- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі с.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті Қазақ тілі кафедрасы
- •Студенттерге арналған бағдарлама ( силлабус
- •Астана - 12 жыл
- •2. Пән туралы мәліметтер:
- •Оқу уақытын бөлу
- •6. Пәннің мазмұны
- •7. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары
- •І семестр
- •8. Пән бойынша сөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •9. Негізгі әдебиеттер:
- •10. Курстың саясаты
- •11. Білімнің бағалануы туралы ақпарат
- •12. Баға қою саясаты Пән бойынша білім бағалау кестесі
- •1. Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерімен танысыңыздар.
- •2. Сәйкестікті көрсетіңіздер.
- •3. Мына сөздердің синонимдерін көрсетіңіздер.
- •4. Мәтінді оқыңыздар.
- •5. Мәтін бойынша 5 сұрақ қойыңыздар.
- •11. Өлеңді жаттап алыңыздар. Үш бақытым
- •12. Қарамен жазылған сөздердің синонимдерін табыңыздар.
- •13. Асты сызылған сөздердің антонимдерін табыңыздар.
- •14. Екі бағандағы сөздерді мағынасына қарай жұптастырыңыз.
- •14. Мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1. Мына мақал-мәтелдерді жаттаңыздар.
- •2. «Мемлекеттік тіл – менің тілім» тақырыбында шығарма жазыңыздар.
- •7. Мына сөздердің омонимдерін табыңыздар.
- •8. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •10.Сөйлемдер мәтін мазмұнына сәйкес келсе «шын», келмесе «жалған» деп жауап беріңіздер.
- •11. Шашылған сөздерден сөйлем құрастырыңыздар.
- •12. Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойыңыздар.
- •2. Мәтін бойынша 5 сұрақ құрыңыздар.
- •3.«Қазақстанның өнер қайраткерлері» тақырыбында хабарлама дайындаңыздар.
- •6. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •7. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •12. Мәтінді қазақ тіліне аударып, ат қойыңыздар.
- •10. Екі бағандағы сөздерді мағынасына қарай жұптастырыңыздар.
- •11.Мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •12. Мына мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіздер.
- •1. Мәтінді орыс тіліне аударыңыздар.
- •2. « Қазақстанның дамуына менің қосар үлесім» 1-2 беттік эссе жазыңыздар.
- •2. Мәтінді оқыңыздар.
- •3. Мәтін бойынша 7 сұрақ қойыңыздар.
- •8. Сөйлемдерді оқыңыз, егер ол мәтін мазмұнына сәйкес келсе «шын», келмесе «жалған» деп жауап беріңіздер.
- •10. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •11. Мәтінді оқыңыздар.
- •12. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •13. Төмендегі сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •14. Мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1. «Аяулы Отаным - Қазақстан» тақырыбына 1-2 беттік эссе жазыңыздар.
- •2. Мәтінді оқып, мазмұнын айтыңыздар.
- •2. Сәйкестікті көрсетіңіздер.
- •3. Мәтінді оқыңыздар.
- •4. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •9. Мына мақалдардың сыңарларын анықтаңыздар.
- •10. Ұлағатты сөздер туралы өз ойларыңызды айтыңыздар.
- •11. Мақалдарды оқып, мағынасын түсіндіріңіздер.
- •12. Мәтінді мазмұндаңыздар.
- •1. Мәтінді оқып, өз ойларыңызбен толықтырыңыздар.
- •2. Мәтіннен сапалық сын есімдерді бір қатарға, қатыстық сын есімдерді бір қатарға теріп жазыңдар.
- •3. Досыңыздың жақсы қасиеттерін, сырт келбеті, мінез-құлқы туралы жазып келіңіздер.
- •3. Мәтінді оқыңыздар.
- •4. Мәтін бойынша 5 сұрақ қойыңыздар.
- •10.Мына мақалдардың сыңарларын анықтаңыздар, сан есімнің мағыналық түрін ажыратыңыздар.
- •12. Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •13. Мәтінді оқып, өз ойларыңызбен толықтырыңыздар.
- •14. Досыңыздың бос уақытын қалай өткізетінін сұрап, сұхбат құрастырыңыздар.
- •5.Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •6.Мәтіннен белгісіздік есімдіктерді теріп жазыңыздар.
- •7.Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •8.Төмендегі есімдіктермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •9.Сөйлемдерді аударыңыздар.
- •10. Мақал – мәтелдің жалғасын табыңыздар.
- •11. Балқаш көлін қорғау және оны құқықтық реттеу туралы сұхбат құрыңыздар.
- •2. Мына сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1.Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерімен танысыңыздар.
- •2.Сөздікті жаттаңыздар.
- •3.Мәтінді оқыңыздар.
- •4.Мәтіннен үстеулерді теріп жазып, мағыналарын ажыратыңыздар.
- •5.Сұхбаттасыңыздар.
- •7.Мына сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •1.Мәтінді оқыңыздар.
- •2.«Мен және қоршаған орта» тақырыбына 1-2 беттік эссе жазыңыздар.
- •5.Мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңыздар.
- •6.Мәтіннен етістерді теріп жазып, мағыналық түріне қарай ажыратыңыздар.
- •7.Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойып оқыңыздар.
- •8.Мына сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.
- •9.Негізгі мәтіннен етістіктерді көшіріп жазып, үш шақта түрлендіріңіздер және етіс категорияларын ажыратыңыздар.
- •10.Төмендегі етістіктерге ырықсыз етіс жұрнақтарын жалғап, сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •11.Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •1.Төмендегі берілген түсіндірме атауларды қазақ тіліне аударыңыздар.
- •2.Төмендегі етістіктерге ортақ етістің жұрнақтарын жалғап, сөйлемдер құраңыздар.
- •7.Мәтін бойынша 5-7 сұрақ қойыңыздар.
- •8.Мәтіннен есімшелерді, көсемшелерді теріп жазыңыздар.
- •9.Мәтін бойынша түсінік айтыңыздар.
- •10.Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •2.Төмендегі көсемшелермен сөйлемдер құраңыздар.
- •3.Сәкен Сейфуллиннің өлеңін жаттаңыздар. Күздігүні далада
- •2.Негізгі мәтін бойынша 4 сұрақ жазыңыздар.
- •3.Мына етістіктерді рай түрлеріне байланысты түрлендіріңіздер.
- •1.Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •2.Мәтіндегі етістіктерді көшіріп жазып, қай шақта тұрғанын айтыңыздар.
- •3.«Қазақстанның халықаралық қатынастары» тақырыбында реферат жазыңыздар.
- •4.Мәтін бойынша сұрақтар қойыңыздар.
- •5.Мәтіннен септеулік шылауларды теріп жазыңыздар.
- •6.Шашылған сөздерден сөйлемдер құраңыздар.
- •7.Сөйлемдерді оқып, орыс тіліне аударыңыздар.
- •8.Бос жерлерге қажетті сөздерді қойып, сөйлемдерді оқыңыздар.
- •9.Септеулік шылаулар тіркескен сөз тіркестермен сөйлемдер құрастырыңыздар.
- •10. «Ғылым» сөзімен тіркесетін 5 сөз тіркесін жазып, олармен сөйлем құрастырыңыздар.
- •11.Демеулік шылауларды қатыстырып 6 сөйлем құраңыздар.
- •12.Мына сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.
- •1.Көп нүктенің орнына қажетті шылауларды қойып, оқыңыздар.
- •2.Мәтінді оқып, мазмұндаңыздар.
- •3.Мәтіннен демеулік шылауларды теріп жазыңыздар.
- •4.Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •Тест тапсырмалары
- •Мазмұны
4. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.
Мінез-құлық әдептерін атаңыз.
Жүріс-тұрыс әдептерін атаңыз.
Қатынас әдептерін атаңыз.
Қазіргі заманда мәдениетті адам қандай болуы керек?
5. Мәтіннен сапалық сын есімдерді бір қатарға, қатыстық сын есімдерді бір қатарға теріп жазыңдар.
6. Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойыңыздар.
Адамгершілік ой пікірлер ертедегі Шығыс ... Әл-Фараби, Әл-Беруни, Ибн Сина, Жүсіп Баласағұн, Махмұд Қашқари жазбаларында орын алып, Абай, Шоқан, Ыбырай сияқты ... еңбектерінде көрініс тапқан. Олар ... ұрпақты әдептілікке тәрбиелеуде отбасы, ата-ана, туған-туыс, жора-жолдастар, туған жер, өскен орта әсері туралы бағалы пікірлер айтқан.
Қажетті сөздер: даналардың, ойшылдары, жас
7. Шашылған сөздермен, сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастырыңыздар.
Амандасуы, адамдар, достығын, ниетін, білдірген, ізгі, осылай, арқылы, бір-біріне.
Халқының, сыйластық, құрметпен, қазақ, тәрбиесіндегі, ерекшелік, адамның, бір атау, аты, жөніне, қарау
Тәрбиесі, негізгі, табылады, бірі, болып, этнопедагогикада, әдептілік, тәрбиеленің
8. Сөйлемдерді оқыңыз, ол мәтінің мазмұнына сәйкес келсе «шын», келмесе «жалған» деп белгілеңіздер.
Сөйлемдер |
Шын |
Жалған |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9. Мына мақалдардың сыңарларын анықтаңыздар.
Әдепті бала - арлы бала |
әдепсіз адамды көргенде білесің. |
Әдептіліктің белгісі – |
сіңлі әдепті. |
Мейірімділікті анадан үйрен, |
Әдептілікті данадан үйрен. |
Апа әдепті болса, |
Әдепсіз - бала сорлы бала |
Аға әдепті болса |
іні әдепті |
Ұят- |
адамдықтың белгісі |
Әдептілік-ар, ұят – |
иіліп сәлем бергені |
Әдептің не екенін |
адамгершіліктің бір жемісі |
Сіз деген әдеп |
біз деген көмек |
10. Ұлағатты сөздер туралы өз ойларыңызды айтыңыздар.
1. «Жақсы адам болып қалыптасу үшін жаратылысынан гөрі, жаттығудың ролі зор». Демокрит. 2. «Жігіт адмға 3 нәрсе кесір болады: 1- еріншектік, 2- ұйқышылдық, 3- тіл алмау. Содан сақтан». Әйтеке би. 3. «Шынайы сыпайыгершілік адамдарға тілектестікпен қараудан құралады».Ж.Ж.Руссо.
11. Мақалдарды оқып, мағынасын түсіндіріңіздер.
Әкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер.
Ұяда не көрсең, ұшқанда соны аларсың.
Шеше тұрып қыз сөйлегеннен, әке тұрып ұл сөйлегеннен без
Аузы қисық болса да, бай баласы сөйлесін.
Ақылды кісі байқап сөйлер, ақылсыз кісі шайқап сөйлер. Жылы –жылы сөйлесең, жылан да інінен шығады.
12. Мәтінді мазмұндаңыздар.
Адамның жеке басының әдептілігі дегеніміз -кісінің өзін қоғамдағы қабылданған барлық ұқыптылық ережелеріне, қандай да бір жағдайдағы жалпылама қағидаларға және мінез-кұлық тәртібіне сай ұстауымен қатар, эстетикалық, әрі этикалық жауапкершілікті сезінуі.
Жеке адамның әдептілігі тек қана оның жеке басына байланысты емес. Басқалардың қуанышы мен күйінішін түсіне алу және оған ортақтасу да адамның жеке басында табылуға тиіс. Біреудің жоғын беру, қайғысында бірге болу, қасіретін бөлісу оңай шаруа болмаса керек. Әрине, мұның бәрі шынайы жүректен істелуі тиіс. Бұл адамның жеке басының әдептілігін айқын көрсетеді.
Жеке бастағы әдептілік көп ретте оның карапайымдылығын танытады. Өйткені әдептілік адамның істеген істері мен сөйлеген сөздерінде анық байқалады. Ал, қарапайымдылық іс пен сөзде ерекшеленеді. Ол ешқандай жанға ыңғайсыздық тудырмайды, әдепсіздік жағдайды болдырмайды, адам атаулының көңілін қалдырмайды. Ол бүкіл жүріс-тұрысында қарапайым келеді, еш уақытта дараланып, ерекшеленуге бейім тұрмайды.
Есте сақтаңыздар!
Үлкен кісімен сөйлескенде қолыңды қалтаға салып тұрма,
Біреумен сөйлескенде бетіне қадала қарап, тақалып тұрма, ыржалақтап күле берме, немесе мөлиіп тұрма.
Біреудің дүниесіне таңдана қызығып, тесіле қарама. Біреудің дүниесін өз бетіңмен аударыстырып, ақтарма. Ата-анаңның бетінен алма. Үйде отырып ысқырма. Әркімді бір кекетіп , мұқатпа. Бас киімді теппе, айналдырма, аяқ асты тастама. Нанның үстіне зат қойма. Жасы үлкеннің алдын кеспе, одан жоғары отырма, сөзін бөлме. Кемтар адамға күлме.