publickz94

технологиялық бағдарламасы, математика, астрономия, медицина білімдерінің қолданбалы қасиеті жəне практикалық мақсаттары.

3.3.Ежелгі Греция ғылымның жарату төнірегі. Шығыс аңыздары мен шығыс өркениеттердің білімдерінің грек мəдениетіне, философиясына, жаратылып жатқан ғылымына əсері. Антика логикасы жəне антика математикасы: тарихи, мəдени жəне ғылыми мағынасы.

3.4.Батыста орта ғасыр кезеңіндегі ғылыми таным. Логиканың, ойлаудың лгикалық нормаларының дамуы жəне ортағасырда ғылымның құрылысы. Теология жəне ғалымның сезімділік (маңыраю) позициясының өзгеруі. Алхимия, астрология, магия: табиғи объектілерін қабылдау өзгешеліктері.

3.5.Шығыста ортағасыр ғылымы. Орталық Азияның, Таяу жəне Орта Шығыстардың мəдениеттерінде ортағасырда ғылыми танымның себептері мен шарттары. Математика білімнің, алгебраның, медицинаның, логиканың т.б. ғылымдардың дамулары (əл-Хорезми, əл-Фараби, Ибн Сина, əл-Кинди жəне

т.б.).

3.6.Жаңаеуропалық ғылымының дамуының тарихи бастамасы. Эксперименталдық əдіс пен табиғаттың математикалық сипаттамасының шарты (Г. Галилей, Ф. Бэкон, Р. Декарт). Эксперименталдық (тəжірибелік) ғылымының пайда болуының əлеуметтік-мəдени шарттары: ғылым əлеуметтенуі, ғылым институализациясы. Жаратылыстанудың қалыптасының өзгешелігі, Жаңа кезеңде жаратылыстанушының ролі. Ғылыми ойдың философияға əсері (Декарт, Лейбниц, Кант).

3.7.Классикалық емес жəне постклассикалық емес ғылым жəне ХХ ғ. философиядағы оның бейнелері. Дүниенің кванттық-релятивистік физикалық дүние суреті жəне ХХ бірінші жартысында ғылымның философиясының дамуы. Ғылыми-техникалық революция жəне ХХ ғ. бірінші жартысында ғылымның философиясының дамуы. ХХ ғ. философиясында ғылымның бейнелері: неопотивизм, постпозитивизм, герменевтика. Карл Поппердің сыншыл рационализмы. Имре Лакатостың ғылыми-зерттеу бағдарласмасы туралы концепциясы. Томас Кунның ғылыми білімнің динамикасы туралы концепция. Макс Поланидің «айқын емес білім» деген концепциясы. Пол Фейерабендтің «эпистемологиялық анархизмы». Қазақстандық ғылымның философиясы мен методология мектептері.

3.8.Ғылыми іс-əрекеттің өзгеше кəсіпке айналуы. Қазіргі ғылымның өзгешелігі жəне ғылым дүниенің өзгерісі. Ғылымның əр-түрлі салаларының біртұтастығы жəне байланысы. Қазіргі ғылымның жалпы сипаты: мазмұнының өрітеуі, нақты əдістер мен нақты теориялардың жаңа деңгейі, басқа адамдық ісəрекет салаларына қатынастың жаңа сипаттары, техникаға деген қатынастың өзгеруі, білімнің жаңа модельдері. Ғылым жəне адамзат тарихындағы технологиялық революциялар (ӨЖ).

4 тақырып. Ғылыми танымның құрылысы. Ғылым мен философияда ақиқат мəселесі, ғылыми ақиқаттың белгісі. 5 сағат.

4.1.Ғылым білім жүйесі ретінде. Ғылыми білімнің табиғаты. Ғылыми білімнің көптүрлігі. Ғылыми ғылымнан тыс білімнің түрлері. Ғылыми білімнің құрылысы: эмпирикалық негіз; ғылыми теория, оның құрылысы жəне

170

функциялары; ғылыми білімнің құрылысының философиялық негізі.

Эмпирикалық білімнің құрылысы. Эксперимент жəне бақылау.

Кездейсоқтық жəне жүйелік бақылаулар. Жүйелік бақылауда құралдардың функцияларында табиғи объектілерді қолдану. Бақылаудың нəтижесі эмпирикалық білімнің бір типі түрінде. Эмпирикалық байланыстық жəне эмпирикалық факттер. Факттың қалыптасу процедурасы. Фактың теориямен жүктеулілігі мəселе.

Теоретикалық білімнің құрылысы. Алғашқы теорикалық модельдер мен заңдылықтар. Жетілген теория. Теорикалық модельдер теорияның ішік құрылысының элементі ретінде. Теориялық білімнің гипотетико-дедуктивтік концепциялардың кемшілігі. Теорияның дедуктивтік қалыптасуында конструктивтік əдістердің ролі. Теорияның құруы мəселенің шешімі ретінде. Теорияның құрылымыңдағы мəселе шешудің парадигмалдық үлгілері. Үлгілердің даму мəселесі. Теориялық білімнің математизациясы. Теорияның математикалық аппаратының интепретация түрлері.

Білім жəне бағдарлама. Ғылымның эпистемологиялық кеңістігі. Ғылымның өзіндік дəлелінің əртүрлі подходтары: типологиялық методологиялық бағыт жəне популяционистік методологиялық бағыт.

4.2.Танымның субъектісі мен объектісі. Философия мен ғылымдағы танымның түрлері. Ғылыми танымның өзгеше қасиеттері, ғылымның тілі, ғылыми танымның құралдары мен əдістері. Таным процесінің құрылысы.

4.3.Ғылымның негіздері: идеал мен нормалары, əлемнің ғылыми бейнесі, философиялық негіздері. Əлемнің жалпы ғылыми көрінісі. Əлемнің табиғиғылыми көрінісі. Əлемнің өзгеше (арнайы) ғылыми көрінісі.

4.4.Философия мен ғылымдағы ақиқат мəселесі. Объективтік, абсолюттік, қатыстымалық, нақты ақиқаттар. Ғылыми ақиқаттың өлшемі (белгісі), ғылыми ақиқаттың белгісін анықтау түрінде əр-түрлі подходтар: К. Поппердің верификациялық, фальсификациялық, К. Гемпельдің «дəлельдеме парадоксы», Т. Кунның парадигмалық, И. Лакатостың «ғылыми-зерттеу бағдарламасы», В.В. Ильинның ғылымдылықтың белгісі, ғылыми ақиқаттың диалектикалық принциптері.

4.5.Ғылыми шығармашылық. Эвристика. Ғылыми шығармашылық та иррационалды себептер. Ғылыми жаңалық пен новациялар. Ғылым жəне ойлау қабілет. Ойлау қабілеттің стильдері. Ғылымда түсіну (пайымдау) мəселесі. Түсіну (пайымдаудың) типтері мен кезеңдері. Пайымдау жəне түсіндіру. (ӨЖ)

5тақырып. Ғылым динамикасы. 5 сағат.

5.1.Ғылым динамикасы, ғылымдағы дəстүр мен жаңашылдықтың қатынасы. Ғылым дамуында ізгілік принципі жəне ғылыми теориялардың арақатынастық мəселесі. Ғылым дамуын түсіндіретің əр-түрлі подходтар: континуизм, эволюциялық теория, дисконтинуизм, «эпистемологиялық қопарылыс теориясы», ғылыми төнкеріс анықтамасы. Жаңа теориялықметодолгиялық идеялар мен əлемнің ғылыми көріністердің өзгерісі. Ғылыми парадигма мен синтагма. Синергетиканың философиялық мəселелері.

5.2.Алғашқы теориялық модельдер мен заңдылықтардың қалыптасуы. Теориялық ізденісте аналогия (ұқсастықтың) ролі. Теориялық білімнің дəлелдеу

171

процедурасы. Жаңалық ашу мен дəлелдеу логикаларының байланысы. Ғылыми анықтамалардың даму механизмы.

5.3.Жетілген ғылыми теорияның қалыптасуы. Теорияның дамуының классикалық жəне классикалық емес түрлері. Шешім шығару үлгілерінің дамуы.

Ғылымдағы проблема жағдайы. Нақты шешімдердің мəселеге айналуы (көшу). Жаңа теориялар арқылы ғылымның негіздерінің дамуы.

5.4.Ғылымдағы дифференциация жəне интеграция мəселелері. Ғылыми пəндердің көптүрлігі жəне олардың арақатынасы. Ғылым классификация (топтау) мəселесі. (ӨЖ)

6 тақырып. Ғылым əлеумет институт ретінде. 3 сағат.

6.1.Ғылыми іс-əрекеттің құрылысы: структурасы, белгілері, өлшемдері. Ғылым əлеуметтік институт ретінде: негізгі пікірлер. Ғылыми іс-əректтің институционалдық түрлерінің тарихи дамуы: негізгі тенденциялар. Ғылыми қоғамдардың тарихи типтері. Ғылыми мектептер мен ғылыми бағыттар туралы бейнелер.

6.2.Ғылыми білімді жеткізу (трансляциалау) түрлері мен əдістері: тарихи динамикасы. Ғылыми іс-əрекетің профессионалдық талаптары. Ғылыми қоғамның нормалары мен құндылықтары.

6.3. Ғылым жəне билік. Ғылым жəне экономика. Ғылым жəне нарық қатыныстар. Қазіргі қоғамдағы мемлекеттің іс-əрекетінде ғылым негізгі бағыт ретінде.

II БӨЛІМІ

«ТАБИҒАТТАНУ, ТЕХНИКАЛЫҚ ЖƏНЕ ƏЛЕУМЕГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ

МƏСЕЛЕЛЕРІ»

Бұл бөлім нақты ғылыми пəндердің философиясы мен тарихтарындағы өзгеше (арнайы) сұрақтардың сиппатамасына арналған.

Бөлімнің мақсаты: магистранттарға табиғаттану, техникалық жəне əлеуметтік ғылымдардың тарихы, философиясы мен методологиясы бойынша білім беру жəне ғылыми-зерттеулік жұмыс пен ғылыми зерттеуді ұйымдастыру практикалық əдеттерді дарыту.

Бөлімнің міндеттері:

∙Ғылым жəне нақты ғылымдырдың тарихы туралы комплексті білімді ғылымның толық бейнесін қалыптастыру үшін беру.

∙Магистранттардың философиялық-методологиялық білімдерінің əр-түрлі аспекттерін кеңейту жəне тереңдетеду, яғни ғылым философиясын нақты арнаулы ғылыми пəндердің философиялық мəселелерінің көрінісі деп түсіну, ғылым өзіндік санасының əлеумет-мəдени тұрғысындағы көрінісі деп түсіну, ғылымды қоғамның рухани дамуының контекстінде ұғыну, ғылыми білімнің даму құндылық мақсаттары мен ғылыми-зерттеу кəсіптік практикасың қалыптастыру.

∙Ғылыми қызметтің көпфункционалдық жəне көпфакторлық қасиетін ашу, ғылымның өзін зерттеуінің əр-түрлі аспекттері мен контекстерін талдау:

172

тарихи, аксиологиялық, логикалық, əлеуметтік, психологиялық, институционалдық.

∙ Ғылымды əлеуметтік институт, өндіріс кұш, қоғамдық сананы қалыптастырушы ретінде негізін ашу.

∙ Ғылым методологиясы бойынша кəзіргі ғылымның мəселелері мен методологиялық негіздерін беру жəне əдіс теориясың ғылыми іс-əрекетің өзгеше принциптері, подходтары, тəсілдері, əдістері деп түсіндіреді. Ғылым методологиясы мен логикасын ұғыну, ғылыми-зерттеу жұмыстың методологиялық мəдениетін қалыптастыру.

1 тақырып. Əлеуметтік-гуманитарлық ғылымдардың философиясы жəне методологиясы. 1 сағат.

1.1.Қоғам, мəдениет, тарих жəне адам туралы ғылымдардың қалыптасу тарихы. Философия ғылыми білімдердің интегралдық түрі ретінде, қосымша қоғам, мəдениет, тарих жəне адам туралы (Платон, Аристотель, Кант, Гегель, Гоббс, Локк т.б.). Ғылыми білімнің пəндік құрылысының қоғамдық-əлеуметтік негіздері: əлеуметтану, экономика, саясаттану, мəдениеттану қоғамның өзгеше түрлерінің таным бейнесі. Қоғамдық-əлеуметтік танымның объектісі мен пəндігінің өзгешелігі. Табиғат жəне қоғам туралы ғылымдардың арасындағы ұқсастық пен айырмашылықтар. Қоғамдық-əлеуметтік танымның субъектісі. Құңдылық табиғаты жəне оның қоғамдық-əлеуметтік танымда ролі. Қоғам жəне мəдениет туралы ғылымдарда коммуникативтік: методологиялық салдар мен императивтер. Қоғамдық-əлеуметтік ғылымдарда ақиқат пен рационалдық туралы мəселелер.

1.2.ƏГҒ əлеуметтік жəне гуманитарлыққа бөліну. Гуманитарлық білім деген ұғым. Гуманитарлық білімнің үш парадигмасы: адамдық, діннен тыс, методологиялық. Гуманитарлық, қоғамтану жəне мəдениеттану білімдері.

1.3.Қоғамдық-əлеуметтік танымның өзгешелігі. Қоғамтану жəне гуманитарлық ғылымдарда түсіндіру, пайымдау, интерпретация, герменевтика жəне семиотика. (ӨЖ)

2 тақырып. Техникалық ғылымдардың философиясы жəне методологиясы. 1 сағат.

2.1.Техника жəне техникалық ғылымдардың философиясының өзгеше сипаттамасы. Техника философиясының пəні, негізгі түрлері жəне негізгі бағыттары. Ғылым философиясы мен техника философиясы аралығындағы қатынас. Техника анықтамасы. Техниканың философиясы мен тарихы. Техникалық ғылымдардың өзгешелігі мен олардың табиғаттану жəне қоғамтану мен математикаға деген қатынасы.

2.2.Ғылыми-техникалық саясат жəне қоғамда ғылыми-техникалық прогресті меңгеру мəселесі. Технологияны жеткізу мəселесі мен жаңалық еңгізуідің қоғамдық-əлеуметтік мəселері. Техниканың əлеуметтік, экономикалық, экологиялық жəне басқа салдарың жалпы тұрде бағалау; техниканың жүйе түрде талдау жəне мəселеге бағытталған зерттеу түрінің əлеуметтік бағасы; пəнаралық, рефлексивті жəне проективті бағытталған техника зерттеулерінің салдары. Қазіргі техникадағы гуманизация жəне экологизация мəселелері.

173

2.3. Бекем даму концепсиясында ғылыми-техникалық прогрестің белгісі мен жаңа түсініктемесі: ғылыми-техника даму болжауның кемшілігі жəне сценарлық подход, ғылыми жəне техникалық рационалдық пен ғылымитехникалық прогрестің иррационалдық салдары. Техногендік өркениеттің қазіргі тенденциялары мен даму қайшылығы. Жаңа технология мен адам болашағы. Техногендік өркениеттің ішкі қайшылығы. Ғылыми-техникалық төңкеріс, оның технологиялық жəне əлуметтік салдары. Ғылыми-техникалық прогрестің əлеуметтік жəне этикалық мəселері. Техника философиясының болашақ бағыты.

3 тақырып. Табиғаттану ғылымдардың философиясы жəне методологиясы. 2 сағат.

3.1.Табиғаттану ғылымдардың философиясының өзгеше сипаттамасы. Қазіргі табиғаттану концепциялары. Табиғатану ғылымдардың өзгешелігі мен техникалық жəне қоғамтану ғылымдарға қатынасы.

3.2.Экофилософия философиялық білімнің түрі, тірі организмдер мен жүйелер аралығындағы байланыс зерттеуінің философиялық мəселелері. Экологияның интегралдық ғылыми білім түрінде қалыптасуы: биология экологиясынан адам экологиясына, əлеуметтік экологияға, глобалдық экологияға. Экологиялық мəселердің қазіргі мəдениеттің басымды дүниегекөзқарас ұстамға айналуы.

3.3.Тұлғаның қалыптасу процесіндегі білім беру мен тəрбиенің ролі. Экологиялық тəрбие мен білім берудің өзгешелігі. Экологиялық білімнің ғылыми негіздері.

Ұсынылатың негізгі əдебиеттер:

1.Ғ. Есім, Т. Ғабитов, Н. Бəйтенова, Ж. Алтай. Ғылым тарихы мен философиясы. Алматы. – 2005.

2.Нысанбаев А.Н., Косиченко А.Г., Кадыржанов Р.К. Философский анализ науки в контексте социокультурной трансформации общества. Алматы.-

1995.

3.Нысанбаев А.Н., Курбанов Р. Социологические и этические проблемы современной науки. Алма-Ата.-1988.

4.Нысанбаев А.Н. Познание мира и математика. Алма-Ата.-1982.

5.Абдильдин Ж.М. Диалектика как методология научного познания. Алма-Ата: Знание.-1981.-35с.

6.Абдильдин Ж.М., Нысанбаев А.Н. Диалектико-логические принципы построения теории. Алма-Ата: Наука.-1973.-420с.

7.Бекбосынова Ж.Б. Проблемы герменевтики. - М.: Луч.-1992.-166с.

8.Бернал Дж. Наука в истории общества. М.-1956.

9.В поисках теории развития науки. Очерки западноевропейских и американских концепций ХХ века. М.-1982.

10.Ильин В.В., Калинкин А.Т. Природа науки. М.-1985.

11.Витгенштейн Л. Логико-философский трактат. М.-1958.

12.Герменевтика: история и современность.-М.: Мысль.-1985.-306с.

174

13.Данилкин В.Г. Синергетика как современная парадигма науки.//Материалы международного симпозиума, посвященного 75-летию со дня рождения академика Лукьянова А.Т..Алматы.: КазГУ.-1997.-206с.

14.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.1. Общие проблемы. Категория сферы непосредственного. Алма-Ата: Наука.-1986.-399с.

15.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.2. Категории сферы сущности и целостности. Алма-Ата:

Наука.-1987.-543с.

16.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.3. Формы и методы познания. Алма-Ата: Наука.-1986.-

406с.

17.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.4. Диалектическая логика как методология современного естествознания. Алма-Ата: Наука.-1985.-390с.

18.Бурова Е.Е., Карабаева А.Г., Кириллова Г.Р. Введение в философию и методологию науки /учебное пособие/ - Алматы.-1999.

19.Лакатос И. Доказательства и опровержения. М.-1964.

20.Герасимов И.Г. Структура научного исследования. М.-1985.

21.Фролов И.Т., Юдин Б.Г. Этика науки. М.-1996.

22.Ильенков Э.В. Гуманизм и наука.//Наука и нравственность. М.- 1971.-

416с.

23.Ильин В.В. Классика – неклассика – неонеклассика: три эпохи в развитии науки.//Вестник МГУ.-Сер. Философия.-1993.-№2.

24.Ильин В.в. Критерии научности знания. М.-1989.

25.Поппер К. Логика и рост научного знания. М.-1983.

26.Капица П.Л. эксперимент. Теория. Практика. М.: Наука.-1981.-495с.

27.Кибернетика и современное научное познание. М.: наука.-1976.

28.Койре А. Очерки истории философской мысли: о влиянии философских концепций на развитие научных теорий. М.-1985.

29.Косиченко А.Г. Философия и методология науки. (Учебное пособие по спецкурсу для магистрантов и аспирантов). Алматы.: АГК.-1997.-30с.

30.Кун Т. Структура научных революций. М.-1975.

31.Косарева Л.М. Предмет науки: социально-философский аспект проблемы. М.-1977.

32.Лорен Р. Грэхэм. Естествознание, философия и науки о человеческом поведении в Советском Союзе. М.-1991.

33.Фейерабенд П. Избранные труды по методологии науки. М.-1986.

34.Изотов М.З. Социокультурные детерминанты интеграции современной науки. Алматы.-1993.

35.Сабитов М.С. Диалектика необходимости и случайности в квантовой механике. Алма-Ата.-1974.

36.Мамардашвили М. Как я понимаю философию. М.-1990.

37.Методологические проблемы научного исследования. Новосибирск.:

Наука.-1984.-317с.

175

38.Методология науки в контексте взаимодействия восточной и западной культур. Алматы.-1998.

39.Методы научного познания. Алматы.-1996.

40.Ортега-и-Гассет Х. Что такое философия? М.-1991.

41.Алексеев П.В. Наука и мировоззрение. М.-1983.

42.Гайденко П.П. Эволюция понятия наука. М.-1980.

43.Полани М. Личностное знание. М.: Прогресс.-1985.-90с.

44.Поппер К. Открытое общество и его враги. В 2-х т. М.-1992.

45.Проблемы методологии постнеклассической науки. (Под ред. В.С.

Степина). М.: Мысль.-1995.-213с.

46.Ракитов А.И. Философские проблемы науки. Системный подход. М.-

1977.

47.Современная философия науки. Хрестоматия. М.-1994.

48.Степин В.С., Кузнецова Л.Ф. Научная картина мира в культуре техногенной цивилизации. - М.-1994.

49.Философия и методология науки. Учебник для магистрантов КазГУ им. аль-Фараби естественнонаучных специальностей. Алматы.-1999.

50.Философия. Методология. Наука. (Ответ. ред. В.А. Лекторский.). - М.:

Наука.-1972.-235с.

51.Швырев В.С. Анализ научного познания: основные направления, формы, проблемы. М.:Наука.-1988.-176с.

52.Щедровицкий Г.П. Философия. Наука. Методология. М.: 1997.-656с.

53.Яковлев В.А. Диалектика творческого процесса в науке. М.: МГУ.-

1989.-128с.

Қосымша əдебиеттер:

1.Вебер М. Избранные произведения. М., 1990.

2.Вернадский В.И. Размышления натуралиста. Научная мысль как планетарное явление. М., 1978.

3.Глобальные проблемы и общечеловеческие ценности. М., 1990.

4.Койре А. Очерки истории философской мысли. О влиянии философских концепций на развитие научных теорий. М., 1985.

5.Кун Т. Структура научных революций. М., 2001.

6.Малкей М. Наука и социология знания. М., 1983.

7.Никифоров АЛ. Философия науки: история и методология. М., 1998.

8.Огурцов А.Л. Дисциплинарная структура науки. М., 1988.

9.Поппер К. Логика и рост научного знания. М., 1983.

10.Степин B.C. Философия науки. Общие проблемы. М., 2004.

11.Традиции и революции в развитии науки. М., 1991.

12.Философия и методология науки / Под ред. В.И. Купцова. М., 1996.

13. Гайденко П.П. Эволюция понятия науки (XVII—XVIII вв.). М., 1987.

14.Зотов А.Ф. Современная западная философия. М., 2001.

15.Кезин А.В. Наука в зеркале философии. М., 1990.

16.Келле В.Ж. Наука как компонент социальной системы. М., 1988.

17.Косарева Л.Н. Социокультурный генезис науки: философский аспект

176

проблемы. М., 1989.

18. Лекторский В.А. Эпистемология классическая и неклассическая. М., 2000.

19.Мамчур ЕЛ. Проблемы социокультурной детерминации научного знания. М., 1987.

20.Моисеев Н.Н. Современный рационализм. М., 1995.

21.Наука в культуре. М., 1998.

22.Пригожин И., Стенгерс И. Порядок из хаоса. М., 1986.

23.Принципы историографии естествознания. XX век / Отв. ред. И.С. Тимофеев. М., 2001.

24.Разум и экзистенция / Под ред. И.Т. Касавина и В.Н. Поруса. СПб.,

1999.

25. Современная философия науки: Хрестоматия / Сост. А.А. Печенкин.

М., 1996.

26.Степин B.C. Теоретическое знание. Структура, историческая эволюция. М., 2000.

27.Степин B.C., Горохов В.Т., Розов М.А. Философия науки и техники.

М., 1991.

28.Фейерабенд П. Избранные труды по методологии науки. М., 1986.

29.Философия / Под ред. В.Д. Губина, Т.Ю. Сидориной. М., 2004.

30.Хюбнер К. Истина мифа. М., 1996.

31.Əлемдік философиялық мұра. Жиырма томдық. 10 – том. Ғылым мен техниканың батыстық философиясы. – Алматы: Жазушы, 2006. – 560 б.

32.Əлемдік философиялық мұра. Жиырма томдық. 13 – том. Классикалық емес батыс философиясы. – Алматы: Жазушы, 2006. – 528 б.

177

Қосымша

«Ғылым тарихы мен философиясы» пəні бойынша магистрантқа арналған бағдарлама (Sillabus)

1.Курс жөніндегі негізгі ақпарат

Факультет		ҚазҰАУ барлық факультеттеріне арналған
Мамандық		Барлық мамандықтарына арналған
Пəн		Ғылым тарихы мен философиясы
Семестр, курс		1-жыл
Пəн
коды		Ғылым тарихы мен философиясы
Кредит	3
саны
Статус	ЖБП
Сабақ жүргізілетін		ҚазҰАУ, 1 корпус, 82 аудитория
орын
Бағдарлама жетекшісі		Ф.ғ.к., доцент Ібжарова Ш.А.
		Офис: 1-ші А оқу корпусы, 7, 5а, 5 бөлме, тел.[phone], ұ.т. 8 705
		209 96 33
Сабақ беретін		Аға оқутышы, ф.ғ.к .Зəурбекова Л.Р.
оқытушылар		№1-ші А оқу корпусы, 7, 5а, 5 бөлме, тел.[phone]

2. Пререквизиттер жəне постреквизиттер

Пререквизиттер: философия, Қазақстан тарихы, саясаттану, əлеуметтану, адамтану

Постреквизиттер: өз мамандығының философиялық аспектілерін тереңдетіп қарастыру

3. Пəннің мақсаты жəне міндеті

Мақсаты – болашақ мамандардың, ғалымдар мен оқутышылардың ғылыми жəне ғылымипедагогикалық іс-əрекетіне жеткізетін тереңдетілген ғылыми, философиялықметодологиялық, дүниегекөзқарастық жəне пəндік теоретикалық негізін талап етеді.

Міндеттері: 1. ғылым жəне нақты ғылымдырдың тарихы ғылымның даму динамикасын,

оның қоғамның дамуына əсерін ұғыну, ғылымның толық бейнесін қалыптастырады, ғылымның зерттеу контекстіне жəне əр-түрлі аспектілеріне сезімді қарауға мүмкіндік беру; 2. ғылым философиясы - ғылым аралаларындағы байланыс пен философия білімінің əр-түрлі бөлімдірінің дамуының қажетті негізі болып есептелінеді, нақты арнаулы ғылыми пəндердің философиялық мəселелерің кеңейтеді жəне тереңдетеді; 3. ғылым методологиясы - кəзіргі ғылымның мəселелері мен методологиялық негіздерін түсінуге мүмкіндік береді, əдіс теориясымен яғни принциптермен, подходтармен, тəсілдермен, ғылыми іс-əрекетін əдістеріменмен қаруландырады жəне ғылымның методологиясы мен логикасын ұғынуға, ғылыми-зерттеу жұмыстың методологиялық мəдениетін көтеруге мүмкіндіктер береді.

4. Студенттің жұмыс уақытының жалпы жіктелуі

Барлығы,			Аудиториялық сабақтар					Аудиториядан тыс
сағаттар								жүргізілетін жұмыс
		Дəрістер		Тəжірибелік		Ауд.		Ауд.	МӨЖ
					сабақтар	МОӨЖ		МӨЖ
2	50	мин./саб.		50	мин./саб.	50	мин./саб.	50
кредитке								мин./саб.	40 сағат
– 135 с.	10	сабақ		20	сабақ	10	сабақ	10 сабақ

5. Пəн мазмұны

Философияға кіріспе. Ойшылдар мен мəселелерден тұратын философия тарихы. Теориялықфилософиялық білім: онтология, гносеология, философиялық антропология, əлеуметтік философия, мəдениет философиясы жəне аксиология.

178

6. Курс саясаты

Бұл бағдарлама «Ғылым тарихы мен философиясы» «Қоғамдық пəндер» кафедрасының оқутышыларымен Білім жəне ғылым төнірігіндегі қадағалау жəне аттестациалау комитетімен қаралған «Ғылым тарихы мен философиясы» (ҚР ЖАК бюллетені 2004 ж. №№ 2, 3) курсы бойынша дайындалған жəне магистранттардан өзіндік белсенділік талап етеді. Осы тұрғыдан магистранттардан өз уақыттарын толық түрде пайдалану жəне оларға келесі негізгі талап қояды: күнделікті сабақтан қалмау; жіберіп қойған сабақтарды оқытушы белгілеген уақытта өтеу; сабаққа кешікпеу қажет; сабақта қоғамдық тəртіп ережелерін сақтау; ұжымдық жұмысқа қатысу; дəрісті ұдайы конспектілеу; тапсырма уақытылы орындалмаса қорытынды баға төмендетіледі. МӨЖ барлық түрі қорғалады; бақылау жұмыс, коллоквиум, реферат жəне т.б. бақылау жұмыстардың түрлерін уақытында тапсыру; магистрант пен оқутышылардың қарымқатысының негізінде азаматтық құқықттарды сақтау жəне жоғары адамдық құңдылықтар жатыр.

Емтиханға кіруге рұқсат алу үшін магистрант ағымдағы жəне шептік бақылау нəтижесінде 70 балдан жоғары балл алу керек. Бұл норматив орындалмай қалған жағдайда ол қосымша тапсырма немесе берілген тапсырманың басқа нұсқасын орындау керек. Емтиханда магистрант ең көбі 30 балл алады. Ондай балл алу үшін емтихан билетіндегі барлық сұраққа толық жəне сапалы орындалған жауап беру керек. Жауабы толық болмаса немесе орындау сапасы төмен болса, онда бал мөлшері азаяды.

7. Əдебиет (негізгі жəне қосымша)

1.Ғ. Есім, Т. Ғабитов, Н. Бəйтенова, Ж. Алтай. Ғылым тарихы мен философиясы. Алматы. – 2005.

2.А.Н. Нысанбаев, А.Г. Косиченко, Р.К. Кадыржанов. Философский анализ науки в контексте социокультурной трансформации общества. Алматы.-1995.

3.А.Н. Нысанбаев, Р. Курбанов. Социологические и этические проблемы современной науки.

Алма-Ата.-1988.

4.А.Н. Нысанбаев. Познание мира и математика. Алма-Ата.-1982.

5.Абдильдин Ж.М. Диалектика как методология научного познания. Алма-Ата: Знание.-

1981.-35 с.

6.Абдильдин Ж.М., Нысанбаев А.Н. Диалектико-логические принципы построения теории.

Алма-Ата: Наука.-1973.-420 с.

7.Бекбосынова Ж.Б. Проблемы герменевтики.-М.: Луч.-1992.-166 с.

8.Бернал Дж. Наука в истории общества. М.-1956.

9.В поисках теории развития науки. Очерки западноевропейских и американских концепций ХХ века. М.-1982.

10.В.В. Ильин, А.Т. Калинкин. Природа науки. М.-1985.

11.Витгенштейн Л. Логико-философский трактат. М.-1958.

12.Герменевтика: история и современность.-М.: Мысль.-1985.-306 с.

13.Данилкин В.Г. Синергетика как современная парадигма науки.//Материалы международного симпозиума, посвященного 75-летию со дня рождения академика Лукьянова А.Т..Алматы.: КазГУ.-1997.-206 с.

14.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.1. Общие проблемы. Категория сферы непосредственного. Алма-Ата: Наука.-1986.-399 с.

15.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.2. Категории сферы сущности и целостности. Алма-Ата: Наука.-1987.-543 с.

16.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.3. Формы и методы познания. Алма-Ата: Наука.-1986.-406 с.

17.Диалектическая логика. (Под руководством и общей редакцией акад. Ж.М. Абдильдина). Т.4. Диалектическая логика как методология современного естествознания. Алма-Ата:

Наука.-1985.-390 с.

18.Е.Е. Бурова, А.Г. Карабаева, Г.Р. Кириллова. Введение в философию и методологию науки /учебное пособие/-Алматы.-1999.

19.И. Лакатос. Доказательства и опровержения. М.-1964.

20.И.Г. Герасимов. Структура научного исследования. М.-1985.

179