билеты по истории / Ответы на Билеты / Ответы по вопросам / Вопрос-35_

ВОПРОС 35
Размежаванне палітычных сіл у Беларусі пасля Кастрычніц-кай рэвалюцыі. 1 Усебеларускі з'езд (снежань 1917 г.). Пад уплывам Кастрычніцкай рэвалюцыі беларускі нацыянальны рух падзяліўся на дзве часткі. Адна частка падтрымлівала рэвалю-цыю, другая выступіла супраць яе. Розныя адносіны да Каст-рычніцкай рэвалюцыі былі абумоўлены вострымі супярэчнасця-мі паміж рознымі палітычнымі сіламі. Сітуацыя ў Беларусі ўскладнялася нявырашанасцю беларускага нацыянальнага пы-тання. ЦК РСДРП(б) яшчэ не акрэсліў сваю палітыку ў бела-рускім пытанні. Кіраўніцтва Паўночна-Заходняга абласнога камітэта РСДРП(б) і Аблвыканкамзаха лічыла, што Беларусь ІІавінна быць адміністрацыйна-гаспадарчай адзінкай Расіі. Бе-ларускія нацыянальныя групоўкі спачатку лічылі, што Беларусь павінна атрымаць краёвую аўтаномію ў складзе Расійскай федэрацыі, а пасля перамогі Кастрычніцкай рэвалюцыі патра-бавалі "поўнага нацыянальнага самавызначэння і стварэння незалежнай беларускай дзяржавы".
Найбольш уплывовымі нацыянальнымі партыямі і арганіза-цыямі былі Вялікая Беларуская Рада (ВБР), Беларуская сацыя-лістычная грамада (БСГ), Беларуская народная грамада (БНГ), Беларуская партыя народных сацыялістаў (БПНС), Беларуская хрысціянская дэмакратыя (БХД) і інш. Кіраўніцтва гэтых пар-тый не падтрымала Кастрычніцкую рэвалюцыю, лічыла яе анархіяй, стратай свабод, заваяваных Лютаўскай рэвалюцыяй. Галоўным у іх палітыцы было нацыянальнае пытанне, барацьба за незалежнасць Беларусі. Аднак асабістых сіл для здзяйснення гэтай мэты ў іх не хапала. Таму яны спрабавалі абаперціся на сялян, інтэлігенцыю з сялян, салдат, імкнучыся аб'яднаць іх на

глебе самавызначэння і стварэння незалежнай Беларускай бур-жуазна-дэмакратычнай рэспублікі.
Ажыццявіць гэту задачу было вельмі складана. Справа ў тым, што ў той час ні адна з беларускіх нацыянальных групо-вак не магла стаць кансалідуючай сілай у грамадстве. Аб гэтым пераканаўча сведчыць той факт, што на выбарах ва Устаноўчы сход, якія адбыліся ў лістападзе 1917 г., галоўная нацыянальная партыя - БСГ сабрала толькі 0,3 % галасоў выбаршчыкаў, у той час як за РСДРП(б) у Беларусі і Заходнім фронце прага-ласавала 51,4% выбаршчыкаў, за эсэраў - 43%, за кадэтаў і іншыя буржуазныя партыі - 5 %.
Асаблівую надзею беларускія нацыянальныя дзеячы ўсклад-валі на Усебеларускі з'езд, які яны склікалі 15 снежня 1917 г. Гэты з'езд, паводле меркавання яго арганізатараў, павінен быў вырашыць праблему нацыянальнага самавызна-чэння беларускага народа. На з'ездзе прысутнічала 1872 дэлега-ты, якія адносіліся да розных палітычных плыняў. Асноўная барацьба паміж імі ішла па пытанні аб формах самавызначэння Беларусі, яе ўзаемаадносінах з Расіяй. На з'ездзе была распра-цавана кампрамісная рэзалюцыя, якая складалася з 15 пунктаў і якая вызначала характар нацыянальна-дзяржаўнага ладу ў Беларусі. Дэлегаты з'езда паспелі прыняць толькі першы пункт рэзалюцыі, дзе гаварылася, што ў межах Беларусі ўво-дзіцца рэспубліканскі дэмакратычны лад на чале з Усебелару-скім Саветам сялянскіх, салдацкіх і рабочых дэпутатаў, да якога часова пераходзіць уся ўлада ў краі і які павінен устана-віць адносіны з цэнтральнай уладай у Петраградзе.
Усебеларускаму Савету даручалася склікаць Устаноўчы сход, якому трэба было канчаткова вызначыць дзяржаўны лад Беларусі. Прыняцце такога рашэння азначала, што з'езд не прызнаў савецкіх органаў улады на тэрыторыі Беларусі. СНК Заходняй вобласці і фронту расцаніў гэта рашэнне як контррэ-валюцыйную спробу звяржэння ўстаноўленага ў выніку перамо-гі Кастрычніцкай рэвалюцыі грамадскага і дзяржаўнага ладу. На гэтай падставе ноччу 18 снежня 1917 г. з'езд быў распушча-ны, прэзідыум з'езда і шэраг дэлегатаў былі арыштаваны (усяго 27 чалавек). Дэлегаты з'езда, якія засталіся на волі, на сваім нелегальным пасяджэнні 18 снежня ўтварылі Выканаўчы камі-тэт Рады. Гэты орган стаў палітычным цэнтрам усіх нацыя-нальна-дэмакратычных сіл, што супрацьстаялі бальшавікам.