Жұмыстың орындалу реті

1. Пробирканың ¾ бөлігіне дейін су құйып, оның бастапқы Т₁ температурасын өлшеңдер. Осы жіне келесі өлшеулердің нәтижесін 1 кестеге толтырыңдар.

2. Штангенциркульдің көмегімен білеудің ұзындығын L₁ өлшеп, оны пробиркаға орналастырыңдар.

3. Индикатордың итергішін білеумен түйістіріп, винтпен бекітіңдер.

4. Индикатордың шкаласының нөлін тілшемен сәйкестендіріңдер.

5. Электр қыздырғышты іске қосып,пробиркадағы суды қайнау температурасына дейін Т₂ жеткізіңдер, білеудің ұзаруын анықтаңдар. Өлшеу біткеннен кейін қыздырғышты өшіріңдер.

6. Отпустите винт 4 винтті түсіріп, индикаторды 1 басқа жаққа бұрып, пештен пробирканы алыңдар, пробиркаға бөлме температурасындағы су құйып, білеуді ауыстырыңдар.

7. 1  -  5 нұсқауларға сәйкес екінші білеу үшін өлшеуді қайталаңдар.

8. 1 таблицаға білеудің ұзаруының, ұзындығының, температураның қателігінің мәнін енгізіңдер (,,),оның әрқайсысы өлшеу құралы бөлік құнының жартысына тең деп есептеңдер.

Кесте 1

Білеу	L, м	Т1, К	x, м	Т2, К	α, К^-1	ΔL, м	ΔТ, К	Δx, м	Δα, К^-1
1
Орташа мәні
2
Орташа мәні

9.Алынған мәндерді оның таблицалық мәнімен салыстырыңдар 2 және олардың сәйкес келуі туралы қорытынды жасаңдар.

Кесте 2

Кейбір қатты денелердің қасиеттері

Зат	Балқу температурасы, °С	Меншікті жылу сиымдылығы с, Дж/(кг×К)	Меншікті балқу жылуы, l, кДж/кг	Сызықтық ұлғаю коэффициенті, a ·10^-5, К^-1
Алюминий Темір Латунь Мұз Мыс Қалайы Платина Пробка Қорғасын Күміс Болат Мырыш	659 1530 900 0 1100 232 1770 - 327 960 1300 420	896 500 386 2100 395 230 117 2050 126 234 460 391	322 272 - 335 176 58,6 113 - 22,6 88 - 117	2,3 1,2 1,9 - 1,6 2,7 0,89 - 2,9 1,9 1,06 2,9

Тәжірибе нәтижелерін өңдеу

1. Білеу үшін (3) формула арқылы сызықтық ұлғаю коэффициентін анықтаңдар α.

2. Орташа мәнін анықтаңдар α_ор: .

3. Жанама өлшеулердің жеке есептеулерінің абсолюттік қателігін табыңдар. ,

мұндағы = 10^-3 мм, = 0,5 мм, = 0,5^оС.

4. Абсолюттік қателіктің орташа мәнін анықтаңдар:

.

5. Өлшеулердің соңғы нәтижесін мына түрде жазыңдар:

α_ист=α_ср ± Δα_ср.

6. Өлшеудің салыстырмалы қателігін анықтаңдар.