үйсіндер тас мәрмәрді. Балшықтан жасады.

Үйсіндерде егіншіліктің болғаны жайында дерек- дәлел. Ақтас қонысы.

Үйсіннің солтүстік – батысында орналасқан. Қаңлы.

Үйсіннің халқы. 630 мың.

Үстіртте зерттелген сармат ескерткіші. Бәйте, Терең

Шығыс Қазақстан аумағын ертеде мекендеген. Аримаспылар

Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің ( б.з.б.5-4 ғ) аралығын қамтитын кезең. Берел кезеңі (Катонқарағайда).

Шырақ туралы айтты. Грек тарихшысы Полиан.

Шілікті қорғанысынан табылды. 13 қола жебе.

Шірік –Рабат ежелгі қалашық. Б.з.б.4-б.з.13

Шірік-Рабат . Қызылордадан 300 км.

Шяньюйден кейін басқарды. Түмен басы.

Энеолит кезеңінде Ботайлықтар. жылқы малын қолға үйрету

Энеолиттік Ботай тұрағы табылған тұрғын үй. 158.

7-сынып

«Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама» жылы. 1723 жыл.

«Алаш» сөзі шамамен алғаш рет қолданыла бастады: ІХ-Х ғасырларда.

«Арабша, тәжікше кітаптар көп. Ал бұл – біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп айтылған Жүсіп Баласағұнның еңбегі. «Құтадғу білік».

«Дешті уәләяты Берке ханға бағынған кезде дінсіздердің көп бөлігін ол ислам дініне кіргізді» деп жазды: Өтеміс қажы «Шыңғыснама».

«Ер Көкше», «Базар дулат» поэмалары жазылған тіл. Керейлер тілі.

«Жами ат-тауарих» шығармасының авторы. Қадырғали Жалаири.

«Жастығымда бейнет бер, Қартайғанда дәулет бер» деп айтылады: Жүсіп Баласағұнның «Құтадғу білік».

«Жеті жарғы» бойынша құрылтай кеңеске жіберілмей, дауыс беру құқығынан айырылған: Қарусыз келген адам.

«Жеті жарғы» бойынша хан: Барлық ру бірлестігінің басшысы.

«Жеті жарғы» бойынша хан: Бас қолбасшы болды.

«Жеті жарғыны» жасауға қатысқан билер: Ұлы жүзден-Төле би, Орта жүзден Қазыбек би, Кіші жүзден Әйтеке би.

«Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған. Ол одақ – қазақ жүздері» деп айтқан ғалым. Ш.Уәлиханов.

«Қазақ» («еркін адамдар») сөзі этникалық мағынаға ие бола бастайды: XIV ғасырдан бастап.

«Қазақ» атауы ІХ-Х ғасырларда әлеуметтік мағынада қолданылды: Шығыс Дешті-Қыпшақ.

«Қазақ» сөзі көне түрік дәуірінде пайда болып, ХІІІ ғасырға дейін қолданылып келген мағынасы. «Еркін адамдар».

«Қазақ» сөзі ХІІІ ғасырдағы хорасан түркімендері арасында кездесетіні жайында айтқан тарихшы. Б.Е.Көмеков.

«Қазақ» сөзіне «еркін», «кезбе» деген түсіндірме берілген: «Араб-қыпшақ» сөздігінде.

«Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен» деп айтқан: Плано Карпини.

«Қарлұқтар тұрған аймақ... халық неғұрлым жиі қоныстанған және ең бай жерлер» деп айтылады: «Худуд әл-алам».

«Қорқыт ата», «Оғызнама» шығармалары қағазға түсе бастады: ХІ ғасырдан бастап.

«Қыпшақтар даласы» (Дешті Қыпшақ) аталған кең байтақ өлкенің алып жатқан территориясы. Алтайдан Еділге дейінгі аралық.

«Монғол жеріндегі ІХ-ХІІІ ғасырларда өмір сүрген керейлер – күшті дамыған ел. Олар тек Шыңғысхан ... әсерінен әлсіреді» деп айтқан: Рашид ад-Дин.

«Монғолдың құпия шежіресінде» айтылады: Керей хандығы мен монғол тайпаларының қарым-қатынасы.

«Оғызнаманы» XVII ғасырда толық жазып қалдырған: Әбілғазы хан.

«Отырар апаты» болған жыл. 1218 жыл.

«Өзбек ұлысы», «Өзбек хандығы», «Шайбани ұлысы» деген терминдер: Әбілқайыр хандығына тән.

«Тарих-и Абулхайр-хани» кітабының авторы. Масуд ибн Усман Кухистани

«Тарих-и Рашидидің» авторы: Мұхаммед Хайдар Дулати:

«Түркістан халқы қазақ саудагерлерімен ешқандай сауда келісімдерін жасамайтын болсын, олармен осы жерлердің тұрғындары арасында қарым-қатынас болмасын» деп жарлық шығарды: Мұхаммед Шайбани.

«Түрік» этнонимі қытай жылнамаларында кездесе бастаған жыл. 542 жыл.

«Шыңғыснама» кітабының авторы. Өтеміс қажы.

1089 жылы Қарахан жеріне басып кірді: Салжұқ сұлтаны Мәлік шах.

1143 жылы Елюй Дашы қаза тапқан соң оның орнына келді: Әйелі Табуян.

1208 жылы қарақытайлар жеңіледі: Наймандардан.

1211-1215 жылдары Шыңғысхан әскері Қытайды басып алған соң ие болған қарулар. От лақтырып өрт шығаратын соғыс техникасын қолға түсірді.

1379 жылы Тоқтамыс Темір-Мәлікті жеңіп басып алған қала. Сығанақ.

1379 жылы Тоқтамыс Темір-Мәлікті жеңіп, Сығанақты басып алғаннан кейін: Тоқтамыс күшейе бастайды.

1456-1457 жылдары Әбілқайыр хан ойраттардан жеңіледі: Сығанақ түбінде.

1490 жылы Азов қаласында туған жырау. Доспамбет жырау.

1510 жылы Шайбани хан Иран шахымен болған шайқаста қаза тапқаннан кейінгі жағдай: Шайбан ұрпақтарының арасында билік үшін күрес күшейді.

1570 жылдардың аяғында Хақазар ханның билігінде қалды: Жетісудың батыс бөлігі.

1583 жылы Тәуекел хан Абдаллах хандығына шабуыл жасап басып алған қалалар: Сауран, Түркістан, Отырар, Сайрам.

1584 жылы ұрыста Ермакты жеңген батыр. Сәтбек.

1597-1598 жылдың қысында Абдаллах хан мен оның баласының арасындағы қайшылықты тиімді пайдаланған Тәуекел хан Абдаллах әскерін жеңді: Ташкент түбінде.

1603 жылы бірінші қазақ-бұхар соғысы өткен жер. Айғыржар.

1627 жылы ең соңғы қазақ-бұхар шайқасында қазақтар көбінесе шектелген соғыс тәсілі. Қорғанысты шайқас.

1627 жылы қазақ-бұхар шайқасында Есім ханды жеңіске жеткізді: Ұтымды соғыс тәсілі.

1694 жылы ІПетрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысын жасаған. Тәуке хан.

1710 жылы қазақ жүздерінің өкілдері бас қосып жау шабуылын тойтару мәселесін талқылау үшін жиналған жер. Қарақұм маңы.

1710 жылы қазақ жүздерінің өкілдерінің Қарақұм маңында бас қосып талқылаған мәселесі: Жау шабуылын тойтару.

1724-1725 жылдары жоңғар феодалдары басып алып, талан-таражға ұшыратқан қала. Түркістан мен Ташкент.

1728 жылы қазақ жасақтары жоңғар әскеріне күйрете соққы берге жер. Бұланты.

568 жылы Түрік қағанаты мен Византия мемлекеті: Иранға қарсы одақ құрды.

751 жылы Атлах маңындағы түргештер мен қытайлар арасындағы шайқастың нәтижесі. Қытайлар Жетісудан біржола кетті.

965 жылы (Х ғасыр) оғыздар одақ құрған мемлекет. Киев Русі. (Хазарларға қарсы)

VII ғасырдың аяғы – VIII ғасырдың басында салыңған будда дінінің ғибадатханасы табылған ортағасырлық қала. Ақбешім.

VII ғасырдың басында қимақтар мекендеген өлке. Монғолияның солтүстік-батысы.

VIII-IX түрік жазуын ығыстырды: Ислам дінінің ықпалы және араб жазуы.

VII-IX ғасырларға жататын әдеби шығармалар: «Қорқыт ата», «Оғызнама».

VII-VIII ғасырларда басталып бітпей қалған ғимарат. Ақыртас.

VI-IX ғасырларда Қазақстанның қалалық мәдениет дамыған өңірі. Жетісу.

VI-IX ғасырларда салынған Мырзашөл сардобасының жобасы. Киіз үйге ұқсас.

VIІ ғасырдың басындағы қытайдың «Таньшу» хроникасында көрсетілетін қарлұқтардың құрамындағы тайпалар: Бұлақ, жікіл, ташлық.

XIII-XV ғасырларда дамыған ауызша поэзияның белгілі өкілдері. Асан Қайғы, Кетбұға.

XIII-XV ғасырларда қазақ халқының өмірінде музыканың айырықша орын алатынын жазып қалдырған: Якуб.

XIV ғасырға дейінгі Түркістан қаласының атауы. Йасы.

XIV ғасырдың аяғында XV ғасырдың бірінші жартысында қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғандығы айтады: Рузбихан.

XIV ғасырларда исламның таралуына қатты көңіл бөлінді: Өзбек хан мен Моғол ханы Тоғылық-Темір билігі кезінде.

XIV-XV ғасырлар аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнерінің тамаша үлгісі. Қожа Ахмет Йасауи кесенесі.

XIV-XV ғасырлар арасындағы сәулет өнерінің басты ескерткіштері: Алаша хан кесенесі, Жошы хан кесенесі.

XIV-XV ғасырларда жазылған Дурбектің шығармасы. «Жүсіп-Зылиха».

XIV-XV ғасырларда жазылған өзбек ақыны Хорезмидің туындысы. «Мухаббатнама».

XIV-XV ғасырларда Қазақстанда мекендеген ру-тайпалардың әдеби туындылары ауызша таралды. Оның ғылыми атауы. Фольклор.

XIV-XV ғасырларда Қазақстанда шаруашылықтың басты саласы. Мал шаруашылығы.

XIV-XV ғасырларда Қазақстандағы материалдық игіліктер негізделді: Мал басынан алынатын шикізатқа.

XIV-XV ғасырларда қыпшақ тілінде жазылған туынды. «Оғызнама».

XIV-XV ғасырларда салынған ірі архитектуралық құрылыс. Дәуітбек кесенесі.

XIV-XV ғасырларда сәулет өнерінде жетілдірілген жаңа үлгі. Күмбез-шатыр жүйесі.

XIV-XV ғасырлардағы белгілі эпостық жыр: «Қобыланды жыры».

XIV-XV ғасырлардағы еңбектердің ішіндегі халықаралық қатынастары сөздік ретінде пайдаланылғаны: «Кодекс куманикус».

XIV-XV ғасырлардағы жазбаша әдебиет туындысы. «Оғызнама».

XIV-XV ғасырлардан бері келе жатқан тәрбиелік мәні зор ертегі: «Жоямерген», «Жерден шыққан Желім».

XV ғасырда Қазақ хандығының экономикалық жағынан күшеюіне жол бермеуге ұмтылған: Мұхаммед Шайбани.

XV ғасырдағы қазақ халқының ауа көшуінің себебі: Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру.

XV ғасырдың 50-70 жылдары Әбілқайыр хандығынан бөлініп Керей, Жәнібек сұлтандардың қоластына көшіп келген халықтың саны: 200 мың.

XV ғасырдың 70-жылдарында Қазақ хандарының басып алған жерлері. Сырдария бойы мен Қаратау өңірі.

XV ғасырдың аяғында Қазақ хандығының күш-қуатын, саяси беделін нығайтып әлемге танытты: Сыр бойындағы қалалар.

XV ғасырдың бас кезін Қазақ хандығының тағына отырған Жәнібек ханның ұлы: Қасым.

XV ғасырдың бас кезінде Қазақ хандығының кеңеюі мен нығаюына белсене араласып, өзі елін алыс-жақын елдердің бәріне танымал еткен тарихи тұлға. Қасым хан.

XV ғасырдың басында Ақ Орда мемлекеті ыдырап оның орнына құрылды: Әбілқайыр хандығы.

XV ғасырдың екінші жартысында салынған, жартылай сақталған ескерткіш: Рабиға Сұлтан Бегімнің кесенесі.

XV ғасырдың екінші жартысындағы қазақ хандығының негізгі қарсыласы. Шайбани хан.

XV ғасырларда қалыптасқан саяси-тарихи жағдайлар ықпал етті: Қазақ халқының ұлттық мемлекет болып құрылуына.

XVI ғасырдың аяғында Жетісу қазақтарының жағдайының ауырлай түсуінің себебі: Ойраттардың тонаушылық жорықтарының жиілеуі.

XVI ғасырдың аяғындағы Тәуекел хан мен Өзбек хандарының арасындағы шайқастың нәтижесі: Екі жағы да хансыз қалған Өзбек хандығы мен Қазақ хандығы соғысты тоқтату шартына қол қойды.

XVI ғасырдың орта шенінде қазақтарға қарсы Сібір ханы мен Моғолстан билеушілерінің шапқыншылық жорықтарының жиілеуі себеп болды: Хақназар ханның Қазақ хандығының сыртқы саясатын өзгертуге.

XVI ғасырдың орта шенінде қазақтарға қарсы Сібір ханы мен Моғолстан билеушілерінің шапқыншылық жорықтарының жиілеуі себебінен Хақназар хан: Шайбани әулетімен қатынас орнатуға ұмтылды.

XVI ғасырдың ортасында жазылған «Шыңғыснама» шығармасының авторы. Өтеміс қажы.

XVI ғасырдың ортасында Жайық пен Еділ бойындағы шайқастан кейін Қазақ хандығы қосып алды: Ноғай ордасын.

XVII ғасырдағы Тұрсын ханның сенімді тірегі. Саны көп, айбынды қатаған руы.

XVII ғасырдан Ұлы Жібек жолының қатынасының әлсіреуіне себеп. Теңіз жолдарының ашылуы.

XVII ғасырдың 70-жылдары Жоңғар әскерлері басып алған қалалар саны. Тоғыз қала.

XVII ғасырдың басында өзін тәуелсіз хан етіп жариялап, Ташкент қаласын астана етті: Тұрсын хан.

XVII ғасырдың басындағы (Есім хан кезіндегі) Қазақ хандығындағы билік жүйесінде: Екі хан билік құрды.

XVII ғасырдың екінші жартысында Қазақ хандығына өткен Түркістан Осы хандықтың: Астанасы.

XVII ғасырдың ортасында Жоңғар мемлекетінің күш-қуатының біршама артуына себеп болған қоңтайшы: Батыр.

XVII ғасырдың ІІ жартысындағы Қазақ мемлекетінде ұлы ханның билігін әлсіретіп, ішкі-сыртқы саясатта беделін түсірген: Кіші хандардың дара билік жүргізуі.

XVI-XVII ғасырларда қазақтар шаруашылығының таза малмен айналысатын түрі: Көшпелі.

XVI-XVII ғасырлардағы Қазақ хандығындағы екі әлеуметтік топ. Феодалдар және қарапайым адамдар.

XV-XVII ғасырларда Алтын Орда, Ақ Орда дәуірінде әдеби тіл ретінде қолданылған тіл. Қыпшақ тілі.

Абдаллах өлген соң Тәуекел ханның Мауаранннахрға басып кірген жыл. 1598 жыл.

Адамның шығу тегін белгілі бір аңмен байланыстыру. Тотем.

Ақ Орда Алтын Ордадан біржолата бөліне бастайды. XIV ғасырдың екінші ширегі.

Ақ Орда мемлекетін: Темір шапқыншылығы әлсіретті.

Ақ Орда мемлекетінің астанасы. Сығанақ.

Ақ Орда өмір сүруін тоқтатты. XV ғасырдың басында.

Ақ Орданың аумағы қамтыған жерлер. Орда Ежен мен Шайбан хандарының жері.

Ақ Орданың билігін өзі қолына алып мемлекеттің күш-қуатын нығайтады. Ұрұс хан.

Ақ Орданың орнына құрылды: Әбілқайыр хандығы.

Ақ Орданың соңғы ханы. Барақ.

Алаша хан кесенесінің қабырғалары: Сыртқы жағынан кереге көзді кілем тәрізді.

Алтын орда дәуірінен бері келе жатқан күйлер: «Жошы ханның жортуы», «Сағыныш».

Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр. «Ер Тарғын», «Орақ-Мамай».

Алтын Ордада әскери істерге басшылық жасады. Беклер бек.

Алтын Ордада ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялады. Өзбек хан.

Алтын Ордада уәзір билік жүргізген сала. Азаматтық істер.

Алтын Орданы құрған хан. Батый хан.

Алтын Орданың әлсіреуі нәтижесінде: Ноғай Ордасы құрылды.

Алтын Орданың орталығы. Сарай-Бату қаласы.

Арабтар ашық майданға түсуден, соғысудан сескенген Түргеш қағаны. Сұлу.

Арабтардың «дін үшін соғыс» ұранымен көрші елдерді жаулап ала бастауы. 633 жыл.

Арабтардың Орта Азияның бірқатар аймақтары мен Қазақстанның оңтүстігіне басып кірген уақыты. 737-748 жылдар.

Арыстан баб кесенесіндегі бөлме саны: Екі бөлме.

Арыстан баб кесенесінің құлап қалған күмбезін XIV ғасырларда қайта салғызған: Әмір Темір.

Ахмет Йасауйдің Бұхара қаласында білім алған кездегі ұстазы. Юсуф Хамадани.

Ахмет Иүгнекидің «Ақиқат сыйы» еңбегі жазылған тіл. Қарахан халқына түсінікті түрік тілінде.

Ахмет Иүгнекидің бізге жеткен еңбегі. «Ақиқат сыйы».

Аягөз маңында қазақтар мен жоңғарлар арасында үш күнге созылған күрес болған жыл. 1718 жыл.

Әбу Наср әл-Фараби Отырар қаласында осы тілде білім алды: Қыпшақ тілінде.

Әбу Наср әл-Фараби өзі шығармаларын жазған тіл. Араб тілі.

Әбу Наср әл-Фарабидің өмір сүрген уақыты. 870-950 жылдар.

Әбу Наср әл-Фарабидің туған жері. Фараб аймағындағы Отырар қаласы.

Әбілқайыр хандығы негізгі үш халықтан – шайбанилерден, қарақалпақтардан, қазақтардан тұрған. Олардың ішіндегі ең көбі және ержүректері қазақтар деп айтты: Тарихшы Рузбихан.

Әбілқайыр хандығы өмір сүрді: 1428-1468 жылдары.

Әбілқайыр хандығындағы ру-тайпаның саны. 92 ру-тайпа.

Әбілқайыр хандығының территориясы. Шығыс Дешті-Қыпшақ.

Әбілқайыр ханның Сығанақ түбінде ойраттардан жеңілген уақыты: 1456-1457 жылдар.

Әл-Бирунидің айтуынша оғыздар көшіп жүрді: Ұлытау баурайында.

Әмір Темір 1370 жылы басып алды: Мәуереннахрды.

Әмір Темір 1371-1372 жылдары әскер аттандырады: Моғолстанға.

Әмір Темір 1405 жылы қайтыс болған қала. Отырар.

Әмір Темір мен Ілияс-Қожа ханның арасында «Батпақ шайқасы» болды: 1365 жылы 22 маусымда, Ташкент маңында.

Әмір Темір мен Ілияс-Қожа ханның арасында 1365 жылы 22 маусымда Ташкент қаласының маңында болған шайқас. «Батпақ шайқасы»

Әмір Темір өмір сүрген жылдар: 1336-1405 жылдар.

Әмір Темір шапқыншылығының зардабы. Қазақ жерінің экономикасының, мәдениетінің дамуына зардабын тигізеді.

Әмір Темірдің 1391 жылы 18 маусымда Тоқтамыстың әскерімен соғысып жеңген жер. Құндызша.

Әмір Темірдің әскері Терек өзенінің жағасында Тоқтамыстың әскерін жеңді: 1395 жыл.

Әмір Темірдің Қожа Ахмет Йасауи кесенесін салуға бұйрық берген жыл. 1397 жыл.

Әмір Темірдің Моғолстанға 1371 жылдан 1390 жыл аралығында жасаған жорықтарының саны. Он шақты рет.

Әмір Темірдің Тоқтамысты пайдаланудағы мақсаты: Ақ Орда мен Алтын Орданы басып алу.

Баба сұлтанға қарсы күресінде қолдау бергені үшін Абдаллах хан Қазақ ханына сыйға берді: Түркістан аймағындағы бірнеше қаланы.

Баба сұлтанды женгеніне ризашылық білдірген Абдаллах Тәуекелге сыйға тартты: Африкент уәлаятын.

Баба сұлтанның адамдары Хақназар ханды өлтірді: 1580 жылы.

Баба-Ата қаласының орнынан табылған ғибадатхана осы діннің архитектуралық құрылысы. Ислам.

Бабаджа-қатын кесенесі салынған уақыт. Х-ХІ ғасырларда.

Батый ханның Алтын Орданы билеген жылдары. 1227-1255 жылдар.

Батыр қонтайшының тұсында қазақтар мен жоңғарлар арасында шайқас өткен жылдар: 1635, 1643, 1652 жылдар.

Батыс елдері Қазақ елі туралы алғаш рет білді: Хақназар тұсында.

Батыс Сібір хандығының астанасы. Қызыл-Тура қаласы.

Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарды. Бұрықтар мен тархандар.

Батыс Түрік қағанатындағы «қара бұдундар»: Қарапайым халық.

Батыс Түрік қағанатындағы «тат» сөзінің мағынасы. Құл.

Батыс Түрік қағанатындағы қаған руынан шыққан ақсүйектерге берілген лауазымдар. Ябғу, шад, елтебер.

Батыс Түрік қағанатының астанасы. Суяб.

Батыс Түрік қағанатының билеушісі Тон қаған: Орта Азиядағы басқару жүйесін қайта құрды.

Батыс Түрік қағанатының жазғы ордасы. Мыңбұлақ.

Батыстағы елдерді жаулап алуды ойлаған Батыс Түрік қағаны. Тон Қаған.

Бейбітшілік жағдайда ханның рұқсатынсыз жол берілмеді: Көшіп-қонуға.

Белгілі бір тарихи аймақта құрылған хандықтың тұрғындары: Этносаяси қауымдастық.

Белгілі тарихшы Қадырғали Жалайыри «Жылнамалар жинағында» Көшімді таратады: Шайбани ұрпағынан.

Береке-байлық, денсаулық сонымен қатар, қаскөй күштерден қорғаушы. Фарн.

Билігін нығайту үшін Тоқтамыс хан Мәскеуге басып кіріп өртеп жіберді. 1382 жылы.

Буддизм дінінің тараған аймағы. Оңтүстік Қазақстан.

Бумын ел басқарған кезең. Түрік кезеңі.

Бумын қаған осы оқиғадан кейін ел-хан атағын алып Түрік қағаны болады. Жужан қағанын жеңгеннен кейін.

Бұланты шайқасынан кейін қазақ жүздерінің өкілдері жауға қарсы күресті күшейту жөнінде шешім қабылдаған жер. Ордабасы.

Бұрындық ханның билік құрған жылдары. 1480-1511 жылдар.

Бірінші қазақ-бұхар шайқасы өткен жыл. 1603 жыл.

В.Рубрук шөлдеп келе жатқанда қыпшақтар сиыр сүтінен жасалған қышқыл сусын бергенін, оны олар: «Айран» деп атаған.

В.Степанов бастаған орыс елшілерің Тәуекел ханға келген жылы. 1595 жыл.

Византия шеберлерінің қолынан шыққан күміс құмыралар табылған қала. Тараз.

Гурьев бекінісінің негізі салынды: 1640 жылы.

Ғарыштың пайда болуы немесе Күн мен Айдың және жұлдыздардың қайдан шыққаны туралы аңыз. «Күннің баяны», «Темірқазық пен Жетіқарақшы».

Дешті Қыпшақ үшін «сауда аймағы» болған қала. Сығанақ.

Дон, Еділ казактарының Жайық бойына шапқыншылық жасау салдарынан Сарайшық қаласы біржолата қирады. 1580 жылы.

Едігенің Ноғай Ордасында билік құрған жылдар. 1396-1411 жылдар.

Ежелгі Сібір тайпалары тілдеріндегі «қазақ» сөзінің мағынасы. «Мықты», «берік», «алып».

Ел ауызындағы аңыз бойынша Арыстан баб өмір сүрді: VII-VIII ғасырлар.

Ер адамның пышақты сақтайды: Қында.

Есім хан билік құрған жылдар. 1598-1628 жылдар.

Есім ханның алдына қойған мақсаты: Қазақ хандығын бір орталыққа бағынған мемлекет ету.

Есім ханның Кіші жүздегі ел басқарушы биі, ескербасы, батыры болған жырау. Жиенбет жырау.

Есім ханның қалмақтарды талқандаған жыл. 1627 жыл.

Есім ханың баласы Жәңгірдің билік құрған жылдары. 1628-1652 жылдар.

Жәнібек пен Керей сұлтандар Әбілқайыр хандығынан қазақ аталып жүрген тайпаларымен бөлініп көшкенде оларға алғаш рет тағылған ат. «Өзбек-қазақ».

Жәңгір ханның кезінде жоңғарлардың қалың қолының қазақ жеріне басып кірген жылы. 1643 жыл.

Жәңгір ханның санаулы сарбаздары Жоңғардың 50 мың әскерімен шайқасқан жер. Орбұлақ.

Жебе ноян бастаған монғол әскері Жетісу халқын өзіне тарту үшін: Діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алды.

Жоңғарлар 1680 жылы Оңтүстік Қазақстанға шабуылдаған кезде аман қалған қала. Түркістан.

Жоңғарларға қарсы күрестегі ерлігі үшін халықтың Жәңгірге берген атауы. Салқам Жәңгір.

Жүсіп Баласағұн дүниеге келді: Шу өзенінің бойында (Баласағұн каласы)

Жүсіп Баласағұн түріктерде (қарахандарда) мал өсіруде басты орын алған малдың түрі: Жылқы.

Жүсіп Баласағұнға «Құтадғу білік» еңбегі үшін Арслан ханның берген лауазымы. Ұлы хас-хажип.

Жылжымалы үйлердің ішіндегі ең белгілісі. Күйме.

Жібек жолына «Ұлы» сөзінің қосылуының мәні. Кең байтақ Шығыс өлкелері мен батыс өлкелерін байланытырып жатуында.

Жібек жолында валюта ретінде: Жібек жүрді.

Жібек жолының арқасында көп елге тарап, қазіргі кезге дейін жеткен: Қытай немесе болғар бұрыштары.

Жібек жолының әлеуметтік-экономикалық жағынан әлсіреуіне, сауданың бәсеңдеуіне себеп: Монғол шапқыншылығы.

Жібек жолының басы басталатын жер. Хуанхэ өзенінің аңғары.

Жібек жолының Жапонияда жібек сататын орындар болуының дәлелі: Ондағы ғибадатханада соғды тіліндегі қолжазбаның сақталуы.

Жібек жолының солтүстік-шығыс бағытымен Монғолияға, Мөңке ханға барып қайтқан: Рубрук.

Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан жандана бастаған кезі. Б.з.д. ІІ ғасырдың ортасы.

Жібек сатуда Қытай мемлекетімен бәсекеге түскен ел. Соғды.

Зиратта адаммен бірге қойылған материалдық мәдениет. Қару-жарақ.

Ислам діні Орта Азия мен Қазақстанға ене бастады. Арабтардың жаулап алуынан.

Ислам дінінің көрнекті өкілі, әрі уағыздаушы, әрі ақын. Қожа Ахмет Йасауи.

Кейбір шежірелерде қазақ атауының орнына қолданылды: «Алаш»

Керей ханы Торының ордасында тәрбиеленді: Монғол ханы Шыңғыс.

Керей, Жәнібек сұлтандарды құшақ жая қарсы алған Моғолстан ханы. Есен-Бұға.

Керей, наймандардағы малдың басты түрі. Жылқы мен қой.

Керейіт мемлекетінің астанасы орналасқан жер. Битөбе.

Керейіт мемлекетінің шарықтау шегі: Маркус, Құршақұз ханның кезі.

Киелі аң-құстың тісі, тырнағы, қауырсыны түрінде болып келген балының мойынына тағатын зат. Бойтұмар.

Киіз үй туралы дерекер кездесетін елдер. Араб, Қытай.

Көккесене орналасқан: Сығанақ маңында.

Көктемгі көштің қозғалуы жас төлдердің жағдайына байланысты ұзақтығы: 8-10 шақырым.

Көктемгі көштің қозғалуы жас төлдердің жағдайына байланысты ұзақтығы күніне 8-10 шақырымнан аспады. Бұндай көш: «Қозы көш».

Көне қыпшақ тілінде жазылған шығарма: «Кодекс куманикус».

Көне түрік альфавитіндегі әріптер саны. 35.

Көне түрік жазуының пайда болған уақыты. Б.з.д. І мыңжылдық.

Көне түрік тіліндегі жәдігерлердің саны. 200.

Көшпелілердің материалдық мәдениетінен мәлімет береді. Қару-жарақтар.

Көшім Сібірдің ханы болған кезден бастап Батыс Сібірдің жергілікті халқына тарата бастаған дін. Ислам діні.

Көшіп-қонуға күш-көлігі жоқ, жайлауға апаратын малы жоқ, егіншілікпен айналысқан кедейлер. Жатақ.

Кутейба ибн Муслимнің Шашты басып алған жылы. 714 жыл.

Күмбездің қабырға сыртын әсемдеу ісінде қазақтың дәстүрлі ою-өрнегі кең қолданылған: Алаша хан күмбезі.

Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі секілді қыштан, кілем өрнегі үлгісіне ұқсатып қаланған: Көккесене.

Қағаз, қаламды қолданған ортағасырлық тайпа. Қимақтар.

Қадырғали Жалаири өзінің «Шежірелер жинағы» атты еңбегін сыйға тартқан орыс патшасы. Борис Годунов.

Қадырғали Жалаиридің еңбегі. «Шежірелер жинағы».

Қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғандығы көрсетіледі: XIV ғасырдың аяғында XV ғасырдың бірінші жартысында.

Қазақ жасағының Аңырақай маңында жоңғарларды жеңіліске ұшыратқан жыл. 1729 жыл.

Қазақ жерінде ғылым мен білім салаларының дамуына ықпал етті. Ислам діні.

Қазақ халқының жүзге бөлінуі: Өзі жерін қорғау қажеттілігінен туды.

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жартас. Таңбалы-Нұра.

Қазақ халқының құрылуына байланысты «қазақ» атауы біржола этникалық сипатқа ие болды: XV ғасырдың екінші жартысында.

Қазақ халқының саяси бытыраңқылығын жойып мемлекет етіп құру міндеті тиді: Керей мен Жәнібек сұлтандардың үлесіне.

Қазақ халқының ұраны: «Алаш»

Қазақ халқының халық болып қалыптасу барысын бұзды: Монғол шапқыншылығы.

Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуына басты рөл атқарғандар. Ақ Орда тайпалары.

Қазақ халқының, қазақ жүздерінің пайда болуы жайында айтылатын аңыздардың бірі. «Алаша хан».

Қазақ хандары мен Өзбек хандығының арасында ұзақ жылдар жүргізілген соғыстың нәтижесі: Ташкенттің Қазақ хандығы қосылуы.

Қазақ хандарының Әбілқайырдың немересі Мұхамед Шайбани ханмен отыз жылдан астам уақытқа созылған соғысы: Сыр бойындағы қалалар үшін.

Қазақ хандығы құрылды: 1465-1466 жылдары.

Қазақ хандығы мен Мұхаммед Шайбанидің арасындағы 30 жылдай уақыт жүргізген соғыстың нәтижесінде Қазақ хандығына қараған қалалар. Сығанақ, Созақ.

Қазақ хандығы үшін маңызды болған, Шайбан ұрпақтарымен талас-тартыстың негізі. Сыр бойындағы қалалар.

Қазақ хандығымен одақ жасасу үшін 1573 жылы келген орыс елшісі: Т.Чебуков.

Қазақ хандығын құрды: Керей мен Жәнібек сұлтандар.

Қазақ хандығында ата-аймақты басқаратын адам. Ақсақал.

Қазақ хандығындағы он немесе он бес аймақтан құралған: Ру.

Қазақ хандығындағы ұлыс: Бірнеше арыстан құралды.

Қазақ хандығындағы ұлыстың билеушісі: Сұлтан.

Қазақ хандығының әскери күш-қуатын арттыруға айрықша көңіл бөлген Есім хан: Сұлтандар мен төрелерге еркіндік берді.

Қазақ хандығының бастапқы кезде алып жатқан жері: Шу мен Талас өзендерінің аумағы.

Қазақ хандығының беделін және күш-қуатын арттырып, Тәуекелдің беделін көтерген жеңіс. Ташкент түбінде Абдаллах әскерін жеңуі.

Қазақ хандығының құрылу кезіндегі халықтың өмірінде маңызды мәселеге айналды: Сырдария бойындағы қалалармен қатынас жасау.

Қазақ хандығының құрылу қарсаңында наймандар мекендеген өңір. Ұлытаудан Есілге дейінгі жерлер.

Қазақ хандығының құрылуы жайындағы деректер: Мұхаммед Хайдар Дулати «Тарих-и Рашиди».

Қазақ хандығының құрылуы мен нығаюы мына жағдайларды тоқтатты: Ішкі феодалдық талас-тартыс.

Қазақ хандығының құрылуына алғышарттардың бірі: Әбілқайыр хандығы мен Моғолстанның ішкі-сыртқы жағдайындағы оқиғалар.

Қазақ хандығының құрылымы: Жеті саты.

Қазақ-бұхар соғысы өткен жылдар: 1603-1624 жылдар.

Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасы арасында орналасқан ортағасырлық ғимарат. Білеулі ғимараты.

Қазақстанға шығыстан келген ғұн тайпаларының жергілікті тайпалармен араласуы нәтижесінде монголоидтық белгілер тереңдей түсті. VI-IX ғ.

Қазақстанда антропологиялық процестер жаңа өзгерістерге ұшырады: Монғолдардың жаулап алуынан кейін.

Қазақстанда ірге тепкен алғашқы феодалдық мемлекет. Түрік қағанаты.

Қазақстанның байырғы тұрғындары аспан әлемін түсінді: «Көк тәңір».

Қазақстанның Отырар, Тараз, Йасы сияқты қаларынан табылған шыны ыдыстар: Х ғасырға саяды.

Қазақтардың қыста түйе мен қой-ешкілер үшін қыстық жайылымға таңдалған жер. Қызылқұм.

Қазақтардың орта ғасырда киген жаздыгүні ыстық өткізбейтін ақ киізден жасалған бас киімі. Айыр қалпақтар.

Қазақтың халық болып құрылуын жеделдеткен екі этникалық топ. Қыпшақ тайпалар одағы, үйсін тайпалар одағы.

Қазақтың ханын сайлауға барлық рудың: Атақты, сыйлы шонжарлары қатысты.

Қазіргі кезде мұражайға айналған, ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін жұмыс істеген шығыс моншасы орналасқан қала. Түркістан.

Қала тұрғындарының арасында әр түрлі діни наным-сенімдердің болғандығы анық байқалады. Жетісуда.

Қала тұрғындарының арасында қыш құмыра жасау өнерінің жақсы даму себебі. Қала тұрғындары бір жерде тұрақты өмір сүрді.

Қалалық мәдениеттің дамыған уақыты. Х-ХІІ ғасыр.

Қалалық отырықшылық мәдениеттің дамыған уақыты. Х-ХІІ ғасыр.

Қалалық отырықшылық мәдениеттің тағы бір қанат жайған жері: Оңтүстік-батыс Жетісу.

Қарақытай мемлекеті құрылған өңір. Жетісу.

Қарақытай мемлекетінде билікке келген әйел адамға қойылатын талап. Хан тұқымы болу.

Қарақытайлардың Ходжент жанында Қарахан әскеріне ойсырата соққы берген жыл. 1137 жыл.

Қарахан дәуірінің сәулет ескерткіштері: Айша-бибі, Бабаджа-қатын кесенелері.

Қарахан мелекетінің кезінде салынған сәулет өнерінің ескерткіштері. Айша-бибі, Бабаджа қатын кесенелері.

Қарахан мемлекеті біржолата құлады: 1212 жылы.

Қарахан мемлекеті өмір сүрді: 942-1212 жылдар.

Қарахан мемлекетінің билеушісі Мұса Боғра исламды мемлекеттік дін етіп жариялады. 960 жыл.

Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын. Ахмет Иүгнеки.

Қарахан мемлекетінің негізін салушы: Сатұқ Боғра хан.

Қарлұқ қағанаты өмір сүрді: 756-940 жылдар.

Қарлұқтар елінде 25 қала мен қоныс болғаны жайында айтылады: «Худуд әл-алам»

Қарлұқтар еліндегі қалалардың саны: 25 қала.

Қасым хан тұсында қазақтар өзі алдына тәуелсіз, дербес мемлекет ретінде белгілі болды: Орта Азия мен Шығыс Еуропаға.

Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығының саяси-әкімшілік және сауда экономикалық орталығы. Сығанақ қаласы.

Қасым ханның билігі жүрген жоқ: Қырғаздарға.

Қасым ханның қол астындағы халықың саны. Бір миллионға жуық.

Қасым ханның таққа отырған (билікке келген) жылы. 1511 жыл.

Қимақ қағанатының әлсіреп, құлауына себеп. Қыпшақ тайпалары көсемдерінің билік үшін таласы.

Қимақтардың екінші астанасы Карантия қаласы орналасқан жер. Алакөл көлінің жағасы.

Қимақтардың ішіндегі ең атақты тайпа. Қыпшақтар.

Қожа Ахмет Йасауи кесенесін салдырған: Әмір Темір.

Қожа Ахмет Йасауи кесенесінде залдың ортасында тұрған тайқазан жасалды: 1399 жыл.

Қожа Ахмет Йасауи кесенесіндегі негізгі бөлме. Кітапхана.

Қожа Ахмет Йасауи кесенесінің биіктігі. 37,5 м.

Қожа Ахмет Йасауи орналасқан қала: Түркістан.

Қожа Ахмет Йассауидың «Диуан-и хикмет» еңбегі: Даналыққа, адалдыққа, кішіпейілділікке, имандылыққа шақырады.

Қожа Ахмет Йассауидың еңбегі. «Диуан-и хикмет» («Даналық кітап»).

Қожа Ахмет Йассауидың жолын қуған шәкірті. Сүлеймен Бақырғани.

Қожа Ахмет Йассауидің ұстазы. Арыстан баб.

Қозылардың жүнін қырқатын мезгіл: «Қозы күзем».

Қойға табыну салты. Зооастралық фарн.

Қолданбалы өнердің небір ғажайып үлгілері сақталған ескерткіш: Қожа Ахмет Йасауи кесенесі.

Қорқыт ата кітабы: 12 жырдан тұрады.

Қорқыт атаның туған жері: Қазақстан.

Қорқыт күмбезі орналасқан жер. Қызылорда облысы.

Қуаңшылық жылдары қасиетті бұлақ басына ақ құйып, тәңірге сыйынып көктен жаңбыр сұрау ырымы. «Тасаттық».

Құшыр: Мал өсірушілерден жиналатын салық.

Қыпшақ тайпалар одағы мен үйсін тайпалар одағының бірігуі нәтижесінде құрылды. Қазақ халқы.

Қыпшақ тіліндегі «яланкуг»: Құл деген мағынаны білдіреді.

Қыпшақ хандығының сол қанатының орталығы. Сығанақ.

Қыпшақтар арасынан шыққан Кутбтың шығармасы. «Хұсрау мен Шырын».

Қыпшақтар мен қияттардың қызылбастар мен қалмақтарға қарсы соғысын суреттейтін жыр. «Қобыланды жыры».

Қырғыз халқында отқа табынуды байланыстырады. Қасиетті Ұмай анамен.

Қыста көшіп-қонып, мал бағатын қазақ ауылдары үшін ең қауыптісі. Жұт.

Қытай деректерінің қарақытайлардың атауы. Қидан.

Қытай елінен батыс елдеріне жібек таси басталған уақыт. Б.з.б. І ғасырдың ортасы.

Қытай жазба деректеріндегі б.з.б. ІІ-І ғасырларда Қытай өкіметімен қарым-қатынаста болған ел. Үйсін мемлекеті.

Қытай жылнамалары бойынша «түрік» сөзі: «теле» сөзінен шыққан.

Қытай императоры У-Дидің 138 жылы Батыс елдеріне қарай аттандырған елшілігі: 13 жылдан кейін оралған.

Қытай императорының атынан жібектен жасалған әшекейлі киімдер жіберілді: Иран шахына.

Қытайдың әдемі фарфордан жасалған ыдыстар табылған қала. Талғар.

Лирикалық-эпостық жыр: «Айман-Шолпан».

Малшы ауылдар суық басталысымен жайлаудан көшті: Күздеуге.

Маусымды жайылым: Төрт кезеңге бөлінді.

Маусымды жайылымның көктемгі қонысы. Көктеу.

Маусымды жайылымның қысқы қонысы. Қыстау.

Махмұд Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк») еңбегін жазудан бұрын түгелге жуық аралап шықты. Түріктердің елі мен жерін.

Махмұд Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» еңбегі дәлелдейді: Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақын екендігі.

Махмұд Қашғаридың өмір сүрген жылдары. 1030-1090 жылдар.

Махмұд Қашғаридың үш кітаптан тұратын белгілі еңбегі. «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк»)

Моғол хандығында үйсіндер атауы уақытша қолданылмай оның орнына аталды: Дулаттар.

Моғол ханы Абд ар-Рашид Жетісу мен Ыстықкөл маңындағы жерлерді басып алу ниетімен Қазақ хандығына қарсы соғыс бастады: XVI ғасырдың 50-60 жылдары.

Моғол ханына қарсы соғыстардағы сәтсіздік, ойраттардың шапқыншылық соғыстардың салдарынан Хақназар хан: Жетісудың біршама жерін уысынан шығарып алды.

Моғолстан мемлекеті өмір сүрді: XIV ғасырдың ортасы – XVI ғасырдың басы.

Моғолстан мемлекеті ыдырай бастады: Абдар-Рашиддің кезінде.

Моғолстан мемлекетін құруда белді рол атқарған дулат ақсүйегі. Әмір Поладшы.

Моғолстан мемлекетінің астанасы. Алмалық.

Моғолстан ханы Есен-Бұға қайтыс болды: 1462 жылы.

Моғолстанда Есен-Бұға хан билік құрған жылдар. 1433-1462 жылдар.

Моғолстанның негізін қалады. Тоғылық-Темір.

Монғол империясының негізін қалады: Шыңғысхан.

Монғол мемлекеті құрылды: 1206 жылы.

Монғолдардың жаулап алуы нәтижесінде қазақ жеріндегі халық болып қалыптасу үрдісі кешеуілдеді: 150-200 жылға.

Мұсылман дініне кіріп, басына шалма тақпағандарға қатаң жаза қолданған хан. Тоғылық Темір.

Мұхаммед Хайдардың айтуынша Моғолстанда бір күнде ислам дінін қабылдады. 160 мың адам.

Н.А.Баскаковтың айтуынша Махмұд Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» еңбегін жазуда аталған саладағы зерттеушілердің көшбасшысы болған. Түрік тілдерін салыстыра зерттеудің.

Найман мемлекетінің астанасы Балықты қаласы орналасты: Орхон өзенінің бойында.

Найман мемлекетінің астанасы: Балықты қаласы.

Наймандардың негізгі мекендеген жерлері: Монғолияның орта және батыс аудандары.

Ноғай Ордасындағы билеушісінің титулы. Хан.

Ноғай Ордасының алып жатқан жері. Еділ мен Жайық аралығы.

Ноғай Ордасының екінші аты. Маңғыт елі.

Ноғай Ордасының орталығы. Сарайшық қаласы.

Ноғай Ордасының ыдырай бастаған уақыты. XV ғасырдың басы.

Ноғай Ордасының іргесін қалады: Едіге.

Ноғайлар мен қазақтады «екі туысқан Орда» деп атаған ғалым. Ш.Уәлиханов.

Оғыз мемлекетінде жабғудың кеңесшілері. Күл-еркіндер.

Оғыз мемлекетінің астанасы. Янгикент.

Оғыз мемлекетінің қайтадан күшейген кезі. Шахмәліктің кезі.

Оғыз мемлекетінің өмір сүрген уақыты. ІХ ғасырдың соңы – ХІ ғасырдың басы.

Оғыздар мен қимақтар туралы «Ондағы шеберлер темірден ғажайып әдемі бұйымдар жасайды» деп айтты. Әл-Идриси.

Оғыздарда жабғудың мұрагерлері. Инал.

Оғыздарда иналдың тәрбиешісі: Атабек.

Оғыздардағы әскербасы. Сюбашы.

Оғыздардың құрамында 24 тайпаның бар екені жайында дерек қалдырған. Махмуд Қашғари.

Оғыздардың құрамындағы тайпалар саны. 24.

Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың Х ғасырдағы қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағаны жайында жазды. Әл-Макдиси.

Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастады. Х ғасырда.

Орбұлақ шайқасында Жәңгірге көмекке келіп, 20 мың қолмен Жоңғар әскерінің ту сыртынан шабуыл жасайды: Алшын Жалаңтөс батыр.

Орда-Базарға дейінгі Әбілқайыр хандығының астанасы. Тура қаласы.

Ордабасы тауына жиналған қазақ жүздернің өкілдері барлық жасақтың бас қолбасшысы етіп сайлаған адам. Әбілқайыр.

Орда-Ежен билік құрған мемлекет. Ақ Орда.

Орта ғасырда қалалардың топтаса орналасқан жері: Оңтүстік Қазақстан.

Орта ғасырдағы «көпестер қаласы»: Тараз.

Орта ғасырдағы егіншіліктің дамуын байқауға болады. Қалалардың Сырдария, Шу, Талас өзендерінің бойында орналасуы.

Орта ғасырдан бізге жеткен аспаптық музыка туындылары, күйлер: «Ескендір», «Шора батыр».

Орта ғасырлардағы ірі діни құрылыстар. Мешіт.

Орта жүздің құрамындағы тайпалар: Арғын, найман, уақ, керей, қыпшақ.

Орыс патшасы ІІІ Иванмен сада қарым-қатынасын орнату мақсатында шарт жасасқан Батыс Сібір ханы. Ибақ хан.

Отырар қаласының 8 ғасырдың басындағы атауы. Тарбанд.

Отырар қаласының батыс жағында 3 км жерде орналасқан кесене. Арыстан баб кесенесі.

Парсы тарихшысы Гардизидің айтуынша Қимақ елінің құрамындағы ең атақты тайпа. Қыпшақтар.

Поэзиядағы сопылық ілімнің насихатшысы: Қожа Ахмет Йассауи

Рабиға Сұлтан Бегімнің кесенесіндегі басына қойылған құлпытас табылды: Ахмет Йасауи күмбезінің ішінен.

Сайрам қаласының қытай жылнамаларындағы атауы. Испиджаб.

Сақ, сармат, үйсін тайпаларының келбеттері андрондықтарға ұқсас болғанын айтқан антрополог. О.Смағұлов

Салық жинауға жергілікті адамдарды бекітіп оларға берген атақ. Селиф.

Сарайшық қаласының іргесі қаланды. Х ғасырда.

Сауда жолына байланысты 568 жылы дипломатиялық келісім жасасқан елдер. Түрік қағанаты, Византия мемлекеті.

Сәулет өнерінің орта ғасырларда биік деңгейде болғанын дәлелдейді: Құрылыс материалдарының сапалы болуы.

Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға қоныс аударуы саудаға байланысты екенін айтты. В.В.Бартольд.

Сығанақтан кейінгі Қазақ хандығының астанасы. Түркістан қаласы.

Сыр бойындағы қалалардың толығымен монғолдардың иелігіне көшкен уақыт. 1219-1220 жылдар.

Сырдария бойындағы қалаларды қайтаруға әрекет жасаған Ақ Орда ханы. Барақ.

Сырдарияның орта бойындағы оғыздар мен қыпшақтардың арасындағы өзара байланыс басталады. Х ғасырдан.

Сібір атауының шығу тегі болған этникалық топ. «Сыпыра».

Сібір елін монғолдар жаулап алғаннан кейін, Жошы ұлысының, одан соң Алтын Орда құрамына енгенін жазған парсы тарихшысы. Рашид ад-Дин.

Сібір хандығының астанасы. Искер қаласы.

Сібір ханы Көшімнің біржолата жеңіліп, Сібір хандығы құлаған жыл. 1598 жыл.

Талас-тартыс болған жағдайда үш жүз өкілдері келіп, мәселелерін шешті. Таңбалы Нұрада.

Тараз қаласының батысында 18 шақырым жерде орналасқан ескерткіш. Бабаджа-қатын, Айша-бибі кесенелері.

Тараз қаласының маңындағы Айша-бибі кесенесінің салынған уақыты. Х-ХІІ ғасырлар.

Тарихшы Рузбиханның айтуынша Әбілқайыр хандығындағы халықтардың ең көбі және ержүректері: Қазақтар.

Ташкент қаласы 200 жылдан астам уақыт қазақтардың билігінде болды: Есім ханның кезінен.

Тәуекел хан билік құрды: 1582-1598 жылдар.

Тәуекел ханның Құл-Мұхаммед бастаған елшілерінің Мәскеуге Федор патшаға достық келісім жасау үшін барған жыл. 1594 жыл.

Тәуекел ханның тұсында берік қамал, ірі сауда орталығына айналған қала. Сауран.

Тәуке хан тағына отырды: 1680 жылы.

Тәуке ханның билік құрған жылдары: 1680-1715 жылдар.

Тәуке ханның заңдар жинағы. «Жеті жарғы».

Тәуке ханның кезінде жоңғарлардың қазақ жеріне шабуылын уақытша бәсеңдеткен жағдай: Тәуке ханның қырғыздар және қарақалпақтармен одақ құруы.

Тәуке ханның кезіндегі билердің міндеті: Сот билігі, атқарушы билік.

Тәуке ханның кезіндегі Қазақ хандығының астанасы. Түркістан.

Тәуке ханның сыртқы саясаттағы әрекеті: Көрші мемлекеттермен одақтасудың, бейбіт қатынас орнатудың жолын іздеді.

Тәуке ханның үш жүздің басын қосқан жиналысын (құрылтайын) шақырып отырған жер. Күлтөбе.

Терракота ол: Оюланған кірпіш.

Тоғылық-Темір Моғолстан ханы болып сайланды. 1348 жылы.

Тоқтамыс Мамай ордасын басып алады: 1380 жылы.

Тоқтамыстың Ақ Ордадан Темірге қашып бару себебі: Ұрұс хан оның әкесі Түй-Қожаны жазалайды.

Төменарық кентінің солтүстік-батысында 8 км жерде орналасқан кесене. Көккесене.

Тұрсын сұлтанның өзін хан, ташкент қаласының билеушісі деп жариялаған жыл. 1613 жыл.

Тұрсын ханның бүлігі тарихта аталды: «Қатаған қырғыны».

Тұрсынның өзін хан жариялаумен қатар тағы бір антты бұзуы: Ақша шығаруы.

Түргеш қағанаты бөлінді: 20 әкімшілік аймаққа.

Түргеш қағанаты құлады: 756 жылы.

Түргеш қағанатын құлатып билікті қолдарына алды: Қарлұқтар.

Түргеш қағанатының Кіші ордасы Күнгіт орналасты: Іле бойында.

Түргеш қағанатының Кіші ордасы. Күнгіт.

Түргеш қағанатының негізін салды: Үшлік қаған.

Түргеш қағанатының өмір сүрген уақыты. 704-756 жылдар.

Түркістан аймағында оғыздардың елтірі беретін қойларды көп өсіргенін айтқан ғалым. Ибн Хаукаль.

Түрік жазба әдеби ескерткіштерінің ішіндегі ең көрнектісі. «Күлтегін», «Тоныкөк».

Түрік қағанаты халқының айналысқан шаруашылығы. Көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы.

Түрік қағанатының Батыс және Шығыс Түрік қағанаты болып бөлінген уақыты. 603 жыл.

Түрік тайпалары сөздерінің жиынтығы болып табылаты еңбек. «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк»)

Түрік тілдес тайпалардың тілі, тарихы, этнографиясы, ауыз әдебиеті жайлы көптеген мағлұмат беретін еңбек. «Түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани луғат ат-түрк»)

Түріктер қажетті киімдердің барлығын: Өздері тікті.

Түріктерде Ұмай ана: От басына шапағатын тигізеді деп табынған.

Тіл-көз тиюге қарсы балалардың мойынына таққан зат: Бойтұмар.

Ұлы Жібек жолының маңызы. Халықаралық саудаға ықпал етті.

Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын басты қақпасы. Жетісу.

Ұлы хан атағын алғаннан кейін Үгедей тұрды: Қарақорымда.

Ұлытау ауданындағы Қаракеңгір өзенінің жағасына салынған кесене. Алаша хан кесенесі.

Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдастық аймағының бірі. Жетісу.

Х ғасырда ислам дінін мемлекеттік дін етіп жариялады. Қарахан мемлекеті.

Х ғасырда қимақтар қабылдаған дін. Ислам.

Х ғасырдан бастап әдеби ғылыми шығармалар жазылған тіл. Араб тілі.

Х ғасырдың аяғында немесе ХІ ғасырдың басында Жетісу жерінде салынған мешіт. Боран мұнарасы.

Х ғасырдың екінші жартысында қимақтардың жеріне шабуыл жасады. Қарахан мемлекеті.

Хакім ата аталған Қожа Ахмет Йассауидың шәкірті. Сүлеймен Бақырғани.

Хақназар хан қайтыс болғаннан кейін хан тағына сексенге келген: Шығай отырды.

Хақназар ханның билік құрған жылдары. 1538-1580 жылдар.

Хан сайлағанда жиналғандар ханның бар малын бөлісіп алатын дәстүр: «Ханталапай».

Хан тағына отыратын адамға қойылатын басты талап: Шыңғыс ұрпағы, ақсүйек болу.

Ханды қорғайтын, малын бағатын іріктеп алған жасақ. Төлеңгіт.

Хорезм шахы Мұхаммед Текеш 1217-1218 жылдарда теңге соқтырды: Отырарда.

Х-ХІ ғасырлардағы әйнек жасау кәсібі дамыған қала. Отырар, Тараз қалалары.

Х-ХІІ ғасырда қалалардағы құрылыс салудағы жаңалық: Мұсылман дінінің енуіне байланысты мешіттердің пайда болуы.

Х-ХІІ ғасырдағы Құйрықтөбе қаласын қазған кезде табылған бір-бірімен байланысты үйлер: «Қоржын үй».

Х-ХІІ ғасырларда 37 қала орналасты: Оңтүстік Қазақстанда.

Х-ХІІ ғасырларда көлемі 30 гектардан асатын қала. Испиджаб, Отырар.

ХІ ғасырға дейінгі түрік тілді халықтардың қоғамдық ой-санасында орын алған, терең мазмұнды ғылыми еңбек. Жүсіп Баласағұнның «Құтадғу білік».

ХІ ғасырда қыпшақтардың алып жатқан жері. Шығыста Алтай мен Ертістен басталып, батысында Еділге дейінгі жер.

ХІХ ғасырға дейінгі ислам дінінің қазақ даласында таралуы жайында жазған «Ислам діні» мақадласының авторы. Ш.Уәлиханов.

ХІ-ХІІ ғасырлар аралығында өрнектеу ісінде кеңінен қолданылды. Оюланған кірпіш.

ХІ-ХІІ ғасырларда «қазақ» атты этникалық топ болды: Шығыс Дешті-Қыпшақта.

ХІ-ХІІ ғасырлардағы екі шығыс моншасы табылған қала. Отырар.

ХІІІ ғасыр мен XV ғасырдың басында Ақ Орда мемлекеті өмір сүрді: Шығыс Дешті-Қыпшақта.

ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының мағынасы. «Еркін адамдар».

ХІІІ ғасырда жазылған «Жүсіп-Зылиқа» поэмасының авторы. Әли.

ХІІІ ғасырда қыпшақтардың сүттен қалай май алатынын, қымызды қалай жасайтындарын жазды: Еуропа саяхатшылары.

ХІІІ ғасырдың соңындағы деректердегі киіз үйлердің түрі. Арба үстіне тігілген, жылжымалы үйлер.

Шағатайға қараған жерлер: Оңтүстік және Оңтүстік-шығыс Қазақстан (Жетісу)

Шайбан Әбілқайыр хан қайтыс болған жер. Аққыстау.

Шайбан Әбілқайырдың хан болып сайланған уақыты. 1428 жыл.

Шайбани ханның Қазақ жеріне шабуыл жасаған жылдар: 1503, 1505, 1506 жылдар.

Шах-Махмұд Шорастың шығармасы: «Тарих».

Шонданайда сақталатын зат. Қайрақ, шапқы.

Шөлдеп келе жатқанда қыпшақтар сиыр сүтінен жасалған қышқыл сусын бергенін, оны олар «айран» деп атайтынын жазған: В.Рубрук.

Шығай хан қайтыс болды: 1582 жылы.

Шыңғыс қайтыс болған жыл. 1227 жыл.

Шыңғыс хан әскери-феодалдық Монғол мемлекетін құрды: ХІІІ ғасырдың басында.

Шыңғыс хан әскеріне 15 күндей берілмеген қала. Ашнас.

Шыңғыс хан әскерінің (Жошы хан) Енисей қырғыздары мен Сібір халықтарын басып алған уақыты. 1207-1208 жылдары.

Шыңғыс хан әскерінің Қытайды басып алған уақыты. 1211-1215 жылдар.

Шыңғыс ханның балаларына бөліп берген жері: «Інжу»

Шыңғыс ханның заңдар жинағы: «Жасақ»

Шыңғысхан 1217 жылы Жетісуды басып алуға аттандырды: Жебе ноянды.

Шыңғысхан әскерінің Жетісуға басып кірген жылы. 1217 жыл.

Шыңғысхан жіберген сауда керуені Отырар қаласына келіп жетті: 1218 жыл.

Шыңғысханның 150 мыңға жуық қолы Ертістен Сырдарияға қарай аттанды: 1219 жылы.

Шыңғысханның кезіндегі Монғол империясының астанасы. Қарақорым.

Шыңғысханның өзінің жеке басын қорғайтын арнайы жасауыл. Кешіктен.

Шыңғысханның үлкен баласы Жошыға қараған жерлер. Ертіс өзенінен батысы Еуропа жерлеріне дейін.

Ылғи да жеңіске жетуіне байланысты Сұлу қағанға берген арабтардың атауы. Сүзеген.

І Петр Ресейдің Шығыспен сауда қатынасын өрістету үшін Қазақстанның маңызы: «Кілт және қақпа».

Ірі және кіші қалардың көп шоғырланған жері. Сырдария, Шу, Талас өзендерінің бойы.

ІХ ғасырда қарлұқтар өздерінің шығысындағы аталған мемлекеттен жеңіліс табады: Ұйғыр қағанатынан.

ІХ-ХІІ ғасырларда қыш құмырашылардың қолы жеткен жетістіктерінің бірі. Шыны бұйымдар жасау.

Эпостық жыр: «Ер Сайын».

8-сынып

«Аңырақай шайқасы» өткен жылдар. 1729-1730 жылдар.

«Атбасар мыс кендері» акционерлік қоғамы өндіріс жұмыскерлерінің ереуілі өтті: 1911 жылы.

«Гәкку» әнінің авторы. Үкілі Ыбырай

«Ереже» бойынша Қазақстанда медреселердің оқу жылы: Мамырда басталып тамызда аяқталған.

«Жеті жарғы» заңдарында хан билігіне қойылған шектеулерді Абылай: Мойындамады.

«Қалмаққырылған» шайқасы негізінен азат етті: Қазақстанның солтүстік-батыс өңірін.

«Қалмаққырылған» шайқасынан кейін барлық қазақ жасақтары жиналған Қазақстанның оңтүстігіндегі тау. Ордабасы.

«Қозы Көрпеш Баян сұлу» ең көркем нұсқасы тараған. Шөженің айтуымен.

«Лепсі өлкесін қоршаған таулар» атты картинаның авторы. В.Верещагин.

«Майдақоңыр» әнінің авторы. Естай.

1710 жылы үш жүздің өкілдері басып қосып, жоңғарларға қарсы күрес мәселесін талқылаған жер. Қарақұм.

1714-1720 жылдар аралығында Ертіс өзенінің жоғары ағысында аталған бекіністерді тұрғызған патша өкіметі қазақ жеріне ауыз сала бастады: Жәміш, Омбы, Колбасинск, Железинск.

1715 жылы Тәуке хан қайтыс болғаннан кейін оның орнына хан болды: Қайып.

1718 жылы Аякөз өзенінің бойында жоңғар әскерлерін женген шайқаста қазақ қолына басшылық жасады: Қабанбай мен Жауғашар батыр.

1718 жылы Қабанбай мен Жауғашар батырлардың басшылығымен жоңғар әскерін жеңген жер. Аякөз өзенінің бойы.

1718 жылы салынған бекініс. Семей (Семипалатинск).

1723 жылы Жоңғария барлық күш-қуатын қарсы жұмсауға мүмкіндік алуының себебі. Цинь императоры Кансидің өлімі.

1723 жылы жоңғарлардың соққысына төтеп бере алмаған Орта жүз рулары ойысқан өңір: Самарқан.

1724-1725 жылдары Жоңғарлар басып алған қалалар: Ташкент пен Түркістан.

1730 жылы Балқаш көлінің оңтүстігінде Аңырақай түбінде жоңғарларға қарсы соққы берген қазақ жасақтарына басшылық жасады: Әбілқайыр.

1731 жылы Әбілқайыр ханның Кіші жүзді Ресей империясының құрамына қабылдау жөнінде ұсыныспен Анна Иоанновнаға жіберген елшілері. Сейітқұл Қойдағұлұлы, Құтлымбет Қоштайұлы.

1731 жылы Ресейдің қоластына кіруге Әбілқайырмен бірге ант берген Кіші жүздің старшындар саны. 29.

1735 жылы Башқұртстанда болған патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы азаттық күреске қатысқандарды жазалау кезінде Қазақстанға қашқан башқұрттардың саны. 50000.

1738 жылы Орынборда қазақ сұлтандарының съезін шақырған Орынбор комиссиясының басшысы. В.Н.Татищев.

1740 жылдары Кіші жүздің, Сырдария өңірі қазақтарының жағдайының қиындай түсуінің себебі. Парсы әміршісі Нәдір шахтың Хиуаны талқандауы.

17451759 жылдары қазақ даласы арқылы Орынборға жеткізілген мал басының жалпы құны. 1 миллион сом.

1747 жылы Нәдір шахтың өлтірілуінен соң Әбілқайырдың бұл өңірдегі әсерін әлсіреткен жағдай. Хиуа тағына Қайыптың сайлануы.

1748 жылы Әбілқайырды өлтірді: Барақ сұлтан.

1761 жылы негізі қаланған бекініс. Бұқтырма.

1766 жылы Бұхар саудагерлерінің өтінішімен Әбілмәмбет хан императрица ІІ Екатеринаға хат жолдап Түркістан арқылы өтетін керуендерді аталған бекіністерде шек қоймай қабылдауға рұқсат алды: Семей, Жәміш.

1771 жылы Әбілмәмбет қайтыс болғаннан кейін Қазақ хандығында қалыптасқан дәстүр бойынша хан сайлануға тиісті адам. Әбілпайыз.

1773 жылы қараша айының 17-нен 18-не қараған түні Усиха өзенінің бойында Пугачевқа жолыққан Нұралының өкілі. Зәбір молда.

1773-1775 жылдардағы Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысына қазақ шаруаларының қатысуына түрткі болған жағдай. Жер мәселесі.

1773-1775 жылдардағы Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысты: Кіші және Орта жүз қазақтары.

1774-1775 жылдары Пугачев көтерілісі кезінде үкімет қолдаған шаралардың арқасында Сібір шебінде орналасқан тұрақты әскер саны. Үш жарым мың.

1785 жылғы Нұралыны тақтан тайдыру жөнінде шешім қабылдағанда оны айыптауға қатысқан кіші жүз рулары. 20-ға жуық ру өкілдері.

1797 жылы барон Игельстромның ұсынысына сай патша үкіметі хан етіп бекіткен адам. Айшуақ.

1797 жылы Қаратайдың өршеленген қуғынынан құтылу үшін Сырым Датұлы: Хиуа хандығына өтіп кетті.

1797 жылы наурыз айының 17-сінде Сырым тобы хан сарайында тұтқиылдан шабуыл жасап өлтірді: Есім ханды.

1799 жылы қараша айында Орта жүз қазақтарына 45000 отбасын Ертістің оң жағына қайтадан қоныстануына рұқсат берген патша. І Павел.

1799 жылы І Павелдің жарлығымен Орта жүз қазақтарына қайтадан қоныстануға рұқсат етілді: Ертістің оң жағына.

1801 жылы 11 наурызда Жайық пен Еділ өзенінің төменгі ағысында Кіші жүз қазақтарының көшіп-қонуына рұқсат берген император. І Павел.

1805-1806 жылдары Ресей елшісі Ю.А.Головкин елшілігі осы елге жіберілмей жолдан қайтарылды: Қытай.

1805-1806 жылдары Ресей үкіметі осы елмен қатынасты ретке келтіруге ұмтылды. Қытаймен.

1812 жылғы Отан соғысы кезінде Елтон тұз өндіру орнының еңбеккерлері батыс майданға жөнелткен тұз көлемі. Бір миллион пұт.

1812 жылғы Отан соғысы кезінде тұз өндіруші қазақтар орыс әскері пайдасына жинаған ақша көлемі. 22 мың сом.

1812 жылғы Отан соғысына қатысқан, 1837 жылы Александр княздың қабылдауында болған қазақ жауынгері. Нарынбай Жанжігітұлы.

1812 жылғы Отан соғысына қатысқан, шоқынған қазақ. Яков Беляков.

1812 жылғы Отан соғысында 3-дәрежелі «Қасиетті Анна» орденіне ие болды: Сағит Хамитұлы.

1812 жылғы Отан соғысында башқұрт полкі құрамында шайқасқан қазақ. Нарынбай Жанжігітұлы.

1812 жылғы Отан соғысында ерлігі үшін «Георгий» орденінің толық кавалері атанды: Нарынбай Жанжігітұлы.

1812 жылғы Отан соғысында жақсы рол атқарды: Атты әскер.

1812 жылғы Отан соғысында қазақ елі арасында орыс халқын қолдап, жауға қарсы күш жұмылдыруға шақырған, екі ел достығы рухын көтеруге ат салысқан старшын: Байсақал Тілекұлы.

1812 жылғы Отан соғысында қазақтар қаысқан ұлттық құрам. Башқұрт полкі.

1812 жылғы Отан соғысында Орынбор губерниясында құрылды: 40 кавалериялық полк.

1812 жылы Бородино шайқасында күміс медальмен марапатталған қазақ жауынгері. Майлыбайұлы.

1813 жылы омбыда, 1825 жылы Орынборда ашылған әскери училищелер негізінен айналысты: Ресейлік билеу әкімшілігі үшін шенеуніктер даярлаумен.

1817 жылы Сүйік Абылайханұлы бастаған 66 мың қазағы бар Ресей құрамына кірген ру. Жалайыр.

1817 жылы Сүйік сұлтан Абылайханұлының мәлімдемесі. Өзі қарамағындағы рулармен Ресей құрамына кіру.

1820 жылы Хиуа ханы Мұхаммед Рақым қазақ қоныстарына шабуыл жасап, қаңыратып кеткен ауыл саны. Екі мыңға жуық.

1821 жылғы Орта Азия хандықтарының озбырлығына қарсы азаттық қозғалыстың басшысы. Тентектөре.

1821 жылғы Тентектөре бастаған қозғалыстағы көтерілісшілер саны. 10 мың.

1821 жылғы Тентектөре бастаған қозғалыстың сипаты. Азаттық.

1825 жылы жаңа әкімшілік билікті мойындап, өзі жерлерінен сыртқы окрук ашуға келісім білдірген Жетісудағы 50 мың адамы бар болыс. Үйсін.

1831 жылы қыркүйек айының 18-і күні орысша білім беретін училище ашылды: Семей қаласында.

1832 жылы қазақ жерінде тұңғыш жәрмеңке ашылды: Бөкей (Ішкі) ордасында.

1836-1838 жылдардағы Бөкей Ордасындағы шаруалар көтерілісіне түрткі болған жағдай. 1833 жылы Жәңгір хан қайынатасы Қарауылқожа Бабажанұлын Каспий өңіріне билеуші етіп тағайындауы.

1836-1838 жылдардағы Исатай көтерілісі бойынша жазалау ісін басқару тапсырылды: Гекеге.

1836-1838 жылдардағы Ішкі ордадағы көтеріліс: Үш кезеңге бөлінді.

1836-1838 жылдардағы Ішкі ордадағы көтерілістің негізгі қозғаушы күші. Қазақ шаруалары.

1837 жылғы қазан айының 15-інде Исатай мен Махамбеттің қолы Теректіқұм деген жерде ауылын ойрандаған Жәңгірдің сыбайласы. Балқы Құдайбергенұлы.

1837 жылы қазан айының аяғында саны екі мыңға жеткен Исатай мен Махамбет бастаған көтерілісшілер қоршады: Ханның резиденциясын.

1837 жылы қазан айының аяғында ханның резиденциясын қоршаған Исатай мен Махамбет бастаған көтерілісшілер саны. Екі мың.

1838 жылы Ақбұлақ деген жерде шайқаста казактар қылышпен шауып, атып өлтірді: Исатайды.

1838 жылы Кенесары отряды басып алып өртеп жіберген бекініс. Ақмола.

1841 жылға Ташкентке аттанған Кенесары жорығының жүзеге аспау себебі. Сарбаздар арасында жұқпалы аурудың тарауы.

1843 жылы халықтың қолдауымен Жанқожа батыр құлатқан бекініс. Хиуа бекінісі.

1843 жылы І Николай патша келісім беріп, Кенесары көтерілісін жаншуға жіберген отряд. Старшина Лебедев басқарған отряд.

1843-1913 жылдары өмір сүрген ақын, сазгер, дарынды күйші. Ақан сері Қорамсаұлы.

1844 жылы Орынборда ашылған оқу орны: Неплюев кадет корпусы.

1844 жылы шілде айының 20-сында болған Кенесары отрядымен шайқаста Ахмет Жантөреұлы тобынан қаза тапқан сұлтандар саны. 44.

1845 жылғы Кенесарының ауылына келген елшілік. Долгов, Герн елшілігі.

1848 жылы Қарқара уезінде ірі жәрмеңке ашылған жер. Талды-Қоянды.

1848 жылы Ұлы жүзге тағайындалған ресейлік билік. Пристав.

1848-1849 жылдары Каспий теңізіне жасаған экспедицияны басқарды: Г.С.Карелин.

1851 жылға дейін Ресей мен Цин империясы арсындағы сауда-экономикалық байланыс тек төмендегі қала арқылы жүзеге асырылды: Кяхта.

1853 жылы Ресейдің қоластына қараған бекініс. Ақмешіт.

1853 жылы Талғар өзенінің Ілеге құяр жерінен Іле бекінісін тұрғызды: М.Д.Перемышельский отряды.

1855 жылдан бастап Қазақстан мен Шыңжаң арасындағы байланыстың уақытша тоқтау себебі. Шәуешектегі орыс көпестерінің сауда орындарын жергілікті тұрғындардың тонауы.

1855 жылы 8 шілдеде Есет тобы күтпеген жерден шабуыл жасап сұлтанды және сыбайластарын қырып салды: Жантөрин лагеріне.

1855 жылы Петербургке барып, күміс медальға ие болған күйші. Тәттімбет Қазанғапұлы.

1858 жылғы қазақ шаруаларының Қоқан езгісіне азаттық күресінің тарихи маңызы. Оңтүстік Қазақстанның Ресейдің құрамына кіруінің алғышарты пісіп-жетілді.

1858 жылғы Қоқан езгісінде қарсы ең ірі көтеріліс болды: Әулиеата маңында.

1858 жылғы қоқандықтар сәтсіздікке ұшыраған шайқас. Пішпек түбіндегі ұрыс.

1858 жылғы халық қозғалысының тегеуірінен сескенген қазақ феодалдары: Қоқан билеушілерімен ымыраға барды.

1858 жылы жазалаушылардың қыспағымен Есет батыр көтерілісті тоқтатып: Орынборға барып патша билігін мойындады.

1858-1859 жылдары Шоқан барып қайтқан сапары. Қашқар саяхаты.

1860 жылғы жылғы Ресей әскерімен Қоқан хандығының арасындағы шайқаста: Қазақ феодалдары екіге бөлінді.

1860 жылы болған Ұзынағаш шайқасының тарихи маңызы. Жетісудың Қоқан езгісінен құтылуына ықпал етті.

1860 жылы орыс әскерлері мен Қоқан әскерінің арасында үш күндік шайқас болған жер. Ұзынағаш.

1860 жылы Ресей әскеріне қарсы қоқандықтармен бірге шайқасқан: Кенесарының баласы Сыздық сұлтан бастаған топтар.

1860 жылыЖаяу Мұса Шорман балаларының жаласымен: Тобылға жер аударылды.

1863-1864 жылдардағы Польшадағы ұлт-азаттық қатысқандардың ішінен жер аударылғандардың бірқатары жіберілген өлке. Сібір.

1864 жылы Ресей үкіметінің Қоқан хандығына қарсы жіберген әскері басып алған бекініс. Түркістан.

1864 жылы Шоқан Уәлиханов генерал М.Г.Черняевтың әскери экспедициясы құрамында басып алу үшін әскери қимылдарға қатысқан бекініс. Әулиеата.

1865 жылы 5 маусымда Қазақ өлкесін зерттеп білу мәселелерін дайындауға әмір берді: ІІ Александр патша.

1865 жылы Қазақ өлкесін басқару ісін өзгертуді дайындау жүктелді: Гирс басқарған «Дала комиссиясына».

1865 жылы орыс әскерлері басып алған қала. Ташкент.

1866 жылы орыс әскерлерінің басып алуы нәтижесінде Түркістан генерал-губернаторлығының құрамына кірді: Бұхар хандығы.

1867-1868 жылдардағы «Уақытша Ереже» бойынша 40 мың шаңырақтан тұратын адай руының екі жыл ішінде төлеуге тиіс салық мөлшері. 160 мың сом.

1867-1868 жылдардағы «Уақытша Ереженің» көшпенділер үшін ауыртпалығы. Жерді патша үкіметінің меншігі деп жариялауы.

1867-1868 жылдардағы Ережеге сай ағатту ісін дамыту үшін қазақтарға берілген құқық. Өзі еріктерімен қаржы жинауға.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша әскери губернатор жанындағы облыстық басқармалар үшке бөлінді: Шаруашылық, сот істері және жарлықты жүзеге асыру.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Батыс Сібір генерал-губернаторлығына қараған облыстар. Ақмола, Семей облыстары.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша бір ауылдағы шаңырақ саны. 100-200 шаңырақ.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша елді мекендерді басқару билігі ақсақалдарға берілген облыс. Сырдария.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша қазақ жері әкімшілік жағынан бөлінді: Үш генерал-губернаторлыққа.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша қазақ жері құрамына кірген генерал-губернаторлықтар. Түркістан, Орынбор және Батыс Сібір генерал-губернаторлықтар.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Қазақстандағы сот жүйесінің ең төменгі буыны. Билер мен қазылар соты.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша қазылар соты сақталған облыс. Сырдария.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Қытай және Иран сияқты елдермен дипломатиялық келіссөз жүргізуге рұқсат берілген генерал-губернаторлық. Түркістан генерал-губернаторлығы.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша облыс басында тұрды. Әскери губернатор.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша облыстар бөлінді: Уездерге.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Орынбор генерал-губернаторлығына қараған облыстар. Орынбор және Торғай облыстары.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша салықтардан босатылып, өмірлік зейнетақымен қамтамасыз етілді: Шыңғыс тұқымы – сұлтандар.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша сот жүйесінің ең төменгі буыны билер мен қазылар сотын бекітті: Әскери губернатор.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша сырдария облысында елді мекендерді басқару билігі берілді: Ақсақалдарға.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Сырдария облысында сақталған сот. Қазылар сот.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Түркістан генерал-губернаторлығына дипломатиялық келіссөздер жасауға рұқсат етілген елдер: Қытай, Иран.

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша уезд бастықтарын тағайындап отырды: Генерал-губернаторлар.

1867-1868 жылдардағы реформа генерал-губернатордың қолында шоғырланған билік. Әскери және азаматтық билік.

1867-1868 жылдардағы реформа негізінде 1872 жылдан Бөкей хандығының жері қарады: Астрахан губерниясына.

1867-1868 жылдардағы реформа негізінде Маңғыстау приставтығы кейіннен бағындырылған облыс. Закаспий облысы.

1868 жылы келісім бойынша Қоқан хандығына қарасты бірқатар жер, Қоқанға тәуелді қазақ жерлері бағындырылды: Түркістан генерал-губернаторлығына.

1868 жылы қабылданған «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» Ереже бойынша жан басына берілетін жер көлемі. 30 десятина.

1868 жылы Париждегі дүниежүзілік көрмеге қойылған қазақ қолөнер бұйымдары. Зергерлік өнер заттары, ұлттық киімдер.

1868-1869 жылдардағы «Уақытша Ереже» бойынша енгізілген салық түрі. Шаңырақ салығы.

1868-1869 жылдардағы «Уақытша Ереже» бойынша енгізілген шаңырақ салығының көлемі. 1 сомнан 3 сомға дейін.

1868-1869 жылдардағы Орал, Торғай облыстарындағы халық қозғалысын басқарғандар. Жеңілдіктерінен айырылған рубасылар.

1869 жылдың наурыз, маусым айларында Орал, Торғай облыстарында жалпы саны 3 мың болған көтерілісшілердің феодалдық топтарға қарсы шабуыл жасады: 41 рет.

1869 жылы мамырдың 6-ы күні пон Штемпель басқарған 200 атты және бір рота жаяу әскеріне 20 мыңға жуық көтерілісшілер шабуыл жасаған жер. Жамансай көлі маңы.

1869 жылы наурыз, маусым айларында Орал, Торғай облыстарында феодалдық топтарға қарсы шабуылға қатысқан көтерілісшілер саны: 3 мың.

1870 жылғы Маңғыстау көтерілісі басылғаннан кейін соғыс шығыны ретінде адайлықтар өкіметке: 90 мың қой өткізуге міндеттелді.

1870 жылғы Маңғыстау көтерілісін басқан кезінде жазалаушылардан ығысып Хиуа хандығына өтіп кеткендер саны. 3000-ға жуық шаңырақ.

1870 жылғы Маңғыстау көтерілісінің басты ерекшелігі. Көтеріліске қазақ жалдама жұмысшыларының қатысуы.

1870 жылғы Маңғыстаудағы көтерілісті басу кезінде көтерілісшілер жайында «бұларды келістіріп жазалау керек» деп нұсқау берген әскери министр. Милютин.

1870 жылғы Маңғыстаудағы көтерілісті басу үшін әскери құрама әкелінді: Кавказдан.

1870 жылғы Маңғыстаудағы көтерілістің басшылары: Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы.

1870 жылғы Маңғыстаудағы көтерілістің жеңілу себебі. Адайлықтардың өзге аймақтардан алшақ орналасуына байланысты рулық-патриархалдық құбылыстың күшін жоймауы.

1870 жылы Бозащы түбегінде болған жазалаушылар мен көтерілісшілер арасындағы шайқаста: Жазалаушылар талқандалып, Рукин атылып өлді.

1872 жылы қазақ музыка аспаптары көрмеге қойылған қала. Мәскеу.

1879 жылы Ыбырай Алтынсарин мектеп инспекторы болып тағайындалған облыс. Торғай облысы.

1881 жылы ақпан айында Ресей мен Қытай арасында қол қойылған келісім. Петербург шарты.

1881-1884 жылдары Шыңжаңдағы ұйғырлар мен дүнгендердің басты қоныс тепкен өлкесі. Жетісу.

1882 жылы Англиядан кеме алдырып, Іле су жолымен тұңғыш рет жүрген көпес. Вали Ахун Юлдашев.

1883 жылғы жаңа ереже бойынша қазақ жеріне қоныстанушы орыс шаруалары салық пен міндеткерліктен босатылды: Үш жылға.

1883 жылы қоғамдық кітапхана ашылған қала. Семей.

1883 жылы мамыр айының 4-інде Вали Ахун Юлдашевтің астық тиеген кемесі жеткен Қытай бекінісі. Сүйдін бекінісі.

1883 жылы тұңғыш қазақ мұғалімдік мектеп ашылған қала. Орск.

1886 жылғы Ереже бойынша Түркістан өлкесіне кірген облыстар. Сырдария, Ферғана және Самарқан.

1886 жылы маусым айының 2-күні бекітілген Ереже. «Түркістан өлкесін басқару және жер-салық өзгерістерін енгізу туралы».

1886-1891 жылғы «Ережеге» сай мұсылман тұрғындарының ісін жүргізетін ең төменгі сот буыны. «Халық соты».

1886-1891 жылғы «Ережеге» сай уездік және болыстық тұрғындарға қатысты мәселелерді шешетін сот жиыны. Соттардың төтенше съезі.

1888 жылғы мағлұмат бойынша Түркістан өлкесіндегі медреселер саны. 206 медресе.

1888 жылғы Өскемен уезіндегі кен өндірісінде ереуілге шыққан қазақ жұмысшыларының орындалған тілегі. Жалақы арттырылды.

1890 жылы маусым айында Шыңжаңмен сауданы ұйымдастыру үшін құрылған сауда округі. Семей сауда округі.

1891 жылғы «Ереже» бойынша жан басына берілетін 15 десятина жер берілетін болып шешілді: Бұрын қоныстанған шаруаларға.

1891 жылғы Ереже бойынша Дала генерал-губернаторлығының құрамына кірген облыстар. Ақмола, Семей және Жетісу.

1891 жылғы Ережеге сай Дала генерал-губернаторлығының орталығы. Омбы қаласы.

1893 жылы алтын өндіріс орнындағы әйелдердің үлесі. 17,8%.

1896 жылы жергілікті ұста, шеберлер мен зергерлер дайындаған бұйымдардың көрмесі өткен қала. Петропавл.

1896 жылы Торғай облысынан Ресейдің әр түрлі оқу орындарында білім алған қазақ студенттерінің саны. 50-ге жуық.

1897 жылғы қазақ халқының арасында сауатты қазақтардың үлесі. 10%.

1905 жылы желтоқсан айының 2-інде Успенде құрылған ұйым. «Орыс-қырғыз одағы».

1905 жылы қазан айының 15-інде жарияланған жұртты алдаған патша манифесін Алаш қозғалысы: Әшкереледі.

1905 жылы қараша айының 16 – 25-і аралығында Семейде өткен ереуіл. Пошта-телеграф қызметкерлері ереуілі.

1905 жылы қараша айының 21-інде гарнизон солдаттары патша үкіметінің саясатына қарсылық білдірген қала. Жаркент.

1905 жылы Қарқаралыда өткен саяси ереуілге белсене қатысқан ақын. Міржақып Дулатұлы.

1905-1907 жылдардағы буржуазиялық-демократиялық революция кезіндегі қазақ-орыс еңбекшілерінің біріккен интернационалдық ірі бой көрсетуі оқиғаыс болды: Успен (Нілді) кенішінде.

1905-1907 жылдардағы революция қарсаңындағы 300-400 жұмысшы шоғырланған ірі өнеркәсіп орны. Успен кеніші.

1906 жылғы қараша және 1910 жылы Столыпин үкіметі қабылдаған аграрлық саясат бағытталды: Революцияны тұншықтыруға.

1906-1907 жылдар аралығында қазақтардан тартып алынып, қоныс аударған шаруаларға бөлініп берілген жер көлемі. 17 миллион десятина.

1911 жылы Орынборда басылған Ахмет Байтұрсынұлының өлеңдер және аударма, мысалдар жинағы. «Маса».

1912 жылғы қазан айының 2 – 6-ында саяси ереуіл өтті: Байқоңыр көмір өндірісінде.

1913-1917 жылдар аралығында «Қазақ» апталық газетінің редакторы болған: А.Байтұрсынұлы.

1914 жылы Қазақстанда қоныстанған әр тілдес халықтар саны көтерілді: 211 есеге.

1915 жылы әскери тұтқындардың ереуілі өткен кәсіпорын. Риддер кен байыту орны.

1917 жылғы Қазан революциясы қарсаңында жергілікті халықтан тартып алған жер көлемі. 45 миллион десятина.

700 казак әскерінен, 400-ден астам хан-сұлтан жасақтарынан құралған жазалаушылар Исатай қолына қарсы тұрды: 1837 жылы қараша айының 9-ы.

XVII ғасырдан бастап Қазақстанға қауып төндірген мемлекет. Жоңғар хандығы.

XVIII ғасырда патша үкіметінің қалыптасқан жағдайды одан әрі өршіту үшін: Қазақ ақсүйектерінің арасындағы алауыздықты пайдаланды.

XVIII ғасырдағы қазақ әдебиетінің алдыңғы қатардағы өкілдерінің бірі болған жырау. Бұхар жырау.

XVIII ғасырдағы қазақ әдебиетінің алдыңғы қатардағы өкілдерінің бірі болған Бұхар жыраудың өмір сүрген жылдары. 1684-1781 жылдар.

XVIII ғасырдағы қазақ поэзиясының жарқын өкілдерінің бірі Жанақ ақынның өмір сүрген жылдары. 1775-1846 жылдар.

XVIII ғасырдағы қазақ поэзиясының жарқын өкілдерінің бірі. Жанақ ақын.

XVIII ғасырдың 40-50 салынған Өскемен бекінісінен Кузнецк шебіне дейін созылған, ұзындығы 723 верста болатын әскери шеп. Колыван шебі.

XVIII ғасырдың екінші жартысында қазақ-орыс саудасының белгі орталықтары. Семей, Өскемен, Бұқтырма.

XVIII ғасырдың екінші жартысында өмір сүрген танымал халық ақыны. Тәтіқара.

XVIII ғасырдың ортасында Жоңғарияда билікке таласып, Цинь империясына қарсы шыққан және Абылай арқа сүйеген: Әмірсана.

XVIII ғасырларда Ресейдің ішкі губернияларынан қазақ жеріне айырбасқа әкелген негізгі тауарлар: Шойын, темір қазан, шұға, қант.

XVIII халық ауыз әдебиеті шығармашылығының көрнекті өкілдерінің бірі. Ақтамберді жырау.

XVIII халық ауыз әдебиеті шығармашылығының көрнекті өкілдерінің бірі Ақтамберді жыраудың өмір сүрген жылдары. 1675-1768 жылдар.

А.С.Пушкиннің Орал жерінде танысқан поэмасы. «Қозы Көрпеш – Баян сұлу».

А.С.Пушкиннің Орынбор жерінде болғанда қазақтардың шаруалар соғысына қатысқаны туралы жазған еңбегі. «Пугачев бүлігінің тарихы».

А.С.Пушкиннің Орынборда (Қазақстанда) болған жыл. 1833 жыл.

Абай Құнанбайұлының қазақ әдебиетінде алатын орны. Жазба әдебиетінің негізін салушы.

Абай Құнанбайұлының өмір сүрген жылдары. 1845-1904 жылдар.

Абай Құнанбайұлының шығармалар жинағының ресми баспадан шықты: 1909 жылы.

Абайдың 1900 жылы статистикалық комитеттің басылымында жарияланған «Орта жүз қазақ ордасы руларының шығу тарихы туралы жазбалар» еңбегінде көтерген мәселе. Семей облысы қазақтарының рулық құрамын анықтау.

Абайдың өсиетке толы шығармасы. «Ғақлиялар».

Абайдың Семейде оқыған оқу орны. Ахмет Риза медресесі.

Абайдың талантты шәкірті. Шәкәрім Құдайбердіұлы.

Абайдың ұлы Әбдрахманның Петербургте бітірген оқу орны. Артиллерия училищесі.

Абылай жоңғар тұтқынына түсті: 1741 жыл.

Абылай хан болып сайланды: 1771 жыл.

Абылай хан дүние салды: 1781 жылы.

Абылай хан дүниеге келген жыл. 1711 жыл.

Абылай хан Ертіс пен Есіл бойында, Көкшетау, Тарбағатай өңірлерінде шаруашылықтың осы саласын дамытуды қолдады: Егін шаруашылығын.

Абылай хан жерленді: Түркістанда. (Ахмед Йасауи кесенесінде)

Абылай хан қатты көңіл бөлген шаруашылық саласы. Егін шаруашылығы.

Абылай хан қашып жүргенде атын жасырып: Сабалақ атанды.

Абылай хан өмір сүрді: 1711-1781 жылдар.

Абылай ханның 1761 жылы ағаштан үй тұрғызу үшін бірнеше ұста және 200-300 пұт астық жіберуді сұрап хат жазды: ІІ Екатеринаға.

Абылай ханның атасы билік құрған қала. Түркістан.

Абылай ханның атасының есімі. Абылай.

Абылай ханның бас мирасқоры. Уәли сұлтан.

Абылай ханның шын аты. Әбілмансұр.

Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатына мейілінше әсер еткен дарынды адам, жырау. Бұхар жырау.

Абылайдың жоңғар шапқыншылығына қарсы күреске қатыса бастады: 15 жасынан.

Абылайдың қыстақтары орналасты: Ертіс өңірінде.

Абылайдың өте бір ұнатқан ақыны: Тәттіқара.

Ақан серінің әндері. «Маңмаңкер», «Сырымбет», «Балқадиша».

Ақтамберді жырау шығармаларын арнады: Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай батырларға.

Аңырақай шайқасынан кейін жоңғарларды толығымен талқандауға кесірін тигізген жағдай: Әбілқайыр мен Сәмекенің хан тағына таласуы.

Ауылдағы әлеуметтік жіктелудің барысында кедейленген, жалдама еңбекпен күн көрген топтар. Жатақтар.

Ахмат Байтұрсынұлының Орынборда тұрған уақыты. 1910-1917 жылдары.

Ахмет Байтұрсынұлы 1909 жылға дейін: Қарқаралыда мұғалім болды.

Әбілқайыр Ресейдің қоластына кіруге ант берді: 1731 жылы қазан айы.

Әбілқайыр ханның Кіші жүзді Ресей империясының құрамына қабылдау туралы ұсыныспен жіберген елшілерін Анна Иоанновна қабыл алды: 1731 жылы ақпан айының 19-ы.

Әбілқайыр ханның өмір сүрген жылдары: 1680-1748 жылдар.

Әбілқайыр ханның Ресей империясына үміт артудағы ең басты мақсаты: Ресеймен сенімді байланыс орнатып, бар күшті ойраттарға қарсы жұмылдыру.

Әбілқайырдан ант алу үшін Қазақстанға жіберілген Анна Иоанновнаның елшілігін басқарған тілмаш, қабылетті елші. А.И.Тевкелев.

Әбілқайырды Барақ сұлтан өлтірді: 1748 жылы.

Әбілқайырдың Ресеймен байланысын одан әрі нығайтуға мүдделі болуының себебі. Парсы әмірінің шабуылы.

Әбілмәмбет пен Абылайдың Орскіге келіп Ресейдің билігін мойындаған жыл. 1740 жыл.

Әкесінен айрылған Ыбырай Алтынсарин қамқорлығында болды: Атасы Балқожа бидің.

Әулиеата бекінісіндегі алудағы генерал М.Г.Черняевтың әділетсіздігіне налыған Ш.Уәлихановтың Верныйға қайтқан жылы. 1864 жыл.

Барон О.А.Игельстром реформасы бойынша Кіші жүзде хандық билік жойылып, оның орнына бар билік: Шекаралық сотқа бағынуға тиісті болды

Башқұрт полкі құрамында Веймар, Ганау және Майндағы Франкфурт қалалары түбінде болған ұрыстарға қатысқан қазақ жауынгерлері. Жанжігітұлы мен Байбатырұлы.

Башқұрт халқының көтерілісін басуда орыс үкіметі Кіші жүз жасақтарын пайдаланды: 1735-1737 жылдар.

Белгілі жырау Үмбетейдің өмір сүрген жылдары. 1706-1778 жылдар.

Бөгенбай батырдың руы. Қанжығалы.

Бөкей Ордасы құрылған жыл. 1801 жыл.

Бөкей ордасында «Хандық кеңес» ұйымдастырылды: 1827 жылы.

Бөкей Ордасында 1827 жылы ұйымдастырылған «Хандық кеңестің» құрамына кірген билер саны. 12 би.

Бөкей Ордасында 1827 жылы ұйымдастырылды: «Хандық кеңес».

Бөкей ордасында қазақ жеріндегі тұңғыш жәрмеңке ашылған жыл. 1832 жыл.

Бөкей Ордасында хандық билік сақталды: 1845 жылға дейін.

Бөкей Ордасының патша үкіметінің қаржысына хан сарайын салған жер. Жасқұс.

Бөкей Ордасының территориясы. Еділ мен Жайық аралығы.

Бұхар саудагерлерінің өтінішімен Әбілмәмбет ханның императрица ІІ Екатеринаға хат жолдап Түркістан арқылы өтетін керуендерді Семей, Жәміш бекіністерінде шек қоймай қабылдауға рұқсат алған жыл. 1766 жыл.

Біржанның сазгерлік, әншілік, ақындық өнерінің дами түсуіне әсер етті: Абаймен кездесуі.

Біржанның ыза-кекке толы, сол заманның азулы өкілдерін түйреуге бағытталған өлеңі. «Жанбота».

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдары Семей, Ақмола облыстарда майданға тартылған жұмысшылардың үлесі. 50%.

Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі 12-14 жастағы балалардың біркүнгі еңбекақысы. 20 тиын.

Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі ауыр қара жұмысқа пайдаланылатын өндіріс орындарындағы жұмыс мерзімінің ұзақтығы. 12-14 сағат.

Бірінші дүниежүзілік соғыстың ауыр зардаптарының бір көрінісі болған шаңырақ салығының көлемі. 600 мың сом.

В.И.Дальдың Орынбор өлкесіндегі қазақтардың тұрмыс жағдайын сипаттаған шығармасы. «Бөкей мен Мәулен» повесі.

Верный бекінісі салынған жердің ертедегі атауы. Алматы.

Верный бекінісін тұрғызған отряд. М.Д.Перемышельский отряды.

Верный бекінісінің негізі қаланды: 1854 жылы.

Верныйға қоныстанушылар әсіресе көп болған Ресей губерниясы: Воронеж.

Верныйда сыра зауыты іске қосылды: 1858 жылы.

Дәулеткерей Шығайұлының көзқарасын қалыптастырула ықпал етті: 1836-1838 жылдардағы Бөкей ордасындағы көтеріліс.

Домбыра өнеріндегі лирикалық бағыттың негізін салушы, күйші. Дәулеткерей Шығайұлы.

Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысы болған жылдар. 1773-1775 жылдар.

Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысында қазақтар басты күш болды: Кулагин бекінісін алуда.

Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысында Орынборды қоршауға қатысқан қазақтардың саны. 200-ге жуық.

Ералы Кіші жүздің ханы болып сайланды: 1791 жыл.

Жанақ шығармашылығының ең басты жетістігі, қазірге дейін сақталған поэма. «Қозы Көрпеш – Баян сұлу».

Жанқожа батыр бастаған Сыр бойындағы шаруалар көтерілісінің ошағы. Жаңақала.

Жастайынан екі көзінен айырылған, ХІХ ғасырда өмір сүрген ірі эпик ақын. Шөже Қаржаубайұлы.

Жетісу облысының губернаторы Г.А.Колпаковскийдің ұсынысына сай «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» жаңа Ереже қабылданды: 1868 жылы.

Жоңғар қонтайшысы Қалдан-Сереннің Орта жүз бен Кіші жүзге ұйымдастырған «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұламадан» кем түспейтін шапқынышылық болған жылдар. 1741-1742 жылдар.

Жоңғар тағына таласып және Маньчжур-Цин әулетінен қашып Абылайды келіп паналаған: Әмірсана.

Жоңғар тұтқынынан Абылайды босатуға қатысқан зерттеуші. К.Миллер.

Жоңғар шапқыншылығы кезінде қатты ойрандалған өңір. Жетісу.

Жоңғар шапқыншылығы кезінде шыққан әйгілі ән. «Елім-ай».

Жоңғар шапқыншылығына қарсы қол бастаған батыр. Қабанбай, Бөгенбай, Саурық, Малайсары, Наурызбай, Баян, Қарасай, Жауғашар, Жәнібек, Райымбек.

Жоңғардың қалың қолының қазақ жеріне тұтқиылдан баса көктеп кірген жылы. 1723 жыл.

Жоңғарияның Қазақстанға жорықтар ұйымдастырудағы мақсаты: Қазақ елінің тәуелсіздігін жойып, жерін өзіне қарату.