44.Терміч класс озёр (Фореля, Хомскіса,Тіхомірова Хатчінсона

Фарэль: клімат класс=>3 тэрміч тыпы: 1.Палярныя азёры-тэмпер на працягк усяго года ніжэй 4⁰ С, адваротная тэмпер стратыфік, а л- цыркул 2)умеран- л. тэмп. вышэй 4, а зімой- ніжэй 4,прям стратыф летам,адвар- з,цыркул -в і в. 3) трапіч аз- тэмп вады увесь вод выш 4,прам тэрміч стратыф і зім цыркул.Хатчынсон і Лефлер(1956): в основе тіпіз особенн цыркуляцыі.1)галаміктычныя –поўная цыркул 1 ці некалькі раз ў год. Дзеляцца 2 падтыпы:Дзіміктычныя- 2 пер цырк( в і в),устойл страт л і з. Хар-н для ўмер клім зоны і Монаміктычныя аз.- 1 пер цырк за год. 2)Мераміктычныя вял розн веліч мінералізацыі, таму цыркул толькі у верх слаях.Хомсіск: прапанаваў тэрмаглыб класс азёр. Аснва классіф – рознасть тэмпер прыдон слоя л і з:∆t= t_л- t_з.. Азеры падз на 4 групы:тэрміч вельмі глыбокія (∆t=0), тэрміч глыбокія (0,5⁰<∆t<5⁰), сярэдняг (5< ∆t <15), мелкавод (∆t= 20) Ціхаміраў: тэрміч класс прэсных азер умер клім зоны. Аснова асаблів гадавога цыклу тэрмічн рэж. 3 класы:эпітэрмічныя аз(гл= 4-6 м,водн маса хорошо прогре, з- под льдом нагрев воды), гіпатэрм аз(гыбок аз, вес і осен ахалоджв працяглае,тэрмабар, Л- добра выраж эпі-,мета-,гіпалімніен), метатэрм аз (гл=6-10 м,л- узн усе вертык іэрміч зоны)

45 Хим-й состав воды и газ режим озёр.

хімічны склад вады азёр фарміруецца і змяняецца ў выніку ўздзеяння прыродных і антрапагенныхфактараў. Роля антрапагенных фактараў узрастае па меры гаспадарчага выкарыстання тэрыторыі вадазбораў. Мінералізацыя вады буйных азёр лясной зоны не перавышае некалькіх дзесяткаў мг/л (Анежскае 30, Целецкае каля 70 мг/л). У саляных азёрах арыдных раёнаў яна перавышае 200-300 г/кг (Эльтон – 256 г/кг). Салявы баланс цесна звязаны з водным балансам. У салявым балансу прэсных азёр асноўную ролю выконвае паступленне соляў з паверхневым сцёкам і іх вынас выцякаючымірэкамі і ручаямі. Са змяненнем велічыні мінералізацыі вады адбываецца змяненне іх салявога складу – метамарфізацыя. Метамарфізацыя звязана з садкай соляў па меры канцэнтрацыі раствораў, у паслядоўнасці, якая вызначаецца як іх растваральнасцю. Выдел 5 групп в-в в водах озера: Макро (натрий, магнийкалий, хлориды, катбонаты) ,микро (бром, йод, кобальт,кальций идр.),биогенные(азот,фосфор),орган в-ва (алохтоновые, автохтоновые)и раствор газы. Газовый режим озер наход в тесной связи с темп режимом.с глуб ужерж О₂ пониж, а угл газа наоборот .В хорошо прогр-х озёрах О₂ наход в верх слоях. В слое темпер скачка-эпимил-его содер резко падает.В гиполимн-дефицит О₂

46 Круговорот орг-х в-в в озере. Трофич-я классиф. Озер.

У аснову гэтай класіфікацыі былі пакладзены ўмовы жыўлення гідрабіонтаў – трофнасць (trophos - ежа, корм). Згодна з класіфікацыяй азёры падзяляюцца на алігатрофныя (oligos - мала), эўтрофныя (еu – добра) і дістрофныя (dis - недастаткова). Среди обитателей вод различают организмы, способные питаться минеральными веществами и синтезировать (создавать) органическое вещество (автоторофные), и организмы, питающиеся только готовым органическим веществом (гетеротрофные). К первым относятся все растительные организмы, осуществляющие фотосинтез, т.е. синтез органического вещества, используя при этом солнечную энергию. Ко вторым  - все животные и некоторые растительные организмы, в том числе большинство бактерий. Таким образом, население водоема по характеру обмена веществ может быть разделено на две основные группы: производителей органического вещества и потребителей органического вещества. алігатрофных (малакормных) азёра-мала біягенных элементаў, жыццё развіта слаба. Вада азёр празрыстая, кіслароду ў іх дастаткова. Кругаварот рэчываў найбольш поўны ў параўнанні з другімі групамі азёр. Пагэтаму значных аб’ёмаў донных адкладаў не назіраецца. У донных адкладах перавагаюць мінеральныя часцінкі, арганізмаў мала. (Байкал, цялецкае, Іссык-Куль і інш.). Эўтрофныя (многакормныя) азёры -высокім утрыманнем біяг-ых эл-аў і арг-а рэчыва, інтенсіўным развіццём фітапланктону і прыбярэжных зарасляў макрафітаў. Кругаварот рэчываў няпоўны, пагэтаму значная частка арганічных рэшткаў адкладаецца на дне возера. Пры гэтым утвараюцца магутныя тоўшчы ілоў, багатых арганічнымі рэчывамі. Да эўтрофных азёр адносяцца пераважна невялікія, добра праграваемыя летам азёры лясной і лесастэпавай прыродных зон, з буйных азёр - Пскоўска-Чудское, Ільмень. Да дістрофных (недастаткова кормныя) адносяцца пераважна азёры з забалочанымі вадазборамі. У іхвадзе утрымліваецца многа арганічных рэчываў, аднак галоўным чынам у выглядзе гібельных для гідрабіонтаў гумінавых кіслот. У азёрах назіраецца значный дэфіцыт кіслароду нават летам. Рыбы ў іх няма, гідрабіонты прадстаўлены імхамі. З цягам часу дістрофныя азёры звычайна затарфаваны і пераўтвараюцца ў балоты.