17 Кесте - дк жұмыс уақытының бір жылғы қоры.

ДК түрі	1-ші ауысымдағы жұмыстар сағаттың саны	Ауысым саны	Бір жылда жұмыс ауысымдардың саны	ДК жылдық жұмыс фонды
Pentium	8,2	1	267	2189,4

12. Өңделетін пішіннің санын есепке ала отырып есепті шығару уақыты, эмпирикалық жолмен есептелінеді.

13. Енгізілетін мәліметтер көлемі әр енгізілетін пішіннің мәліметтерінің қосынды көлеміндей болып есептелінеді. Бір пішіннің мәліметтер көлемі келесідей анықталынады: бір жолдағы белгі саны бір құжаттағы жолдың санына және бір жылдағы құжаттар санына көбейтіледі.

14. Өңделетін мәліметтердегі белгі көлемі кешенді есептерді шешу үшін қолданылатын, енгізілетін мәліметтер және дерек қорда сақталатын мәліметтердің қосынды көлемімен анықталады. Өңделетін мәліметтердің көлемін Кбайт-қа аудару үшін алынған қосындыны 6 ға көбейтіп 8 ге бөлу керек.

15. Шығарылған мәліметтер көлемі әр шығарылған пішіннін мәліметтерінің қосынды көлеміндей болып есептелінеді. Бір пішіннің мәліметтер көлемі келесідей анықталынады: бір жолдағы белгі саны бір құжаттағы жолдың санына кобейтіледі.

18 – кесте. Бір қызметкердің жылдық жұмыс фондының есебі.

Көрсеткіші	Өлшем бирликтери	Саны
Күнтізбелік уақыт	Күн	366
Демалыс күндері	Күн	52
Мерекелік күндер	Күн	8
Номиналдык уакыт	Күн	306
Жұмысқа шықпаған күндері	Күн
Кезекті демалыс	Күн	24
Ауру	Күн	15
Мемлекеттік міндеттер	Күн
Бір жылдағы орындалған жұмыс күндерінің саны	Күн	267
Мереке алдындағы күндер	Күн	8
Жылдық фонд уақытының есебі	Сагат	2179,8

БЖОЖК = (Бір жылдағы орындалған жұмыс күндерінің саны – Мереке алдындағы күндер) * 8,2 + Мереке алдындагы күндер * 7 = (267-8)*8,2 + 8* =

= 2179,8 сағат

Жобаны енгізуге дейнгі жұмысшының орындайтын жұмысының көлемі (1) өрнекпен анықталады:

Do = А* БЖОЖК (3.1 )

Мұндағы:

А– Жұмысшының саны, А;

БЖОЖК – Бір жылдағы орындалған жұмыс күндерінің саны, сағ.

БЖОЖК есебі 16 кестеде көрсетілген.

Do = 5 * 2179,8 = 10899 сағ.

Жобаны енгізуге дейінгі жұмысшынын орындайтын жұмысының аққысы мына өрнекпен анықталынады (Со),

Со = Do * з *[ (1+g) * (1+C) + H ], ( 3.2 )

Мұндағы:

Do – Жобаны енгізуге дейінгі жұмысшының орындайтын жұмысының көлемі;

З – Бір жұмысшының орташа сағаттык тарифтік жүктемесі;

G – Қосымша жалакыны есепке алу коэффициенті;

С – Зейнетақы корына бөлінетін қаржыны есепке алу коэффициенті;

Н – Қосымша шығынды есепке алу коэффициенті;

Со = 10899*0,85*[(1+0.7)*(1+0.14) + 0,33] = 21,0 мың тг.

Жобаны енгізгеннен кейнгі мәліметтерді автоматты өңдеу шартында жұмыс көлемі қалған жұмысшылардың жұмысымен, сонымен қатар ДЕЭМ эксплуатацияға кеткен шығынымен есептелінеді. Жобаны енгізгеннен кейінгі ұйымда айналысатын қалған жұмысшылардың жылдық жұмыс көлемі келесі өрнекпен анықталынады:

Dост = Do * ( 1 – p / 100 ), ( 3.3 )

Мұндағы:

Do – АРМ енгізгенге дейінгі жұмысшылардың жылдық жұмыс көлемі;

Р – Жұмыстың бастапқы көлемінен ДЕЭМ ге берілетін пайызын есепке алатын коэффициенті.

Dост = 10899 * ( 1-80/100 ) = 2179,8 сағ.

Жобаны енгізу барысындағы қалған жұмысшылардың жұмыс ақысы мына өрнекпен анықталынады:

Сост = Dост * з *[ (1+g) * (1+C) + H ], ( 3.4 )

Сост = 2179,8 *0,85 * [ (1+0.7)*(1+0.14) + 0,33 ] = 4,2 мын.тг.

ДЕЭМ жылдық эксплуатациялық шығыны 19 кестеде көрсетілген:

19 – кесте. ДЭЕМ жылдық эксплуатациялық шығыны.

№	Шығынның атауы	Бағасы (мың тг)
1	Ағымдағы және профилактикалық жөндеуге кететін шығын (5% ДЭЕМ құнынан)	0,46
2	ДЭЕМ амортизациялау (12% ДЭЕМ құнынан)	1,104
3	Материалдарға шығын (2% ДЭЕМ құнынан)	0,184
4	Басқа шығындар (0,5% ДЭЕМ құнынан)	0,046
	Барлық эксплуатациялық шығын	1,794

АРМ жобасын іске қосуға байланысты жылдық эксплуатациялық шығын мына өрнекпен анықталынады:

Рреш*Треш* Зэ’

Свц = __________________ , ( 3.5 )

Тэвм

Мұндағы:

Рреш – Жыл бойында есепті шешу периоды;

Зэ – Жылдық эксплуатациялық шығын (4 кесте), мын. тг;

Тэвм – ДК жылдық жұмыс жасау уақытының фонды (2 кесте), сағ;

Треш – Есепті шығару уақыты.

Егер жобада есепті шешу периоды әр түрлі болса онда ол екі косылғыштардың қосындысын көрсетеді:

Свц = Свц1 + Свц2

Свц1= (85*15*1,794)/2189,4 = 1,0447 мың тг

Свц2= (25*15*1,794)/2189,4 = 0,3073 мың тг

Барлық кешенді есептер үшин:

Свц = 1,0447+ 0,3073 = 1,3520

Жобаны енгізу барысында мәліметтерді өңдеуге кететін жылдық шығын:

С авт = Свц + Сост , ( 3.6 )

Мұндағы:

Свц – жобаны енгізу барысында мәліметтерді өңдеуге кететін эксплуатациялық шығын, мын. тг;

Сост - АРМ жобаны эксплуатациялау шартында қалған жұмысшылардың жұмыс ақысы, мың тг.

Савт = 1,3520 + 4,2 = 5,5520 мың тг.

АРМ енгізудегі жылдық экономиясы мыналарды кұрады:

Сарм = Со – Савт, ( 3.7 )

Мұндағы:

Со – АРМ ды енгізгенге дейінгі мәліметтерді өңдеуге кеткен шығын, мың тг.;

Савт – АРМ ды енгізу кезінде мәліметтерді өңдеуге кеткен шығын, мың тг.;

Сарм = 21 – 5,5520 = 15,45 мың тг.