15.1.Қазақстанда кеңес одағы кезінде туризмнің қалыптасуы.

15.2. Қазақстандағы жаппай туристтiк қозғалыс.

15.1.Қазақстанда кеңес одағы кезінде туризмнің қалыптасуы.

Қазақстан республикасының аумағындағы ұйымдастырылған саяхаттардың төртiншi даму кезеңдерi туризмы 1917- 1991 жылдар аралығында яғни кеңес мерзiмінде болды.

Қазақстандағы социалистiк төңкерiстiң Жеңiстерi архитектура, өнер, кiтапхананың ескерткiштерi, мұражайлар, архивтардың пайда болуына әкелді.Казассрдың наркомпростың 1921 жылдың 7 ақпанындағы ескерткiштерiнiң қорғауы туралы бұйрықты шығарды. Онда : «тарихи-археологиялық Қырғыз өлкесiнiң зерттеу болатын, қалдықтартар сақталған Обалар жергiлiктi өкiметтердiң қорғауларына жататынын жариялайды. Өкiмет бiр де бiр Оба ұрланбас үшін, қатал қадағалады ..».

Қазақстан зерттеу қоғамы республикада өлкетану жұмыстарын iстедi, ол 1920 жылдан 1925 жылға дейін Қырғыз өлкесiнiң зерттеу қоғамы деп аталды. Оренбургте Казвоенкомата штабында 1919 жылдың желтоқсанында Қазақстанды зерттеу қоғамы құрылды, ол Қазақстанның тарихи - статистикалық бөлiмін және болашақ үлгiсiн жасалды. Бөлiм төрт адамнан тұрды: (тарихшы ) А.П.Чулошников, (филолог, нәсiл зерттеушi) А.А.Четыркина, (заңгер ) Е.А.Яковлева және (санақшы ) К.П.Шафаев. 1920жылы, сәуірде Тарихи - статистикалық бөлiмнiң мүшелерi Наркомпростарға өтті, содан соң Ғылыми бөлiм құрастырды.

Бөлiмнiң құрылтай жиналысы 1920 жылдың 15 қазанында өттi .Оған 38 адам қатысты. 1920 жылы шыққан қорытынды жарғыда «Қырғыз өлкесiнiң зерттеу, Орынбор ғылыми архивтi комиссиясы және Орынбор географиялық қоғамы бөлiмiнiң мирасқоры»туралы айтылды.

Қоғамдарды ашуда үш негiзгi бөлiмдер құрастырылды:

1 ) тарихи-археологиялық,

2 ) табиғи - географиялық,

3 ) этноафиялық

Қоғамның төрағасы болып А.П.Чулошников сайланды, ол Қазан төңкерiстен кейiн жазылған қазақ халықтарының тарихы туралы жұмыстар жазған алғашқылардың бiрі. С.М.Петрово, экономист М.Г.сириус, (басқаруды хатшы) И.М.Расторгуев, А.П.Лошкарев А.А.Четыркина, тарихшы С.М.Петрово ,(кiтапханашы ), А.Л.романдар, Л.Л.Курашкевич - олар Орынбор қоғамын басғаруға кандидат мүшелері болды.

1921ден 1931 жылға дейiнгі он жылдыққа қоғамның еңбектері ықыласты зерттелді, оларда барлық жаттығу ғылымның алдыңда тұрған мәселелерiн жиiрек қаралатынын көрсетедi. И.Крашенникова Қазақстан өсiмдiк Жамылғысы туралы мақаласы жарияланды

Тарихи-археологиялық және этнографиялық тақырыптар А.А.Диваевтiң және А.Л.Мелкова еңбектерінде жарияланған. Тарихшылар халық-азаттық қозғалыстың тақырыптарын белсене өндедi. Орынбор өлкесінде халық еркiндiгi қозғалысы туралы В.Ф.Пищулинаның баптары басылып жатты, Орал, волганың ар жағына және Қазақстандағы Пугачев көтерiлiсi туралы Г.Сербаринов Исатай Тайманов, А.Ф.Рязанова жазған .

Белсендi қоғам мүшелеріне тамаша орыс музыка зерттеушiсi, қиын қазақ халық музыкасының шығармаларының өңдеумен айналысқан , 1920 жылы Қазақстан жұмыс iстеген композитор А.В.Затаевич болды. «Қазақ халығының 1000 өлеңдерiн»А.В.Затаевич жазды .ол өз жұмысын жарыққа шығару үшін қаржы жағы жетіспегендіктен республиканың наркомпросына өтініш жазып көмек сұрады. . Казцик өтiнiштi қабылдады және 1925 жылы, Затаевичтiң еңбегi жарыққа шықты. Оның жұмысын Р.Роллан биiк бағалады.