Odbiór za granicą

W 1948 roku od Henryk Tomaszewski otrzymał pięć pierwszych nagród na Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Wiedniu. Od tego czasu świat graficzny nieustannie śledził i oceniał rozwój polskiego plakatu. Artykuły poświęcone Polskiej Szkole Plakatu ukazywały się w takich pismach jak szwajcarski "Graphis", niemiecki "Gebrauchsgraphik", radzieckie "Isskustwo", czeski "Tvar", belgijska "Gazette des Beaux-Arts", amerykański "New York Times". Począwszy od lat czterdziestych, nie ma roku, w którym polski plakat nie byłby wystawiany na światowym forum. Polacy uczestniczyli w szeregu międzynarodowych imprez poświęconych tej dziedzinie grafiki - Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Karlovych Varach, Międzynarodowym Biennale Plakatu w Meksyku, Międzynarodowym Triennale Plakatu Politycznego w Mons w Belgii, Międzynarodowym Triennale Plakatu w Trnavie. Polski plakat pokazano na światowym przeglądzie "Słowo i obraz" w Nowym Jorku w 1968 roku. Śląscy graficy to najliczniejsza grupa uczestnicząca w 5. Międzynarodowej Wystawie Plakatu w Ogaki w Japonii. Członkami prestiżowego Aliance Graphique International są m.in.: Maciej Urbaniec, Franciszek Starowieyski, Wojciech Zamecznik i Jan Młodożeniec. W 1990 roku w Tokio międzynarodowe jury wybrało 100 najlepszych plakatów europejskich i amerykańskich, wśród których znalazły się plakaty polskie. Jak już wspomniano we wstępie, kilku polskich grafików wykładało na zagranicznych uczelniach, niektórzy zdecydowali się osiąść na stałe na Zachodzie, gdzie odbiór ich prac był entuzjastyczny. Błyskotliwym przykładem jest kariera Jana Sawki, Rafała Olbińskiego, Lexa Drewińskiego, Jana Lenicy³³. Ciekawa historia związana jest z wyjazdem naszych grafików do Meksyku. Otóż w 1964 roku Alberto Beltran, meksykański malarz, grafik i działacz kulturalny poszukujący wykładowców, odwiedził wystawę Górki w Galerii Sztuki MDM. Dopiero w 5 lat później złożył artyście wizytę w jego pracowni i zaproponował pracę na uczelni. Wiktor Górka związał się z Meksykiem na stałe. Wykładał na szeregu tamtejszych uczelni (m.in.: Escuela National de Artes Plasticas - Trejo Osorio, Universidad Nacional Autonoma de Mexico [NAM]), był członkiem jury Biennale meksykańskiego (tam, jako juror miał indywidualną wystawę); stale obecny w mediach, w 1992 doczekał się wystawy retrospektywnej na 20-lecie działalności pedagogicznej w Meksyku ("Homenaje a Wiktor Górka - Cartelista Polaco")³⁴. W 1978 roku miała miejsce zbiorowa wyprawa polskich plakacistów do RFN. Tamtejsze instytucje turystyczne chciały odświeżyć reklamę turystyczną. Marka polskiego plakatu sprawiła, że do realizacji tego zadania wybrano Polaków. Na rodzaj pleneru pojechali wówczas: Wiktor Górka, Danuta Żukowska, Tadeusz Jodłowski, Waldemar Świerzy, Maciej Urbaniec, Jerzy Czerniawski. Obecność polskiego plakatu na świecie nie kończyła się tylko entuzjastycznym przyjęciem - był to zawsze pretekst do porównań, oceny plakatów rodzimych. Alain Lequernec pisze: "Filmowe plakaty we Francji zawsze wzbudzały moją wściekłość. Są one archetypem wulgarności i przeciętności, braku kreatywności graficznej (pouczające jest zestawienie polskich i francuskich plakatów tych samych filmów z lat 60-tych)." I dalej: "Ta polska szkoła plakatu sprawiła, że marzyłem; to, co się działo, obrazowało moją teorię, że cenzura polityczna jest dużo mniej skuteczna od cenzury (czytaj autocenzury) ekonomicznej, czy reklamowej (...) i czy się tego chce, czy nie, w dziedzinie plakatu wolność tworzenia istniała w Polsce i nigdzie indziej. Później, w 1972 porzuciłem wszystko, aby przez rok studiować w Warszawie (...)."³⁵ Podobną decyzję podjęli Pierre Bernard i Gérard Paris-Clavel.