4.28 Есепке.
Төменгі жетек кедергілерге ие емес және кері қайтатын сым болып қызмет етеді. Бұл қондырғыны кейде аттенюатор схемасы немесе баспалдақты схема деп атайды. Есеп «кіріс кедергіні», яғни А және В клеммалар арасындағы эквивалентті кедергіні анықтаудан тұрады. Бұл есепте сендерді негізінен алғанда шешу әдісі қызықтырады. Оны физиканың ұқсас элементтердің осыған ұқсас қайталануы бар басқа тарауларында (тіптен оптикадағы линзалардың шексіз тізбегі үшін) пайдалануға болады. Істің мәнісі сендерге әлі белгісіз болып отырған кіріс кедергінің, оны R деп атайық – егер тізбектің басына бүкіл тізбекті бір ұяға ұзартатын, кедергілердің жаңа тобын қоссақ, өзгермейтіндігінен тұрады. Бірақ, осы бөлікті қоса отырып, жаңа кіріс кедергінің, параллель қосылған R2 және R–мен бірізді байланысқан R1 – ден тұратындығын көреміз. Біз осыны R үшін шешуге болатын теңдеуді бірден аламыз. Егер осындай тізбектің кірісіне Vo кернеу келтірілген болса, онда тиісті тораптардағы кернеудің геометриялық прогрессияда азаятындығын көрсетіңдер. Схеманы әрбір саты сайын кернеуді екі есе азайтатын аттенюаторға айналдыру үшін, кедергілердің қатынасы қандай болуға тиіс? Шексіз баспалдақты схеманың практикада қолданылма алмайтындығы анық болып отыр. Сендер әлсірету сипатына қателер енгізбейтін, оны бірнеше секциядан кейін шектеудің тәсілін ұсына аласыңдар ма?
4.29. Жаңаша тұрғыдан қарастырылатын қарапайым контурды вариациялық принцип көрсетіп отыр. Суретте параллель қосылған екі R1 және R2 кедергі бейнеленген. І0 ток олардың арасында әлдеқалай таралып отырады. Энергияның минималды шашырауы талабымен бірге, І 1 + І 2 = І0 шартының біздер контурларға арналған әдеттегі формулалар бойынша есептеп шығаратын токтың мәндеріне алып келетіндігін көрсетіңдер. Бұл контур тұрақты ток тізбектері үшін әділ болатын ортақ вариациялық принциптің иллюстрациясы болып табылады: берілген І0 кіріс ток контурдағы токтардың бөлінуі әрқашан энергияның минималды жалпы шашырауын қамтамасыз етеді.
4.29 Есепке
4.30. Суперпозиция және симметрия принципінің қызықты қолданылуы. Бірнеше жыл бұрын инженер-электриктердің арасында танымал болған «қиын есеп» келесіден тұрды: квадрат ұялары бар екі өлшемді шексіз желіні құру үшін бір омдық кедергілердің шексіз көп санын байланыстырады. Демек, әрбір торапта төрт кедергілердің ұштары байланыстырылады. Торап пен төрт ең жақын тораптардың бірі арасындағы эквивалентті кедергі неге тең? Бұл есеп симметрия және суперпозиция принциптерінің қуаттылығының таң қалдырарлық мысалы болып табылады. Суперпозиция принципін назар қоя отырып пайдалана, сендер бұл есепті ойша дерлік шеше аласыңдар. Осы есепті басқа тәсілмен шешуге әрекет жаса көріңдер және сендер бірінші шешімнің шебер екендігін бағалайтын боласыңдар. Айтпақшы, жауап 0,5 ом-ға тең, бірақ сендерге токтардың қандай суперпозициясын қарастыру керектігін хабарлап, есепті шешуге сендерге кедергі келтірмейтін боламыз.
4.31. Уақыт өте өзгеріп отыратын токтармен және кернеулермен эквивалентті контурлар туралы мәселеге. Қысқа импульстарды суперпозицияның көмегімен зерттеу.
