- •Беларуская мова
- •Асноўныя тэарэтычныя пытанні курса «Беларуская мова» Мова як сістэма
- •Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы. Тры славянскія моўныя групы
- •Агульнаславянская і агульнаўсходнеславянская мовы
- •Старажытная ўсходнеславянская народнасць і яе мова
- •Утварэнне беларускай народнасці і яе мовы
- •Беларусь у складзе Рэчы Паспалітай
- •Беларусь у складзе Расійскай імперыі
- •Развіцце беларускай літаратурнай мовы ў пачатку XX ст.
- •Літаратураня мова і дыялекты
- •Характарыстыка функцыянальных стыляў
- •Агульная характарыстыка стыляў.
- •Афіцыйна-дзелавы стыль.
- •Навуковы стыль.
- •Навуковы стыль
- •Анатацыя.
- •Рэцэнзія.
- •Рэферат
- •Фанетычная сістэма беларускай мовы
- •Класіфікацыя гукаў:
- •Галосныя гукі. Правілы іх вымаўлення .
- •Правапіс галосных Правапіс літар о, э - а.
- •Правапіс е, ë, я, і
- •Правапіс прыстаўных галосных Прыстаўная галосная і пішацца ў слове, якое пачынаецца збегам зычных, першыя з каторых л, р, м.
- •Правапіс літар і, ы, й пасля прыставак
- •Правапіс у –ў
- •Зычныя гукі. Правілы іх вымаўлення і перадачы на пісьме. Вымаўленне зычных
- •Вымаўленне спалучэнняў зычных
- •Правапіс зычных. Правапіс звонкіх і глухіх, шыпячых і свісцячых
- •Правапіс д –дз, т – ц
- •Правапіс спалучэнняў зычных
- •Правапіс прыстаўной літары в
- •Правапіс мяккага знаку
- •Правапіс апострафа
- •Ужыванне вялікай літары
- •Лексікалогія Слова як адзінка мовы
- •Асноўныя лексічныя значэнні слова
- •Сучасная беларуская лексіка паводле паходжання
- •Запазычаныя словы
- •Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання
- •Лексікаграфія
- •Сістэма часцін мовы
- •Род некаторых назоўнікаў у беларускай і рускай мовах можа не супадаць:
- •Лік назоўнікаў
- •Прыметнік
- •Дзеяслоў
- •Спражэнне дзеяслова
- •Дзеепрыметнік
- •Спосабы перакладу дзеепрыметнікаў на беларускую мову
- •Дзеепрыслоўе як дзеяслоўная форма
- •Лічэбнік
- •Сінтаксічная сувязь лічэбніка з назоўнікам.
- •Асаблівасці скланення лічэбнікаў.
- •Займеннік
- •Прыслоўе
- •Службовыя часціны мовы Прыназоўнік
- •Некаторыя асаблівасці ва ўжыванні прыназоўнікаў.
- •Злучнік
- •Часціца
- •Сінтаксіс
- •Складаны сказ
- •Дзелавыя паперы
- •Вълчо и кума лиса
- •У вагоне
- •Мікола чытаў, стоячы сярод хаты…
- •Вось так, брат, і запісана. Зразумела?
- •Вот так, брат, и записано. Понятно?
- •Микола читав, стояч серед хати…
- •Отак, брат, і написано. Зрозуміло?
- •5.Тэмы рэфератаў.
- •6. Патрабаванні да экзамену па беларускай мове для студэнтаў юрыдычнага факультэта
- •Пытанні да экзамену па беларускай мове для студэнтаў 1 курса юрыдычнага факультэта:
- •7. Асноўная і дадатковая літаратура.
- •Тэксты для аналізу і развіцця мовы Тэксты для перакладу
- •Тэксты для аналізу Сказ аб Беларусі.
- •Верасень.
- •Наш Францыск Скарына.
- •Бацька гарадоў беларускіх.
- •Чарнобыльская катастрофа
- •9 . Тэксты для перакладу і вывучэння государство
- •Гражданство республики беларусь
- •Законодательная власть
- •Совет министров республики беларусь
- •Понятие органа государственного управления
- •Методы государственного управления
- •Брак по семейному праву
- •Комитет государственного контроля
- •10. Узоры афармлення дзелавых папер Дырэктару Мінскага станкабудаўнічага завода
- •Аўтабіяграфія
- •Службовы ліст
- •Пратакол Пасяджэння Савета
- •Ад 22 лютага 2001 г. Г. Віцебск
- •Павестка дня:
- •Выпіска з пратакола
- •Загад № 6
- •Выпіска з загада
- •Выпіска з загада
- •11. Кароткі слоўнік іншамоўных слоў
- •6. Патрабаванні да заліку па беларускай мове для студэнтаў юрыдычнага факультэта
- •Пытанні па беларускай мове для студэнтаў 1 курса юрыдычнага факультэта:
Установа адукацыі
Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі
«Міжнародны інстытут
працоўных і сацыяльных адносін»
Віцебскі філіял
Кафедра лінгвістыкі
Беларуская мова
(вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў 1-га курса юрыдычнага факультэта дзеннай формы навучання)
Віцебск, 2003 г
Беларуская мова. Вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў юрыдычнага факультэта дзеннай формы навучання. - Віцебск, 2003. - с.
Аўтар-складальнік: Грабеншчыкова І.Ф., старшы выкладчык кафедры лінгвістыкі
Вучэбна-метадычны дапаможнік абмеркаваны на пасяджэнні кафедры лінгвістыкі Віцебскага філіяла Установы адукацыі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі «Міжнароднага інстытута працоўных і сацыяльных адносін» . Пратакол № .
Рэкамендаваны да друку навукова-метадычнай камісіяй Віцебскага філіяла Установы адукацыі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі «Міжнароднага інстытута працоўных і сацыяльных адносін» . Пратакол №
Змест:
|
|
стар. |
|
|
Уступ …………………………………………………………………
|
4 |
|
|
Тэматычны план курса ……………………………………………..
|
5 |
|
|
Тэарэтычныя пытанні курса …………………………………………
|
5-33 |
|
|
Матэрыялы для практычных заняткаў для студэнтаў дзеннай формы навучання ………………………………………………… |
33-40 |
|
|
Тэмы рэфератаў …………………………………………………………..
|
40 |
|
|
Патрабаванні да экзамену ………………………………………………
|
41-42 |
|
|
Асноўная і дадатковая літаратура ……………………………………
|
42-43 |
|
|
Тэксты для аналізу і развіцця мовы …………………………………
|
43-47 |
|
|
Тэксты для перакладу …………………………………………
|
47-57 |
|
|
Узоры афармлення дзелавых папер………………………………. |
57-62 |
|
|
Кароткі слоўнік іншамоўных слоў …………………………………… |
62-66 |
|
|
Матэрыял для кантрольнай работы …………………………………… |
66 |
-
Уступ
Высокая моўная культура - неад’емная частка падрыхтоўкі кожнага спецыяліста. Мэта практычнага курса беларускай мовы на нефілалагічных факультэтах вышэйшых навучальных устаноў - вывучэнне асноўных звестак з адпаведных раздзелаў сістэматычнага курса мовы, падрыхтоўка пісьменнага чалавека, выпрацоўка трывалых навыкаў валодання спецыяльнай лексікай, умення весці дзелавыя гутаркі і афармляць навуковыя і дзелавыя паперы на беларускай мове.
Задачы курса «Беларуская мова»:
- выпрацоўка навуковага погляду на моўныя факты;
- развіцце навыкаў самастойнага падбору, вывучэння, аналізу, правільнага тлумачэння і абагульнення моўных з’яў;
- узбагачэнне слоўнікава запасу;
- знаемства з лінгвістычнай літаратурай.
Аб’ектам курса з’яўляецца моўная сістэма, слоўнікавы склад мовы, асаблівасці яго выкарыстання ў залежнасці ад камунікатыўных задач.
Вучэбна-метадычны дапаможнік складзены ў адпаведнасці з Вучэбнай праграмы для вышэйшых навучальных устаноў «Беларуская мова. Прафесійная лексіка», зацверджанай Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь і прызначаецца для студэнтаў юрыдычных факультэтаў ВНУ. Ен арыентуе студэнтаў на замацаванне асноўных арфаэпічных, арфаграфічных і пунктуацыйных норм, засваенне спецыяльнай юрыдычнай лексікі, выпрацоўку трывалых навыкаў карыстання мовай у розных сферах грамадскіх адносін. Дапаможнік прадугледжвае азнаямленне студэнтаў са спадчынай выдатных прадстаўнікоў беларускай культуры. Засваенню беларускай лексікі, выпрацоўцы нарматыўнага літаратурнага вымаўлення будуць спрыяць пераклады тэкстаў юрыдычнага характару, падрыхтоўка паведамленняў, вусных выказванняў.
Дапаможнік уключае ў сябе планы практычных заняткаў для студэнтаў завочнай формы навучання з указаннем літаратуры, неабходнай для засваення, тэм рэфератаў, практычных заданняў. У дапаможніку змяшчаецца слоўнік іншамоўных слоў, якія студэнты павінны засвоіць: ведаць іх значэнне, будаваць з імі словазлучэнні і сказы. Студэнтам прапануюцца тэксты для аналізу, якія будуць садзейнічаць замацаванню набытых моўных навыкаў.
У працэсе работы з тэкстамі для перакладу рэкамендуецца прытрымлівацца наступнага парадку:
-
Уважліва прачытаць прапанаваны тэкст.
-
Перакласці тэкст на беларускую мову, карыстаючыся, пры неабходнасці, слоўнікам.
-
Засвоіць словы, якія прадстаўлены ў слоўніку.
-
Адказаць на пытанні да тэксту.
-
Выканаць прапанаваныя заданні.
-
Пераказаць асноўныя палажэнні тэксту па-беларуску.
У кнізе змешчаны ўзоры дзелавых папер і адпаведныя практыкаванні, якія дапамогуць студэнтам выпрацаваць навыкі нарматынага афармлення дзелавой карэс-пандэнцыі.
Тэматычны план для студэнтаў 1 курса юрыдычнага факультэта дзеннай формы навучання.
|
Мая Радзіма – Беларусь. Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў. |
2 |
|
Дзяржава. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы. Гістарычнае мінулае беларускага народа. |
6 |
|
Грамадзянства. Лексіка і лексікаграфія . Мой горад. Культурныя здабыткі майго горада. |
6 |
|
Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь. Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы Культурная спадчына беларускага народа. |
4 |
|
Заканадаўчая ўлада ў Рэспубліцы Беларусь. Органы дзяржаўнага кіравання. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы Экалагічныя праблемы Беларусі. |
8 |
|
Метады дзяржаўнага кіравання. Асаблівасці беларускага сінтаксісу. Эканоміка Беларусі і шляхі яе развіцця.. |
6 |
|
Камітэт дзяржаўнага кантролю. Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. Асаблівасці навуковага стылю мовы. Беларуская навуковая тэрміналогія. Дзеячы беларускай навукі. |
6 |
|
Шлюб па сямейным праве. Навуковы тэкст. Структура і моўнае афармленне Сістэма жанраў навуковай літаратуры. Мой інстытут. |
6 |
|
Грамадзянска-прававы дагавор. Асаблівасці афіцыйна-справавога стылю. Мая будучая прафесія. |
6 |
|
Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне. |
4 |
|
Усяго: |
54 |